نگراني از مكانيسم‌هاي ضدايراني برجام

گروه سیاسی: جلسه علنی دیروز مجلس درحالی برگزار شد که در آن گزارش 20صفحه‌ای کمیسیون ویژه برجام قرائت شد. گزارشی که نسبت به مکانیسم ماشه در برنامه جامع اقدام مشترک و راه‌های نفوذ دشمن هشدار می‌داد.

به گزارش جام‌جم، این گزارش در محورهای حقوقی، علمی، فنی، تحقیقاتی، دفاعی، امنیتی، اقتصادی، سیاسی و عمومی و پیشنهادات ، توسط سخنگوی کمیسیون ویژه قرائت شد. در بند دهم محور اقتصادی این گزارش با اشاره به بندهای 36 و 37 برجام هشدار داده شده است که براساس برنامه جامع اقدام مشترک، هر یک از کشورهای طرف مذاکره می‌تواند به بهانه اجرا نشدن برجام از سوی کشورمان، تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند. در همین راستا نویسندگان این گزارش تصریح کرده‌اند: در صورت هرگونه تهدید نسبت به منافع جمهوری اسلامی ایران در قالب برجام، حق مجلس برای اتخاذ تصمیمات مقتضی محفوظ است.

در بند هفتم بخش حقوقی این گزارش نیز آمده است: کمیسیون پس از بررسی دقیق نظرات منتقدان و پاسخ‌های تیم مذاکره‌کننده به این نتیجه رسیده است که مکانیسم‌های داوری مندرج در قطعنامه 2231 و بندهای 36 و 37 برجام به‌طور کاملاً واضح و عامدانه بر ضد ایران تنظیم شده و این مکانیسم‌ها عملاً برای ایران غیرقابل مراجعه است. جمع‌بندی کمیسیون این است که ایران در هیچ مراجعه‌ای به این مکانیسم‌ها برنده نخواهد بود و بنابراین عملاً نمی‌تواند به هیچ نقض کلی یا جزئی از سوی 1+5 به نحوی واکنش نشان بدهد که منجر به بر هم خوردن توافق نشود.

در این گزارش با انتقاد از این‌که «تعهدات طرف ایرانی روشن و صریح بوده،‌ اقدامات اجرایی آن نیز توسط آژانس بین‌المللی انرژی راستی‌آزمایی می‌شود، اما تعهدات سایر طرف‌ها با توجه به احکام پیچیده مندرج در آن دچار آسیب‌های جدی است»، آمده است: نظر دولت درباره غیرقابل اصلاح و تفسیر بودن متن برجام و ضرورت پذیرش یا رد آن در قالب فرمول همه یا هیچ، برای مجلس لازم‌الاتباع نیست. در بخش دیگری از این گزارش آمده است: کمیسیون این موضوع را که برجام به‌مدت ۱۵سال ـ و در برخی موارد بدون هرگونه سقف زمانی ـ جایگزین ان.‌پی.‌تی برای ایران شده و عملا ایران را از این معاهده استثنا کرده است، به‌عنوان نقطه ضعف جدی برای این توافق درنظر می‌گیرد.

اعضای کمیسیون ویژه با تاکید بر این‌که برجام، برنامه هسته‌ای ایران را بدون دورنمای روشن در آینده، در یک تعلیق حداقل ده ‌ساله و از یک منظر بلندمدت فرو می‌برد، یادآور شده‌اند: «با توجه به بند 12 قطعنامه و امکان بازگشت‌پذیری همه قطعنامه‌های قبلی با هر بهانه‌ای، کمیسیون آن لغو را نه لغو کامل که «لغو مشروط» یا «تعلیق قطعنامه‌های گذشته» استنباط می‌کند». هرچند در بخش پیشنهادات این گزارش، دولت ایران موظف به درنظر گرفته شدن حساسیت‌های نظامی ایران شده و از دولت خواسته مطالبه حداکثری از برجام داشته باشد، اما خاطرنشان شده است: برای کمیسیون محرز شده که با استناد به متن برجام دسترسی به تاسیسات نظامی ایران ممکن شده است.

این گزارش درحالی دیروز قرائت شد که مخالفت‌هایی نسبت به آن وجود داشت؛ به‌طوری‌که برخی از اعضای کمیسیون برجام از جمله غلامرضا تاجگردون، عباسعلی منصوری‌آرانی و مسعود پزشکیان که از موافقان توافق هسته‌ای هستند، گفته‌اند که متن گزارش خارج از کمیسیون تهیه شده و آنها در اعتراض به لحن منفی گزارش، جلسه کمیسیون را ترک کرده‌اند. غلامرضا تاجگردون، یکی از معترضان این گزارش در نطق خود گفت که پیش‌نویس گزارش که به کمیسیون ارائه شد «یک سویه، بسیار سیاسی و تحریک‌آمیز» بود و عباسعلی منصوری آرانی نیز در صفحه اینستاگرام خود نوشت: در کمیسیون برجام برخلاف قاعده‌ گزارشی تدوین شده با ادبیات مشخصی ارائه شد.

طرح هسته‌ای مجلس به کمیسیون امنیت ملی رفت

هرچند پیش‌بینی می‌شد بعد از قرائت گزارش کمیسیون ویژه برجام در جلسه علنی دیروز، «طرح دوفوریتی مجلس در مورد اقدام متناسب و متقابل ایران در اجرای برجام» که تلاش می‌کرد به دولت اجازه اجرای برجام در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی را بدهد، به تصویب نمایندگان مجلس برسد، اما با وجود دفاع تمام قد رئیس مجلس، بهارستان‌نشینان ترجیح دادند تنها به یک فوریت طرح روی خوش نشان دهد و بررسی‌ها را بدون در نظر گرفتن قید زمان، به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی واگذار کند.

به گزارش جام‌جم، پس از جلسه غیرعلنی روز گذشته رئیس‌مجلس با نمایندگان و اعلام اتفاق‌نظر دو فراکسیون ‌رهروان و اصولگرایان درباره اهمیت تصویب طرح دوفوریتی و فرصت‌های پیش‌رو برای از دست ندادن زمان، برخی از نمایندگان چنین طرحی را مهر تائیدی بر تصمیمات دولت در جریان توافق هسته‌ای دانستند، اما علی لاریجانی رئیس مجلس با دفاع ازطرح دوفوریتی، پیشنهادات ارائه شده را داهیانه و متناسب با گزارش کمیسیون برجام برای جلوگیری از تعدی یا بهانه‌گیری‌های غرب عنوان کرد.

با این همه، دو فوریت «طرح اقدام متناسب و متقابل دولت در اجرای برجام» که نیاز به دوسوم رأی نمایندگان داشت، با 159رای موافق‌ 62 مخالف‌ و ده رای ممتنع از مجموع 247 رای به تصویب مجلس نرسید اما یک فوریت آن مجددا به رای نمایندگان گذاشته شد که با 168رای موافق 57 رای مخالف و 9 ممتنع به تصویب رسید.

طرح هسته‌ای در 9 محور

علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس از طراحان این طرح، علی لاریجانی، رئیس مجلس و احمد توکلی از موافقان طرح دوفوریتی در برابر حمید رسایی و حسینعلی حاجی‌دیدگانی از مخالفان، به اظهارنظر پرداختند.

بروجردی در دفاع از این طرح، برنامه جامع اقدام مشترک را محصول یک تصمیم ملی و مورد تائید شورای عالی امنیت ملی دانست و دو فوریت پیش‌بینی شده برای طرح مجلس در این رابطه را نتیجه همفکری دو فراکسیون اصولگرایان و رهروان، طبق رهنمود رهبری مبنی بر داشتن نرمش قهرمانانه برای عبور از این گردنه عنوان کرد. اما برخی از مخالفان از جمله حسینعلی حاجی‌دلیگانی و حمید رسایی با انتقاداز طرح مجلس، تاکید کردند که ملت ایران می‌داند برجام به نفع آنان نیست. با این حال لاریجانی در پاسخ به منتقدان، تاخیر در اجرای برجام را به نفع کشور ندانست. در نهایت عبدالرضا مصری سخنگوی هیات رئیسه مجلس گفت: تصمیم هیات رئیسه این است که طرح در کمیسیون امنیت ملی بررسی شود و تا روز شنبه گزارش آن به هیات رئیسه داده شود تا پایان هفته آینده تعیین‌تکلیف شود.

این تصمیم درحالی بود که به نظر می‌رسید با توجه به تشکیل کمیسیون ویژه برجام، این طرح باید به این کمیسیون ارجاع شود، اما علاءالدین بروجردی با دفاع از تصمیم هیات رئیسه، به خبرگزاری صداوسیما گفت که کمیسیون ویژه برجام تنها ماموریت تهیه گزارش درباره برنامه جامع اقدام مشترک را به‌عهده داشت که با قرائت این گزارش، ماموریت کمیسیون یاد شده نیز به پایان رسید.

http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/2118800712456952906

ش.د9402717