محمدابراهیم میانجی/ 20 آذر ماه سال 1386 بنیادی اقتصادی، اجتماعی و عامالمنفعه از سوی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) و به موجب رهنمودهای رهبر معظم انقلاب شکل گرفت تا برای توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی و انجام امور عامالمنفعه در مناطق محروم و کمتر توسعهیافته فعالیت کند. در همین زمینه، نام با برکت «بنیاد برکت» بر آن نهاده شد.
بنیاد برکت از آغاز شکلگیری و براساس رهنمودهای رهبر معظم انقلاب محور فعالیت خود را در راستای تحول وضعیت اجتماعی و اقتصادی مناطق محروم کشور معطوف کرد. بر همین اساس، گستره فعالیتهای بنیاد برکت در زمینههای آموزشی، بهداشتی، برقرسانی، آبرسانی، مخابراتی، فرهنگی و مذهبی، مسکن، ورزشی، انتظامی، جادهای، آبخیزداری، دامپروری، تأمین سوخت و طرحهای هادی روستایی را شامل میشود.
محرومیتزدایی
محور فعالیت بنیاد برکت
حضرت امام(ره) بارها بر محرومیتزدایی و کمک به مستضعفان جامعه تأکید داشتند و از این نظر اقدامات بنیاد برکت، حرکت در مسیر خط امام(ره) تعریف میشود. در همین زمینه یکی از اصلیترین اهداف تأسیس بنیاد برکت کمک و همیاری برای بهبود و ارتقای توانمندی اقتصادی و کارآفرینی افراد، گروهها و واحدهای کسبوکار مستعد فعالیت و فاقد دانش و مهارت لازم در مناطق کمتر توسعهیافته و محروم است؛ هدفی که بنیاد ثابت کرد در این راستا و در جهت خط امام(ره) حرکت میکند.
شراکت در بنیاد برکت
پس از انقلاب اسلامی اقدامات مناسبی به منظور ارائه امکانات رفاهی، همچون آب، برق، تلفن و جاده در مناطق روستایی و محروم انجام گرفته است؛ اما به دلیل معضل اشتغال جوانان، شاهد مهاجرت گسترده از این مناطق بودهایم. از این رو برای حل این معضل، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) طرح توانمندسازی اقتصادی این مناطق را از طریق ایجاد بنگاههای مشارکتی در دستور کار قرار داد.
سیاست راهبردی بنیاد برکت در اجرای پروژههای اقتصادی در مناطق محروم کشور، پرهیز از تصدیگری، اجرا و استفاده کامل از توان سازمانهای غیر دولتی، عامالمنفعه، اشخاص حقیقی و حقوقی کارآفرین و سپردن مسئولیت و مدیریت طرح به کارآفرین بومی است. شراکت برکت برای توانمندسازی و استقلال سرمایههای خرد خصوصی در مناطق محروم است.
الگوی فعالیت این بنیاد پس از مطالعات اقتصادی بیش از 80 مدل جهانی تدوین شده است. الگویی که نگاه به آن نشان میدهد نه تنها کمنظیر، بلکه بینظیر است. الگوی فعالیت بنیاد در طرحها مشارکتی حداکثر 49 درصدی با بنیاد برکت و 51 درصد مشارکت کارآفرین بومی در اجرای طرحهای کوچک و متوسط با استفاده از مدلهای مالیه خرد است و این به معنای آن است که کارآفرینان با داشتن طرحی در مناطق محروم میتوانند یک شریک قدرتمند داشته باشند که آنها را در کارآفرینی یاری کند. شرکای بنیاد برکت از طریق استانداریها، فرمانداریها، بخشداریها، نمایندگی ستاد اجرایی در استانها، مسئولان و متنفذان محلی و اتاقهای صنعت استان به این بنیاد معرفی میشوند.
بنیاد برکت با توانمندسازی و ایجاد اشتغال در مناطق محروم، فقر را نه از راه تزریق نقدینگی که خود در بلندمدت فقرزاست؛ بلکه با کمک به تولید درمان میکند. روش این بنیاد توزیع ماهی نیست، بلکه آموزش ماهیگیری است. با توانمند شدن مناطق محروم تولید در کشور گسترش مییابد و با همکاری بانکها در حمایت مالی از این شرکتهای نوپای تولیدی فقر به صورت اصولی ریشهکن میشود.از سوی دیگر سرمایهگذاری در بخش محروم، توسعه پایدار را به دنبال خواهد داشت.
اشتغالزایی با توانمندسازی
بر اساس گزارشهای موجود از فعالیت بنیاد برکت در حوزه توانمندسازی تاکنون 265 طرح مشارکتی اقتصادی در 31 استان کشور اجرا شده است که از طریق این بنگاهها حدود 34 هزار نفر به طور مستقیم و 131 هزار نفر به طور غیر مستقیم به اشتغال دست یافتهاند. در طرح توانمندسازی اقتصادی پس از سه تا پنج سال مشارکت اقتصادی با کارآفرینان، این طرحها به خود کارآفرینان بومی و محلی با شرایط مناسب واگذار میشود؛ به گونهای که از 265 طرح اقتصادی اجرا شده، تاکنون 137 طرح به مردم و کارآفرینان محلی واگذار شده است.
بنیاد تاکنون موفق شده است چهار میلیون و 188 هزار و 779 نفر را در سه هزار و 923 روستای کشور در 693 بخش و 322 شهرستان در 31 استان کشور در زمینههای خدمات توانمندسازی اقتصادی و اشتغالزایی، محرومیتزدایی، توسعه امور زیربنایی، ساخت مدرسه، مراکز فرهنگی و مذهبی و مسکن محرومان، احداث مراکز بهداشت و درمان، سلامت الکترونیک، خدمات بیمه، مالی و حمایتی و... تحت پوشش قرار دهد و طرحهای مورد نیاز 749 روستا را نیز بهطور کامل به نتیجه برساند.
تعداد طرحهای اقتصادی در سطح کشور که تاکنون بنیاد برکت در آنها سرمایهگذاری کرده، 300 واحد بوده است و مشارکت این بنیاد در 150 طرح همچنان تداوم دارد. طرحهای فوق برای بیش از 180 هزار نفر در اقصینقاط محروم کشور، شغل پایدار ایجاد کرده است.
پیشقدم در نظام مراقبت اجتماعی از دانشآموزان
بنیاد برکت در طرح سند نظام مراقبت اجتماعی از دانشآموزان، به نمایندگی از ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) مسئولیت گروه زیربنایی و کمیته فناوری اطلاعات برای طراحی، تولید و توسعه نرمافزار را بر عهده دارد و تاکنون همه وظایف محوله را در این زمینه بهطور کامل انجام داده است. در این حوزه یک برنامه مدون نرمافزاری تهیه، تکمیل و به آموزش و پرورش ارائه شده است تا با مشارکت دستگاههای مسئول که در این زمینه فعال هستند، آسیبهای اجتماعی مرتبط با دانشآموزان کاهش سالیانه داشته باشد. نرمافزار «نماد» را بر اساس انتظاراتی که در آن طرح تعریف شده، بنیاد طراحی و اجرا کرده است. زیرساختهای سختافزاری و اینترنتی آن برای پیادهسازی در مدارس معین تأمین شده و در حال حاضر بیش از ۱۸ هزار دانشآموز و معلم در طرح اولیه ساماندهی شدهاند.
تحقق شعار ساخت 1000 مدرسه از سوی بنیاد برکت
رهبر معظم انقلاب در سال 86، هنگام تأسیس بنیاد برکت توصیه فرمودند که یک هزار مدرسه در مناطق و روستاهای محروم کشور به همت این بنیاد تأسیس شود. تاکنون بنیاد برکت 800 مدرسه شامل 4400 کلاس درس را در مناطق محروم کشور تأسیس کرده و ساخت 200 مدرسه دیگر با بیش از 1250 کلاس درس در دست اجرا است تا به هدف مطرح شده از سوی رهبر معظم انقلاب مبنی بر احداث 1000 مدرسه دست یابد.
فعالیتهای بنیاد، نماد عملی تحقق شعار سال
در سالی که «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» نامگذاری شده است، فعالیتهای بنیاد برکت در راستای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی مورد تأکید رهبر معظم انقلاب قرار دارد. به عبارتی، بنیاد به منظور توانمندسازی اقتصادی، تولید و اشتغال در مناطق محروم و کمتر برخوردار، حامی و پشتیبان طرحهای تولیدی با اولویت طرحهای تکمیلی و نیمهتمام است. دید غیرانتفاعی این نهاد در مشارکت با واحدهای تولیدی، ایجاد آرامش برای سرمایهگذاران را به ارمغان میآورد.