علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی در بخشنامه‌ای اعلام کرده است که دولت، بررسی امکان برخورداری و اعطای سهام به افراد واجد شرایطی که تاکنون به هر دلیلی، مورد شناسایی قرار نگرفته و مشمول طرح توزیع سهام عدالت نشده‌اند را در دستور کار قرار داده است. این تصمیم دولت برای توزیع دوباره سهام عدالت در سال آینده و در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شائبه انتخاباتی بودن  برخی از اقدامات دولت را قوت بخشیده است. 

 محمد نوری/  پیش از موعد 15 آذر، رئیس‌جمهور آخرین بودجه دولت یازدهم را که مهم‌ترین برنامه اقتصادی سال آینده است، به مجلس تحویل داد. بودجه 96 برخلاف سال گذشته که به دلیل تنظیم برنامه ششم توسعه، کاهش محسوس قیمت نفت و مشخص نبودن نتیجه برجام با تأخیر به مجلس شورای اسلامی ارائه شد، امسال یک روز زودتر از موعد و در 14 آذرماه به مجلس تحویل داده شد تا این بار نمایندگان، وقت کافی برای بررسی آن داشته باشند.

منابع عمومی بودجه 320 هزار میلیارد تومان خواهد بود که نسبت به سال گذشته با رقمی بالغ بر 294 هزار میلیارد تومان رشدی نزدیک به 9 درصد دارد. همچنین، بودجه طرح‌های عمرانی به عنوان موتور محرک تقاضا از سوی دولت که به رونق بخش‌های مختلف منجر می‌شود، 62 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که این اعتبار برای سال جاری 57 هزار میلیارد تومان بوده است. با این حال، بر اساس گزارش‌های بانک مرکزی عملکرد شش ماهه دولت در این بخش با احتساب انتشار اوراق خیلی پایین‌تر است.

افزایش پُر سروصدای

  قیمت نفت و دلار

جزئیات بیشتر لایحه بودجه سال 96 نشان می‌دهد، قیمت هر بشکه نفت حدود 50 دلار در نظر گرفته شده که این رقم برای سال جاری 40 دلار بوده است. در این لایحه،‌ نرخ تسعیر ارز (ارز محاسباتی) 3300 تومان لحاظ شده است، در حالی که قیمت دلار در بازار آزاد با منتشر شدن نرخ دلار در بودجه 96، افزایش محسوسی داشت و به بالای 3920 تومان پرواز کرد. دیگر شاخصه‌های کلان بودجه سال آینده نشان می‌دهد، حدود 110 هزار میلیارد تومان درآمد نفتی پیش‌بینی شده است که این منابع در سال جاری برای نفت خام 72 هزار میلیارد تومان و برای منابع نفتی و فرآورده‌های نفتی، 74 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود. درآمد نفتی در سال آینده نسبت به بودجه سال جاری از رشدی معادل 48 درصد برخوردار است. بر اساس این، درآمدهای نفتی در لایحه دولت افزایش یافته و یک سوم از منابع بودجه را به خود اختصاص داده است. سهم درآمدهای مالیاتی نیز برای سال آینده به 112 هزار میلیارد تومان افزایش یافته،‌ در حالی که برای سال جاری 103 هزار میلیارد تومان لحاظ شده بود. گفتنی است، درآمد مالیاتی در لایحه بودجه 96 نسبت به قانون بودجه سال جاری از رشدی معادل ۷/۸ درصد برخوردار است. در شرایط رکود کنونی، طبق گزارش‌های رسمی درآمدهای مالیاتی با عدم تحقق حدود 10 هزار میلیارد تومانی روبه‌رو بوده و افزایش سهم آن در بودجه تأمل‌برانگیز است که از چه طریقی تأمین خواهد شد. همچنین، در حالی که طبق سیاست‌های ابلاغی و لایحه برنامه ششم توسعه، باید سهم صندوق توسعه ملی از درآمد نفتی 30 درصد باشد؛ اما در لایحه بودجه 96 این سهم 20 درصد پیش‌بینی شده است.

بنزین سال ۹۶ گران می‌شود

بر اساس لایحه بودجه ۹۶ حداقل افزایش نرخ بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی در سال آینده ۵ درصد خواهد بود. افزایش نرخ فرآورده‌های نفتی در سال 96 در لایحه بودجه این سال مورد تأکید دولت قرار گرفته است.

سقف حقوق  برای معاف از مالیات

دولت در لایحه بودجه سال ۹۶ پیشنهاد کرد، سال آینده حقوق ماهیانه زیر یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از مالیات معاف شود.

ابهام در هدفمندی یارانه‌ها 

چون گذشته

دولت در تبصره 14 لایحه بودجه سال 96 درآمد حاصل از هدفمند‌سازی یارانه‌ها را 48 هزار میلیارد تومان ناشی از درآمد اصلاح قیمت کالا و خدمات تعیین کرده که با قانون بودجه 95 تفاوتی ندارد. در این تبصره آمده است، در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به دولت اجازه داده می‌شود در سال ۱۳۹۶ هم از محل درآمدهای حاصل از اصلاح قیمت کالا و خدمات تا مبلغ ۴۸ هزار میلیارد تومان و ردیف‌های یارانه‌ای این قانون با استفاده از انواع روش‌های پرداخت نقدی و غیر نقدی به خانوارهای هدف و نیازمند و ارائه‌ خدمات حمایتی و همچنین کمک به بخش تولید و اشتغال اقدام کند. از سویی دیگر در لایحه سال جاری نیز جزئیاتی از هدفمندی یارانه‌ها منتشر نشده بود؛ اما در ادامه و در بررسی لایحه در مجلس موضوع بین نمایندگان و دولت بررسی شد و منابع و مصارف هدفمندی و نحوه‌ اجرای آن در قانون قرار گرفت.

انضباط مالی  فراموش نشود

اميد دولت اين است كه با تداوم رشد اقتصادي ايران در سال آينده به ميزان دست‌كم پنج درصد، درآمدهاي غيرنفتي و سالم افزايش يابد، ولی نكته نگران‌كننده در بودجه 96، افزايش درآمد ناشي از فروش نفت و فرآورده‌هاي نفتي است. هر چند توافق اخير اوپك براي كاهش سطح توليد خود در نيمه نخست سال 2017 ميلادي سبب شد تا دولت قيمت نفت را در بودجه سال آينده 50 دلار پيش‌بيني كند، افزايش درآمدهاي نفتي ايران، چه از محل افزايش ميزان فروش نفت و فرآورده‌هاي نفتي و چه با افزايش بهاي قيمت نفت و یا اينكه دولت چه قيمتي را براي دلار در بودجه سال آينده پيش‌بيني كند، نبايد سبب سياست‌هاي انبساط بودجه‌اي دولت شود. در واقع، دولت بايد انضباط و بهداشت مالي را در بودجه‌ريزي در اولويت بداند.

بودجه 96  و برنامه ششم

در پایان خاطرنشان می‌شود لايحه بودجه سال آينده كل كشور در شرايطي قرار است بر مبناي قانون برنامه توسعه ششم بررسي شود كه هنوز بررسي لايحه برنامه توسعه ششم در صحن علني مجلس آغاز نشده و مشخص نيست برآيند بودجه سال آینده چه تغييرات مثبتي در شاخصه‌هايي، چون رشد اقتصادي، اشتغال، تورم و ... ايجاد خواهد كرد. گفتنی است، بودجه 96 باید به صورت دقیق‌تر و با جزئیات بیشتر کارشناسی شود که در مجال این نوشته نیست و در شماره‌های بعدی به آنها پرداخته می‌شود.

   محمد میانجی/ قانونگذاران مجلس سنای آمریکا با 99 رأی موافق و بدون هیچ رأی مخالفی طرح تمدید ده ساله قانون تحریم‌های ایران را تصویب کردند. سناتورهای آمریکایی در حالی در جلسه روز پنجشنبه ۱۱ آذرماه خود این طرح را تصویب کردند که پیشتر مجلس نمایندگان آمریکا، این قانون را با 419 رأی موافق در مقابل تنها یک رأی مخالف تصویب کرده

بود.

این قانون که در ایران به «داماتو» معروف است، زیربنای تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران به شمار می‌آید. طرح داماتو اولین بار در سال ۱۹۹۶ با هدف جلوگیری از سرمایه‌گذاری کلان خارجی در بخش‌های نفت و گاز ایران به تصویب رسید و در سال ۲۰۰۶ تمدید شد، البته این مصوبه برای اجرایی شدن، باید به تأیید رئیس‌جمهور آمریکا برسد و وی آن را امضا کند. اگرچه هنوز موضع رئیس‌جمهور آمریکا تا هنگام نگارش این متن درباره این تمدید تحریم‌ها مشخص نیست؛ اما به نظر می‌رسد اوباما این مصوبه سنا را امضا خواهد

کرد.

در این میان سؤالی که مطرح است، اینکه تمدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران چه تأثیری بر اقتصاد ایران می‌گذارد؟

گفتنی است، هر چند از منظر سیاسی این موضوع به نوعی نقض تعهدات آمریکا در توافق برجام به شمار می‌رود؛ اما از موضع‌گیری برخی مسئولان و کارشناسان اقتصادی بر می‌آید که این تحریم‌ها تأثیر چندانی بر اقتصاد ایران ندارد. در مقابل تعداد اندکی از کارشناسان معتقدند، تصویب این طرح بار روانی منفی بر اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد که ممکن است اقتصاد کشور را با چالش روبه‌رو کند. عمده دلایلی که با توجه به آنها می‌توان به این نتیجه رسید که تمدید تحریم‌ها تأثیر چندانی بر اقتصاد ایران ندارد

عبارتند از:

1ـ در زمینه اعمال تحریم‌ها سایر کشورهای اروپایی با آمریکا هم‌رأی نیستند و همراهی لازم را نخواهند داشت و در این میان دیدگاه کشورهای اروپایی و روسیه اهمیت زیادی دارد.

2ـ برخلاف تحریم‌های چندین ساله علیه نفت و گاز ایران، شرکت‌های بزرگ اروپایی، مانند شل و توتال همچنان با ایران همکاری اقتصادی دارند و ناقض این تحریم‌ها بوده‌اند. در همین زمینه نیز هفته گذشته یک شرکت بزرگ چند ملیتی با شرکت‌های نفتی ایران قرارداد همکاری منعقد

کرد.

3ـ وضع، تصویب و اعمال تحریم علیه کشور ایران موضوع جدیدی نیست و سابقاً هم این تحریم‌ها وجود داشته است و تأثیر اندک خود را به صورت مقطعی و محدود بر اقتصاد ایران گذاشته است که با تدبیر، برنامه‌ریزی و اتخاذ سیاست‌های مناسب اثر جزئی آنها خنثی شده

است.

در مقابل موارد فوق، این نظر نیز مطرح است که با توجه به اقداماتی که دولت یازدهم در راستای اجرایی کردن برجام انجام داده است، آمريكايي‌ها در جهت بی‌اثر کردن تأثیرات اجرای برجام بر اقتصاد ایران، تلاش دارند فضای رعب و وحشت را در بین بانك‌ها، شركت‌ها و كشورهاي مختلف در دوران پسابرجام همچنان حفظ کنند تا ايران نتواند از فرصت‌هاي حاصل از برجام بهره لازم را ببرد.

 اقدام دولت در تغییر واحد پول ملی

هیئت دولت در جلسه چهارشنبه 17 آذر ماه خود به ریاست حجت‌الاسلام روحانی، ‏به ادامه بررسی پیشنهادهای کارگروه منتخب درباره «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» ‏پرداخت و موادی از این لایحه را به تصویب رساند.‏ بر این اساس هیئت وزیران تصویب کرد واحد پول ایران، تومان و برابر با ۱۰ ریال شود.‏

فراخوان دولت ترکیه برای انقلاب علیه دلار

به دنبال پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا «لیر» ترکیه بیش از ۱۰ درصد در برابر دلار سقوط کرده است؛ به همین دلیل رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه وطن‌پرستی شهروندان این کشور را برای مقابله با تأثیر مخرب صعود دلار بر لیر مطالبه کرد. وی از مردم ترکیه خواست «سلطه دلار» را شکسته و به خرید لیر و طلا بپردازند تا کارشکنی اقتصادی دشمنان این کشور را خنثی کنند.

آمریکا از تمدید تحریم‌های ایران خجالت‌زده نیست!

«جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید درباره تمدید تحریم‌های ایران گفت: «ما بارها گفته‌ایم که دولت آمریکا همچنان اختیارات لازم را برای تحمیل تحریم‌های بیشتر بر ایران دارد. این اتفاق از سوی دولت اوباما علیه دولت ایران و سایر نهادهای این کشور انجام شده است. بنابراین، ما اختیارات لازم را برای تحریم ایران داریم.» وی افزود: «اگرچه عزم کنگره بر آن است که به دولت آمریکا اختیار تحریم‌های بیشتر ایران را بدهد؛ اما دولت این اختیارات را دارد و از استفاده از آنها خجالت‌زده نیست.»

همکاری دوباره بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی هند با ایران

«بی‌بی‌سینها» رئیس شرکت کشتیرانی SCI که بزرگ‌ترین ناوگان حمل‌و‌نقل محموله‌های نفتی هند است، اعلام کرد همکاری خود را با ایران از سر خواهد گرفت. بر همین اساس، قرار است این شرکت هندی برای اولین بار در ماه جاری میلادی پس از چهار سال از ایران عازم هند کند.

 سید فخرالدین موسوی/ صبح روز 17 آذر، تیتر درشت «هدف اصلی اثبات دروغگویی آمریکا بود» بر روی عکسی از رئیس دولت یازدهم بر صفحه اول «روزنامه وطن» امروز نشست تا این روزنامه با اظهار تعجب از مواضع حسن روحانی در  مراسم روز دانشجوی دانشگاه تهران بنویسد: «نکته قابل تأمل در سخنرانی دیروز حسن روحانی این بود که تأکید کرد هدف اصلی دولت او از مذاکرات هسته‌ای این بود که به دنیا نشان دهد آمریکایی‌ها دروغگو هستند! روحانی در حالی با این اظهارنظر شائبه به مینیمم رساندن مطالبات برجامی را ایجاد کرده که در ایران همه می‌دانند حسن روحانی با وعده توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها و بهبود معیشت از مردم رأی مشروط گرفت. او اینک که برجام در دولت باراک اوباما نقض شده، درباره اهداف توافق هسته‌ای، موارد دیگری را جایگزین مطالبات مردم کرده است. از نکات قابل توجه دیگر در اظهارات روحانی، تفاوت ادبیات او درباره آمریکا با اظهاراتش قبل از تصویب تحریم‌های ISA است. او که همواره از ضرورت مذاکره و گفت‌وگو با آمریکا و لزوم همکاری و اعتمادسازی می‌گفت، حالا ادبیاتش را به طرز عجیبی به منتقدان مفاد برجام نزدیک کرده است. روحانی در این سخنرانی از ضرورت مقاومت برابر آمریکا گفت و تأکید کرد فشار آمریکایی‌ها بر ایران بیشتر می‌شود و همه باید در مقابل فشار آمریکایی‌ها «مقاومت» کنند! این اظهارنظر روحانی کاملاً متفاوت از مواضع پیشین او درباره چگونگی تعامل با آمریکایی‌هاست.» اما این تنها فرازی از اظهارات رئیس‌جمهور در این روز بود که حاشیه‌ساز شد؛ روحانی در بخش دیگر اظهارات خود در دانشگاه تهران اعلام کرد، دولت در مذاکرات هسته‌ای هیچ قدمی برنداشته، مگر آنکه با رهبر معظم انقلاب مشورت شده و هماهنگی صورت گرفته است؛ جملاتی که بلافاصله در شبکه‌های اجتماعی موجی از انتقاد را برانگیخت و البته پر واضح است که تیتر یک رسانه‌های اصلاح‌طلب نیز شد!

کاربران فضای مجازی اقدام دولت را نوعی تلاش برای تقسیم تقصیر در سرنوشت برجام دانستند که البته مورد پذیرش افکار عمومی قرار نخواهد گرفت! چنانکه یک کاربر در شبکه اجتماعی توئیتر در این‌باره می‌نویسد: «زمانی که برجام منعقد شده بود همه افتخارش برای دولت و تیم مذاکره‌کننده بود، حالا که شکست خورده شده برای ملت و رهبری؟» عده‌ای از کاربران دیگر تصویری از صفحه اول روزنامه «ابتکار» در روزهای پایانی مذاکره‌ها و امضای برجام را بازنشر کردند که این روزنامه با چاپ تیتری به اندازه تمام صفحه اول خود از روحانی در حالی که لبخند بر لب دارد، به نقل از وی می‌نویسد: «تمام مسئولیت مذاکرات با من است.» گروهی دیگر از کاربران نیز ویدئویی از مواضع رهبری در طول مذاکرات را منتشر کردند که نشان می‌داد ایشان بارها بر خوش‌بین نبودن به مذاکرات، بدعهد بودن آمریکا و دخالت نکردن در جزئیات مذاکره و تنها تعیین خطوط اصلی و قرمز نظام تأکید کرده‌اند! در میان روزنامه‌ها تنها «کیهان» بود که در تیتر اول خود به این اظهارات رئیس دولت تدبیر و امید با تیتر «فاجعه برجام نتیجه غفلت از هشدارهای رهبری است» پرداخت و نوشت: «این روزها و پس از اینکه آمریکایی‌ها آخرین میخ‌ها را بر تابوت برجام زدند، عده‌ای در تلاشند شانه از زیر مسئولیت این فاجعه بزرگ که سه سال‌ونیم از عمر مهم و تعیین‌کننده ملت ایران را از بین برد، خالی کنند! همان جماعتی که تا دیروز برجام را آفتاب تابان و فتحی بزرگ‌تر از فتح خرمشهر می‌دانستند و با غرور و نخوت، آن را ثمره کاردانی و تدبیر خود می‌دانستند، حالا که کار به اینجا رسیده و دستاورد برجام، از تقریباً هیچ به تحقیقاً هیچ تبدیل شده و همه پیش‌بینی‌های نخبگان و دلسوزان، موبه‌مو و واژه‌به‌واژه درست از آب در آمده، حالا به جای عذر‌خواهی از مردم، به دروغ ادعا می‌کنند که همه جزئیات را با اجازه رهبری طی کرده‌اند!

اما آیا حقیقت همین است؟! آیا آن گونه که روحانی در دانشگاه تهران ادعا کرد، همه‌چیز با دستور رهبری پیش رفته؟!  مرور بیانات رهبر معظم انقلاب به کشف اینکه ادعاهای امروزین، هیچ نسبتی با واقعیت ندارد، کمک می‌کند: «بنده در جزئیات مذاکره دخالتی نکردم، باز هم نمی‌کنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلی، چارچوب‌های مهم و خطّ قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفته‌ام؛ عمدتاً به رئیس‌جمهور محترم که ما با ایشان جلسات مرتّب داریم و موارد معدودی هم به وزیر محترم خارجه؛ خطوط اصلی و کلّی. جزئیّات کار، خصوصیّات کوچک که تأثیری در تأمین آن خطوط کلان ندارد، مورد توجّه نیست؛ اینها در اختیار آنها است، می‌توانند بروند کار کنند.» اینکه حالا گفته بشود جزئیات این مذاکرات تحت نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست.»

 مهدی فرهادی/ امروز اصالت‌ها به لایک گره خورده است! هنگامی که فضای مجازی زندگی دوم

 (second life) نام گرفت، شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که به زودی حتی بتواند جای زندگی اول یا واقعی را تنگ کند. زنان مشهور امروز خود به قدرت‌هایی در عرصه‌های سیاست، هنر و حتی حکومتداری تبدیل شده‌اند که برخی از افراد، گروه‌ها و نهادهای دولتی هم به آنها التماس لایک یا حضور در شبکه‌های مجازی‌شان را دارند. آنها پشت صحنه‌های زندگی خود را به گونه‌ای در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند که گویی در خلال سبزی پاک کردن با خواهر خود درد دل می‌کنند؛ اما نمی‌دانند که همین فضاهای اجتماعی که آن‌گونه به آن اعتماد داشته‌اند، چگونه سبب تخریب زندگی هزاران زوج شده است. در میان خیل عظیم کاربران این شبکه‌ها، پرمخاطب‌ترین صفحات مربوط به ستارگان سینمایی است با دنبال‌کننده‌هایی فراوان، که از طرفداران و هواداران‌شان هستند. در این میان نیز برخی از دختران و زنان که علاقه‌ دارند با استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای خود به جایگاه اجتماعی برسند، به رفتارهایی وادار می‌شوند که زندگی خود را بر باد می‌دهند؛ این افراد با نمایش‌هایی از خود به دنبال اشتهار برمی‌آیند؛ اما پس از مدتی متوجه می‌شوند که بسیار دیر شده است، در حالی که در نگاه اولیه این گونه برداشت می‌شود که شبکه‌های اجتماعی سبب افزایش آگاهی و شفافیت فضا شده است؛ اما افزایش خیانت‌ها، سرقت‌ها و اهانت‌ها نشان می‌دهد به دلیل پیچیده بودن این فضا، انسان‌های ناآگاه در ابتدا فکر می‌کنند که فضای رسانه‌های امروز سبب شفافیت فضا و شیشه‌ای شدن اتفاقات شده است؛ اما روانشناسان و محققان معتقدند که افزایش فریب‌خوردگان نشان‌دهنده این است که این فضا سبب شده است نوعی شکاف آگاهی به دلیل سر ریز اطلاعات ایجاد شود و گروه‌ها و افرادی که اطلاعات و تبحر کمتری در این فضا دارند، در دام‌های خود تنیده یا دیگرتنیده گرفتار ‌شوند و در اینجاست که واقعاً «لفت زندگی» رخ می‌دهد.