علی قاسمی/  این روزها تغییرات جدید آرایش سیاسی در درون مجلس با شکل‌گیری فراکسیون‌ها در صدر اخبار رسانه‌ها قرار دارد. فراکسیون رهروان که از پیش وجود داشت و دو فراکسیون «امید» و «اعتدال» با جذب نمایندگان دوره دهم تشکیل شد. این فراکسیون‌ها با انتخاب هیئت‌رئیسه، سخنگو و کارپردازان شکل رسمی گرفتند. البته در کنار سه فراکسیون سیاسی چندین فراکسیون کوچک و تخصصی از پیش شکل گرفته بود، یا قرار بود در آینده بنا به اقتضائاتی شکل بگیرد.

 پس از شکل‌گیری فراکسیون‌ها، جریان‌های سیاسی و رسانه‌های مرتبط با آنها هر یک از منظری که بعضاً گزش هم بین آنها زیاد بود، این روند را تحلیل کردند. آنچه در میان تحلیل‌ها دیده می‌شد نگاه جریانی، نقد یکدیگر و آماده شدن برای انتخابات 96، ائتلاف‌های احتمالی در آینده و اولویت‌های سیاسی فراوان بود. در این میان هیچ‌ یک از اولویت‌های کاری، یا اینکه در آینده با این فراکسیون‌ها چه دردی را از دردهای این مملکت دوا کنند، دیده نشد. نمایندگان محترم باید به یاد داشته باشند شعارهای انتخاباتی هر دو لیست اصولگرایان و اصلاح‌طلبان و به نوعی همه فراکسیون‌ها برای حضور در بهارستان، مبتنی بر «رونق اقتصادی» و «رفع مشکلات معیشتی» تنظیم شده بود.

 پیش‌بینی می‌شد مجلس دهم با همدلی، پرهیز از حاشیه‌پردازی و همگرایی سیاسی، موضوعات اقتصادی را در اولویت قرار دهد، نه اینکه نگاه‌شان از این انتخابات به انتخابات بعدی متمرکز شود. مجلس دهم باید با فوریت سر و سامان دادن به شرایط نابسامان اقتصاد، حل مشکل بیکاران متقاضی کار و ایجاد اشتغال برای آنها را در کنار از بین بردن رکود و حرکت به سمت عدالت اجتماعی و رونق اقتصادی به صورت توأمان مدنظر قرار دهد.

 به نمایندگان محترم و منتخب ملت پیشنهاد می‌‌شود فارغ از دعواهای سیاسی و جناحی، اولویت‌های مهم را برای توسعه زیرساخت‌های اساسی کشور در راستای تولید و بالا بردن بهره‌وری و تأکید بر بحث اقتصاد مقاومتی مد نظر قرار دهند و در کنار اولویت اقتصادی، به توصیه‌های رهبر معظم انقلاب که ضمن تجلیل از حضور حماسی مردم در انتخابات هفتم اسفند طی پیامی به منتخبان مجلس دهم صادر کردند، توجه جدی داشته باشند. 

معظم‌له در بخشی از آن پیام متذکر شدند: «ساده‌زیستی، پاکدستی، حضور پیوسته در جایگاه مسئولیت، ترجیح منافع ملی بر خواسته‌های شخصی و جناحی، ایستادگی شجاعانه در برابر مداخلات بیگانه، واکنش انقلابی به نقشه‌های بدخواهان و خائنان، منش جهادی در اندیشه و عمل و در یک جمله؛ کار برای خدا و در راه خدمت به خلق خدا را، برنامه دائمی خویش در دوران این مسئولیت بدانید و به هیچ قیمت از آن تخطی نکنید.»

 نمایندگان محترم به خوبی واقفند که کشور ما توانمندی‌های بالایی دارد و می‌تواند به‌ اتکای امکانات انسانی و فیزیکی داخل کشور رشد هشت درصدی، اشتغال بالا، معیشت مردم و کاهش فقر را دنبال کند. مهم جهت‌گیری‌های اقتصادی کشور با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که از یک سو اقتصاد را مقاوم‌سازی کند و از سوی دیگر نگاه به ساخت درونی و بحث معیشت جزو اولویت‌ها و سیاست‌ها قرار گیرد. تا دیر نشده همه شخصیت‌ها و همه جریان‌ها، به ویژه سه فراکسیون ولایت، امید و اعتدال باید برای رفع دغدغه‌های اقتصادی رهبر معظم انقلاب که طی شعار سال با عنوان «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نام‌گذاری شد، همه همت خود را به کار گیرند. 

آیین اختتامیه نمایشگاه از فکّه تا حلب یکم مرداد ماه با حضور فرماندهان، مسئولان و خانواده‌های معظم شهدا در مسجد بقیه‌الله(عج) شهرک شهید کلاهدوز برگزار شد. 

به گزارش خبرنگار صبح صادق در ابتدای این مراسم گروه سرودی با اجرای دو برنامه‌ با عنوان‌های «گفت‌وگوی کودک مدافع حرم با پدرش» و «حجاب» به طور رسمی زنگ پایانی این نمایشگاه را به صدا درآورد. سردار گرجی‌زاده فرمانده سپاه حفاظت انصارالمهدی(عج) سخنران این مراسم سخنانی با موضوع امنیت فعلی ایران و مدافعان حرم ارائه کرد. وی ترجیح داد به برخی شائبه‌ها و چالش‌هایی که از سوی برخی، سازماندهی شده و هدفمند مطرح می‌شود، چنین پاسخ دهد: برخی می‌گویند چرا ما باید در سوریه بجنگیم؟ پاسخ بسیار واضح و شفاف است؛ ما شیعه هستیم و مردم سوریه هم شیعه هستند، پس وظیفه شرعی ما این است که در مقابله با گروهک‌های تکفیری داعش بایستیم. 

وی افزود: برای جلوگیری از خطر احتمالی برای کشور خودمان پیشدستی کردیم؛ چرا‌که بنا نیست یک انسان عاقل در درون کشور خود بایستد تا دشمن بیاید و در خانه با او بجنگد. آیا ما باید بایستیم تا تکفیری‌ها به قصر شیرین برسند و با ما بجنگند؛ ما به سراغ آنها می‌رویم و شهدای مدافع حرم، این کار را کردند.

فرمانده سپاه حفاظت انصارالمهدی(عج) تأکید کرد: خط قرمز ما بچه شیعه‌ها امنیت بقاع متبرکه‌ای همچون حضرت زینب(س) است و وقتی آنها به قبوری که حتی مورد احترام اهل‌سنت بود رحم نکردند، ما به آنجا رفتیم. اینها همه پاسخ‌های محکمی است بر طرح این‌گونه پرسش‌ها که از سوی دشمنان هدفمند و سازماندهی‌شده مطرح می‌شود. بنا نیست بایستیم تا تکفیری‌ها به بقاع متبرکه دیگر برسند. 

در بخش جنبی مراسم افتتاحیه، هنرمندان برای حاضران، تئاتر اجرا کردند؛ سیدرضا نریمانی در وصف مدافعان حرم، مداحی کرد و با حضور مسئولان و فرماندهانی چون؛ سردار محمد کوثری و سردار مسجدیان از خانواده‌های معظم شهدای مدافع حرم تقدیر و تجلیل شد.

گفتنی است، در این مراسم خانواده‌های شهدایی چون؛ شهید سهرابی، شهید رضایی، شهید موزه، شهید مسجدیان، شهید صفری‌تبار، شهید صفرزاده، شهید صیاف‌زاده و شهید حاجی‌حاتم حضور داشتند. 

سردار جعفری گفت: حقوق‌های نجومی تنها دلیل بازداشت‌های اخیر نیست و پرونده مرتبط با یک فساد بزرگتری است، این‌ها یک شبکه بوده‌اند و برخی از سیاسیون نیز در این شبکه حضور دارند. 

فرمانده کل سپاه در حاشیه همایش فرماندهان و مسئولان نیروی زمینی سپاه که در مشهد برگزار شد، در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسشی درباره دلیل جوسازی‌های اخیر علیه سپاه پاسداران گفت: دشمن، آمریکا و حتی مخالفان داخلی به دنبال استحاله انقلاب و ارزش‌های آن هستند تا حرکت انقلابی در جامعه ما کند و تضعیف شود و طبیعی است که علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان پرچمدار حفظ ارزش‌ها، جوسازی‌ و با این نهاد مخالفت کنند.

وی درخصوص‌چرایی بازداشت مدیرعامل سابق بانک ملت توسط سازمان اطلاعات سپاه گفت: این تنها یکی از پروژه‌های اطلاعاتی است که سپاه در رابطه با مسائل امنیتی و موضوع نفوذ و فسادهای اقتصادی دنبال می‌کند، برخی فکر می‌کنند که فقط حقوق‌های نجومی دلیل این بازداشت‌هاست اما پرونده مرتبط با یک فساد بزرگتری است. این‌ها یک شبکه بوده‌اند و برخی از سیاسیون نیز در این شبکه حضور دارند.

فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ادامه در پاسخ به سؤالی درباره رزمایش‌های پیش روی سپاه گفت: امسال رزمایش‌های زیادی داریم که عدد آن از دست من در رفته است. ان‌شاءالله این رزمایش‌ها با هدف ارتقای آمادگی‌ها، آن هم آمادگی برای دفن دشمن در آب‌های خلیج فارس و انهدام آنها در خاک ایران انجام می‌شود.

 دکتر یدالله جوانی/ در دولت احمدی‌نژاد وقتی فساد مالی سه هزار میلیاردی کشف و رسانه‌ای شد؛ رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی) قریب به این مضمون فرمودند: اگر به آنچه در این سال‌ها درباره مبارزه با مفاسد گفته شده بود، عمل می‌شد، امروز شاهد این پرونده‌ها نبودیم. صدور فرمان هشت ماده‌ای معظم‌له برای مبارزه با مفاسد اقتصادی در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۰ خطاب به سران قوای سه‌گانه، مسیر روشنی را پیش‌روی مسئولان کشور برای اجرای عدالت و مقابله با مفسدان و کوتاه کردن دست غارتگران بیت‌المال قرار داد، اما این فرمان در عمل جدی‌ گرفته نشد. رهبر فرزانه انقلاب در این فرمان، با اشاره به ضرورت ایجاد زمینه‌ها و بسترها برای فعالیت سالم اقتصادی در کشور، فرموده‌اند: «اگر دست مفسدان و سوءاستفاده‌کنندگان از امکانات حکومتی، قطع نشود و اگر امتیازطلبان و زیاده‌خواهان پرمدّعا و انحصارجو، طرد نشوند، سرمایه‌گذار و تولیدکننده و اشتغال‌طلب، همه احساس ناامنی و نومیدی خواهند کرد و کسانی از آنان به استفاده از راه‌های نامشروع و غیرقانونی تشویق خواهند شد.»

در این فرمان، رهبر معظم انقلاب اسلامی با تصریح براینکه جمهوری اسلامی، هدف و فلسفه‌ای جز خدمت به مردم و افراشتن پرچم عدالت اسلامی ندارد، مبارزه با مفاسد اقتصادی را یک ضرورت دانسته و خاطرنشان کرده‌اند: «خشکانیدن ریشه فساد مالی و اقتصادی و عمل قاطع و گره‌گشا در این باره، مستلزم اقدام همه‌جانبه به وسیله قوای سه‌گانه مخصوصاً دو قوه مجریه و قضائیه است. قوه مجریه با نظارتی سازمان‌یافته و دقیق و بی‌اغماض، از بروز و رشد فساد مالی در دستگاه‌ها پیشگیری کند و قوه قضائیه با استفاده از کارشناسان و قضات قاطع و پاکدامن، مجرم و خائن و عناصر آلوده را از سر راه تعالی کشور بردارد.»

هر چند در سال‌های اخیر قوه قضائیه در برخورد با مفسدان اقتصادی و رسیدگی به پرونده‌هایی، چون فساد مالی سه هزار میلیاردی و پرونده بابک زنجانی، اراده خوبی از خود به نمایش گذاشته است؛ اما افشای فیش‌های نجومی و برداشت‌های نامشروع کلان از بیت‌المال از سوی برخی از مدیران و مسئولان در دولت یازدهم نشان می‌دهد، هنوز اراده‌ای جدی و فراگیر در تمامی مسئولان و قوای‌ سه‌گانه در امر مبارزه با فساد مالی و اقتصادی شکل نگرفته است. به‌راستی، اگر دست‌اندرکاران اصلی قوه مجریه و به ویژه شخص رئیس‌جمهور در مقام رئیس‌ قوه، آن نظارت سازمان‌یافته، دقیق و بی‌اغماض مورد نظر رهبر معظم انقلاب را در فرمان هشت ماده‌ای، اعمال می‌کردند، امروز شاهد پدیده تلخ و ناگوار برداشت‌های نامشروع از بیت‌المال نبودیم؟ به‌راستی، اکنون دولتمردان چگونه می‌خواهند فساد در شبکه بانکی و شکل‌گیری شبکه‌های قاچاق کالا در سیستم‌ گمرک کشور و دیگر موارد مشابه را برای مردم توجیه کنند؟ حقوق‌های چند ده میلیونی و بعضاً چند صدمیلیونی و وام‌های چند میلیاردی با بهره ناچیز و وارد کردن کالای قاچاق (که سمّ مهلک برای تولید است) از مبادی رسمی، چگونه قابل توجیه است؟ این نوع فسادهای مالی و اقتصادی که همانند آتش در خرمن، اعتماد عمومی نسبت به نظام را می‌سوزاند، هرگز توجیه‌پذیر نیست. این نوع فسادها نشان می‌دهد، مسئولان دست‌اندرکار در این حوزه‌ها یا این موارد را فساد نمی‌دانند و به چیزی تحت عنوان مبارزه با فساد اعتقادی ندارند یا اینکه در امر نظارت و مبارزه با فساد ناتوان هستند. در چنین شرایطی، باید برای شروع یک مبارزه جدی با مفاسد مالی و اقتصادی، بر اساس مطالبات رهبری در فرمان هشت ماده‌ای و انتظارات مردم، نهادهای انقلابیِ حافظ انقلاب و ارزش‌ها وارد عمل شوند. معظم‌له حقوق‌های نجومی و برداشت‌های نامشروع را، هجوم به ارزش‌ها و خیانت به آرمان‌های انقلاب اسلامی می‌دانند. وقتی ارزش‌های انقلاب اسلامی مورد هجوم قرار می‌گیرد و عده‌ای به آرمان‌های انقلاب اسلامی خیانت می‌کنند، ضروری است سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر اساس وظایف قانونی و رسالت انقلابی خود، وارد صحنه شود و با هجمه‌کنندگان به ارزش‌ها و خائنان به آرمان‌های انقلاب، برخوردی انقلابی و قانونی کند. 

صدای شلیک گلوله این بار در مونیخ شنیده شد! گلوله‌هایی که به گزارش منابع خبری دست‌کم 9 قربانی گرفته و موجی از وحشت افکار عمومی را فراگرفته و فضای این شهر را دگرگون کرده است. نیروهای ویژه امنیتی در سطح شهر حضور یافتند و فضای امنیتی حاکم شده است. کمیسیون امنیت این کشور به درخواست مرکل، صدر اعظم، تشکیل جلسه داد تا مانع از هر اقدام تروریستی دیگر در شهر مونیخ شود. بسیاری از ناظران این حمله را پس از تهدید آلمان به دست گروه داعش در هفته‌های گذشته، برنامه از پیش تعیین شده از سوی این گروه تروریستی می‌دانند و پلیس مونیخ در بیانیه جدید خود از تیراندازی مونیخ با عنوان «یک حمله تروریستی شدید» یاد کرده است. اما فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان همزمان با ابراز خوشحالی اعضا و حامیان داعش در شبکه‌های اجتماعی از این حمله تروریستی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «هنوز انگیزه‌های این اقدام منزجرکننده به صورت کامل مشخص نشده است. سرنخ‌های متضادی را دریافت کرده‌ایم.» حادثه‌ای که فارغ از آنکه مسئولیتش با چه کسی باشد، در کنار حوادث تروریستی دیگر که در پاریس، بروکسل و... رخ داده است، نشان داد، تأمین امنیت در کشورهای اروپایی در حال تبدیل شدن به یک بحران و یک چالش جدی است. 

*کمی در جایگاه امام جمعه خوزستان از سابقه‌تان بفرمایید و اینکه اولین بار چه سالی سکان هدایت این پایگاه مؤثر اعتقادی و سیاسی را بر عهده گرفتید؟ 

اواخر سال 59 و همزمان با شروع جنگ تحمیلی بود که حضرت امام(ره) بنده را به امامت جمعه خوزستان منصوب کردند. البته، لازم است که اشاره کنم سال پیش از آن، بنده به مناسبت تدوین قانون اساسی عضو مجلس خبرگان قانون اساسی در تهران سکونت داشتم. آیت‌الله جنتی در اهواز بودند و امامت نمازجمعه به ایشان محول شد. ایشان در ادامه راه به دلیل داشتن مسئولیت‌های دیگری، خوزستان را ترک کردند و مدتی هم فرد دیگری که نائب ایشان بودند، نماز جمعه را اقامه می‌کردند، تا اواخر سال 59 که بنده در جایگاه امامت جمعه اهواز قرار گرفتم. 

*اولین موضوع خطبه یا موضع‌گیری‌تان حول محور چه موضوعاتی بود؟

موضوع جنگ تحمیلی بود. همان‌طور که حضرت امام(ره) فرمودند: «مسئله اصلی ما جنگ است»، واقعاً در بدو ورود هم ما درگیر مسئله جنگ تحمیلی شدیم. جنگ موضوع اصلی و در محور همه پرداخت‌های سیاسی و اجتماعی قرار داشت. 

 جنگ خیلی شدید بود. ما هم غافلگیر شده بودیم. دشمن با همه توان به میدان آمده بود و همه ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایش را به کار گرفته بود و ما نیز با توجه به اینکه غافلگیر شده بودیم و آمادگی یک جنگ تمام‌عیار و سازماندهی شده را نداشتیم؛ لذا وضعیت و فوق‌العاده‌ای بود. از آن روزهایی می‌گویم که بسیاری از مردم، شهر را ترک کردند. البته عده‌ای از مردم و فقط بسیجیان و رزمنده‌ها ماندند تا در دفاع از کشور سهمی داشته باشند و مسجد را پایگاه خودشان انتخاب کردند. بنده هم در جایگاه امام جمعه‌ای که تازه سکان این مجموعه را برعهده گرفته بودم سعی می‌کردم مردم را به آرامش و حضور در صف اول جهاد دعوت کنم.

*نماز جمعه چقدر در تحقق و تداوم انقلاب اسلامی نقش داشته است؟

واقعاً این یک تدبیر عجیبی بود که در کنار تمهیدات مدبرانه دیگر در بسیاری از عرصه‌ها نقشی کارآمد و پویا ایفا کرده است. چون اصل تشریع آن به دین مقدس اسلام و سنت دیرپای محمدی برمی‌گردد. آن زمانی که پیامبر اکرم(ص) به مدینه هجرت کردند اولین کاری که انجام دادند اقامه نماز جمعه بود. در هر صورت حضرت امام(ره) پس از پیروزی انقلاب اسلامی اولین کاری که انجام دادند، یا به تعبیری، اولین قدم در سازماندهی نظام، اقامه نماز جمعه بود. شاید یکی از دغدغه‌های پیامبر اسلام(ص) هم این بود که دشمنان همواره به دنبال شبهه‌افکنی و ایجاد شائبه در پیکره اسلام ناب محمدی هستند و حضرت امام(ره) هم به این مهم واقف بودند، از این نظر و با علم بر پایداری دشمنان بر عنادشان و توطئه‌افکنی‌های روزافزون به وسیله گروهک‌ها و اقشار مختلف روز جمعه را فرصتی مغتنم شمردند تا با فراهم‌کردن صحنه‌ای برای اجتماع پرشور مردم راه خنثی‌کردن توطئه‌های دشمنان را هموار سازند. اگر بررسی کنیم روشن می‌شود که اگر نمازجمعه‌ وجود نداشت آن‌گاه شاید شاهد این خنثی‌سازی توطئه‌ها و بصیرت‌‎افزایی در میان مردم نبودیم. چقدر دشمن به اهداف خودش می‌رسید و دشمن‌شناسی جایی در سیطره مفاهیم سیاسی و انقلابی جامعه نداشت. در واقع، نماز جمعه تدبیری برای خنثی‌کردن توطئه‌های دشمنان و پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی بوده است.

*با توجه به اینکه حضرت آقا فرمودند حوزه باید انقلابی باشد، دانشگاه باید انقلابی باشد و نماز جمعه هم انقلابی باشد، بفرمایید نماز جمعه از نظر سیاسی در نظام جمهوری اسلامی چه جایگاهی دارد؟

مقصود از انقلاب پایبندی به اصول، ایده‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی بود. واقعاً امروز نسل جوان ما باید بداند که ما برای چه اهداف و آرمان‌‎هایی انقلاب کردیم؟ برای برپایی عدالت، فضایل اخلاقی اسلامی، استکبارستیزی، پیاده کردن ایده‌ها و آرمان‌های اسلامی؛ واقعاً نباید از این مفاهیم ارزشمند کوتاه بیاییم و خدایی ناکرده مرعوب دشمن بشویم. اگر فکر می‌کنیم با نزدیکی به استکبار و آمریکا و به دست آوردن دل آنها مشکلات‌مان حل می‌شود، این یک تصور خام است. چنانچه ان‌شاءالله با قدرت، ایده‌ها و آرمان‌های اسلامی خودمان را دنبال کنیم و همان چیزی که رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی) به انقلابی بودن تعبیر کردند، دشمن باید مرعوب شود. وقتی تاریخ اسلام را مرور می‌کنیم، می‌بینیم که خداوند متعال با لشکرهای غیبی برای آخرین فرستاده خود پیامبر اکرم(ص) پیروزی رقم زد. یکی از آن لشکرهای غیبی ایجاد رعب و وحشت در دل دشمن بود. همیشه باید تهاجمی برخورد کنیم و رعب و وحشت را به دل دشمنان بیندازیم. در عین پیشه‌کردن این روش‌ها حتماً باید برخورد ما انقلابی باشد.

*با عنایت به خطبه امام‌حسین(ع) درباره نماز جمعه که بسیاری معتقدند نماز جمعه جای تمجید از دولت نیست، بفرمایید چه رابطه‌ای میان حکومت و نماز جمعه وجود دارد و اینکه آیا امام جمعه‌ها می‌توانند به نمایندگی از مردم به نقد حکومت بپردازند؟

بله. یکی از وظایف ائمه جمعه همین است. منتها نقد باید سازنده باشد نه کوبنده؛ باید دلسوزانه باشد نه از سر عناد، کینه‌توزی و جناح‌گرایی! من با این برخوردها و رفتارها موافق نیستم، ولی من این نقد را به زبان موعظه قبول دارم. موعظه کردن یکی از وظایف ائمه جمعه کشور است؛ چرا‌که باید همواره مردم را به تقوا دعوت کنیم، این خودش یک معنای انتقاد است؛ یعنی اینکه وضع موجود را نقد و بررسی کنیم. البته فرق هم نمی‌کند نقطه ضعف در ملت یا در دولت باشد، یا این ضعف را در جرگه روحانیت، حوزه و دانشگاه شاهد باشیم. در هر کجا که باشد، ما وظیفه‌مان موعظه‌کردن است. موعظه هم یک نوع انتقاد از وضعیت موجود و این پیشنهاد است که این ضعف‌ها با چه رویکردها و راهکارهایی برطرف شود. دولت هم قهراً تحت پوشش این مجموعه است.

*شما خودتان از اقشار عرب‌زبان خوزستان هستید، چقدر تلاش کردید این وحدت در میان عرب و عجم در استان حاکم شود؟

بحمدالله یکی از برنامه‌های اصولی و راهبردی ما وحدت اقوام بود. ما هم با برنامه‌های مفصل، زیاد و با کمک مسئولان و فرماندهان توانستیم به اهداف خودمان برسیم. الآن خوشبختانه یک وحدت مناسبی در میان اقوام حاکم است که هیچ تعارضی با هم ندارند و برادرانه و با نهایت صمیمیت در کنار هم فعالیت می‌کنند و زندگی مسالمت‌آمیزی دارند.

* به نظر شما نماز جمعه به‌مثابه یک ارزش تا چه اندازه به جوانان ما منتقل شده و اساساً شما استقبال جوانان از نماز جمعه را چطور ارزیابی می‌کنید؟

استقبال جوانان ما از نماز جمعه به نسبت خوب است. جوانان ما جوانانی متدیّن و غیور هستند. شما اگر  در ماه رمضان نگاهی به مساجد بیندازید با انبوهی از جوانان مواجه خواهید شد، یا در ماه‌های محرم و صفر مشاهده می‌کنید که در مساجد و تکایا جوانان ما حضور گسترده و فعالی دارند؛ لذا در کل، جوانان ما جوانان معتقد و با ایمانی هستند. البته، نماز جمعه باید انگیزه‌های کافی را برای مردم فراهم کند و این ارتباط با جوانان امروز قوی‌تر شود. برای آنان راه‌حل ارائه دهد و مشکلات‌شان را برطرف کند. در این صورت است که شاهد میل و اشتیاق هر چه بیشتر جوانان به این پایگاه عبادی، سیاسی خواهیم بود. 

* در تحلیل کودتای ترکیه  چه زمینه‌ها و بسترهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی یا امنیتی سبب وقوع کودتا در ترکیه

شد؟

اتفاقی که در ترکیه افتاد تلاش برای یک کودتای نظامی بود که البته اقدامی بسیار خام بود و به صورت غیر حرفه‌ای انجام شد. به نظر می‌رسید که کودتاگران زمان زیادی برای طراحی این عملیات نداشتند. با وجود اینکه احتمالاً مدت‌ها این ایده و انگیزه در کودتاگران وجود داشته، ولی به دلیل مسائل امنیتی و احتیاج به نفوذ در سطوح بالای حاکمیتی این بی‌میلی یا ناتوانی برای درمیان گذاشتن این ایده میان افراد بیشتر وجود داشته و همین مسئله سبب شکست کودتا شد. 

نکته بسیار مهمی که در این کودتا وجود دارد، زمان‌بندی آن است. همه می‌دانند که در ترکیه اپوزیسیونی قوی علیه اردوغان وجود دارد و ارتش در این کشور همیشه مدافع ارزش‌های سکولار بوده است، ولی علت اصلی این کودتا وجود مخالفت سنتی با اردوغان نبوده است. 

یکی از دلایل اقدام علیه دولت اردوغان در واکنش به  زمینه‌سازی برای بهبود روابط میان ترکیه و روسیه بوده است؛ اقدامی که می‌تواند به طور کامل ژئوپلیتیک خاورمیانه را تحت‌الشعاع خود قرار دهد. این اقدامات می‌تواند شامل بسته شدن مرز میان ترکیه و سوریه برای اولین بار پس از آغاز بحران سوریه و از سرگیری پروژه خط لوله ترکیش استریم به کشورهای حوزه بالکان شود.

نزدیکی مجدد دو کشور ترکیه و روسیه می‌تواند سبب بهبود اوضاع خاورمیانه شود، به همین دلیل منطقی به نظر می‌رسد که تصور کنیم آمریکا انگیزه زیادی در ایجاد مانع برای نزدیکی دو کشور داشته باشد. دو اقدام ذکر شده، یعنی بسته شدن مرزهای ترکیه و از سرگیری خط لوله ترکیش استریم به طور کامل به ضرر آمریکایی‌ها

است.

شواهد نشان می‌دهد که ممکن است فتح‌الله گولن که در آمریکا اقامت دارد گرداننده این کودتا بوده باشد، یا حداقل در این اقدام به صورت مؤثر دست داشته باشد. برای همگان پذیرفته شده است که او با سازمان‌های امنیتی آمریکا همکاری دارد و اگر بپذیریم که وی در این اقدام دست داشته است، او هرگز نمی‌توانسته این کار را بدون اطلاع آمریکایی‌ها انجام دهد. آمریکایی‌ها یا خود را درگیر این اقدام کرده‌اند‌، یا اینکه از آن مطلع بوده و اجازه داده‌اند که این کودتا مسیر خود را طی کند؛ زیرا این اقدام در راستای منافع آنها بوده است. 

شواهد دیگری نیز وجود دارد که در فضای مجازی نمایان شده است. دو مأمور سابق سازمان سیا در یک برنامه تلویزیونی در آمریکا درباره اتفاقات ترکیه این‌گونه تحلیل ‌کرده‌اند که این کودتا می‌توانست بهتر برنامه‌ریزی و اجرا شود.

 در واقع، به طور علنی از شکست کودتا ابراز تأسف کرده‌اند. علاوه براین، فردی به نام «رلف پیترز» که ده سال پیش کتابی درباره اینکه بهتر است خاورمیانه چگونه باشد، نوشت که انتشارات راهبردی نیروهای مسلح آمریکا آن را به چاپ رساند. وی در این کتاب که برای آن نقشه‌ای هم فراهم کرده بود معتقد بود که خاورمیانه باید براساس نژاد و قومیت تقسیم شود. او از روی نقشه توضیح می‌دهد که کشورهای ایران، ترکیه، سوریه، عراق و حتی عربستان چگونه باید تجزیه شوند؛ نقشه‌ای جاه‌طلبانه و بسیار خطرناک. اگر مصاحبه‌ها و اظهارنظرهای وی را پس از وقایع اخیر ترکیه ملاحظه کنید، خواهید دید که او چگونه از شکست خوردن این کودتا اظهار ناراحتی می‌کند. 

برای اینکه بهتر متوجه هدف کودتاگران شویم باید به اظهارنظرهای طراحان این کودتا نگاه کنیم. آنها از دموکراسی، صلح و حقوق بشر صحبت به میان می‌آوردند. این گفته‌ها درباره سوریه نبود؛ بلکه درباره مناطق کردنشین ترکیه بود. به این معنا که احتمالاً سران کودتا قصد داشتند با پ‌ک‌ک  توافقاتی را شکل دهند؛ گروهی که از سوی برخی کشورها مانند ترکیه گروهی تروریستی به‌شمار می‌آید. این توافقات برای فدرالیزه کردن بخش کردستان ترکیه و حتی استقلال آنها در آینده بوده است. این اتفاق در صورت به وقوع پیوستن می‌توانست بسیار خطرناک باشد؛ چرا که پ‌ک‌ک با حزب دموکراتیک کردستان ایران همکاری نزدیکی دارد. اگر کردها در جنوب شرقی ترکیه به واسطه این کودتا که آمریکایی‌ها از آن حمایت می‌کردند قدرت می‌گرفتند، این منطقه به یک مرکز اقدامات تروریستی تبدیل می‌شد و تحرکات گسترده‌تر و تجزیه‌طلبانه‌تری علیه عراق، ایران و سوریه صورت می‌گرفت.

وقتی این شواهد بررسی می‌‌شوند می‌بینیم که آمریکایی‌ها چقدر از این کودتا نفع می‌بردند و اینکه چه انگیزه قوی برای مانع‌تراشی بر سر راه بهبود روابط روسیه و ترکیه دارند. همچنین می‌توانند مشکلاتی را در منطقه ایجاد کنند که به طور مستقیم ایران را تحت فشار قرار دهد. 

* با توجه به گفته‌های شما، اردوغان در حال تجدیدنظر در سیاست خارجی خود است، آیا ما شاهد یک تغییر ناگهانی هستیم، یا اینکه این تصمیم‌ها از پیش گرفته شده است؟

فکر می‌کنم هر دو می‌تواند درست باشد. به نظر من از دیدگاه ژئوپلیتیک، فرهنگی و... ، شرکای طبیعی ترکیه، روسیه و ایران هستند، نه آمریکا و اروپا و دلایل زیادی بر این مدعا وجود دارد. با وجود تنش‌های زیادی که در روابط میان ترکیه و روسیه درباره مسئله سوریه شاهد هستیم، باید در نظر داشته باشیم که تا پیش از اینکه ترکیه هواپیمای جنگی روسیه را هدف قرار دهد، رابطه نزدیکی میان دو کشور وجود داشت.

دلیل اینکه ترکیه طی چند دهه گذشته به شرکای واقعی خود نپیوسته، این است که سال‌هاست ترکیه، ناتو را به اشغال خود در اورده و آمریکا این کشور را درگیر توطئه فراگیر کردن هژمونی خود در خاورمیانه کرده است.

 البته این به آن معنا نیست که ترکیه در اتفاقاتی که رخ داده، بی‌تقصیر است، آنها سیاست‌های جاه‌طلبانه و اشتباهی را تحت عنوان نوعثمانی‌گری اتخاذ کردند و ما قصد نداریم اشتباهات ترکیه را توجیه کنیم.

یک دلیل برای اینکه چرا ترکیه از اروپا ناامید شده و تصمیم گرفته است روابط بهتری با روسیه یا حتی ایران و چین داشته باشد، این است که کشورهای اروپایی مخالف پیوستن ترکیه به این اتحادیه هستند. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که یکی از دلایل مهم جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا حمایت آلمان از مهاجرت‌های بدون محدودیت از خارج از اتحادیه اروپا به داخل آن بوده است. ترکیه می‌داند که برای پیوستن به اتحادیه اروپا، به عنوان کشوری مسلمان می‌تواند سبب تحریک کشورهای دیگر اروپایی برای خروج از این اتحادیه شود. در صورت پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا زمینه سفر و اقامت ۷۰ میلیون مسلمان به اروپا فراهم می‌شود و این موضوع برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا خوشایند نیست.

بروکسل می‌داند پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا تهدیدی جدی برای کشورهای عضو محسوب می‌شود و ترکیه به خوبی به این مسئله واقف است، ولی ترکیه هم به توسعه همکاری‌های اقتصادی و شرکای با ثبات نیاز دارد. با پشت کردن اروپا به ترکیه، این کشور چاره‌ای جز گسترش روابط خود با روسیه ندارد.

 لازم به ذکر است طی تماس تلفنی ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان پس از کودتای نافرجام، هر دو رئیس‌جمهور بر سرعت بخشیدن به دیداری که قرار بود دو ماه آینده میان آنها صورت گیرد، تأکید کردند و این دیدار را به یک ماه بعد موکول کردند. در این تماس تلفنی همچنین درباره همکاری‌های اقتصادی ترکیه با کشورهای اوراسیا صحبت به میان آمد. همکاری اقتصادی ترکیه با روسیه می‌تواند به معنای افزایش همکاری اقتصادی این کشور با چین هم باشد. از سوی دیگر ایران همواره خواستار روابطی خوب با کشورهای همسایه خود بوده است. کودتا در ترکیه به هیچ وجه مورد پسند ایران نبوده است؛ زیرا ارتش ترکیه همیشه علیه منافع ایران عمل 

کرده است.

* در صورتی که کودتای ترکیه موفق می‌شد، پیامدها و اثرات آن بر بحران سوریه و عراق چه بود؟

از دیدگاه بنده به دلیل اینکه اردوغان موفق به مهار کودتا شد و دلیل این اقدام را می‌داند، هرچه سریع‌تر به سمت توسعه روابط خود با روسیه می‌رود و فکر می‌کنم درباره بحران سوریه نیز به زودی شاهد تصمیم جدی ترکیه برای بستن مرزهای خود به روی سوریه خواهیم بود. این اقدام موجب جلوگیری از حمایت از تروریست‌ها در شمال سوریه می‌شود و همین اقدام می‌تواند تأییدی بر شایعاتی مبنی بر دست داشتن عربستان  و قطر در این کودتا باشد. اردوغان برخلاف خواسته و برنامه‌های آمریکایی‌ها خود عمل کرده است و به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها تمایلی به تداوم حضور وی در قدرت نداشته باشند. 

* بلافاصله پس از پایان کودتا شایعات زیادی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و حتی برخی تحلیلگران معتقد بودند  که این کودتا ساختگی بوده است و هدف آن سرکوب مخالفان اردوغان و افزایش محبوبیت وی بوده است، نظر شما چیست؟

این شایعات به این دلیل صورت گرفت که این کودتا به سرعت شکست خورد و سازمان‌های امنیتی ترکیه بلافاصله توانستند طراحان این کودتا را دستگیر کنند. بسیاری مطرح کردند که اردوغان این کودتا را شکل داده است تا مخالفان خود را سرکوب کند، همه می‌دانند که اردوغان مخالفان خود را شناسایی کرده است و طی دو سال گذشته یکی‌یکی سراغ آنها رفته و نیازی به کودتا یا بهانه‌ای این چنینی نداشته است، البته این کودتا سبب خواهد شد که این اقدام شدت بگیرد. 

چرا ترکیه باید با آمریکا وارد تنش شود و آب و برق پایگاه هوایی اینجرلیک را قطع کند، آمریکا در این پایگاه تسلیحات اتمی نگهداری می‌کند؟ یا اینکه چه دلیلی داشت که ترکیه به صورت موقت این پایگاه را منطقه پرواز ممنوع اعلام کند؟ این اقدامات به هیچ عنوان لازم نبود، در حالی که این کودتا ساختگی بود. این برای اولین بار بود که دسترسی آمریکا به تسلیحات اتمی‌اش قطع می‌شد و این موضوع می‌تواند واکنش جدی آمریکا را به همراه داشته باشد.

 امیر هیری/ نخستین اجلاس جهانی شوراها و شهرداران 2016 با هدف آگاهی از آخرین دستاوردهای علمی و تخصصی جهان در عرصه مدیریت شهری، با حضور حدود 2000 نفر از اعضای شورای اسلامی شهر‌ها و شهرداران سراسر کشور، رؤسای شورای شهر و شهرداران از کشورهای روسیه، هندوستان، لبنان، کرواسی، ترکیه و گینه در مرکز همایش‌های برج میلاد با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد. رئیس‌جمهور در نخستین اجلاس جهانی شوراها و شهرداران 2016 با تأکید بر اهمیت استفاده از معماری‌های اسلامی در شهرها گفت: «ایران دارای اقوام و سلایق مختلف و اقلیم متفاوت است، به همین دلیل، باید از نظرات مردم در شهرسازی استفاده کنیم تا هدف از تشکیل شوراها نیز به صورت کامل محقق شود.» وی با طرح مقدمه‌ای خوب و بجا در بخش دوم سخنانش با نگاه سیاسی و به نوعی حذف رقیب احتمالی این‌گونه سخن گفت: «همان‌طور که نگاه ما به آسمان است که خدا روزی برساند، شهرداری‌ها نیز نگاه‌شان به بلندمرتبه‌هاست که بالاتر بروند تا بتوانند پول تراکم بگیرند. نمی‌خواهم به شهرداری یا شورای شهر نقد کنم، مشکل وجود دارد، باید دست به دست هم دهیم و مشکل را حل کنیم و برای اینکه مردم از زحمات شوراها و شهرداران احساس لذت بیشتری داشته باشند، باید از تجربه‌های کشورهای دیگر نیز استفاده کرده و بهره‌برداری کنیم.»

حسن روحانی با تأکید بر اینکه امروز با وجود آنکه در شهرها، به‌ویژه تهران کارهای بزرگی انجام شده و پل‌ها، تونل‌ها، بزرگراه‌ها، قطار شهری و بوستان‌های متعددی احداث شده است، افزود: «هنوز هم مردم احساسی را که در برابر این همه کار باید داشته باشند، ندارند؛ چون وقتی می‌خواهیم یک پل یا تونل درست کنیم، گاهی از تراکم استفاده می‌کنیم و گاهی از تغییر کاربری اراضی. ما مشکلاتی برای شهر به وجود می‌آوریم تا بزرگراهی را ایجاد کنیم؛ در ‌حالی که پول احداث بزرگراه از چند برج بلند می‌رسد و سپس همان جمعیت برج به بزرگراه‌ها می‌آیند و رفت‌وآمد کند می‌شود. در موردی دیگر برای ایجاد یک بوستان و کاشت نهال در این بوستان یک باغ با درختان چندین ساله را از بین می‌بریم؛ یعنی از یک طرف نعمتی درست شده و از طرفی نقمت.»

چند نکته را در این زمینه ملاحظه کنیم:

۱ـ نباید موضوعات صرفاً داخلی را مقابل چشم خارجی‌ها، آن هم در یک اجلاس بین‌المللی مطرح کنیم. البته این چندمین بار است که دارد اتفاق می‌افتد.

۲ـ طرح مسائل جناحی و سیاست داخلی در سخنرانی‌های بین‌المللی آن هم اگر بهره‌برداری‌های سیاسی و انتخاباتی برای پیشبرد اهداف داخلی و تخطئه‌ رقبای بالقوه و احتمالی پیش از هنگام باشد، جای تأمل جدی دارد. به نظر می‌رسد، رئیس‌جمهور با این تلقی که شهردار تهران رقیب اوست خیلی زود وارد رقابت‌های انتخاباتی شده و دست به اقدامات پیشدستانه زده است. 

۳ـ خود دولت به خوبی می‌داند که چه میزان بدهی به شهرداری دارد. معمولاً کسی که بدهکار است باید یک‌سری ملاحظات هم داشته باشد. شاید با پرداخت بموقع بدهی دولت به شهرداری دیگر بسیاری از نابسامانی‌ها که رئیس‌جمهور آنها را در یک جمع بین‌المللی بیان می‌کند، از بین می‌رفت و کار به تراکم‌فروشی نمی‌رسید. طی گزارش مفصلی بدهی 14 هزار میلیارد تومانی شهرداری برای دولت ارسال شده است و آقای جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور نیز دستور پیگیری موضوع با تشکیل کمیته مشترک را داده است.

۴ـ همگی به این نکته واقفند، حتی جناح رقیب شهردار تهران بارها در جمع‌های عمومی اعتراف کرده‌اند که عملکرد شهرداری در این چند سال در حوزه‌های حمل‌ونقل، فضای سبز، ساخت بزرگراه‌ها، پل‌ها و تونل‌ها و... بسیار موفقیت‌آمیز بوده است و تازه این کارها را با دستان بسته انجام داده است.

۵ـ از آنجا که اجلاس در حد بین‌المللی بود و بسیاری از مخاطبان فهمیم و صاحب‌نظر در آن شرکت داشتند، رئیس‌جمهور با مشورت با صاحب‌نظران این حوزه برای پیشرفت مدیریت شهری ادبیاتی سازنده و کاربردی داشتند و از سخنانی که شائبه مناقشات سیاسی می‌دهد، پرهیز می‌کردند. افزون بر همه اینها حمایت یکپارچه و تمام‌قد جریان و حامیان دولت، به‌ویژه رسانه‌های حرفه‌ای از این سخنرانی نکته تأمل‌برانگیز دیگر بود.