محمد گنجي/ در نظام مردمسالار انتخابات کارکردهاي ممتازي دارد که اهميت و ضرورت توجه به آن را بيش از پيش آشکار ميسازد. در مروري سطحي به مسئله ميتوان اهم کارکردهاي انتخابات را در مؤلفههای زیر برشمرد:
1ـ انتخابات عاليترين عرصه حضور مردم در میدان سیاست و مهمترين مجراي تحقق حاکميت مردم است. نظام مردمسالار نظام حاکميت مردم بر سرنوشت خود، نظام داشتن حکومتي برخاسته از مردم و پاسخگو در برابر مردم است.
2ـ انتخابات فرصتي است براي مردم که نظر خودشان را درباره شيوه حکومت و مديريت يک دولت ابراز کنند و اگر نسبت به آن نارضایتی داشته باشند، کسي يا گروهي ديگر را که اصلحتر و با کفايتتر تشخیص میدهند، جايگزين کنند. به این وسيله نظام سياسي رو به اصلاح و بهبودي و تکامل تدريجي پيش ميرود.
3ـ يکي از مهمترين کارکردهاي انتخابات، قاعدهمند کردن انتقال قدرت سياسي از گروهي به گروه ديگر است. نبودن قاعدهاي براي انتقال و توزيع قدرت سياسي و مسئوليت اداره جامعه، مصائب سياسي گوناگوني به دنبال ميآورد. ايمان به وجود و کارکرد انتخابات به گروههايي که براي تصاحب قدرت سياسي رقابت میکنند، تضمين ميدهد که بهترين راه و شيوه کسب قدرت، حضور در انتخابات است. کسب قدرت از راه انتخابات ضمن دارا بودن مشروعيت لازم از سوي مردم، مسالمتآميزترين شيوه در رسيدن به اريکه قدرت
است.
4ـ انتخابات زمينههاي لازم براي چرخش نخبگان و دگرگوني در بخشهايي از گروه حاکمه را به طور مستمر فراهم ميسازد. در يک نظام مردمسالار قدرت در چرخش است و به طور مداوم دست به دست ميگردد و هيچ کس براي هميشه از دستيابي به قدرت محروم نميشود.
5ـ برگزاري انتخابات مشارکتآميز و رقابتي، احساس مسئوليت نظام در مقابل خواستههاي جامعه را افزايش ميدهد. انتخابات موجب افزايش احساس مسئوليت حاکمان در مقابل خواستههای جامعه ميشود.
6ـ انتخابات و شور رقابتي پيش از آن موجب افزايش آگاهيهاي سياسيـ اجتماعي ملت شده و فضاي مناظرات و تجمعات تبليغاتي نامزدها، زمينه آگاهي مردم از وضعيت کشور در حوزههاي مختلف را فراهم ميآورد.
7ـ سازماندهي انتخابات واقعي با افزايش مشارکت و گسترش رقابت سياسي بين گروههاي مختلف سياسيـ اجتماعي، بستري مناسب براي رقابت تشکلهاي موجود در جامعه بوجود ميآورد و حتي شرايط و زمينههاي لازم را براي ظهور گروههاي جديد سياسيـ اجتماعي فراهم میکند.
بر اين اساس انتخابات به مثابه عرصه مبارزه در رقابت گروهها با بسط علايق سياسي در بين آحاد مردم، آنها را به حقوق سياسي خودشان آشنا ساخته و باور شهروندان را به رعايت ارزشهاي مردمسالارانه تقويت ميکند و از سوی ديگر رقابت مسالمتآميز بين گروههاي سياسي را براي تصاحب قدرت نهادينه کرده و موجب تقويت آنها ميشود.
8ـ در نهايت مهمترين کارکرد ويژه انتخابات و مشارکت سياسي مردم، خنثيسازي توطئهها و تهديدات دشمنان است که در عين حال موجب افزايش اقتدار نظام و امنيت ملي کشور شده و پيامدهاي مثبت منطقهاي و بينالمللي براي هر نظام سياسي خواهد
داشت.