آشفتگی عربستان و ترکیه از تحرکات دیپلماتیک ایران

گروه ديپلماسي: نخست‌وزير عراق و وزير دفاع لبنان امروز در ايران هستند. نماينده سوريه در سازمان ملل به ايران آمده و حميد ابوطالبي  خبر داده كه علاوه بر اين سه مقام، قرار است در«هفته تلاش براي ثبات و امنيت منطقه‌اي» حسن روحاني با نخست‌وزير ارمنستان و انقلابيون فلسطين هم ديدار كند. تهران در اين هفته محل رايزني‌هاي ديپلماتيك براي توسعه امنيت منطقه‌اي و مبارزه با افراط‌گرايي و تروريسم در بالاترين سطح آن است.

روي ديگر سكه اما اتحاد نانوشته عربستان سعودي و تركيه براي تخريب چهره ايران است. 2روايت، يكي از سعود الفيصل وزير خارجه عربستان و ديگري از رجب طيب اردوغان رئيس‌جمهور تركيه، مواضع اين دو كشور درباره ايران و عليه ايران را به هم دوخت. اين دو كشور كه مواضعي مشترك درباره ادامه حكومت بشاراسد در سوريه داشته‌‌اند حالا در مخمصه پيشروي‌هاي تروريست‌هاي داعش افتاده‌اند.

همه اين تلاش‌هاي ضد‌ايراني ريشه در يك اتفاق دارد؛ اتفاقي كه از زبان يكي از ضدايراني‌ترين كارشناسان عربي طرح مي‌شود: «عبدالله النفيسي» كارشناس مسائل سياسي جهان عرب از كشور كويت كه همواره به موضع‌گيري عليه جمهوري اسلامي ايران شهرت فراواني داشته، در صفحه شخصي‌اش در توييتر مي‌نويسد: متأسفانه 3پايتخت عربي دست ايران است و چهارمي در راه است. وي در ادامه با لاك‌پشت ناميدن اعراب، افزود: بغداد، دمشق و بيروت به‌دست ايران افتاده و صنعاء هم چهارمين پايتخت است كه در راه افتادن به‌دست ايران است. لاك‌پشت‌ها كي مي‌خواهند تكان بخورند؟!

جنگ نفت عربستان عليه ايران

عربستان اين روزها در شرايطي كه ايران كماكان در تحريم فروش نفت است، نفت خود را ارزان مي‌فروشد تا ايران را تحت فشار قرار دهد. اگرچه هنوز ويژگي‌هاي يك جنگ نفتي تمام عيار در اين اقدام عربستان ديده نشده، اما نشانه‌هايي از ميل دروني برخي اعضاي نفتي اوپك مانند عربستان براي راه‌افتادن دست‌كم يك شبه جنگ نفتي ديده مي‌شود. چهارشنبه هفته گذشته قيمت نفت در بازارهاي جهاني به 86دلار براي هر بشكه يعني به كمترين ميزان در 4سال اخير رسيد.

رسانه‌هاي داخلي از اين اتفاق به‌عنوان چهارشنبه سياه نفتي ياد كردند. دليل اين موضوع، افزايش توليد و عرضه نفت توسط عربستان سعودي اعلام شده است.محمدباقر نوبخت، سخنگوي دولت در حاشيه جلسه همان روز هيأت دولت درباره اقدام احتمالي ايران در جهت مقابله با كاهش قيمت نفت گفت: در اين جلسه، مهندس زنگنه درخصوص اقدامات وزارت نفت درباره اين قضيه توضيحاتي داد و آقاي روحاني نيز دستور دادند كه براي جلوگيري از كاهش بهاي نفت از همه پتانسيل‌ها استفاده شود.

اين يك اقدام عملي از سوي عربستان است. اما جنگ لفظي هم در كنار اين حركت وجود دارد. سعود الفيصل وزير خارجه عربستان در يك نشست خبري با همتاي آلماني خود ايران را متهم به دخالت در امور سوريه كرد. بلافاصله حسين امير عبداللهيان معاون وزير خارجه كشورمان به عربستان توصيه كرد در دام توطئه‌هاي خارجي و دشمنان فرامنطقه‌اي نيفتد.

در آن سو رجب طيب اردوغان رئيس‌جمهور تركيه هم به فاصله اندكي ايران را مورد حمله لفظي قرار داد و بدون اشاره به نام رهبر معظم انقلاب و با استفاده از لفظ «يك رهبر ديني» اهانت‌هايي را عليه رهبر ايران مطرح كرد. اين سخنان اردوغان اعتراض‌هاي داخلي اين كشور را برانگيخت و راهپيمايي‌هايي عليه دولت اردوغان شكل گرفت.

دست بالاي ايران در منطقه

از سال2011 كه سوريه دچار بحران شد، تركيه و عربستان به همراهي قطر و چند كشور عربي به‌دنبال برانداختن حكومت اسد در اين كشور بودند اما ايران در جبهه مخالف، ضمن حمايت از اسد، تصميم درباره سرنوشت اين كشور را منوط به برگزاري انتخابات آزاد كرد. تركيه و عربستان به همراه شركاي فرامنطقه‌اي خودشان، با حمايت از شورشيان سوريه طي 4سال گذشته، به پديده‌اي دامن زدند كه امروز مثل اژدهاي هفت‌سر در عراق، كوباني و مرزهاي تركيه حركت مي‌كند و دامن كشورهاي پديدآورنده را هم گرفته است.

اين واقعيت چنان عيان بود كه جو بايدن معاون باراك اوباما رئيس‌جمهور آمريكا در دانشگاه هاروارد، عربستان، تركيه و امارات را به حمايت مالي و تسليحاتي از تروريست‌ها در سوريه متهم كرده بود. اين در حالي است كه ايران همواره بر تعيين سرنوشت دولت اسد به‌دست مردم اين كشور تأكيد داشته است. به گفته مقامات عراقي و برخي مقامات نظامي كشورمان اگر كمك‌هاي ايران نبود، داعش بغداد را تصرف كرده بود. هم در ماجراي حل بحران سوريه و هم در قضيه مقابله با داعش، تركيه و عربستان با حضور ايران در مذاكرات موسوم به ژنو 1 و 2 و با پيوستن ايران به ائتلاف ضدداعش مخالفت كردند؛

ضمن اينكه ايران در تمامي اين اتفاقات موضع خود را بر حل منطقه‌اي بحران‌ها و پرهيز از ورود نيروهاي فرامنطقه‌اي به سوريه و عراق قرار داده بود. از همين جهت هم هست كه امروز، ايران، مطمئن‌ترين شريك منطقه‌اي عراق است و حيدرالعبادي، نخست‌وزير جديد عراق نخستين سفر خارجي خود را به ايران انجام مي‌دهد. در يمن، عربستان از قدرت گرفتن شيعيان در اين كشور نگران بود، به همين دليل براي شكست حوثي‌ها به نظاميان و قبايل متحد خود در يمن پول زيادي داد. دولت آل سعود در حال پياده‌سازي‌ مدل تحولات سال‌هاي اخير عراق در يمن است؛ مدلي كه براساس آن براي جلوگيري از قدرت گرفتن شيعيان، عمليات‌هاي انفجاري و تروريستي در مناطق مختلف را در دستور كار قرار مي‌داد.
اينچنين هم هست كه امروز شيعيان حوثي يمن به پشت دروازه‌هاي عربستان رسيده‌اند و اين كشور به‌طور گسترده و بي‌سابقه‌اي نيروهاي نظامي خود را در منطقه مرزي «جازان» كه هم‌مرز با استان صعده يمن است، مستقر كرده است. محسن الاحمر، مشاور امنيتي و دفاعي رئيس‌جمهور يمن، كه به عربستان گريخته است در اجراي مدل عراقي سركوب شيعيان به آل سعود كمك مي‌كند. رويكرد در سركوب شيعيان بحرين هم ادامه داشت. دولت آل سعود در 14فوريه2011 و پس از ناتواني رژيم آل‎خليفه در ساكت كردن اعتراض‎هاي مردمي، نظاميان سعودي براي كمك به نظاميان آل‎خليفه در سركوب مردم، در پوشش نيروهاي موسوم به سپر جزيره وارد بحرين شدند. سركوب خشونت‎بار اعتراض‎هاي مسالمت‌آميز مردم بحرين به شهادت صدها تن از شهروندان و مجروح شدن هزاران نفر منجر شد.

در مقابل تمايل اين كشورها به ايران بيشتر شد. ايران در عمل به عراق براي مقابله با تروريسم و پيشروي‌هاي داعش كمك كرد. مسعود بارزاني رئيس اقليم كردستان عراق در نشست خبري كه با محمدجواد ظريف وزير خارجه كشورمان داشت اعلام كرد ايران نخستين كشوري بود كه به عراق كمك تسليحاتي كرد. امروز سميرمقبل وزير دفاع لبنان در تهران است تا فهرست هداياي نظامي ايران به ارتش لبنان را براي مقابله با تروريسم نهايي كند. حسن روحاني رئيس‌جمهور ديروز در ديدار «سمير مقبل» معاون نخست‌وزير و وزير دفاع لبنان با اشاره به معضل تروريسم در منطقه و لزوم مقابله با آن تصريح كرد: جمهوري اسلامي ايران از ملت‌هاي منطقه ازجمله ملت سوريه، لبنان، عراق و ساير ملت‌هايي كه در حال جنگ با تروريسم هستند، حمايت كرده و به اين حمايت‌ها ادامه خواهد داد.

علي شمخاني نماينده مقام معظم رهبري و دبير شوراي‌عالي امنيت ملي عصر ديروز در ديدار سمير مقبل، معاون نخست‌وزير و وزير دفاع لبنان گفت: جمهوري اسلامي ايران در كنار آمادگي براي كمك‌هاي تسليحاتي به ارتش لبنان، آماده انتقال تجربيات خود براي ارتقاي امنيت در لبنان و منطقه و مبارزه با جريان‌هاي تروريستي است.

حميد ابوطالبي معاون سياسي دفتر رئيس‌جمهور مي‌نويسد با شكست سياسي ائتلاف غرب درجهاني كردن مبارزه با داعش، اينك كشورهاي مختلف به شكل انفرادي براي تأمين و حفظ امنيت و ثبات خود فعال شده‌اند. نااميدي كشورهاي منطقه، عراق، سوريه و لبنان از مثمرثمر بودن تحركات نظامي ائتلاف، اين كشورها را به سمت چاره‌جويي براي امنيت ملي‌شان سوق داده است و نفوذ منطقه‌اي، صداقت و قدرت بالاي تأثيرگذاري بر تحولات، مهم‌ترين عاملي است كه عراق، لبنان، فعالان سوريه، فلسطين و مقامات روسيه را به ايران كشانده است.