اکبر کریمی/ کبک پرندهای از تیره قرقاولان است. در لهجههای مختلف فارسی به آن خاسهکو، زرج، ژرژ، کو و کوک میگویند. در ایران چندین گونه از این حیوان زیبا یافت میشود؛ اما گونهای از آن که بیشتر بین ما ایرانیها مشهور شده است، کبک چوکار است.
میزان پروتئین موجود در گوشت کبک در مقایسه با دیگر پرندگان 5 تا 10 درصد بیشتر است و انواع اسیدآمینه ضروری در آن به وفور یافت میشود. پزشکان برای بیماریهایی، چون ضعف اعصاب، ناراحتیهای روانی و بیخوابی، مصرف گوشت این پرنده را توصیه میکنند.
به گمان بسیاری از مردم، گوشت کبک تنها از طریق شکار به دست میآید؛ اما طی سالهای اخیر عدهای در کشور موفق به تولید و تکثیر کبک ایرانی شدهاند. در حال حاضر، مزارعی در استانهای فارس، کرمان، سمنان، گلستان، اصفهان و ... در این زمینه فعالیت میکنند.
«سعید سلامت» یکی از فعالان این عرصه است که از سال 88 واحد پرورش کبک 1400 مترمربعی در استهبان استان فارس راهاندازی کرده است.
پرورش کبک فعالیت جدیدی در کشور به شمار میآید و دست زدن به این فعالیت نیازمند تجربه کافی است. سعید تعدادی از این کبکها را از مجتمعهای پرورش کبک یزد خریداری کرد. و پس از دو سال آزمون و خطا توانست تجربه کافی در زمینه پرورش کبک به دست آورد و با 200 کبک مولد باقی مانده کار پرورش کبک را از سر گرفت.
اکنون سعید تمامی چرخه پرورش کبک از کبک مولد و گوشتی گرفته تا تولید تخم نطفهدار و خوراکی و پرورش جوجه یک روزه را در مجتمع خود انجام میدهد.
تولید تخم کبک
برای تخمگذاری کبکهای مولد، زمستان و تابستان مصنوعی در لانه ایجاد میکنند که شامل شرایط دمایی، رطوبت و نور متفاوتی است. هر دوره تخمگذاری حدود چهار ماه طول میکشد و این پرنده در طول هر دوره، به طور میانگین 72 تخم میگذارد. کبکها پس از دوره روشنایی، دو ماه دوره تاریکی (زمستان مصنوعی) را میگذرانند و سپس دوره تخمگذاری بعدی را شروع میکنند. در مجتمعهای پرورش، عمر مفید تخمگذاری کبک پنج سال است و پس از این مدت کبک کشتار میشود. سعید سلامت از 200 کبک مولد خود تخم کبک نطفهدار تهیه کرد و با گذاشتن آن در دستگاه جوجهکشی توانست فعالیت خودش را گستردهتر کند. او هماکنون در هر دوره پرورش کبک، نزدیک به هفت هزار جوجه در سالن پرورش میریزد.
پرورش کبک گوشتی
جوجههای تازه از تخم خارج شده (یک روزه) این پرنده حدود ۱۳ تا ۱۴ گرم وزن دارند که به منظور تولید یک گله گوشتی یا مولد به پرورشدهندگان کبک فروخته میشوند. چنانچه هدف، پرورش کبک گوشتی باشد، معمولاً پرنده را بین 14 تا 16 هفته نگه میدارند تا به وزن حدود 400 تا 600 گرم برسد و کشتار شود؛ اما چنانچه هدف، پرورش گله تخمگذار باشد، باید پس از شش ماه نگهداری، گله را به مدت دو ماه وارد دوره تاریکی (خاموشی یا استراحت) کرد و پس از آن با تغذیه جیرههای مخصوص، تخمگذاری را شروع کرد.
شپشک، کله بادی، عفونت سینوس و برونشیت از جمله بیماریهایی است که ممکن است حیوان در طول دوره پرورش به آنها دچار شود. این کارآفرین به علاقهمندان توصیه میکند فعالیت خود را با خرید و نگهداری کبک مولد برای تولید تخم نطفهدار یا تخم خوراکی شروع کنند. او میگوید: «پرورش جوجه یک روزه تجربه بالایی میطلبد و افراد مبتدی در این حوزه معمولاً متضرر میشوند.» برای خرید و پرورش کبک مولد 400 تایی به روش خانگی یا سنتی بین 10 تا 12 میلیون سرمایه در گردش نیاز است.
اختراعات
تخم کبک پوسته سختی دارد و دستگاههای جوجهکشی معمولی درصد پایینتری جوجه کبک تولید میکنند.
سلامت افزون بر پرورش کبک یک مخترع خوشفکر نیز هست؛ چراکه توانسته است اشکالات دستگاههای جوجهکشی را برطرف کند و یک چرخه کامل دستگاه جوجهکشی را که با 80 درصد کاهش انرژی به نسبت دستگاههای مشابه خود کار میکند، تولید کند. درصد جوجهدهی در این دستگاه بالاتر از دستگاههای مشابه است. این دستگاه تمام هوشمند طراحی شده و در آن، پس از تولد، جوجهها بدون دخالت دست به سالن نگهداری منتقل میشوند.
اختراع دیگر سعید سلامت، دستگاه آسیاب چندکاره است که هم قابلیت پخت و هم پرس دام را دارد. او میگوید: «جوجههای یک روزه خیلی سریع به مریضیهای انگلی دچار میشوند که این امراض از مزارع و از طریق تخم انگلهای روی موادغذایی خام منتقل میشوند. در دستگاه آسیاب چندکاره، این انگلها در دما و حرارت از بین میروند.»
کبک به دلیل روحیه حساسی که دارد، نسبت به صدا و نور ناگهانی آسیبپذیر است. کبکها در مواجهه با این شرایط در گوشهای از محیط تجمع میکنند که همین عامل سبب خفگی و تلفات بالای این پرنده میشود. دستگاه تشخیص تجمع کبک دیگر اختراع سعید است که از این اتفاق پیشگیری میکند.
این کارآفرین افزون بر فروش محصولات خود، در آموزش و طراحی مجتمعهای پرورش، قفسهای پرورش کبک و دستگاههای اختراع شده خود نیز فعالیت دارد. او توانسته است دهها نفر از علاقهمندان این رشته را آموزش دهد و زمینه کار و فعالیت آنها را در واحدهای کوچک تولیدی فراهم کند. علاقهمندان پرورش کبک میتوانند با ارتباطگیری با این جوان خوشفکر و جهادی، آموزشهای لازم را در زمینههای مختلف پرورش بگیرند. همچنین، آقای سلامت با اعلام آمادگی به منظور شراکت با سرمایهگذاران برای صنعتیسازی اختراعاتش در این حوزه و دیگر ادوات کشاورزی درباره مزایای مشارکت فعالان اقتصادی در راهاندازی مجتمعهای صنعتی، میگوید: «اگر بتوانیم سرمایه لازم برای ایجاد قطب تولید و پرورش کبک و محصولات آن را در کشور ایجاد کنیم، علاوه بر درآمد بالای فعالیت، میتوانیم کارآفرینی خیلی زیادی ایجاد کنیم.» او برای این منظور، در مرحله اول قصد دارد با وصل کردن واحدهای تولیدی خرد به هم و ایجاد یک تعاونی، زمینه ایجاد قطب تولید و پرورش کبک را در استان فارس فراهم کند.
برای تهیه گزارش از فعالیتهای اقتصاد مقاومتی در استان خود با شماره تلفن 09193472981 برادر اکبر کریمی تماس بگیرید.