پیروزی فیل‌ها در برابر الاغ‌ها؟

انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا روز سه شنبه 17 آبان در حالی برگزار می‌شود که بسیاری از تحلیل‌گران این انتخابات را متفاوت از سایر انتخابات می‌دانند. همیشه این طور مطرح می‌شود که انتخابات میان‌دوره‌ای تعیین‌کننده سرنوشت کاخ سفید نیست و معمولا میزان مشارکت نسبت به انتخابات ریاست جمهوری پایین است و حدوداً 40 درصد واجدین شرایط در این انتخابات شرکت می‌کنند. اما امسال شرایط انتخابات متفاوت است. جمهوری‌خواهان برای پیروزی خیز برداشته‌اند و عمده نظرسنجی‌ها نیز نشان‌دهنده دست برتر جمهوری‌خواهان در انتخابات پیش روست.
علت اهمیت این انتخابات آن است که این اولین انتخابات سراسری بعد از حمله به ساختمان کاپیتول است و نشان خواهد داد که آیا ایالات‌متحده قادر است انتخاباتی بدون خشونت داشته باشد یا محلی برای منازعه داخلی تبدیل خواهد شد؟

برای تحلیل اوضاع دقیق انتخابات میان‌دوره‌ای پیش رو به سراغ دکتر «زهره خوارزمی» هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران رفتیم و نظر ایشان را پرس‌و‌جو کردیم.

* خانم دکتر در ارتباط با نتایج نظرسنجی‌ها و احتمالات پیش روی این دوره از انتخابات میان‌دوره‌ای ایالات متحده کمی توضیح دهید؟ آیا مردم از شرایط کنونی رضایت دارند؟

** «در حال حاضر در نظرسنجی‌ها بیشتر مردم 42 در مقابل 31 درصد معتقدند جمهوری‌خواهان بهتر از دموکراتها می‌توانند تورم موجود در آمریکا را کنترل کنند. در چنین شرایطی جمهوری‌خواهان به بایدن اجازه نخواهند داد لایحه با بار مالی به تصویب برساند، بر شرکت‌ها مالیات جدید ببندد، در موضوعات اجتماعی مانند سقط جنین و انتخاب قضات جدید برای دادگاه عالی توفیقی حاص کند و همه اینها بیش از پیش جایگاه او را به عنوان یک رهبر ضعیف تخریب خواهد کرد. بنابراین چنانکه افکارسنجی‌ها در آمریکا نشان می‌دهد، جمهوری‌خواهان شانس داشتن دست برتر در مجلس نمایندگان را بیش از دموکراتها دارند».

* بحث دادگاه ۶ ژانویه و احتمال حذف ترامپ از صحنه سیاسی چقدر جدی است؟

** وب‌سایتهای افکارسنجی مانند ان پی آر که متعلق به جناح راست هستند، اینطور عنوان می‌کنند که در دهه گذشته برای نخستین بار اکثریت مردم (%59) موافق هستند که کنگره و رئیس جمهور از یک جناح باشند. این در حالی است که مثلا در 2016، این عدد برعکس بود (29 در مقابل 63 درصد) و گزینه مردم درگیر شدن دو حزب مخالف و تعادل قدرت در کنگره و ریاست جمهوری بود. این آمار و ارقام نشان از تلاش برای هموار کردن راه برای یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه را دارد. 
به علاوه در مورد شخص ترامپ مرتب این ایده تکرار می‌شود که او عزمش را جزم کرده است و بین فاصله پیروزی در مجلس نمایندگان و مراسم شکرگزاری یا به اصطلاح تنکس گیوینگ، مقارن با 3 آذر، اعلام رسمی ورود به رقابت انتخاباتی را خواهد کرد.  اظهارنظرهای متفاوت مشاوران و وفادارنش همه بدین سمت و سو است. خود او هم این را در سفر انتخاباتیش در تگزاس تصریح کرده است. حامیان ترامپ از سپتامبر کمیته اقدام سیاسی (PAC) تشکیل داده‌اند و با همان شعار «دوباره آمریکا را بزرگ کنیم» معروف به ماگا، 8.8 میلیون دلار در تبلیغات کنگره در ماه نوامبر هزینه کرده‌اند. چنانکه دستیار ترامپ گفته است: «تردیدی در کاندیداتوری او وجود ندارد». 
هر چند حامیان ترامپ با این نوع ادبیات سازی تلاش می‌کنند توجه عموم را جلب، مطالبه عمومی ایجاد کنند و سیستم سیاسی آمریکا را در عمل انجام شده قرار بدهند، برخی تحلیل‌گران نسبت به پرونده مارالاگو و تهییج اغتشاش در کپیتول هیل مظنون هستند. برخی معتقدند حتی شخص ترامپ و حامیانش از اظهارنظرهای تند نسبت به دادگاه کاسته‌اند تا تنش کم شود و بتوانند این مسیر را به سوی شرکت در انتخابات کم کنند.  اما به هر حال موج مخالف هم انگیزه بسیاری در استفاده از این ابزار فشار دارند و باید دید اوضاع چگونه رقم می خورد.

* آیا حزب سوم در آمریکا در انتخابات نقش دارد؟ میانه روها (مدریتها) و ترقی‌خواهان (پروگرسیو ها) و افرادی مانند لیزچنی و برنی سندرز می‌توانند نقش‌آفرینی کنند؟

** اصولا در فرهنگ سیاسی آمریکا تا‌کنون حزب سومی نتوانسته است توفیق چندانی حاصل کند و بالاخره رقابت نهایی ذیل دو حزب اصلی صورت پذیرفته است. خاطرم هست در اواخر سال 2020، گالوپ در نظرسنجی دریافته بود 41 درصد از مردم تمایل دارند خود را رأی‌دهنده مستقل بنامند و این عدد از طرفداران دو حزب بالاتر بود. یعنی نداشتن جایگزینهای حزبی پر قدرت افراد را به این نقطه هم رسانده است. فرای این، مثلا درباره برنی سندرز چنانکه موضوع سن زیاد بایدن مطرح است، ترقی‌خواهان (پروگرسیوها) هم با این سوالات نسبت به سندرز روبه‌رو هستند و برخی تحلیلگران معتقدند از وی گذشته‌اند. به نظرم صورت کلی حداقل در انتخابات پیش رو به نظر نمی‌رسد طیف سومی آنقدر قدرتمند باشد تا در صف  اول رقابت بایستد.