اقسام شروط ضمن عقد:
الف‌ـ شروط باطل
شروط باطل، شروطی است که به علتی از جهات قانونی باطل و فاقد ارزش و اعتبار است. شروط باطل هیچ اثر حقوقی ندارد و مانند آن است که از ابتدا در عقد درج نشده باشد. شروط باطل به دو دسته تقسیم می‌شود: 1ـ شروط باطلی که عقد را فاسد نمی‌کند. 2ـ شروط باطلی که عقد را فاسد می‌سازد.
۱ـ شروط باطلی که عقد را فاسد نمی‌کند:این شروط سه دسته است. در ماده 232 قانون مدنی آمده است: «شروط مفصله ذیل باطل است. ولی مفسد عقد نیست: ۱ـ شرطی که انجام آن غیر مقدور باشد. ۲ـ شرطی که در آن نفع و فایده نباشد. ۳ـ شرطی که نامشروع باشد.
۲ـ شرط باطل که مفسد عقل می‌باشد: ماده 233 قانون مدنی مقرر می‌دارد: «شروط مفصله ذیل باطل و موجب بطلان عقد است: ۱ـ شرط خلاف مقتضای عقد ۲ـ شرط مجهول که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود.»
ب‌ـ شروط صحیح
قانون مدنی در ماده 234 اقسام شروط صحیح را آورده است. این ماده مقرر می‌دارد: شرط به سه قسم است: ۱ـ شرط 2ـ شرط نتیجه 3ـ شرط فعل اثباتاً یا نفیاً
شرط صفت: شرط صفت عبارت است از؛ شرط راجع به کیفیت یا کمیت مورد معامله.
شرط نتیجه: شرط نتیجه آن است که تحقق امری در خارج شرط شود.
شرط فعل: شرط فعل آن است که اقدام یا عدم اقدام به فعلی بر یکی از متعاملین یا بر شخص خارجی شرط شود.
خواهان: خواهان کسی است که دعوایی را علیه دیگری طرح می‌کند و از دادگاه چیزی را می‌خواهد. لفظ عربی برای خواهان «مدعی» است. خواهان می‌تواند شخص حقیقی یا شخص حقوقی باشد.
خوانده : منظور از خوانده کسی است که دعوا علیه او اقامه و طرح می‌شود. خوانده هم ممکن است شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
وکیل: کسی را گویند که نیابت در انجام کاری را دارا باشد. به موجب قانون آیین دادرسی مدنی، وکیلی که بخواهد از طرف هر کدام از متداعیین وکالت کند باید دارای شرایطی باشد که به موجب قوانین راجع به وکالت در دادگاه‌ها برای آنان مقرر شده است.
قائم مقام قانونی: ولی (پدری و جد پدری) صغیر، قیم فرد محجور و مدیر عامل (که نماینده شخص حقوقی است.)
خواسته: آن چیزی است که خواهان از دادگاه تقاضا می‌کند و درخواست می‌نماید که خوانده به انجام یا دادن آن محکوم شود.
بعضی خواسته‌ها مالی نیست. مانند تخلیه مورد اجاره. بعضی اوقات خواسته جنبه مالی دارد مانند مطالبه وجه چک و مطالبه طلب.
ابلاغ حکم: منظور از ابلاغ حکم این است که رونوشت گواهی شده با اصل حکم که به امضای رئیس دادگاه رسیده توسط مأمور ابلاغ رسماً به رویت اصحاب دعوا یا وکلای آنها برسد تا ضمن اطلاع از مفاد حکم و نوع آن، در صورتی که از مدلول حکم ناراضی باشند در موعد قانونی به حکم رویت شده اعتراض نمایند.
تأیید و ابرام حکم: اگر دیوان عالی کشور تشخیص داد که حکم یا قرار مورد درخواست فرجامی موافق قانون صادر شده آن را ابرام و تأیید می‌نماید و نسخه‌ای از رأی تأیید شده را برای طرفین می‌فرستد و پرونده اصلی به شعبه نخستین مرجوع می‌شود.
نقض: هر گاه دیوان عالی کشور تشخیص دهد که حکم یا قرار مورد درخواست فرجامی موافق قانون صورت نگرفته است آن را نقض می‌نماید و تمام جهات مؤثر در نقض را قید می‌کند.
منبع:آیین نگارش حقوقی و کلیات عملی علم حقوق، جلد اول
