مصاحبه ظریف؛ آن‌چه بود و آن‌چه روایت شد!

تا امروز درباره مصاحبه دکتر ظریف با فرید زکریا تحلیل‌ها و ارزیابی‌های گوناگونی صورت گرفته است. اما به نظر می‌آید بسیاری از منتقدان مصاحبه، متن کامل مصاحبه را دنبال نکرده باشند و صرفا گزیده‌هایی از مصاحبه را مبنای قضاوت خود قرار داده‌اند؛ اما کسانی که کل مصاحبه را دیده‌اند ارزیابی آنان یقینا متفاوت است؛ بر این اساس چند نکته بیان می‌شود و داوری و قضاوت منصفانه را به مخاطبان وامی‌گذارم؛

۱-در بخش مربوط به جبهه مقاومت مصاحبه که فرید زکریا تلاش می‌کرد، نشان دهد که جمهوری اسلامی ایران در موقعیت ضعيف قرار گرفته است، دکتر ظریف نه تنها بر خلاف منافع ملی صحبت نکرد، بلکه بسیار قوی و در چارچوب سیاست‌های نظام نیز بحث کرد.

2-در بخش مربوط به موضوع هسته‌ای و سیاست ایران هراسی و اسلام هراسی غرب، آقای ظریف مستند و مستدل و کاملا در چارچوب اظهارنظر کرد.

3-آقای ظریف فرآیند خلف وعده آمریکا و نقض عهد آنان در موضوع برجام را به درستی و در چارچوب روایت رسمی کشور بیان کرد. او مثلا گفت بر اساس اقدامات غیرقانونی آمریکا درباره خروج از توافق هسته‌ای، نقطه گریز هسته‌ای در ایران از یک‌سال به چند روز رسیده است.

4-درباره این موضوع که جمهوری اسلامی ایران در منطقه گروه نیابتی ندارد، استدلالی ارائه کرد که برای همگان نیز کمک کننده است. او گفت گروه‌های مقاومت پیش از انقلاب اسلامی نیز با رژیم صهیونی در حال نبرد بوده‌اند. ظریف گفت چون گروه‌های مقاومت مبارزه می‌کنند، در نتیجه حمایت ما از آنان تولید شده است. او گفت حمایت، مبارزه را تولید نمی‌کند. بلکه مبارزه سبب حمایت شده است. علت مبارزه نیز اشغالگری، تجاوز و نقض حقوق بشر توسط صهیونیست‌ها است.

5-درباره این‌که اسرائیل رژیمی نسل‌کش، اشغال‌گر و آپارتاید و ناقض حقوق بشر است، چندین بار با صراحت در مصاحبه آن را مورد تأکید قرار داد.

6-آقای ظریف درباره حل مسئله فلسطین، تقریبا نظر رسمی نظام مبنی بر تشکیل یک دولت فلسطینی و حق تعیین سرنوشت فلسطينيان را بیان کرد. او گفت کلید حل مسئله فلسطین در اسرائیل است و این رژیم باید دست از خودکامگی بردارد تا قضیه حل شود. ظریف گفت ما به حمایت از فلسطین ادامه خواهیم داد.

7-درباره وضعیت حقوق بشر در ایران، فرید زکریا مدعی شد من سال گذشته به عربستان سفر کردم. زنان سعودی گفتند که حقوق ما در عربستان بیشتر از زنان در ایران است. اما پاسخ های ظریف:

_در کابینه دولت چهاردهم چهار زن حاضر هستند.

_اگر به خیابان‌های تهران بیایید برخی خانم‌ها موهای خود را نپوشانده اند، این خلاف قانون است، اما دولت تصمیم گرفته، که زنان را تحت فشار قرار ندهد.

_اقلیت‌های قومی در بخش‌های مختلف کشور منصوب شده‌اند.

8-مجری پرسید برخی تندروها شما را دوست ندارند و می‌خواهند با شما برخورد کنند آیا موفق خواهند شد؟ آنان مدیریت خیلی بخش‌های کشور را در دست دارند. اما پاسخهای ظریف؛

_اگر آن‌ها اینقدر که شما می‌گویید همه چیز را مدیریت می‌کنند، به من اجازه حضور در اجلاس داووس داده نمی‌شد.

_این نشان می‌دهد ایران یک جامعه تک صدایی نیست. ما صداها و دیدگاه‌های مختلفی داریم. در برخی انتخابات ها آن‌ها برنده هستند و ما بازنده و گاهی اوقات نیز ما برنده می‌شویم و آن‌ها بازنده. 

_انتخابات اخیر در ایران کاملا رقابتی و سخت بود. اگر رقیب پزشکیان انتخاب می‌شد، شرایط تفاوت پیدا می‌کرد. اگر جلیلی رئیس جمهور بود، ممکن بود یک جنگ در منطقه داشته باشید. بنابراین در ایران تکثر دیدگاه‌ها وجود دارد. من به دیدگاه‌های مختلف احترام می‌گذارم.

_من اصلا نمی‌خواهم کسانی که علیه من حرف می‌زنند، دولت آنان را ساکت کند. زیرا اگر ما منتقدین را خاموش کنیم، روزی آنان نیز با ما همین رفتار را خواهند داشت.

 _منتقدین می‌گویند انتصاب من غیرقانونی است. اما تفسیر ما متفاوت است. قرار است دادگاه درباره انتصاب من تصمیم بگیرد. اگر دادگاه بگوید که باید بروم، خب می‌روم. این پايان دنیا نخواهد بود. دوباره تدریس را شروع می‌کنم.

حالا با یک نگاه منصفانه و بی‌طرفانه این مصاحبه را ارزیابی کنید. آیا بین آن‌چه در مصاحبه رد و بدل شده با واکنش‌های بیرونی منتقدان تناسب وجود دارد؟ آیا نقدها در این زمینه بر مدار انصاف و عدالت بیان شده است؟ آیا اگر اندکی سواد رسانه و قوه تشخیص منافع ملی در کار بود نباید بخش‌های مثبت و مؤثر مواضع دکتر ظریف ضریب می‌خورد و بازتاب پیدا می‌کرد؟ اما متأسفانه قضاوت‌ها در جامعه گاه بر مبنای تعصبات و هیجانات صورت می‌گیرد. این یک خطای بزرگ اخلاقی و سیاسی است و باید بشدت از آن اجتناب کرد.