وقتی از نقض حقوق بشر صحبت میشود، برخی تصور میکنند حقوق بشر تنها با بمباران و نابودی نسل یک ملت همانند آنچه در این روزها در فلسطین و غزه اتفاق میافتد، نقض میشود. در خوی حیوانی صهیونیستها که شکی نیست و آنچه در غزه اتفاق میافتد، مصداق کامل نه تنها حقوق بشر، بلکه از بردن حیثیت انسانهاست؛ اما با بررسی رابطه آنچه در غزه در حال رخ دادن است، با نحوه رفتار آمریکا با ملت ایران به یک واقعیت انکارناپذیر میرسیم که خوی استکباری و ضد بشری در ژن آمریکاییها نهفته است.
اینکه آمریکا با ارسال سلاح و با ارائه اطلاعات نظامی و مشاورههای سیاسی، شریک اصلی رژیم صهیونیستی در غزه است، با خوی آنها در تحریم دارو برای مردم سایر کشورها، یک رابطه مستقیم وجود دارد که ایالات متحده آمریکا نه تنها به حقوق بشر اعتقادی ندارد، بلکه در طول سالها همواره ناقض بزرگ حقوق بشر در جهان بوده است؛ از این رو بررسی جامعه هدف تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران نشان میدهد این کاخ سفید بزرگترین جنایت را علیه مردم ایران در 45 سال گذشته مرتکب شده است که همواره مورد تأیید گزارشگر ویژه سازمان ملل قرار گرفته است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد سال گذشته اعلام کرد: «این اقدامات (تحریم) قهری یکجانبه بهعنوان اقدامات تنبیهی، موازین حقوق بشر جهانی را نقض کرده است. تحریمها علیه شرکتهایی که با ایران تجارت داشتند و استفاده ابزاری از آن و اعمال تحریمهای ثانویه امری غیرقانونی است. جلوگیری از داشتن حساب بانکی برای دیپلماتهای ایرانی خلاف کنوانسیون وین بوده است و ممانعت از پرداخت حق عضویت ایران در سازمانهای بینالمللی هم خلاف قوانین بینالمللی است.»
وی گفت: «تحریمهایی که علیه ایران اعمال شده است، از دید شورای حقوق بشر و مجمع عمومی سازمان ملل قابل توجیه نیست. تحریمهای یکجانبه بهشکل اولیه و ثانویه و تهدید به اعمال تحریمها همه اینها بحث وضعیت حقوق انسانی را به خطر انداخته است و این تحریمهای اعمالشده به تحریم صادرات کالاها و تحریم بانکهای ایران و تحریم غذا و دارو منجر شده که باعث کاهش درآمد دولت و افزایش قیمتها و فقر و افراد آسیبپذیر و پناهندگان و زنان سرپرست خانوار شده است.»
واکاوی تحریمها نشان میدهد، در منشورهای بینالمللی و اعلامیه جهانی حقوق بشر «تحریم» عاملی مهم در نقض حقوق بشر معرفی شده است؛ این در حالی است که امروزه تحریم اقتصادی به طور گسترده ابزاری برای دستیابی به مقاصد سیاسی بهکار میرود و قدرتهای جهانی با آنکه در ظاهر شعارهای عوامفریبانه حقوق بشر سر میدهند تا شتاب بیشتری از این حربه در جهت تأمین منافع خود و مهار کشورهای در حال توسعه استفاده میکنند. ایران نیز پس از انقلاب و ایستادگی در برابر خواستههای غرب و به ویژه آمریکا به بهانههای گوناگون، مانند نقض حقوق بشر در کشور به شدت مورد آماج تحریمهای جهان سلطه قرار گرفته است؛ در حالی که طبق اسناد و شواهد ممکن جمهوری اسلامی ایران یکی از برترین کشورها در رعایت حقوق بشر به شمار می آید. در واقع، این رفتار غرب و به ویژه تحریمهای شدید اقتصادی است که بسیاری از حقوق شهروندی ایرانیان را نقض کرده است و غرب نیز بدون توجه به نقض این حقوق و لطمههای انسانی ناشی از آن تنها با هدف مهار نظام ایران، هر روز بر شدت تحریمها میافزاید. تنها توجه به نوع رفتار ایران با مهاجران افغانی میتوان از عمق اهمیت حقوق بشر در منظومه فکری جمهوری اسلامی ایران پی برد که نظیر آن در هیچ جای دنیا وجود ندارد.
نقض حقوق بشر از سوی آمریکا در حالی تشدید میشود که این کشور به تحریم «ثانویه» متوسل شده است که میخواهند روابط تجاری بین هدف تحریمهای اولیه را از یک سو و کشورهای ثالث یا نمایندگان کشور ثالث را از طرف دیگر محدود کنند.
از این رو تحریمهای یکجانبه آمریکا نقض آشکار حقوق بینالملل است که نه تنها حقوق انسانی را نقض کرده است؛ بلکه چالش جدیدی را در نظام بینالملل بهوجود آورده است؛ به گونهای که منشور سازمان ملل متحد مهمترین سند انسجام بخش حقوق بینالملل است. تحریمهای ثانویه آمریکا که نشئت گرفته از یکجانبهگرایی این دولت است، با حقوق بینالملل ناسازگار است. اعمال تحریمهای یکجانبه دولتها، موضوعی محکوم به شکست در حقوق بینالملل است و با واقعیتهای حقوق بشری در تضاد آشکار است.
از آنجایی که زور در ساختار حقوق بینالملل هیچ جایگاهی ندارد، شدت تحریمهای آمریکا را میتوان در راستای تلاش آمریکا برای استفاده از زور از طریق ابزارهای اقتصادی نامید. به کارگیری تحریمهای ثانویه چالشی جدید در ادبیات حقوق بینالملل است. دولت آمریکا اصلیترین کاربر تحریم در نظام بینالمللی است. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، ایران همواره مورد توجه تحریمهای این کشور بوده که دارای منشأهای مختلفی بوده است، فارغ از آنکه این تحریمها را رئیسجمهور در نظر گرفته یا کنگره و... . تحریمها مصداق بارز نقض حقوق بشر به شمار میآید و به نوعی حقوق بینالملل در این زمینه میتواند ورود کند و جلوی خوی وحشیگری آمریکا را بگیرد. استفاده از تحریم حقیقتی است که ایالات متحده به صورت آشکار در راستای نقض حقوق بشر مرتکب شده است و هم اکنون نیز بر آن سیاست ادامه میدهد.
برای درک واقعیت نقض حقوق بشر از دریچه تحریم، کافی است بر تلاشهای آمریکا در حوزه تحریم دارویی که با جان میلیونها انسان سر و کار دارد، توجه شود. وقتی ایالات متحده در راستای خوی استعمارگری، تلاش میکند ملتی را از نیازهای اولیه بشری محروم کند، در واقع تلاش دارد با قانون جنگل، حقوق بینالملل را نقض کند. نکته جالب توجه آن است که کشورهای مدعی اروپایی نیز در پوشش حقوق بشر، تلاش میکنند تأثیر تحریمها را در ایران ملموس کنند و از هر بهانهای برای ضربه زدن به بشریت استفاده میکنند. سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه با وجود گزارشهای سازمان ملل در نقض حقوق بشر از بستر تحریم، همچنان رویگردان از درک و قبول این واقعیت هستند. البته این رفتارها، جایگاه این کشورها را نزد نهادهای مردمی و کشورهای آزادیخواه به شدت تنزل داده است.