«دونالد ترامپ» پس از روی کار آمدن با خروج از برجام مسیر دشمنی با ملت ایران را به سیاست‌های به اصطلاح فشار حداکثری تغییر داد. در آن زمان بررسی سیاست جایگزین‌شده برجام نشان می‌داد آمریکایی‌ها به شدت به نتیجه بخش بودن این سیاست امیدوارند. صحبت‌های «بولتون» در جمع منافقین در پاریس، فقط یکی از نشانه‌های امیدواری آنها در غلبه بر جمهوری اسلامی ایران بود. اما اکنون در روزهای پایانی دولت ترامپ روزنامه «نیویورک‌تایمز» گزارش داده است: «مایک پمپئو در تلاش است در راستای پیشبرد سیاست فشار حداکثری علیه ایران، با توسل به یکی از بندهای ۳۷ و ۳۸ توافق جامع هسته‌ای، تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را تمدید کند.»کارشاسان حقوق بین‌الملل، بارها اعلام کرده‌اند که با توجه به خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷، کاخ سفید قادر به سوءاستفاده از بندهای مذکور، موسوم به مکانیسم ماشه نیست و البته فراتر از این نظرات کارشناسی خود مقامات آمریکایی نیز به این ناتوانی اعتراف کرده‌اند. «جان بولتون»، بعد از خروج آمریکا از برجام اعتراف کرده بود واشنگتن دیگر طرف توافق در برجام نیست و نمی‌تواند از سازوکار حل‌وفصل اختلاف برای احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران استفاده کند. «برایان هوک» نیز ۳۰ مرداد ۱۳۹۷ در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا می‌تواند از مکانیسم ماشه برجام برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی ایران استفاده کند یا خیر، گفت: «در خصوص مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) باید بگویم ما دیگر داخل آن توافق (برجام) نیستیم. طرف‌هایی که هنوز داخل توافق هستند باید تصمیم خودشان را بگیرند که می‌خواهند از مکانیسم حل اختلاف استفاده کنند یا خیر. اما سؤال اینجاست که با وجود اعتراف مقامات سابق و فعلی آمریکا که این کشور قادر به سوءاستفاده از سازوکارهای درون برجام نیست، چه عاملی موجب شده است که امروز آمریکایی‌ها به فکر بند مورد اشاره موسوم مکانیسم ماشه بیفتند؟ در این باره می‌توان به چند نکته اشاره کرد:۱ـ سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران با توجه به راهبرد مقاومت و کاهش تعهدات درون برجامی از سوی تهران شکست سختی خورده و موجب شده است هیئت حاکمه آمریکا در مواجهه با ایران در سردرگمی عجیبی به سر ببرد؛ از این روست که کاخ سفید در عین نداشتن توان اجرایی مکانیسم ماشه، از آن صحبت می‌کند؛ ۲ـ در رقم خوردن این شرایط نمی‌توان از این نکته غافل شد که سیاست‌های ایران، از میز مذاکره و کاهش تعهدات گرفته تا توسعه سیستم موشکی و پرتاب ماهواره‌ها طبق قوانین بین‌الملل بسیار مؤثر بوده است؛ ۳ـ نکته دیگر تأکید آمریکایی‌ها برای بزرگ‌نمایی از رفع تحریم تسلیحاتی ایران، تلاش برای پیش بردن ایران‌هراسی در منطقه و تداوم دوشیدن برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است. در حالی که ترس آمریکا از عدم تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، ترس از صادرات و تجهیزات نظامی ایران است تا خرید تسلیحات نظامی از سوی کشورمان.
اکبر معصومی
