دولت یازدهم و خون تازه در رگ‌ اصلاحات

(روزنامه ابتكار - 1394/06/15 - شماره 3235 - صفحه 10)

هرچند تا سال92، اصلاح‌طلبان برای فعالیت‌ حزبی خود در تنگنای فراوان بودند، با این‌همه با ساختاری نصفه و نیمه توانستند بر اصولگرایانی که ۸ سال فعالیت مداوم در نهادهای قدرت آنها را منسجم کرده بود، پیروز شوند. احتمالا اصولگرایان این جمله را از سوی دیگر آن نیز خواهند خواند؛ آنگونه که اگر اصلاح‌طلبان با ساختاری نصفه و نیمه بر آن‌ها غلبه کرده‌اند، با فعالیتی منسجم چه خواهند کرد؟ شاید همین نکته کوچک، دلیل بزرگی باشد برای درک آنکه چرا رقیب از فعالیت منسجم اصلاحات نگران است. به گزارش ایلنا، تصویری که چندی پیش روی جلد یکی از نشریات طنز رفته بود، به خوبی نظر احزاب اصلاح‌طلب را نسبت به وضعیت احزاب نشان می‌داد. در این تصویر وزیر خارجه با آسایش در حال استراحت بود و وزیر کشور و وزیر ارشاد به خاطر عدم تحقق وعده‌های اصلاح‌طلبانه دولت روحانی تحت فشار بودند.

آغاز فعالیت بیشتر احزاب

با این حال سال ۹۴ با تغییر نسبی رفتار وزارت کشور با اصلاح‌طلبان همراه بود. وزیر کشور که در انتصاب استانداران نظر نمایندگان را به نظر سیاستمدارن ارجح دانسته بود، رفتار مهربانانه‌تری با احزاب اصلاح‌طلب در پیش گرفت و صدور مجوز برای حزب اتحاد و ایجاد محیط مساعد برای فعالیت دیگر احزاب اصلاح‌طلب و مهمتر از همه تلاش برای بازگشایی خانه احزاب موجب شده در آستانه انتخابات مجلس فعالیت حزبی در ایران به بیشترین حد خود در دهه گذشته برسد. علیرغم نقدهای موجود با نگاهی گذرا متوجه خواهیم شد که مجوزهای صادر شده برای احزاب اصولگرا و اصلاح‌طلب بوده و اختصاص به یک جناح سیاسی نداشته است.

جامعه اسلامی مدیران ایران (اصولگرا)، حزب تلاشگران ایران اسلامی (مستقل)، ‌جمعیت پویندگان عدالت علوی (مستقل)، حزب پایداری انقلاب اسلامی (اصولگرا)، جمعیت هم‌اندیشان البرز (مستقل)، حزب ندای ایرانیان (اصلاح‌طلب)، جمعیت یاران خراسان (مشروط به اصلاح نام - اصولگرا) و مجمع اصولگرایان استان قم (مشروط به اصلاح نام - اصولگرا) و حزب اتحاد ملت ایران (اصلاح‌طلب) از احزابی هستند که در طول این مدت مجوز تاسیس آنها صادر شده است.

واکنش اصولگرایان به دو حزب اصلاح‌طلب

اما در این میان فعالیت دو حزب اصلاح‌طلب ندای ایرانیان و اتحاد ملت ایران اسلامی با واکنش فراوان رسانه‌های اصولگرا مواجه شد. اعضای اصلی ندای ایرانیان برخی اعضای شاخه جوانان کاندید اصلاح‌طلبان در انتخابات سال ۸۸ بودند و حزب اتحاد ملت نیز متشکل از مدیران موفق دولت اصلاحات بود که بسیاری از آنان سابقه فعالیت در جبهه مشارکت را داشتند. هر چند حدود نیمی از اعضای ارشد جبهه مشارکت در شورای مرکزی حزب اتحاد ملت حضور ندارند و در مقابل نیروهای جدید و با انگیزه در ترکیب این حزب حضور دارند.

مجمع ایثارگران

در کنار این حزب، این روز‌ها گروهی به نام مجمع ایثارگران نیز در انتظار مجوز وزارت کشور است که از حضور برخی اعضای سابق سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی مثل جواد امام، فیض‌الله عرب‌سرخی، ترکاشوند، غلامرضا ظریفیان و... بهره برده است و خبری از حضور بهزاد نبوی، محسن آرمین، هاشم آغاجری، ابوالفضل قدیانی و علی‌محمد نمازی در ترکیب مجمع ایثارگران نیست. در کنار این افراد البته جمعی از ایثارگران و جانبازان دفاع مقدس که گرایش اصلاح‌طلبی داشته‌اند و امکان فعالیت سیاسی پیدا نکرده‌اند را قرار داده است و به این ترتیب این امیدواری وجود دارد با ارائه گفتمان اصلاح‌طلبی در کنار دفاع از اصل نظام از زبان کسانی که سابقه ایثارگری دارند، ظرفیت‌های جریان اصلاح‌طلبی را افزایش یابد.

اتحاد ملت

علی صوفی وزیر تعاون دولت اصلاحات و عضو ارشد ستاد محمدرضا عارف، رحیم عباد‌ی رئیس سازمان ملی جوانان در دولت اصلاحات، غلامرضا انصاری رئیس سازمان بهزیستی در دولت اصلاحات در کنار علی‌محمد حاضری عضو ارشد انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها، اشرف بروجردی عضو ارشد جمعیت زنان و حسین نقاشی عضو انجمن اسلامی دانشگاه تهران از جمله ظرفیت‌های جدیدی هستند که به حزب اتحاد ملت پیوسته اند.

ادامه فعالیت احزاب اصلاح‌طلب در دولت یازدهم

کارگزاران: در این میان نباید از فعالیت دیگر احزاب اصلاح‌طلب نیز غافل شد و بدون شک کارگزاران سازندگی در صدر این احزاب قرار دارد. کارگزاران سازندگی که نزدیک‌ترین حزب به آیت‌الله هاشمی به شمار می‌رود با شفافیت بیشتری که رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بعد از انتخابات ۸۸ به کار گرفته است، با اقبال بیشتری مواجه شد و بعد از انتخابات ۹۲ دست به اصلاح ساختار تشکیلاتی زد و به مرور افرادی مثل فاطمه مقیمی (عضو اتاق بازرگانی) شهربانو امانی (نماینده سابق ارومیه در مجلس و معاون معصومه ابتکار) علیزاده طباطبایی (وکیل دادگستری و عضو دوره اول شورای شهر تهران) علی‌محمد نمازی (نماینده سابق لنجان و عضو ارشد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی) محمد قوچانی (روزنامه‌نگار) و علی جمالی (عضو سابق شورای مرکزی تحکیم وحدت) را به شورای مرکزی خود اضافه کرد.

با این وجود بیشترین تغییر کارگزاران سازندگی در سازماندهی دوباره این حزب در استان‌ها بود. مرعشی و کرباسچی با حمایت ضمنی اسحاق جهانگیری و رهبری معنوی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یکی یکی به استان‌های کشور سفر کردند و ترکیب معرفی شده به عنوان شورای مرکزی کارگزارن در بسیاری موارد موجب شگفتی فعالان سیاسی شده است.

حزب اسلامی کار: در این میان برخی احزاب قدیمی اصلاح‌طلب نیز با وجود تحمل بی‌مهری‌ها همچنان فعالیت خود را ادامه می‌دهند. حزب اسلامی کار در مقطعی گروهی از اعضای آن فعالیت در ندای ایرانیان را به فعالیت در یک حزب اصلاح‌طلب ارجح دانستند، توانست با ترمیم تشکیلاتی و استفاده از ظرفیت سیاسی حسین کمالی همچنان نقش موثری در میان گروه‌های اصلاح‌طلب داشته باشد، چنانچه دبیر کل این تشکل سیاسی این روز‌ها به عنوان رئیس دفتر سیاسی شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان و گزینه اول اصلاح‌طلبان برای ریاست خانه احزاب نقش پررنگی در سازماندهی و فعالیت شورای هماهنگی اصلاح‌طبان دارد.

حزب همبستگی: حزب همبستگی نیز که طی یک دهه فعالیت با انواع ریزش‌ها مواجه بوده است و دو دبیر کل سابق آن، ابراهیم اصغرزاده و راه‌چمنی از این مجموعه جدا شده‌اند اما به عنوان قدیمی‌ترین حزب ثبت شده اصلاح‌طلب همچنان با حضور در شورای هماهنگی و استفاده از بازوی رسانه‌ای سعی در تاثیرگذاری در عرصه سیاسی کشور دارد.

فعالیت موثر احزاب صنفی

احزاب قشری اصلاح‌طلب نیز در این دو سال جان دوباره‌ای گرفته‌اند. خانه کارگر که مطالبات کارگران را در جمع اصلاح‌طلبان پیگیری می‌کند، انجمن اسلامی پزشکان و انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها و انجمن اسلامی مهندسین که پل ارتباطی قشر تحصیلکرده با اصلاح‌طلبان هستند، مجمع فرهنگیان ایران اسلامی، کانون صنفی معلمان به عنوان تشکل‌های معلمان نزدیک به اصلاح‌طلبان، مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و مجمع روحانیون مبارز که روحانیون اصلاح‌طلب را در خود جای داده‌اند و بالاخره جمعیت زنان نواندیش، جمعیت زنان انقلاب اسلامی، مجمع اسلامی بانوان و مجمع زنان اصلاح‌طلب نیز با توجه به نقش آفرینی بیشتر سازمان‌های مردم نهاد در دولت روحانی نقش پررنگ‌تری در سال‌های گذشته یافته‌اند و حضور این احزاب موجب جلب توجه اقشار مختلف به دولت روحانی شده است و البته در کنار این احزاب ثبت شده سیاسی، نزدیک به صد انجمن اصلاح‌طلب در دانشگاه‌های مختلف کشور مجوز فعالیت گرفته‌اند و به صورت بالقوه تاثیر زیادی در ارتباط نزدیک‌تر اصلاح‌طلبان با دانشگاه ایفا خواهند کرد.

گسترش فعالیت احزاب استانی تا مرکز

از طرفی دیگر بعضی احزاب اصلاح‌طلب که بیشتر ماهیت استانی داشتند به مرور دامنه فعالیت خود را گسترده‌تر کرده‌اند. سازمان عدالت و آزادی از جمله این احزاب است که تا سال ۹۲ فعالیت‌های آن محدود به استان اصفهان بود اما در دو سال گذشته در بسیاری از استان‌ها دفا‌تر خود را راه اندازی کرده است و کنگره‌های اخیر این حزب با حضور افرادی مثل محمدرضا عارف و محمدرضا خاتمی و رهامی و.... برگزار شده است. حزب اراده ملت (زنجان) حزب مردمسالاری حزب (سمنان) و حزب جوانان (قزوین) از دیگر احزابی بودند که در این دو سال از پوسته استانی بودن خارج شده‌اند و در سپهر سیاسی کشور به دنبال گسترش دایره فعالیت و نفوذ هستند.

تلاش برای تداوم فعالیت احزاب

در این میان حزب اعتماد ملی فعالیتی کمرنگ‌تر از گروه‌های یاد شده دارد و هنوز جای خالی دبیرکل این حزب سیاسی برای تداوم فعالیت‌های سیاسی آن احساس می‌شود. با این حال ترکیب منسجم و قدرتمندی که در سال ۸۴ و ۸۸ سازماندهی شده بودند، به عنوان یک ظرفیت بالقوه در اختیار این حزب قرار دارد و رسول منتجب‌نیا و محمدجواد حق‌شناس تلاش زیادی دارند تا این حزب را به روزهای خوب گذشته بازگردانند و در بعضی استان‌ها نیز فعالیت اعتماد ملی از هر حزب دیگری بیشتر شده است چنانچه در استان گلستان هفته گذشته با برگزاری یک انتخابات شورای مرکزی پانزده نفره این حزب انتخاب شدند.

بدیهی است فعالیت‌های بیشتر احزاب اصلاح‌طلب بیشتر از هرکسی، دلواپسان را دلواپس‌تر خواهد کرد. آنها خوب می‌دانند فعالیت نصفه و نیمه همین احزاب رایی هجده میلیونی برای روحانی به ارمغان آورده بود و زمانی که طبیعتا روحانی گزینه اول و آخر احزاب اصلاح‌طلب در انتخابات ۹۶ خواهد بود، شانس اصولگرایان اندک خواهد شد.

علی‌رغم نقدهای موجود با نگاهی گذرا متوجه خواهیم شد که مجوزهای صادر شده برای احزاب اصولگرا و اصلاح‌طلب بوده و اختصاص به یک جناج سیاسی نداشته است. جامعه اسلامی مدیران ایران (اصولگرا)، حزب تلاشگران ایران اسلامی (مستقل)، جمعیت پویندگان عدالت علوی (مستقل)، حزب پایداری انقلاب اسلامی (اصولگرا)، جمعیت هم‌اندیشان البرز (مستقل)، حزب ندای ایرانیان (اصلاح‌طلب)، جمعیت یاران خراسان - مشروط به اصلاح نام (اصولگرا) و مجمع اصولگرایان استان قم -مشروط به اصلاح نام- (اصولگرا) و حزب اتحاد ملت ایران از احزابی هستند که در طول این مدت مجوز تاسیس آن‌ها صادر شده است.

http://ebtekarnews.com/?newsid=17616

ش.د9402428