ریاض مانع اساسی وحدت عرب‌ها در منطقه

به گزارش گروه شورای راهبردی فارس، فکر و اندیشه تشکیل شورای همکاری خلیج فارس در دهه هشتاد قرن گذشته یک گامی بسوی وحدت و اتحاد عرب‌های خلیج فارس نبوده بلکه یک ائتلاف و یک جبهه به رهبری آل سعود جهت مقابله با انقلاب اسلامی ایران بوده است. ایران اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی خواستار وحدت امت اسلامی بوده و از هرگونه وحدت و اتحاد میان برادران مسلمان و عرب خوشنود بوده زیرا قدرت خود از قدرت و وحدت جهان اسلام و عرب می‌دانسته تفرقه و تجزیه و تشتت میان مسلمانان چه عرب و چه عجم، زهر مهلکی می‌دانسته و آن را به سود استکبار جهانی و صهیونیسم بین المللی همواره قلمداد می‌کرده است.
ایران اسلامی همواره و در سه دهه، طرفدار تقویت اتحادیه ها و ائتلاف های منطقه ای در راه توسعه پایدار و رشد اقتصادی و تثبیت صلح و ثبات امنیت در منطقه و جهان بوده ولی در برابر ائتلافها و اتحادهای که بر پایه و اساس توطئه ، شر و منویات شیطانی استوار بوده، همیشه مقاومت و مخالفت کرده است.
همگان به خوبی می‌دانند کشوری‌که فتنه ها و توطئه ها را در جهان عرب و اسلام می سازد، مدیریت و هدایت می‌کند، نمی تواند داعیه وحدت و اتحاد باشد زیرا فتنه‌گر نمی تواند وحدت گرا باشد. ریاض با اشغال سرزمین عسیر و شهرهای جیزان،جازان و نجران (مناطق یمنی ) و همچنین با تمامی کشورهای عربی خلیج فارس از کویت گرفته تا عمان مشکل مرزی و ارضی دارد، چگونه می‌تواند مدعی وحدت با این کشورها باشد .
سعود الفیصل وزیر خارجه آل سعود اخیراً در مصاحبه خود اعلام کرده که وی مهندس و مبتکر طرح تقویت ساختار و بنیه شورای همکاری خلیج فارس است. ریاض جهت مقابله با بسته ای از مشکلات داخلی و خارجی خود به ویژه با تبعات و نتایج قیام ها و انقلاب های اسلامی و مردمی منطقه تاکنون فرصت طلبانه، چند طرح وحدت گرایی مطرح کرده از جمله دعوت از اردن برای پیوستن به شورای همکاری خلیج فارس، طرح وحدت با بحرین و طرح انتقال از ساختار فعلی شورای همکاری خلیج فارس به سطح اتحاد. در همین راستا ملک عبد الله پادشاه عربستان سعودی در مورخه 21 دسامبر 2011 بر ضرورت اتحاد کشورهای همکاری خلیج فارس تاکید داشته است.
اغلب آگاهان و تحلیلگران مسائل منطقه خلیج فارس بخوبی می‌دانند که شورای همکاری خلیج فارس طی سه دهه نتوانست :
الف ـ اقتصاد و بازار مشترک بین اعضا را ایجاد کند.
ب ـ با صدور پول واحد و بانک مرکزی واحدی به توافق برسند.
ج ـ نتوانست سیاست خارجی واحدی داشته باشند.
دـ علیرغم تنش و شرایط سیاسی و امنیتی منطقه خلیج فارس، این شورا نتوانست یک ارتش واحد و متحد تاسیس کند.
وحدت و اتحاد کشورهای عربی خلیج فارس به اعتراف و اذعان شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه سعودی،" نیاز به زمان و تمهیدات زیادی دارد و حتی طرح اتحاد و وحدت بحرین و عربستان سعودی، نیاز به بررسی و مطالعه دارد".
اهداف ریاض از ارائه طرح‌های وحدت‌گرا
ریاض در ارائه و طرح گزینه های وحدت گرا به دنبال این اهداف است:
1ـ جلوگیری از نفوذ آثار و تبعات انقلاب‌های مردمی و اسلامی منطقه در مناطق حیاط خلوت خود مانند بحرین و یمن. به نظر سعودی‌ها عملی شدن این طرح به ثبات و بقای رژیم‌های تابع و طرفدار خود در منامه و صنعا کمک خواهد کرد.
2ـ این طرح‌ها ممکن است به افزایش ظرفیت ریاض در مدیریت چیدمان‌های امنیتی خلیج فارس کمک کند.
3ـ به نظر سعودی‌ها عملی شدن این گزینه‌ها از روند و شدت سرایت و انتشار اپیدمی انقلاب‌ها و قیام‌های خاورمیانه به مناطق مختلف عربستان سعودی، جلوگیری به عمل خواهد آورد.
4ـ از دیدگاه استراتژیست‌های سعودی این طرح‌ها می‌تواند در کندی افزایش اقتدار منطقه ای ایران سهم وافری داشته باشد.
یکی از الگوهای مطرح جهت تحکیم وحدت در میان کشورهای عربی این منطقه حساس ،الگوی اتحادیه اروپا است.
موانع تبدیل شورای همکاری به اتحادیه عربی
بسیاری از پژوهشگران و استراتژیست های عربی و غربی براین عقیده هستند که روند انتقال ساختار شورای همکاری به سطح "وحدت واتحاد" با موانع پیچیده ودشواری روبرو است ،ازجمله :
1ـ کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس درباره شناخت و تعریف منابع تهدید کننده که امنیت منطقه را به مخاطره می اندازد، درک واحدی ندارند.
2ـ وجود مشکلات و معضلات مزمن در میان کشورهای عربی منطقه. این مشکلات در ابعاد و سطوح مختلفی نمایان شده است، ریاض با تمام کشورهای شورای همکاری و دیگر همسایگان خود اختلاف مرزی و ارضی دارد.
3ـ اختلاف دیدگاه حاکمان و مردمان این کشورها درباره مسائل اساسی و بنیادی مانند دموکراسی و روشمندی حکومت و حاکمیت.
4ـ اغلب کشورهای منطقه نسبت به عربستان سعودی و خاندان آل سعود دیدگاههای منفی سنتی و تاریخی دارند از جمله این کشورها با ادعای "برادر بزرگی" ریاض بسیار حساس هستند.
5ـ تعریف کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس از موضوع اتحاد و وحدت نظام‌های سیاسی این منطقه به ویژه در بعد اجرایی و بعد سازکارها،یکسان و واحد نیست.
6ـ گرچه تمام رژیم‌های این کشورها، سلطنتی، خاندانی و عشیره ای است ولی هرکدام وارد تجربه سیاسی و رژیمی شده است بطور مثال کویت و بحرین تجربه تاریخی در داشتن پارلمان، احزاب و دموکراسی دارند ولی ریاض هنوز در مرحله آغازین و نوزادی حاکمیت سیاسی است.
گزینه های بدیل شورای کشورهای همکاری خلیج فارس به شرح ذیل است:
1ـ گزینه اتحاد عربستان سعودی ـ بحرین: آل خلیفه جهت حفظ تاج و تخت خود نیاز مبرمی به حمایت همه جانبه آل سعود دارد. لذا منامه باتوجه به نیاز سرنوشت ساز خود در تلاش است با ریاض متحد شود.
2ـ گزینه ارتقای ساختار و بنیه فعلی شورای همکاری به ویزه در زمینه سیاست خارجی و دفاع مشترک .
3ـ گزینه اتحادیه های متنوع فرعی :کشورهای عربی منطقه خلیج فارس می توانند در قالب اتحادیه و ائتلاف تخصصی مانند اتحاد دفاعی ، اتحاد پول و بانک مرکزی با یکدیگر متحد شوند.
کلام آخر
تشکیل و تاسیس اتحادیه ها و ائتلاف‌های منطقه ای نیاز به فداکاری و ایثار کشورهای موسس در اعطای سهم و بخشی از امتیازات و اختیارات خود به سود منافع و مصالح کل اعضا دارد. ریاض و آل سعود اگر می خواهند روند اتحاد عربی خلیج فارس به موفقیت برسد باید از خود شروع کنند و باید بخشی از امتیازات و تسهیلات در راه بنای این اتحادیه فدا و ایثار کنند درحالیکه ریاض مانع اساسی وحدت عربها چه در خلیج فارس و چه در خاورمیانه و شمال افریقا است.