رضا اشرفي/ مردم آمريكا و ديگر كشورهاي جهان بيش از اين شاهد سياستهايي خواهند بود كه بهتآور، خندهدار و دلقكوار، بچهگانه، ناپخته و آميخته با عقدههايي است كه ريشه آن را بايد در شخصيت و تربيت دونالد ترامپ در دوران كودكي و نوجواني جستوجو کرد.
البته اين ویژگیها مختص رئيسجمهور ناپخته آمريكا نيست؛ بلكه شهروندان آمريكايي نيز در اين ماجرا سهيم هستند؛ زیرا كسي را انتخاب كردهاند كه نه تنها دولتمردان مخالف و موافق سياستهاي آمريكا، بلكه مردم جهان نيز عملكرد چند روزه وي را محكوم كردهاند و با حضور در خيابانها دست به اعتراض زدهاند.
اين نخستین باري است كه جهان شاهد تظاهرات عليه رئيسجمهوري در آمريكاست كه تنها 10 روز از حضورش در كاخ سفيد ميگذرد. اين اعتراضات كه حتي در دوران رقابتهاي انتخاباتی وجود داشت، در آينده تشديد خواهد شد؛ زیرا مردم جهان موافق سياستهاي ناپخته يك تاجر در جايگاه رئيسجمهور نيستند.
رئيسجمهور جديد آمريكا تنها در مدت چند روز دستورهايي را صادر كرده است كه حتي همحزبيهايش انگشت بر دهان ماندهاند و در مواردي برخي از مقامات در داخل خواستار متوقف ماندن تعدادي از خواستههاي ترامپ شدهاند.
البته اين تمام ماجرا نيست و حتی برخي از نهادها عليه رئيسجمهور شکایت كردهاند، از جمله اتحادیه آزادیهای مدنی شهروندان آمریکا که روز شنبه، ۲۸ ژانویه(نهم بهمن) در واکنش به فرمان آقای ترامپ، شکایتی را علیه وی به دادگاه ارائه کرده است.
دستور كشيدن ديوار بين مرز آمريكا و مكزيك، دستور جلوگيري از ورود پناهجويان به آمريكا به مدت 120 روز، فرمان تعليق رواديد هفت كشور مسلمان به مدت 90 روز، حمايت از شكنجه زندانيان، حمله به ناتو و كهنه خواندن آن، انتقاد شديد از عملكرد اتحاديه اروپا به ویژه آلمان، حمله به رسانهها و دروغگو خواندن آنها، هشدار به فعاليتهاي اقتصادي كشورهايي، مانند آلمان كه به دنبال تقويت صنايع خودروسازي در مكزيك است و... ، از جمله اقداماتي است كه دونالد ترامپ فعلاً بر آنها تأكيد كرده است و البته اعتراضات دولتها و مردم آمريكاي لاتين، دولتمردان و شهروندان اتحاديه اروپا، از جمله صدراعظم آلمان و رئيسجمهور فرانسه را به همراه داشته است. همچنين، با انتقاد نخستوزير انگليس و شهردار لندن روبهرو شده كه دستور لغو رواديد را شرمآور و ظالمانه خوانده است.
واكنش جاستين ترودو، نخستوزير كانادا نيز از جمله آنهاست. همچنین میتوان به انتقاد احمد ابوالغیظ، دبیر کل اتحادیه عرب و ديگر دولتمردان جهان و حتي اعتراضات شديد مردمي در سراسر جهان اشاره کرد.
اين اعتراضات حتي از سوي مقامات آمريكايي نيز به چشم میخورد. برای نمونه، جی اینسلی، فرماندار واشنگتن فرمان آقای ترامپ را اقدامی ناکارآمد، بیتأثیر و خطرناک برای دولت آمریکا توصیف کرده است.
دستور شكنجه زندانيان به ویژه القاي حس غرق شدگي، كاملاً مخالف اصل پنج اعلاميه حقوق بشر است. به نظر ميرسد، دونالد ترامپ كاخ سفيد و مقام رياستجمهوري آمريكا را با دفتر كار يك شركت تجاري اشتباه گرفته و معتقد است هرطور که دوست دارد، ميتواند با كارمندانش برخورد كند.
از سویی، نوع نگاه جنسي ترامپ به زنان با انتقادهاي تندي روبهرو شده و چند زني كه مورد آزار و اذيت وی قرار گرفتهاند، از او شكايت کردهاند. حتي بحث خانوادگي ترامپ و موقعيت پيشين همسر وي، جايگاه بانوي اولي آمريكا را مخدوش كرده است.
بنابراین، با توجه به اين تحولات بهتآور در آمريكا استیضاح رئیسجمهور بعيد نيست؛ زیرا وی جداي از اجرای سياستهاي غلط، آمريكا را دستخوش تمسخر ديگران كرده است. بر اساس شواهد تاريخي، اولين رئيسجمهوري كه در آمريكا استيضاح شد، «اندرو جانسون» بود كه به مخالفت وی با برنامه بازسازی کشور پس از پایان جنگ داخلی مربوط ميشد. دومين رئيسجمهور نيز بيل كلينتون بود كه دلیل استیضاح وی رسوايي اخلاقياش با مونيكا لوئینسکی، کارآموز سابق کاخ سفید بود.
طي اين دو استيضاح هر دو رئيسجمهور تنها با يك اختلاف رأي موفق شدند در جاي خود ابقا شوند؛ اما شواهد حاكي است كه اگر دونالد ترامپ در چنين موقعيتي قرار بگيرد، نمیتواند از خود دفاع كند. اين همان مسئلهاي است كه بسياري از دولتمردان جهان، به ویژه در جهان غرب، از جمله اروپا به دنبال آن هستند.
در حال حاضر، آمريكا در شرايطي قرار دارد كه مقامات ديگر كشورها به ویژه در غرب، رئيسجمهور را نصیحت ميكنند و با توصيه به وي تأكيد دارند، سياستهاي معقولی را در پيش بگيرد. اين مسئله به وضوح افول بيچون و چراي قدرت آمريكا را در پي دارد که حتي پس از ترامپ نيز هيچ رئيسجمهوري در آمريكا نميتواند آن را ترميم كند؛ زيرا قدرت هژمونيك آمريكا با اين اقدامات به باد رفته است و نمیتوان برای آن نقطه بازگشتي متصور بود.
از اين منظر، جهان در سالهاي آينده با فروپاشي قدرت آمريكا و تغيير نظم بينالمللي روبهرو خواهد شد. يكي از دلایل علاقه روسيه به حمایت از ترامپ، اين است كه وي اقداماتي را انجام ميدهد كه روسيه به آنها متمايل است. در واقع، روسیه به دنبال آن است که با افول قدرت آمريكا از این طریق، جايگاه خود را در نظام بينالملل ارتقا دهد. به هر جهت فروپاشي خودخواسته آمريكا تحولات و تغييرات قابل توجهی را به همراه خواهد داشت كه حاوي فرصتها و تهديدهاي فراوان است.