از فساد و رسوایی رئیسجمهور تا حضور نظامی آمریکا در کره جنوبی در گفتوگوی اختصاصی صبح صادق با «هون لی» تحلیلگر کرهای
مصطفی افضلزاده / «پارک گئون های» رئیسجمهور کره جنوبی به دلیل رسوایی مربوط به فساد و اعمال نفوذ یکی از دوستانش اعلام کرده بود از سمتش استعفا خواهد داد. پارک گئون های اگر به وعدهاش برای استعفا عمل کند، پس از «سینگمن رهی» اولین رئیسجمهور کره جنوبی که در سال 1960 استعفا داد و به هاوایی فرار کرد، دومین رئیسجمهور در تاریخ این کشور خواهد بود که استعفا کرده است. در این زمینه با «هون لی» کارشناس کرهای ساکن آمریکا گفتوگو کردهایم تا با دلایل این استعفا و اعتراضات مردمی بیشتر آشنا شویم.
* دلیل اصلی فشار بر رئيسجمهور کره جنوبی برای کنارهگیری از قدرت چه بود؟
به طرز شگفتانگیزی هنوز پارک گئون های، رئيسجمهور کره جنوبی از کنارهگیری از قدرت خودداری میکند. مجلس شورای ملی به استیضاح وی رأی داده است؛ اما حدود 180 روز طول میکشد تا دادگاه قانون اساسی رأی قوه مقننه این کشور را اجرایی کند. بنابراین ممکن است چند ماه دیگر شاهد پایان کار دولت گئون های باشیم.
همه میدانند که روزهای پایانی ریاستجمهوری پارک گئون های است؛ اما وی حاضر به کنارهگیری از قدرت نیست؛ زیرا میداند به محض کنارهگیری به جرم دست داشتن در فساد مورد بحث دستگیر خواهد شد. گفتنی است، تا زمانی که گئون های در کاخ ریاستجمهوری کره جنوبی مستقر است، از پیگرد قانونی مصون است؛ به همین دلیل سعی خواهد کرد حداقل تا پایان ماه مارس که دستور تحقیقی دادستان ویژه درباره رسوایی فساد به پایان میرسد، در این کاخ باقی بماند؛ البته احتمالاً جنبشهای مردمی در کره جنوبی دادگاه قانون اساسی این کشور را وادار میکند که به سرعت درباره اتهامات وارد شده به رئیسجمهور تصمیمگیری کند.
استیضاح رئیسجمهور کره جنوبی نتیجه آرای یک جبهه متحد بین احزاب مخالف و بخشی از حزب «سائه نوری» محافظهکار است که از رئیسجمهور جدا شدهاند. شایان ذکر است که این اقدام بدون فشار جنبش مردمی در کره جنوبی که به دلیل سالها سرخوردگی از حکومت نو استبدادی گئون های بروز کرده، میسر نبود.
بسیاری از مردم در سراسر جهان تصور میکنند نظام سیاسی کره جنوبی نمادی از دموکراسی مدرن است، امّا برای مردم کره جنوبی حکومت پارک گئون های یادآور سبک استبدادی پدر او، یعنی «پارک چونگ هی» دیکتاتور نظامی سابق است. پارک گئون های، به مخالفت حزب ترقیخواه این کشور اهمیت نداد و این موضوع را حل نکرد؛ همچنین «لی سوک کی» را به عنوان یک قانونگذار مخالف و «هان سونگ کیون» رئيس کنفدراسیون اتحادیههای کارگری کره جنوبی را زندانی کرد. افزون بر این، اصلاحات بازار کار را معرفی کرد که طبق آن تسهیل پایان دادن به کار کارگران برای کارفرمایان شرکتها و افزایش بیثباتی کاری در دستور کار قرار گرفت. پارک همچنین بررسیهای مربوط به تراژدی سئول را که طی آن یک کشتی غرق شد، تعطیل کرد و تدریس کتابهای درسی تاریخ را که دولتیها نوشتهاند و در آن جنایتهای پدر دیکتاتور وی نادیده گرفته شده است، اجباری کرد. البته کارهای استبدادی پارک گئون های بسیار زیاد است و همچنان ادامه دارد.
برخلاف آنچه رسانههای غربی ادعا میکنند، تظاهرات و اعتراضات میلیونی مردم در کره جنوبی که در هفتههای اخیر شاهد آن بودیم، صرفاً واکنش خودجوش مردم به یک رسوایی نبوده است؛ بلکه هسته مرکزی معترضان، جبهه متحد کارگران، کشاورزان، فقرای شهری و دانشآموزان بودهاند که علیه سیاستهای ضد دموکراتیک پارک گئون های طی سالهای متمادی واکنش نشان دادهاند.
* پارک گئون های با شعار مبارزه با فساد به کاخ ریاستجمهوری کره جنوبی وارد شد، به نظر شما وی تا چه اندازه در تحقق این امر موفق عمل کرده است؟
میزان فساد دولتی که فقط در شش هفته گذشته فاش شده است، بسیار بیشتر از مقداری است که تندترین منتقدان رئيسجمهور تصور میکردند. دوست نزدیک رئيسجمهور و محرم اسرار وی به نام «چوئی سون سیل» از ارتباط شخصی خود با رئيسجمهور برای تطمیع بزرگترین شرکتهای کره جنوبی، از جمله سامسونگ، هیوندای و ال جی استفاده میکرده است.
شواهد اخیر که از دفتر خاطرات یکی از مقامات بلندپایه کاخ ریاستجمهوری کره جنوبی (که فوت کرده است)، به دست آمده است، نشان میدهد رئیس سابق کارمندان کاخ ریاستجمهوری نفوذ بسیار زیادی در تمام شاخههای دولتی داشته است؛ برای نمونه وی اختیار داشته با رئیس دادگستری دادگاه قانون اساسی رابطه نامشروع داشته باشد. این شرایط در حالی بوده است که مخالفت حزب ترقیخواه در سال 2014 حل نشده باقی مانده است.
* جانشین پارک گئون های چه کسی خواهد بود و غرب تمایل دارد چه کسی به جای وی قدرت را در کره جنوبی برعهده بگیرد؟
اگر دادگاه قانون اساسی به نفع استیضاحکنندگان حکم دهد و پارک گئون های از قدرت برکنار شود، انتخابات جدید ریاستجمهوری باید ظرف دو ماه برگزار شود. پیشبینی میشود، نیروهای میانهروی حزب محافظهکار، بخشی که با احزاب مخالف برای استیضاح رئيسجمهور همکاری کردهاند، به انحلال حزب «سائه نوری» مبادرت کنند و تحت لوای یک حزب جدید و با نامی دیگر سازمان یابند. همچنین، این حزب درخواست کند تا در مبانی محافظهکارانهاش تجدید نظر شود. از سوی دیگر، این احتمال هم وجود دارد که بانکیمون، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز که یک ماه دیگر دوره دبیر کلیاش به پایان میرسد، به این نیروها برای بازسازی حزب محافظهکار بپیوندد.
احزاب مخالف نیز باید حول یک نامزد واحد ـ که به احتمال زیاد «مون جائه این» رئیس سابق حزب «مینجو» یا «لین جائه میونگ» منتقد صریح پارک گئون های خواهد بود ـ گرد هم آیند. «لین جائه میونگ» شهردار محبوبی به شمار میآید که در جریان تظاهرات گسترده اخیر به یک مدعی برجسته ریاستجمهوری در کره جنوبی تبدیل شده است. همگان از تمایلات غربگرایانه بانکیمون اطلاع دارند و میدانند که در صورت روی کار آمدن وی در سمت رئیسجمهور کره جنوبی، سناریوهای غربگرایانه در این کشور عملی خواهد شد. از سوی دیگر، سناریوی اتحاد آمریکا و کره جنوبی نیز در صورت به قدرت رسیدن وی قوت خواهد گرفت.
در مقابل نامزد مخالفان ممکن است قصد داشته باشد دورهای از عدم وابستگی را برای کره جنوبی ترسیم کند، شبیه آنچه در زمان «رو مو هیون» رئیسجمهور سابق کره جنوبی رخ داد؛ امّا احزاب مخالف از اینکه در برابر ائتلاف آمریکا و کره جنوبی بایستند، هراس دارند. به این ترتیب، تا زمانی که نیروهای آمریکایی در کره حضور دارند، ایستادگی در مقابل آنها برای نمایندگان احزاب مخالف سخت است.
افزون بر این، در حال حاضر که عامل توانمند و تغییردهنده بازی در این کشور، جنبش میلیونی مردم است که استیضاح رئیسجمهور را عملی کرده است، هیچ حزب سیاسی که نشاندهنده منافع کارگران، کشاورزان و فقرای شهری (که اکثریت جنبش مردمی هستند) باشد، وجود ندارد؛ زیرا پارک گئون های این احزاب را منحل کرده است. همچنین، چون پارک گئون های تقریباً تمامی رهبران برجسته را زندانی کرده است، جنبش مردمی هنوز رهبری را که بتواند منافع آنها را پیش ببرد، شناسایی نکرده است.
بنابراین، احتمالاً هر دو حزب محافظهکار و نیروهای دموکراتیک نئولیبرال سعی خواهند کرد به گزینش و جذب جنبش مردمی اقدام کنند؛ اما از سوی دیگر امکان دارد یک حزب جدید مردممحور دموکراتیک از داخل این جنبش مردمی پدیدار شود که نقش مهمی در تعیین نتیجه انتخابات بعدی خواهد داشت و بعید به نظر میرسد دولت بتواند این حزب را منحل کند.
* به نظر شما کره جنوبی یک کشور مستقل است؟ اگر اینگونه نیست، چطور امکان تبدیل آن به یک کشور مستقل وجود دارد؟
کره جنوبی هنگامی تأسیس شد که ایالات متحده «ایسونگمن ری» فرد تحصیلکرده در آمریکا را به قدرت رساند. این فرد هزاران نفر را که به داشتن تمایلات کمونیستی مظنون بودند، قتل عام کرد. وی از طریق برگزاری یک انتخابات روی کار آمد و به این ترتیب احساسات مردمی که پس از آزادی این کشور از ژاپن خواستار کشوری مستقل و واحد بودند، نادیده گرفته شد. در حال حاضر، 28 هزار سرباز ایالات متحده در کره جنوبی حضور دارند و این کشور پایگاه مهمی در منطقه برای آمریکا به شمار میآید. به این ترتیب ایالات متحده منافع ژئوپلیتیک و اقتصادی حیاتی در کره جنوبی دارد و این کشور دولت اقماری برای ایالات متحده به شمار میآید. با وجود بحران مشروعیتی که برای پارک گئون های در کره جنوبی به وجود آمده است، به تازگی این کشور با ژاپن یک موافقتنامه بحثبرانگیز نظامی امضا کرده است که بدون اعمال فشار ایالات متحده امکانپذیر نبود. گفتنی است، کره جنوبی و ژاپن دو دشمن تاریخی به شمار میروند و منافع حیاتی ایالات متحده، دلیل اصلی امضای قرارداد نظامی میان آنها بوده است.
از سوی دیگر، در بحبوحه بحران سیاسی، ایالات متحده به اعمال فشار بر کره جنوبی برای استقرار سامانه دفاع موشکی تاد در این کشور ادامه داده است. کره جنوبی تنها زمانی میتواند به معنای حقیقی مستقل باشد که سربازان ایالات متحده از این کشور خارج شوند. از قضا حضور سربازان آمریکایی در کره جنوبی یا خروج آنها از این کشور، یکی از مواردی است که «دونالد ترامپ» رئیسجمهور منتخب آمریکا نسبت به آن تردیدهایی را مطرح کرده است. ترامپ رویکردی تبادلی به سیاست خارجی دارد و در حال حاضر این سؤال را مطرح کرده است که آیا حضور سربازان آمریکایی در کره جنوبی به صرفه است یا خیر؟