هدف آمریکا از تحریم، به چالش کشاندن اقتصاد ایران است

* آمریکا خواهان تحریم جهانی ایران است. طبق گفته مقام های آمریکا، این تحریم ها از تحریم های جزیی شروع می شود تا توافق دیگر اعضای (5+1) برای تحریم های کلی نیز به دست آید، با این حساب اساسا «تحریم جهانی» چه تعریفی دارد و وسعت و توافق همه کشورها علیه یک کشور به چه معناست؟ آیا این تصمیم به سرعت محقق می‌شود؟
** ایران از اول انقلاب مورد تحریم آمریکا قرار گرفته است. اما در این مرحله قرار است که به وسعت تحریم ها افزوده شود. البته مرحله به مرحله به وسعت تحریم ها افزوده می شود و بحث تحریم های کلی صادرات و واردات به یکباره به وقوع نمی پیوندد، بلکه این امر در آخرین مرحله صورت می گیرد.هدف از تحریم جهانی نیز واردکردن فشار به ایران است تا از انرژی صلح آمیز هسته ای خود دست بردارد. پس گام اول تحریم ها اقتصادی نیست، بلکه سیاسی است و شامل ممنوعیت خروج برخی از مقام های کشوری می شود. سپس در مرحله بعدی بحث بلوکه کردن پول های ایران مطرح می‌شود.
* با بلوکه شدن پول های ایران چه اتفاقی می‌افتد؟
** سرمایه جمع شده چندساله ایران به اضافه درآمدی که از افزایش قیمت نفت به دست آورده ایم، ازبین می روند. یعنی تمام کشورهای اروپایی و آمریکایی می آیند و علیه ایران ادعای خسارت می کنند.
* چرا آنها ادعای خسارت می کنند؟ با چه استنادی؟
** ادعای خسارت آنها تحت این عنوان است که مثلا شرکت هایی که در ایران کار می کرده اند و حالا تحریم شده اند، ضرر کرده اند و خسارت آنها باید از پول های بلوکه شده ایران پرداخت شود.
* اگر تحریم شکست نخورد و باز بخواهند آن را ادامه بدهند، بعد از مرحله تحریم های سیاسی و سپس بلوکه شدن پول های ایران چه اقدام دیگری صورت می گیرد؟
** در مرحله بعدی تحریم ها، آنها از واردات برخی کالاهای استراتژیک به کشور جلوگیری می کنند. مثل موتور هواپیمای ایرباس که بوئینگ است ولی به دلیل تحریم های گذشته آمریکا به جای موتور بوئینگ به ما موتور میتسوبیشی می دادند. بعد از مراحل تحریم های استراتژیک، تحریم هایی که به شدت به مردم فشار وارد خواهد کرد و به عنوان آخرین مرحله تحریم ها مطرح می شود، این مرحله شامل جلوگیری از واردات بنزین به ایران و همچنین جلوگیری از صادرات نفت ایران به سایر کشورهاست.
در این صورت ما به غیر از اقلام دارویی و غذایی ویژه، دیگر هیچ کالایی را نمی توانیم وارد کنیم که این موارد به ما بسیار فشار وارد خواهد کرد. البته کاندولیزا رایس تصریح کرده است که برنامه تحریم بنزین در دستور کار قرار ندارد.
* در صورت جلوگیری از صادرات نفت ایران، تاثیر آن در نظام بین الملل چه خواهد کرد؟ چون آنها ادعا می کنند که تحریم ایران تاثیر چندانی بر اقتصاد دیگر کشورها ندارد، در حالی که مقام های کشور ما چنین عقیده ای ندارند.
** مطمئنا نفت در نظام جهانی گران می شود. اما اروپا اعلام کرده که ما حاضریم نفت 200 دلاری را تحمل کنیم ولی ایران اتمی نداشته باشیم. شاید این نظر به مفهوم این باشد که دنیا به این نتیجه رسیده که مسئله پرونده هسته ای ایران یک مسئله سیاسی است که حل آن تبعات اقتصادی هم ممکن است داشته باشد.
* ارزیابی شما از فشار تحریم هایی که به داخل کشور و مردم وارد می شود چیست؟
** خب، مردم ما متاسفانه بسیار مصرف گرا شده اند. از سوی دیگر به ظاهر مردم ایران توان پولی بسیار خوبی دارند ولی واقعیت آن است که آنها پولی ندارند. زیرا تمام زندگی مردم شده خانه، ماشین، زمین و ... از این نظر که می گویند بسیاری از مردم میلیونر هستند، درست است. ولی ما میلیونر واقعی که پول در دستش باشد و از آن در چرخه اقتصادی استفاده کند، نداریم. بنابراین مردم جامعه ما ضربه پذیر هستند. بنابراین به نظر من آمریکا می خواهد از طریق تحریم ها به ایران فشارهای داخلی وارد کند و سپس به جمهوری اسلامی ضربه بزند. من مطمئن هستم که هیچگاه حمله ای به ایران صورت نمی‌گیرد.
بلکه این فشارهاست که می خواهد باعث دست کشیدن ایران از انرژی اتمی شود. ولی مطمئن باشید که اگر ایران مسئله انرژی اتمی خود با غرب و آمریکا را هم حل کند، آنها شروع به بهانه گیری در سایر مسائل حقوق بشر، زندانیان سیاسی و ... خواهند کرد و همچنان به بازی خود با ایران ادامه خواهند داد.به همین دلیل است که دولت ایران تاکید می کند ما پیش شرط تعلیق غنی سازی را برای مذاکره قبول نمی‌کنیم.
* یعنی شما معتقدید آمریکا در زمینه تحریم ها فراتر از قانون داماتو عمل خواهد کرد؟
** الان دیگر ما با آمریکا طرف نیستیم، بلکه با سازمان ملل متحد طرف هستیم.
* ولی آمریکا اعلام کرده قبل از توافق گروه (5+1) در مورد تحریم های جهانی علیه ایران، خود تحریم های جزیی را برای فشار علیه ایران شروع خواهد کرد. آیا آمریکا فراتر از قانون داماتو عمل خواهد کرد؟
** صددرصد، مطمئن باشید که چین و روسیه الان در حال بازی هستند. اگر آنها نمی خواستند که تحریم ها را قبول کنند، پس چرا قطعنامه 1696 را امضاء کردند؟ چین و روسیه می توانستند آن را وتو کنند. پس براساس رفتار آنها معلوم است که دارند با آمریکا راه می آیند. البته در مورد اینکه چه زمانی تحریم ها شروع شود؛ آمریکا یک سال است که دارد با چین و روسیه کار می کند تا به این مرحله رسیده است. پس ما نباید فکر کنیم که یک تا دو ماه آینده تحریم خواهیم شد. زمان طولانی تری برای تحریم ها نیاز است. ولی اگر با همین روند مسئله پیش برود، در نهایت به تحریم ها هم خواهیم رسید.
* اگر تحریم ها فراتر از قانون داماتو حرکت کند؛ شامل چه مواردی خواهد شد؟
** ببینید، در زمان ریاست جمهوری هشت ساله کلینتون، فرش و پسته ایران به آمریکا صادر نمی شد. تنها در ظرف 5 سال اخیر و در دوران بوش است که فرش و پسته ایران به آمریکا صادر می شود. فرش کالایی است که از نظر شغلی در ایران بسیار اهمیت دارد و آمریکا نیز بزرگ ترین مصرف کننده فرش ایران است. در مورد پسته کرمان، سمنان و سایر شهرهای ایران نیز مسئله اشتغال وجود دارد.
* الان میزان صادرات فرش ایران به آمریکا چقدر است؟
** از کل صادرات مستقیم و غیرمستقیم فرش ایران به آمریکا، فکر می کنم حدود 40 تا 50 درصد صادرات به آمریکا می‌رود.
* و میزان اشتغال آن در ایران چه مقدار است؟
** طبق آمارهای قبلی حدود 10 تا 12 میلیون نفر در کار فرش دخیل بودند، اما با توجه به اینکه تولید فرش کم شده است، فکر می کنم که حدود 7 تا 8 میلیون نفر (البته با خانواده) در امر بافتن فرش اشتغال دارند.
* شما فکر می کنید که شرکت های دیگر از قانون تحریم های ایران مثل آنچه که شرکت های نفتی شل، استایت اویل و... سرپیچی کردند، آنها نیز در تحریم های ایران از این قانون سرپیچی کنند؟
** اگر تحریم ها از طرف سازمان ملل صورت گیرد، خیر، شرکت ها نمی توانند از قانون آن سرپیچی کنند.
* حتی تا قبل از اینکه تحریم ها به مرحله قانونی سازمان ملل برسد؟
** نه، ببینید، همین الان هم حدود یک سال است که آنها تقریبا یوزانسی برای ایران قائل نمی شوند. یعنی اینکه اگر شما می خواهید کالاهای صنعتی یا نیمه صنعتی را بخرید، اول باید پول آن را بدهید تا به شما جنس بدهند. در واقع آنها هیچ اعتباری برای این قائل نیستند. چون وضع ایران را نامشخص می دانند. اصلا چرا اقتصاد ایران از یک سال قبل دچار مشکل شده است؟ بخشی از این مهم به دلیل تحریم هایی است که از جانب آمریکا وجود داشته است. هرچند که قیمت نفت چند برابر شده، اما فشارهای غرب بر ایران دارد افزایش می‌یابد.
* شما به بحث اعتبار اشاره کردید. آمریکا نیز گفته که تمام بانک های جهانی باید ارتباط مالی خودشان را با ایران قطع کنند. نظر شما در این مورد چیست؟
** الان هم تاثیرات آن را داریم می بینیم و ما با مشکلات مالی در دنیا دست به گریبان هستیم. تاجران و دولت ایران تا چه مقدار می توانند پول نقد به کشورهای خارجی بدهند و جنس وارد کنند. چون مجبورند که از بانک های داخلی تسهیلات بگیرند و بهره بانک های داخلی 17 تا 18 درصد است و بهره بانک های خارجی 2 الی 3 درصد است، به قیمت اجناس نیز تا چند درصد افزوده می‌شود.
ضمن اینکه با بهره 17 تا 18 درصد بسیاری از تاجران ایرانی نمی توانند از آن استفاده کنند و تجارت در ایران محدود می شود و در انحصار تعداد معدودی در می‌آید. با پیش آمدن این انحصار، به مردم ضربه اقتصادی می خورد. ضمن اینکه تجار کوچک نیز آرام آرام از بین می روند زیرا یوزانس (اعتبار) دارد از بین می رود. اگر سازمان ملل نیز تحریم کند، این وضعیت بدتر نیز خواهد شد، زیرا افرادی که واردکننده کالا به ایران هستند خاص تر شده و تبدیل به کارتل و تراست می شوند تا فشارهای مالی را روی مردم بیشتر کنند.
* از لحاظ دسته بندی های اقتصادی کدام قشر یا طبقه اجتماعی بیشترین صدمه را خواهد دید؟
** در زمان های تحریم، جنگ، انقلاب و حتی در مواقع معضلات اقتصادی مثل بیکاری و تورم، بیشترین طبقه ای که آسیب می بینید، طبقه متوسط است. چراکه پولدارها همچنان پولدارتر و فقیرها همچنان فقیر می مانند. از نظر بخش های اقتصادی نیز هر بخشی که در زمینه صادراتی فعال تر یا مواد اولیه خود را از خارج وارد نماید، همچنین تولیدکنندگان کالاهای لوکس و غیرضروری بیشترین ضربه را می بینند. حاصل آن نیز بیکاری، تورم، رکود و بسیاری مسائل متناوب اقتصادی، اجتماعی است که متاسفانه می تواند به مشکلات سیاسی هم ختم شود.