حسن فلاح/ رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با دانشجویان و افسران جوان فعال و پویای ارتش جمهوری اسلامی به اهمیت امنیت در همه حوزه‌‌ها اشاره کردند؛ به ویژه اهمیت ایجاد امنیت اقتصادی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، ضعف عمده بی‌ثباتی و تشدید تهدید از سوی دشمنان به علت روزنه‌های نفوذ در این حوزه است؛ چرا که ایران در حوزه مسائل دفاعی و نظامی به اوج خودش رسیده و به فرمایش فرمانده معظم کل قوا، دشمنان نظام اسلامی عوامل اقتدار ملی کشور را عامل مزاحم خود می‌دانند و با آنها مقابله می‌کنند. بر همین اساس، با افزایش اقتدار جمهوری اسلامی ایران در میان ملت‌ها، منطقه و فراتر از منطقه مخالفند؛ اما آن قسمت از بیانات رهبر معظم انقلاب که به تیتر اصلی جراید کشورهای اروپایی و آمریکایی تبدیل شده است، همان اعلان با صراحت مذاکره نکردن در موضوع توان و امکانات دفاعی کشور است. ایشان فرمودند: «امکانات و قدرت دفاعی کشور قابل مذاکره و چانه‌زنی نیست.» به بهانه تبیین رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، لحظاتی را با دکتر کمال دهقانی فیروزآبادی، نایب‌رئیس اول کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به گفت‌وگو نشستیم. مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:
* در مقدمه بحث تعریفی از امنیت به معنای اعم داشته باشید و میزان اهمیت امنیت را تبیین بفرمایید.
دهقانی فیروزآبادی: امنیت به معنای سنتی، نبود تهدیدات نظامی خارجی تعریف می‌شود که تنها به امنیت نظامی برمی‌گردد. امروزه، امنیت به معنای موسع تعریف می‌شود؛ یعنی افزون بر نبود تهدیدات نظامی خارجی از چهار بعد دیگر نیز برخوردار است؛ از جمله امنیت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی‌ـ اجتماعی و زیست‌محیطی. در حال حاضر، یکی از ابعاد اصلی و تأثیرگذار امنیت ملی، امنیت اقتصادی است؛ به این معنا که کشور بتواند به صورت خودکفا و براساس اقتصاد ملی خودش زندگی کند و آسیب‌پذیری‌اش نسبت به تهدیدات امنیت خارجی به مراتب کاهش یابد.
نقوی‌حسینی: یکی از مؤلفه‌های مهم حیات هر جامعه‌ای، امنیت آن جامعه است که به دو حوزه امنیت داخلی و امنیت در مقابل تهاجمات خارجی(امنیت مرزی) تقسیم می‌شود. البته امروز موضوع امنیت به مرزهای یک کشور محدود نمی‌شود؛ یعنی هر کشوری که بتواند تهدیدات علیه کشور خودش را خنثی کند، می‌تواند احساس امنیت کند که این تهدید می‌تواند صدها کیلومتر خارج از مرزهای داخلی باشد یا اینکه ممکن است پشت دروازه‌های هر کشور باشد؛ حتی امکان دارد همین ناامن‌سازی را دشمنان در داخل جامعه ساماندهی و مدیریت کنند.
* چه مؤلفه‌هایی سبب ایجاد امنیت و اقتدار و عزت پس از پیروزی انقلاب اسلامی شد؟
دهقانی فیروزآبادی: اگر ما امنیت را به معنای موسع آن تعریف کنیم، استقلال سیاسی و استقلال فرهنگی ابعاد کلی امنیت به شمار می‌روند؛ به ویژه در زمان قطع وابستگی به خارج! می‌دانید که امنیت به معنای آن است که کشور هرچه کمتر در قبال تهدیدات خارجی آسیب‌پذیر باشد. بنابراین، استقلال سیاسی، نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران همه نشان می‌دهد، امنیت جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب تقویت شده است. بی‌تردید، از نظر دفاعی هم یکی از مهم‌ترین ابعاد امنیت ملی کشور پس از انقلاب و به ویژه پس از جنگ تقویت شده، توسعه بنیه دفاعی کشور بوده است. ما الآن جزء معدود کشورهایی هستیم که به نوعی به خودکفایی دفاعی دست پیدا کرده‌ایم.
نقوی‌حسینی: منابع قدرت جمهوری اسلامی مبانی تأمین امنیت کشور هستند. این منابع عبارتند از: حضور و حمایت و پشتیبانی مردم از نظام و نهادهای انقلابی، مانند شورای نگهبان و دستاوردهای بسیار پیشرفته دفاعی کشور و فناوری و علمی که جمهوری اسلامی به آن اتکا دارد. همه این منابع قدرت جمهوری اسلامی است که امنیت کشور را تأمین می‌کند.
* آیا مردم قدر امنیت و اقتدار و عزت موجود کشور را می‌دانند؟ چگونه این اهمیت را باید برای مردم تبیین کرد؟
دهقانی فیروزآبادی: از قدیم گفته‌اند دو نعمت است که در زمان وجود، مردم کمتر به اهمیت و جایگاه آن پی می‌برند؛ یکی نعمت سلامتی و دیگری نعمت امنیت است؛ به ویژه وقتی کشوری در امنیت به سر می‌برد، اعضای آن جامعه شاید کمتر آن را احساس کنند. مگر اینکه تهدید امنیتی وجود داشته باشد تا مردم درک کنند پس جامعه امن بود که الآن به نوعی امنیت آن تهدید شده است. نیروهای حافظ امنیت باید بخشی را به دیپلماسی عمومی اختصاص دهند؛ به این معنا که ابعاد و شرایط امنیتی کشور را برای مردم توضیح بدهند. به نظر من، مردم ایران واقف هستند و وقتی ناامنی کشورهای پیرامونی‌مان را نگاه می‌کنند، به خوبی این موضوع را درک می‌کنند.
نقوی‌حسینی: همان‌طور که اشاره کردم، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تأمین امنیت، مردم هستند. امروزه، همه ملت‌ها با دیدن ناامنی‌ها و سرنوشت ملت‌های دیگر به قدرت و امنیت جمهوری اسلامی واقف هستند و احساس امنیتی را که در کشور دارند، با دیگر کشورهایی که در خاک و خون می‌غلتند، مقایسه می‌کنند. فکر می‌کنم ملت ما بسیار آگاه و متوجه هستند که کشورمان یکی از امن‌ترین کشورهای منطقه محسوب می‌شود.
* با توجه به اوضاع اقتصادی کشور و ریشه‌های تاریخی آن، یعنی اقتصاد وابسته به نفت از زمان پیش از انقلاب، اهمیت ایجاد امنیت اقتصادی در شرایط کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دهقانی فیروزآبادی: رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که آسیب‌پذیری ما در بحث اقتصاد است. در حال حاضر، امنیت در حوزه‌های دفاعی و نظامی ما برقرار است. یکی از آسیب‌پذیری‌های کشور در حوزه اقتصاد است و هدف غایی طرح اقتصاد مقاومتی این است که کشور به نوعی بتواند بنیه اقتصادی‌اش را تأمین کرده و در مقابل تهدیدات دشمنان مقابله کند. اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصاد آسیب‌ناپذیر که لزوماً به معنای قطع رابطه با دیگر کشورها نیست؛ بلکه به این معناست که ما در موضع برابر و یک قدرت پویا این تعاملات را برقرار کنیم و می‌توان گفت، ما هنوز نتوانستیم هم‌پای دیگر ابعاد امنیت، در بحث اقتصاد کار کنیم. در اینجا بحث ضرورت تأکید بر اقتصاد مقاومتی و عملی کردن آن بیشتر به چشم می‌خورد. به نظر من، این اقتصاد نفت پایه می‌تواند مهم‌ترین عامل ناامنی اقتصادی باشد.
نقوی‌حسینی: من این تهدید امنیت اقتصادی مردم را در چارچوب دشمنی‌های دشمنان علیه ملت ایران می‌بینم؛ یعنی دشمن مردم را هدف قرار داده است؛ چون مردم از منابع مهم امنیت کشور هستند. آنها رهبری، سپاه، اقتصاد کشور، توانمندی دفاعی و به طور کلی ملت ایران را هدف قرار داده‌اند؛ به همین دلیل می‌خواهند این منبع قدرت جمهوری اسلامی را با اختلال روبه‌رو کنند؛ از این رو قصد دارند این امنیت اقتصادی کشور را برهم بزنند تا به نوعی نارضایتی ایجاد کرده و این مؤلفه امنیتی کشور را دچار اختلال کنند.
* دلیل نفوذ منطقه‌ای ایران و ناراحتی و عصبانیت دشمن در این باره چیست؟ چه راه‌هایی برای مقابله با مخالفت دشمن وجود دارد؟
دهقانی فیروزآبادی: دشمنان قدرت و روابط و نظام بین‌الملل را بر حسب قدرت‌های بزرگ تعریف می‌کنند و اصلاً خوشایندشان نیست که قدرت‌های دیگری بتوانند هم از خودشان دفاع کنند و هم حوزه نفوذ مشروعی داشته باشند. به هر حال، نفوذ منطقه‌ای به معنای هژمونی‌طلبی و تجاوزگری نیست؛ بلکه جمهوری اسلامی به دلیل برخورداری از منابع قدرت و امنیت ملی یک قدرت منطقه‌ای محسوب می‌شود و قدرت منطقه‌ای به معنای قدرتی است که برد امنیت ملی‌اش فراتر از کشور خودش است. وقتی سلطه‌طلبان قصد دارند در منطقه قدرت‌نمایی نامشروع و مداخله‌جویانه داشته باشند و دنبال بی‌ثباتی هستند، به طور قطع با یک کشوری که در امتداد سیاست‌های آنها نباشند، موافق نیستند. همان گونه که رهبر معظم انقلاب هم فرمودند، هیچ ارزشی بدون امنیت حاصل نمی‌شود؛ یعنی بقیه ارزش‌های ملی را در صورتی خواهیم داشت که بتوانیم امینت ملی را برقرار کنیم؛ بنابراین به تقویت و تبلیغات دشمنان در حوزه دفاعی نباید توجه کرد؛ بلکه باید مصمم‌تر شد تا بنیه دفاعی و نظامی را بیشتر تقویت کنیم.
نقوی‌حسینی: آمریکایی‌ها صددرصد دشمن ملت ایران و جمهوری اسلامی ایران هستند. آنها با برجام و توافقات دیگری سر مصالحه و آشتی با ملت ایران در نخواهند آمد؛ چون از ملت ایران سیلی خورده‌اند. آمریکایی‌ها قصد داشتند سوریه را تجزیه و عراق را تصرف کنند، اما بینی‌شان به خاک مالیده شد. با داعش توافق کرده بودند که داعش بیاید حرمین اهل بیت(ع) ما را با خاک یکسان کند و آمریکا هم نفت عراق را ببرد. جمهوری اسلامی این توافق را نابود کرد و آمریکایی‌ها آنجا شکست خوردند. در یمن نیز در باتلاق گرفتار شدند. در لبنان و فلسطین هم با مشکل روبه‌رو شدند که همه اینها به دلیل حضور و فعالیت جمهوری اسلامی است. ما باید بدانیم اینها در تقابل با ما هستند و راه‌های مقابله را بیابیم.
* چرا مذاکره درباره توان و امکانات دفاعی کشور که زمینه‌ساز اقتدار، امنیت و عزت کشور است، امکان‌پذیر نیست؟
دهقانی فیروزآبادی: از قدیم گفته‌اند و در متون کلاسیک روابط بین‌الملل هم وجود دارد، منافع حیاتی هر کشور قابل مذاکره نیست؛ بنابراین در روابط بین‌الملل منافع دفاعی که منافع وجودی است، به هیچ وجه قابل مذاکره نیست به دلیل اینکه هر کشوری باید بتواند از خودش دفاع کند. بنابراین مذاکره در توانایی‌های دفاعی هیچ جایگاهی ندارد و هیچ کشوری مذاکره نمی‌کند. مگر در زمان جنگ که درباره کاهش تسلیحات بحث می‌کردند؛ بنابراین هیچ کشوری در نظام بین‌الملل مذاکره نمی‌کند؛ چون دنبال کاهش قدرت هستند و دیگر حاکمیت ملی معنا پیدا نمی‌کند.
نقوی‌حسینی: قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران یکی از منابع قدرت کشورمان است. توان دفاعی یکی از این مؤلفه‌هاست که قدرت ایران را تأمین می‌کند؛ کشوری که به صورت علنی تهدید می‌شود. همین آمریکایی‌ها می‌گویند گزینه نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران روی میز است و رئیس اطلاعات رژیم صهیونیستی چند روز پیش می‌گوید ما به ایران حمله نظامی می‌کنیم. بارها ایران را به بحران تهدید کردند؛ آیا ایران در چنین شرایطی باید دست روی دست بگذارد و تماشا کند؟ طبیعی است شرع و عرف ایجاب می‌کند که ما در حوزه دفاعی به این توانمندی برسیم که هر تهدیدی که هر گوشه‌ای از جهان علیه ملت ما وجود داشت، در نطفه خفه کنیم. ما نمی‌توانیم منتظر تهدیدها باشیم. برای اینکه بتوانیم تهدیدها را در نطفه خفه کنیم، باید توانمندی موشکی داشته باشیم. راهبرد ما دفاعی است و نه تهاجمی. از دولت و ملت و امنیت کشورمان دفاع می‌کنیم و دفاع حق مسلم همه کشورهاست. ما در قدرت و توانمندی دفاعی‌مان با هیچ کشوری مذاکره و چانه‌زنی نمی‌کنیم و منتظر نظر هیچ کشوری هم نمی‌مانیم.
