حضور خلوت انس است و دوستان جمع‌اند

محفل صمیمی شاعران با رهبر معظم انقلاب که سالانه در شب میلاد امام حسن مجتبی(ع) برگزار می شود، به آیینه ای تمام نما برای بازتاب تحول و تطور یک ساله شعر امروز ایران، به ویژه شعر آیینی و جوان تبدیل شده است.
مراسم شعرخوانی جمعی از شاعران پیش کسوت و جوان با رهبر معظم انقلاب در ساعت20/19 چهارشنبه چهارم مهرماه، پس از اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء به امامت حضرت آیت الله خامنه ای و صرف افطار، با قرائت آیاتی از قرآن کریم در حسینه امام خمینی(ره) آغاز شد.
در این دیدار که تا ساعت 22 ادامه داشت، تعدادی از شاعران حاضر، به قرائت سروده های خود در وصف پیامبر اعظم(ص)، اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام)، شهیدان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و همچنین اشعاری با مضامین اجتماعی، پرداختند.
ساعد باقری، شاعر، که مجری این نشست بود، در ابتدای مراسم گفت: خوشحالیم که باز فرصتی پیش آمد و شاعران توانستند در شب میلاد حضرت امام حسن(ع) که امسال با هفته دفاع مقدس مقارن است، با رهبر انقلاب دیداری کنند. گرچه می دانم دوستان شاعر ما «همه دست به جیبند»، اما برای رعایت تنگنای وقت، هر شاعر به قرائت یک شعر اکتفا کند تا مثل سال گذشته جلسه طولانی نشود.
سپس باقری از شاعرانی یاد کرد که هر سال در این محفل دیدار صمیمی حضور داشتند و طی سال گذشته از دنیا رفته اند. وی از مرحوم بهجتی (شفق) و مرحوم محمدخلیل جمالی نام برد و همچنین به افشین علاء که داغدار مادرش بود، تسلیت گفت و از حاضران خواست که با قرائت فاتحه ای برای شادی روح این عزیزان، جلسه را شروع کنند.
محمد محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر مقام معظم رهبری، اولین کسی بود که در این دیدار به شعرخوانی پرداخت. وی درباره شعر خود که یادکردی از مرحوم شفق بود، به سال های دوستی با این شاعر اشاره کرد و گفت: حدود ده سال پیش چند بیت از سروده های خودم را برای ایشان فرستادم و ایشان در جواب من شعری را فرستادند. من در جواب ایشان، اخوانیه ای را سروده ام که بر همان وزن و قافیه شعر مرحوم شفق است.
سپس حمید سبزواری، به عنوان اولین شاعر پیشکسوت، شعری را که حسب الحال خودش نامید، خواند. این شعر، غزلی بود که «تاوان تقدیر» نام داشت. پس از اتمام شعرخوانی سبزواری، رهبر انقلاب وی را به تخلصش(حمید) صدا زدند و مورد تشویق قرار دادند.
در ادامه از محمدعلی مجاهدی، شاعر آیینی که در قم زندگی می کند، نام برده شد تا شعر خود را بخواند. مجاهدی سروده ای عاشورایی را با شور و هیجان خاصی قرائت کرد.
سپس مجری، از سیدصابر موسوی، غزلسرا، دعوت کرد تا به عنوان اولین شاعر جوان شعر بخواند. پس از اینکه باقری اسم موسوی را خواند، قولی از مرحوم سیدحسن حسینی را نقل کرد و گفت: مرحوم حسینی اصطلاح «شاخه نظامی شاعران» را به کار می بردند. آقای موسوی هم جزو «شاخه انتظامی شاعران» هستند! این گفته باقری به این دلیل بود که سیدصابر موسوی در نیروی انتظامی مشغول فعالیت است.
پس از موسوی که یک غزل خواند، مهدی رحیمی از استان مرکزی، شاعر دیگری بود که غزلی را در رثای شهیدان انقلاب و دفاع مقدس قرائت کرد. شعرخوانی او به حدی رهبر انقلاب را متأثر کرد، که اشک های ایشان جاری شد. آیت الله خامنه ای با تشویق موسوی، از او پرسید: کجا زندگی می کنید؟ موسوی گفت: دلیجان.
شاید بتوان گفت که شعر علی معلم دامغانی به لحاظ فرم، متفاوت ترین شعری بود که در جمع مأنوس شاعران با رهبر انقلاب بر زبان رانده شد. این شعر متفاوت، اظهارنظر متفاوت مقام معظم رهبری را نیز در پی داشت. معلم دامغانی ترانه ای را خواند که تاریخ انقلاب را روایت می کرد؛ البته نه تمامی این تاریخ را، بلکه به گفته خود شاعر این ترانه، شعری دنباله دار است که بعدها ارائه خواهد شد. رهبر انقلاب پس از این که معلم دامغانی شعرش را خواند، با تشویق همیشگی شان، به وی گفت: «شعر خوبی است. زبان خوبی دارد. کار هرکسی نیست که مثل شما وارد این حیطه شود. یک ذره سستی باعث می شود که این گونه شعر به ابتذال کشیده شود.» شاید منظور رهبر انقلاب، قالب ترانه بود که سرودنش نیاز به تبحر خاص دارد.
ساعد باقری اسم یوسفعلی میرشکاک را از روی فهرستی که در دستش داشت، به عنوان شاعر پیشکسوت برای شعرخوانی صدا زد. همین که رهبر انقلاب میرشکاک را دیدند، با لحن مهربانی گفتند: «آقای میرشکاک کجایید؟ خیلی وقت است شما را ندیدیم!» سپس آیت الله خامنه ای به میرشکاک که برای ادای احترام نزد ایشان آمده و مقابل رهبر انقلاب نشسته بود، گفتند: «باورم نمی شود شما پیر شده باشید.»
مرتضی حیدری آل کثیر، همشهری میرشکاک، شاعر جوانی بود که پس از این شاعر پیشروی انقلاب، شعر خواند. حیدری آل کثیر که زاده شوش دانیال است، شعری را که درباره امام جواد(ع) بود، قرائت کرد. رهبر انقلاب پس از اتمام شعر، به وی اظهار داشتند که این شعر بیشتر امام موسی بن جعفر(ع) و زندان های بغداد را یادآور می شود.
سلام اهالی خراسان را -خطه ای که آیت الله خامنه ای علقه خاصی به آن دارند- کسی به رهبر انقلاب رساند، که خود از آن دیار بود. علیرضا بدیع، شاعر جوان نیشابوری، قبل از شعرخوانی اش گفت: سلام خراسانیان را به شما می رسانم. رهبر انقلاب سلام را پاسخ دادند و پس از اتمام شعر این شاعر، گفتند: پس چطور می گویند نیشابور به خیام و به عطار نیفزود؟ افزوده است که الحمدالله!
نوبت شعرخوانی در این جمع صمیمی که به طور متناوب میان شاعران پیشکسوت و جوان می چرخید، به سیدعلی موسوی گرمارودی رسید. او گفت: من قصیده و شعر سپید می گویم که هر دوی این قالب ها جایشان در این مراسم نیست؛ چون قصیده بلند است و شاعران حاضر هم شعر سپید نمی خوانند و به قرائت قوالب دیگر کلاسیک می پردازند. من ترجیح می دهم به جای شعرخواندن، وقت خود را به شاعران جوان بدهم. در همین هنگام رهبر انقلاب به طنز گفتند: «حالا یک قصیده را شروع کنید، نصف اش را حالا بخوانید، نصف دیگرش را سال آینده!» که این جمله ایشان خنده حاضران را در پی داشت.
سپس موسوی گرمارودی گفت: پس من قطعه کوتاهی می خوانم با نام «مهربانی» تا جواب این مهربانی را داده باشم.
«چشم هام روشن است آقای عزیزی!» این جمله ای بود که آیت الله خامنه ای هنگامی که احمد عزیزی را دیدند اظهار کردند. همچنین رهبر انقلاب پس از شعر احمد عزیزی که درباره حضرت اباالفضل(ع) سروده شده بود، به وی گفتند: «چه شسته رفته، صاف، تمیز و خوب شعرتان را درآوردید.» و رو به حاضران کردند و ادامه دادند: «آقای عزیزی جزو شعرای پخته و جاافتاده است.»
هرچند که عزیزی، توانست تحسین منحصر به فرد رهبر انقلاب را نصیب خود کند، اما در این دیدار، هیچ شاعری مثل ناصر فیض نتوانست برای دقایقی لبخند را بر چهره ایشان بنشاند. فیض، طنزپردازی است که اهل قم است و تاکنون چندین مجموعه شعر طنز از جمله «املت دسته دار» را به چاپ رسانده است. آیت الله خامنه ای پس از اتمام غزل طنز ناصر فیض، به ایشان گفتند: «حتما شیوه سخن خود را عوض نکنید!» اشاره مقام معظم رهبری به بیت اول این شعر بود که با مصرع «باید که شیوه سخنم را عوض کنم» آغاز می شد.
علی هوشمند و راحله معماریان دیگر شاعران جوانی بودند که در ادامه اشعارشان را قرائت کردند.
سپس نغمه مستشار نظامی، از کرج، غزلی را که به حضرت موعود(عج) تقدیم کرده بود، خواند. وی گفت: حضور ایشان (حضرت مهدی) را در این جا بیش تر احساس می کنم. شعر مستشار نظامی، اولین اظهارنظر مقام معظم رهبری را درباره شعر جوان در این جمع در پی داشت. ایشان فرمودند: «واقعا شعر جوان ها خوب شده است.»
مریم رزاقی از ساری نیز شعری را خواند که به امام زمان(عج) تقدیم شده بود، اما این شعرخوانی سارا حیدری از سمنان بود، که توجه زیاد رهبر انقلاب را به خود جلب کرد. استفاده از عناصر رنگ و ایماژهای شعری در شعر حیدری به گونه ای بود که آیت الله خامنه ای پس از اتمام شعر، به شاعر گفتند: «بسیار خوب با شعرتان تصاویر را ارایه کرده اید و در واقع شما نقاشی کرده اید.»
به غیر از فارسی، ترکی تنها زبانی بود که شعری به این زبان شیرین در این خلوت انس خوانده شد. دو شاعر ترک زبان شعرهایی را به زبان ترکی قرائت کردند که اولی شان ولی الله کلامی از زنجان بود. او شعر خود را درباره مرحوم بهجتی(شفق) سروده بود و وقتی شعرخوانی اش تمام شد، رهبر انقلاب خطاب به وی گفتند: «کلامی را کلام از دل برآید.»
سپس سیدابوالقاسم حسینی(ژرفا) شعری را قرائت کرد که حضرت آیت الله خامنه ای آن را پرمغز و خوش لفظ توصیف کردند.
در ادامه بهمن صالحی از رشت شعری را با عنوان «شب کوفه» که درباره حضرت علی(ع) سروه بود، خواند. سپس رهبر انقلاب یادی از سفر رشت خود کردند و گفتند: «یادم است که در آن سفر شعری را برای ما فرستاده بودید که خیلی قشنگ بود.»
در میان پیشکسوتان، شاعر دیگری نیز شعر خود را خواند. این شاعر عباس براتی پور بود که یک رباعی و یک غزل را به ترتیب برای امام راحل(ره) و شهیدان قرائت کرد.
حمیدرضا برقعی از قم نیز یک مربع ترکیب عاشورایی را ارایه داد که با تشویق خاص رهبر معظم انقلاب مواجه شد. ایشان گفتند: «باز این چه شور است که در جان واژه هاست! این جوان ها کارهای برجسته ای را انجام می دهند.»
نیمی از زمان مراسم دیدار شاعران با رهبر انقلاب، گذشته بود که ساعد باقری نکته ای را یادآور شد. مجری جلسه گفت: بعضی ها می گویند که چرا در این دیدار شعرهای سپید خوانده نمی شود. باید بگویم که اغلب کسانی که در این جا شعرهای کلاسیک می خوانند، شعرهای سپید هم سروده اند و در کارنامه شعری شان دارند، اما نمی دانم که چرا ترجیح می دهند اشعار کلاسیک شان را بخوانند. در همین لحظه رهبر انقلاب گفتند: «الخیر فی ما وقع!»
پس از خنده کوتاه حاضران، ناصر حامدی از استان گیلان شعرش را خواند و سپس غلامعلی حداد عادل، رییس مجلس شورای اسلامی، که اولین نفر سمت راست مقام معظم رهبری نشسته بود، به شعرخوانی پرداخت. وی ابتدا یک قطعه سه بیتی را قرائت کرد که سال گذشته در گیرودار مناقشات رویت هلال ماه شوال سروده شده بود. حداد عادل همچنین غزلی را که به تعبیر خود برای «خورشید پنهان» گفته بود، خواند.
قبل از این که محمدرضا سهرابی نژاد، شعرخوانی خود را در این دیدار صمیمی شروع کند، ساعد باقری درباره او کمی سخن گفت. مجری این مراسم، سهرابی نژاد را در کنار مرحوم سیدحسن حسینی و قیصر امین پور، از پیشگامان قالب های کلاسیک در عرصه شعر انقلاب توصیف کرد.
جلیل صفربیگی از استان ایلام، خلیل ذکاوت از استان فارس، بهمن ساکی از استان خوزستان، جواد زهتاب از استان اصفهان و سید حبیب نظاری، شاعر خوزستانی مقیم قم، از دیگر شاعرانی بودند که در حضور رهبر انقلاب شعر خود را خواندند.
دومین شعر به زبان ترکی را وحید طلعت از ارومیه قرائت کرد. مقام معظم رهبری نیز پس از شعرخوانی طلعت، به زبان ترکی وی را تشویق کردند.
نقطه پایانی شعرخوانی این دیدار، عبدالرضا موسوی بود. او قبل از این که شعر خود را شروع کند، گفت: چند وقت پیش خدمت آقای مظاهر مصفا رسیدم، ایشان حال خوبی نداشتند و از روزگار گلایه می کردند. پس از بازگشت از خانه مصفا، قصیده ای را سرودم که در این جا می خوانم. از شما هم تقاضا دارم که جویای احوالش شوید.
رهبر انقلاب نیز با بیان این که آقای مصفا از جوانی دارای روحیه ای حساس و لطیف بودند، وی را شاعر خوبی توصیف کردند و احوال او را پرسیدند. آیت الله خامنه ای سپس چند بیتی از شعری را خواندند که مظاهر مصفا در عذرخواهی از مرحوم فروزانفر سروده است.
در پایان مراسم شعرخوانی، باقری گفت: در این مراسم شاعران برجسته ای حضور داشتند که فرصت نشد شعرهایشان خوانده شود. یکی از معیارهای انتخاب شاعرانی که در این جمع شعر می خوانند این است که شاعرانی که سال های گذشته اغلب شعر می خواندند، فرصت شان به دیگر شاعران سپرده شود. از همین روست که شاعران جوانی مثل فاضل نظری و محمدسعید میرزایی با این که برندگان جشنواره های مختلفی مثل جشنواره شعر فجر شده اند، در این نشست شعر نخواندند و فرصتشان را به دیگر شاعران دادند.
سخنرانی رهبر معظم انقلاب پایان بخش این جمع دوستانه بود.
حسین آهی، صابر امامی، رضا رفیع، حمید هنرجو، اسماعیل امینی، محمود اکرامی، مرتضی امیری اسفندقه، سینا علیمحمدی، مهدی فرجی، سیداحمد نادمی، پدرام پاک آیین، حسن بنیانیان، راشد یزدی، محسن مومنی، علیرضا قزوه، مجتبی رحماندوست، پرویز بیگی حبیب آبادی، محمدرضا سنگری، محمد حمزه زاده، ضیاءالدین شفیعی، سعید بیابانکی، فاطمه راکعی، ابراهیم حسن بیگی و جواد محقق از دیگر حاضران در این دیدار بودند.
شاعران محل دیدار صمیمانه شان را با رهبر معظم انقلاب اسلامی در رمضان 1428 در حالی ترک می کردند که چهره هایشان از اندوخته های نظری و حسی تازه ای حکایت می کرد و به نظر می رسید آن چشمان بی صبرانه در انتظار خلوت انس دیگرند.