شیرین زارع‌پور/ نزدیک به یک سال از ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه از جانب رهبر معظم انقلاب می‌گذرد و دولت در این مدت، موظف بود سیاست‌های کلی نظام را در راستای رسیدن به سند چشم‌انداز در برنامه ششم به صورت کامل منعکس کند.
این سیاست‌های کلی پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام و نظرات نخبگان، از جانب رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده و بر پایه محورهای سه‌گانه؛ ۱ـ «اقتصاد مقاومتی»، ۲ـ «پیشتازی در عرصه علم و فناوری» و ۳ـ «تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی» با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود در صحنه داخلی و خارجی تنظیم شد تا با تحقق اهداف برنامه ششم به ارائه الگوی برآمده از تفکر اسلامی در زمینه پیشرفت که به کلی مستقل از نظام سرمایه‌داری جهانی است، کمک کند.
اعمال فرهنگ به معنای اعمّ آن، یعنی آموزش، پژوهش، هنر، فضای مجازی و... و معنای اخصّ آن، یعنی آنچه در سیاست‌های کلی نظام در بخش فرهنگ، مورد توجه قرار گرفته است، در برنامه ششم بسیار کم‌رنگ است یا باید گفت اصلاً ملاحظه نمی‌شود.
برای نمونه، در ماده 19 برنامه ششم توسعه، آرمان‌های سند چشم‌انداز، مبنی بر تحقق توسعه، متناسب با مقتضیات فرهنگی و متکی بر حفظ و ارتقای ارزش‌های اسلامی، ملی و انقلابی، آزادی‌های مشروع و مردم‌سالاری دینی، اصول و فضایل اخلاقی، کرامت و حقوق انسانی، هویت و انسجام ملی و همچنین، حمایت از تولیدات و محصولات فرهنگی، مذهبی و هنری فاخر، صنایع دستی و میراث فرهنگی ناملموس و تقویت ظرفیت آن در تعاملات بین‌المللی و نیز ارتقای جایگاه و منزلت اصحاب فرهنگ و نخبگان و پیشکسوتان فرهنگ و هنر کشور ذکر شده و اما اقداماتی که بر اساس این موارد در سند چشم‌انداز، در لایحه برنامه ششم آمده است، یا با موارد مذکور مغایر است یا اصلاً به آنها پرداخته نشده است.
به نظر می‌رسد در برنامه ششم، به بخش فرهنگ که از دغدغه‌های رهبر حکیم انقلاب است و از موضوعات بسیار مهمی است که ولنگاری فرهنگی را در اثر توجه نداشتن به این حوزه رقم زده است، هیچ توجهی نشده، ضمن اینکه بندهای درج‌شده در لایحه برنامه ششم، خود، راه نفوذ فرهنگی را افزایش خواهد داد.
امور فراموش‌شده
موارد زیر در سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب به دولت ابلاغ شده است، اما در برنامه ششم توسعه لحاظ نشده‌اند:
ـ تلاش شایسته برای تبیین ارزش‌های انقلاب و دفاع مقدس و دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران؛
ـ ارائه و ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی و فرهنگ‌سازی درباره اصلاح الگوی مصرف و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی؛
ـ اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور و تهیه پیوست فرهنگی برای طرح‌های مهم؛
ـ حمایت مادی و معنوی از هنرمندان، نوآوران، محققان و تولیدکنندگان آثار و محصولات فرهنگی و هنری مقوّم اخلاق فرهنگ و هویت اسلامی ایرانی؛
ـ حضور مؤثر نهادهای فرهنگی، دولتی و مردمی در فضای مجازی به منظور توسعه و ترویج فرهنگ، مفاهیم و هویت اسلامی ـ ایرانی و مقابله با تهدیدات؛
ـ توجه ویژه به توسعه و تجلّی مفاهیم، نمادها و شاخص‌های هویت اسلامی ـ ایرانی در ساختارهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور.
سخن پایانی
با توجه به برنامه‌ریزی دقیق و حساب‌شده دشمنان در موضوع فرهنگ، انتظار می‌رفت که در برنامه ششم توسعه به صورت مفصّل به این موضوع مهم پرداخته شود، ولی متأسفانه در لایحه برنامه ششم شاهد هیچ توجهی به مسئله فرهنگ نبوده‌ایم و مسائل مهمی چون؛ خانواده، جمعیت، هنر، فضای مجازی و... از نکات مغفول در این برنامه هستند. با وجود این، از نمایندگان مجلس انتظار می‌رود دقت بیشتری در تصویب برنامه ششم داشته باشند تا شاید پیش از آنکه دیر شود اصلاحیه‌ای در این زمینه صورت گیرد.
