طبق بیان قرآن و روایات اسلامی، گناه می‌تواند تأثیرات منفی بر تک‌تک افراد و آحاد جامعه داشته باشد. از طرفی خود گناه مذموم است و به دلیل سرایت‌پذیر بودن برخی گناهان به دیگران شدیدتر نهی شده است. افرادی هستند که سنتی غلط را ایجاد کرده و آگاهانه جامعه را به فساد و گناه ترغیب می‌کنند. این افراد هم خودشان از گناه‌شان در عذاب هستند و هم گناه دیگران را به دوش کشیده و برای آن عذاب می‌شوند. خداوند در قرآن می‌فرماید: «لِيَحْمِلُوا أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلا سَاءَ مَا يَزِرُونَ»؛ آنها باید روز قیامت، (هم) بار گناهان خود را به طور کامل بر دوش کشند؛ و هم سهمی از گناهان کسانی که به خاطر جهل، گمراه‌شان می‌سازند! بدانید آنها بار سنگین بدی بر دوش می‌کشند!(نحل/25) اسلام راهکارهایی را برای مقابله با این پدیده ارائه داده است. همچنین، تأکید بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی و وظیفه‌شناسی در قرآن و سنت وجود دارد که به افراد کمک می‌کند از گسترش گناهان در جامعه جلوگیری کنند. برخی گناهان و تخلفات اجتماعی به دلیل کیفیت و جذابیت ظاهری که دارند، می‌توانند به دیگران سرایت کرده و آنها را نیز آلوده کنند بدون اینکه متوجه این آلودگی شوند. این گناهان شامل موارد متعدد اخلاقی، اجتماعی و... می‌شوند. این رفتارها می‌توانند الگوهای منفی را در جامعه ترویج دهند و به تدریج به منزله رفتارهای پذیرفته شده در جامعه جا بیفتند و به عادت و عرف تبدیل شوند. برای نمونه، تهمت گناه اخلاقی به دیگران، که یکی از گناهان کبیره به شمار می‌آید، آثار مخربی بر روابط اجتماعی، اعتماد میان افراد، روابط میان دو همسر، پیوندهای اجتماعی و... دارد. گناهان سرایت‌پذیر می‌توانند فضای رقابتی منفی ایجاد کنند، سبب صدمه روحی، روانی و جسمی بر دیگران شوند، حقوق دیگران را پایمال کنند، پرده عفت و غیرت را بدرند، فساد و فحشا را عادی کنند، بی‌احترامی متقابل بین افراد را ترویج دهند و... .
اگر کسانی بنیان‌گذار عمل نیک و بدی باشند، در نتایج آن شریک خواهند بود و در این زمینه احادیث فراوانی مربوط به «سنت حسنه» و «سنت سیئه» از طریق شیعه و اهل سنت وارد شده است. برای نمونه، پیامبر خدا(ص) فرموده‌اند: «هرکس سنّت و قانون نیکی را بنیان گذارد پاداشش از آن اوست و نیز از ثواب همه آنان که تا روز قیامت بدان عمل می‌کنند بهره می‌برد بی‌آنکه از ثواب خود آنان چیزی کاسته شود.»(الكافى، ج 5، ص9) و در روایت دیگری فرموده‌اند: «هرکس روش ناپسندی از خود به جای بگذارد، گناه آن و گناه کسی که به آن عمل نموده تا روز قیامت برای او خواهد بود.»(الفصول المختارة، ص136)
بنا بر آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که گناهانی که به صورت فردی و پنهانی انجام می‌شود بیشتر دامن‌گیر خود گناهکار است و امر به معروف و نهی از منکر در آن برجسته نیست؛ اما گناهانی که در اجتماع صورت می‌پذیرد، همه افرد در پیامدهای آن شریکند، همان‌طور که پیامبر خدا(ص) در این‌باره فرموده است: «تردیدی نیست که اگر بنده‌ای در پنهان (از اوامر و نواهی حق) نافرمانی کند، پیامد و زیان آن تنها گریبان‌گیر خود او خواهد شد؛ ولی اگر آشکارا چنین کار ناشایسته‌ای را انجام دهد و مورد سرزنش مردم قرار نگیرد، آثار سوء ناشی از آن، دامن‌گیر عموم مردم و زیان آن فراگیر خواهد شد.»(قرب الإسناد، ص55) اسلام برای مقابله با این گناهان اجتماعی، تأکید بسیاری بر اهمیت تربیت اخلاقی، پرهیز از رفتارهای منفی و ترویج فضایل اخلاقی در جامعه دارد. از این رو، توصیه می‌شود افراد با الگوگیری از اخلاق نیکو و رفتارهای سازنده، به ایجاد جامعه‌ای مثبت و پویا کمک کنند. در اسلام، پرهیز از گناهان اهمیت بسیاری دارد و نکات متعددی برای جلوگیری از ارتکاب به گناهان ارائه شده است.
برخی از این نکات عبارتند از:
1ـ تبلیغ و ارائه اصول اخلاقی: اسلام توصیه می‌کند که اصول اخلاقی و ارزش‌های اسلامی به جامعه تبلیغ شوند. این تبلیغات می‌تواند از طریق بیان و تبلیغ احکام دینی، سخنرانی‌ها، کتب و منابع دینی و سایر رسانه‌ها صورت گیرد.
2ـ تربیت و آموزش: اسلام تأکید دارد که تربیت و آموزش صحیح از سنین کودکی به جامعه کمک می‌کند تا اخلاق و ارزش‌های اسلامی در فرد جوان‌سازی شود.
3ـ تقویت ایمان: تقویت پایه‌های ایمانی و ارتباط قلبی با خداوند از طریق عبادات، مانند نماز، دعا و مطالعه قرآن.
4ـ توبه و استغفار: داشتن حالت انابه و تضرع دائمی و توبه از گناهان مهم‌ترین راه برای دوری از گناهان اجتماعی یا سرایت‌پذیر است.
5ـ تصمیم جدی بر ترک گناه: اتخاذ تصمیم قاطع برای ترک گناه و طلب کمک از خداوند.
6ـ عاقبت‌اندیشی: فکر کردن به عواقب گناهان و تأثیرات منفی آنها بر زندگی دنیوی و اخروی.
این نکات می‌توانند به افراد کمک کنند تا از گناهان دوری کنند و زندگی‌ای مطابق با ارزش‌های اسلامی داشته باشند. همچنین، اسلام تأکید بسیاری بر شناخت ارزش و کرامت انسانی دارد و اینکه هر فرد باید به این کرامت احترام بگذارد و از ارتکاب به رفتارهایی که به این کرامت آسیب می‌زنند، پرهیز کند. گناهان سرایت‌پذیر می‌توانند جامعه را با مشکلات و ضررهای جدی روبه‌رو کنند.
