مصطفی افضل‌زاده/ «رودریگو دوترته» که در اردیبهشت ماه امسال ریاست جمهوری فیلیپین را به عهده گرفت، چندی پیش به اوباما هشدار داده بود که دست از مداخله در امور این کشور بردارد. دوترته همچنین گفته بود، رئیس‌جمهور آمریکا باید انتقاد از دولت فیلیپین به دلیل کشتار اتفاق افتاده در مبارزه با سازمان‌های تروریستی و کارتل‌های قاچاق مواد مخدر در این کشور را کنار بگذارد.
رئیس‌جمهور جدید فیلیپین با بیان این جمله که «اصلاً اوباما چه کسی است که بخواهد با من رو در رو شود؟!» تأکید کرد که آمریکا هنوز از فیلیپین برای استعمار این کشور عذرخواهی نکرده است. بلافاصله پس از مطرح شدن این اظهارات از جانب رئیس‌جمهور جدید فیلیپین، اوباما نیز تهدید کرد که دیدار با وی را لغو خواهد کرد، ولی پس از چند ساعت رئیس‌جمهور فیلیپین برای اظهاراتش عذرخواهی کرد.
«امیره علی لیداسان» رئیس حزب «ندای مردم مورو» فیلیپین به فعالیت‌های ضد آمریکایی در این کشور شناخته شده است. حزبی که وی ریاست آن را برعهده دارد و به منظور شرکت در انتخابات مجلس فیلیپین در سال‌های 2004 و 2007 اعلام موجودیت کرد، ولی موفق به پیروزی در انتخابات نشد. این حزب با این وجود مبارزه خود را برای احقاق حقوق مردم «مورو» (بومیان مسلمان در میندانائو) و خودمختاری این منطقه ادامه می‌دهد.
حزب ندای مردم «مورو» همچنین حمایت زیادی از «رودریگو دوترته» رئیس‌جمهور فیلیپین در راستای سیاست‌های ضد مداخله خارجی در امور این کشور می‌کند و در مسئله پیش‌آمده اخیر و مداخله باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در امور داخلی فیلیپین تمام تلاش خود را برای حمایت از رئیس‌جمهور انجام داده است.
این اتفاقات زمینه‌ای شد تا در تماس امیره علی لیداسان گفت‌وگویی با وی انجام دهیم که در ادامه می‌خوانید.
* لطفاً درباره تنش به وجود آمده میان رؤسای جمهور دو کشور فیلیپین و آمریکا بفرمایید که ماجرا چه بوده است و چرا «رودریگو دوترته» اقدام به توهین به باراک اوباما کرده است؟
چندی پیش رئیس‌جمهور آمریکا درباره تلاش‌های رئیس‌جمهور فیلیپین برای مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر اظهاراتی داشت. وی در این‌باره به کشته شدن بیش از هزار نفر از مصرف‌کنندگان، قاچاقچیان و مافیای مواد مخدر اشاره کرده بود.
«رودریگو دوترته» رئیس‌جمهور فیلیپین نیز در واکنش به صحبت‌های اوباما گفته است که رئیس‌جمهور آمریکا حق ندارد از دیگران برای کشته شدن قاچاقچیان انتقاد کند، در حالی که خودش قادر نیست مانع از کشته شدن مردم در مبارزه با مواد مخدر و جنگ با تروریسم شود.
او در سخنرانی خود به برخی از جنایات آمریکا در قبال مردم فیلیپین اشاره کرد که نمونه‌ای از آن بی‌عدالتی تاریخی به مردم «مورو» در طول اشغال استعماری آمریکا در دهه 1900 بود، که در یکی از موارد آن به کشته شدن بیش از هزار نفر از مردان، زنان و کودکان مورو منجر شد و این واقعه نام قتل‌عام «بود داجو» در تاریخ فیلیپین ثبت شده است.
او در ادامه سخنرانی خود به چند مورد دیگر از وحشی‌گری‌های آمریکا در تاریخ جهان و فیلیپین که در آن دولت آمریکا دست به کشتار مردم زده است، اشاره کرد و گفت که در این حوادث، دولت آمریکا حتی یک بار هم از قربانیان، خانواده‌های قربانیان یا کشورهایی که به آنها ظلم کرده عذرخواهی نکرده است.
در طول دوره استعمار آمریکا در سال 1900، نیروهای آمریکایی در فیلیپین حدود ۴۰ هزار نفر بودند، اما در سال 1902 این تعداد برای «کمپین پاسفیک» برای مقابله آمریکا در برابر بومیان فیلیپینی به ۱۲۶ هزارتن افزایش یافته است.
در 28 سپتامبر سال 1901 درگیری میان سربازان آمریکایی و ساکنان روستای کوچک «بالانگیگا» (واقع در استان سمر) که به کشته شدن تعدادی از سربازان آمریکایی شد، تلافی آمریکایی‌ها را به دنبال داشت. سربازان دولت استعماری آمریکا 255 خانه را به آتش کشیدند و بیش از هشت هزار نفر را بین ژانویه و آوریل 1902 قتل‌عام کردند.
در واقع، باید گفت که رئیس‌جمهور فیلیپین نیازی نداشت که به وقایع خیلی دور اشاره کند. جنایات اخیر دولت آمریکا در جنگ تحت عنوان «مبارزه با تروریسم» قربانی‌های بیشتری از مردم منطقه مسلمان‌نشین «مورو» در فیلیپین گرفته است. در سال 2012 ارتش آمریکا آنجا را به بهانه مانور نظامی با استقرار شش هزار نیرو به منطقه‌ای جنگی تبدیل کرد و حتی یکی از نمایندگان کنگره آمریکا این منطقه را دومین جبهه مبارزه با ترور، پس از افغانستان نامید. طی این تمرین‌های نظامی گزارش‌های متعددی از انحراف موشک‌های شلیک شده و اصابت آنها به خانه مردم منتشر شد که به کشته شدن عده زیادی از مردم منجر شد.
رئیس‌جمهور کنونی فیلیپین از زمان مسئولیتش در شهرداری شهر «داوائو» نسبت به سیاست‌های مداخله‌گرایانه دولت آمریکا در فیلیپین معترض بوده است. داوائو یکی از شهرهای اصلی مسلمان‌نشین منطقه «میندانائو» است که سربازان آمریکایی زیادی در آن مستقر شده‌اند. البته، او به ایجاد تفرقه میان مسلمانان و مسیحیان از سوی سربازان آمریکایی اشاره‌ای نکرد، ولی زمانی که در سال 2002 «مایکل مئرینگ» مأمور سازمان سیا با پوشش توریست به اشتباه اتاق خود را در هتلی در شهر داوائو منفجر کرد و سبب زخمی شدن خود شد، دولت آمریکا گروهی از مأموران امنیتی را به دنبال او فرستاد و به پلیس فیلیپین اجازه بازجویی از وی را نداد، به فاصله کمی چند بمب‌گذاری در آن شهر اتفاق افتاد و زمانی که خبرنگاران از شهردار پرسیدند که بمب‌گذاران چه کسانی می‌توانند باشند؟ وی گفت که دست نیروهای خارجی در کار است. باید بگویم که به غیر از نیروهای آمریکایی هیچ کشور دیگری در این منطقه حضور ندارد.
* به این ترتیب، اعتراض رئیس‌جمهور فیلیپین به مداخله باراک اوباما در امور داخلی فیلیپین سابقه تاریخی دارد، ولی چه چیزی سبب عذرخواهی «رودریگو دوترته» پس از تهدید از سوی رئیس‌جمهور آمریکا شد؟
به نظر من او این را در نظر گرفت که عواقب اقدامی که علیه آمریکا صورت داده است ضرری به خود او نخواهد زد؛ بلکه آمریکا برای تلافی، مردم کشورش را هدف قرار خواهد داد. دقیقاً مانند اتفاقی که در بمب‌گذاری‌های صورت‌گرفته در زمانی که او شهردار شهر داوائو بود.
* نظر مردم فیلیپین درباره جنایات آمریکا و حضور سربازان آمریکایی در این کشور چیست؟
مردم فیلیپین نسبت به مداخله نظامی و سیاسی آمریکا در کشورشان معترضند. کمپین‌های زیادی در اعتراض به استقرار پایگاه‌های نظامی آمریکا در کشور فیلیپین ایجاد شده است. رأی نمایندگان سنای فیلیپین علیه پایگاه‌های نظامی آمریکا در این کشور به دلیل اعتراضات گسترده مردمی بوده است. این اعتراضات طی یک دهه‌ای بود که رؤسای جمهور فیلیپین تلاش کردند بر اساس توافق‌هایی که با آمریکایی‌ها کردند، پای نظامیان آمریکایی را به این کشور باز کنند. مردم در مقابل سفارت آمریکا تجمع می‌کردند و اعتراض خود را با ایجاد گروه‌هایی که به مجامع بین‌المللی شکایت کردند، نشان می‌دادند.
البته، عمق مداخله آمریکایی‌ها در فیلیپین بسیار زیاد است. ماشین جنگی آمریکا در تأمل نزدیک با دستگاه اطلاعاتی فیلیپین است. از زمان استقلال فیلیپین نیروهای آمریکایی پایگاه‌های نظامی خود را در این کشور تأسیس کردند. هر چند که در سال 1991 مجلس سنای فیلیپین به بیرون کردن پایگاه‌های نظامی رأی داد، ولی پس از چند سال دولت این کشور و آمریکا توافقی را امضا کردند که از سال 1999 اجرایی شد و به موجب آن مانورهای نظامی میان دو کشور در مناطق مورد تنش میان چین و آمریکا انجام می‌شود. این اقدام آمریکایی‌ها برای مقابله با قدرت رو به گسترش چین است. در سال 2014 توافق دیگری بین دو کشور امضا شد که طی مدت 10 سال دسترسی بسیار زیادی به ارتش آمریکا برای استفاده از برخی از پایگاه‌های نظامی فیلیپین می‌دهد.
در واقع، باید گفت بهانه «جنگ با تروریسم» فرصت مناسبی را برای حضور گسترده‌تر نیروهای آمریکایی در فیلیپین ایجاد کرد. پس از حملات یازده سپتامبر فیلیپین در جنگ با تروریسم به یکی از متحدین آمریکا پیوست. به دلیل وجود جامعه مسلمانان در فیلیپین، آمریکایی‌ها ما را به عنوان دومین جبهه مبارزه با تروریسم بعد از افغانستان معرفی کرده‌اند. ما سلاح کشتار جمعی نداریم، اما به دلیل اینکه زمانی مستعمره آنها بودیم، زورشان به ما می‌رسد. حضور آمریکایی‌ها در فیلیپین دو دلیل عمده دارد؛ مقابله با چین و مبارزه با جامعه مسلمانان فیلیپین که برای خودمختاری تلاش میکنند.
* چقدر از ایران و سیاست‌های ضد امپریالیستی آن شناخت دارید؟
ما اطلاعات زیادی از ایران نداریم و عمده آن اطلاعاتی هم که داریم از طریق رسانه‌های بین‌المللی، مانند بی‌بی‌سی و سی‌ان‌ان است که این اطلاعات تماماً ضد ایرانی است. چیزی که ما در مبارزه ایران علیه آمریکا می‌بینیم، تلاش برای دفاع از حق خود در استفاده از انرژی اتمی است. اما واقعیت این است که اکثر مردم فیلیپین هم همانند سایر مردم جهان اخبار منتشرشده از رسانه‌های بین‌المللی را باور میکنند.
