عبدالله عبادی/ آغاز روابط دو کشور به دوران امپراتوری عثمانی باز می‌گردد، موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه ترکیه و مجاورت آن با شوروی در زمان جنگ سرد و بحران‌خیزترین مناطق جهان (بالکان، خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز و مدیترانه شرقی) آمریکا را نیازمند ترکیه کرده بود. در واقع آمریکا به منظور مدیریت بحران در این مناطق و حتی مداخله نظامی در آنها نیازمند همکاری ترکیه است. استقرار پایگاه‌های نظامی آمریکا و ناتو در ترکیه نیز بر همین اساس صورت گرفته است. به همین دلیل وزارت دفاع آمریکا اصلی‌ترین حامی گسترش روابط با ترکیه است.
اهمیت ژئوپلیتیک ترکیه سبب شده تا رهبران کاخ سفید همواره در راهبردهای خود در خاورمیانه جایگاه ویژه‌ای به ترکیه اختصاص دهند. بر اساس گزارش دفتر اطلاعات انرژی آمریکا در سال 2017، ترکیه نقطه عبور مهمی در انتقال منابع انرژی از آسیای میانی، روسیه و خاورمیانه به اروپا و دیگر کشورها می‌باشد.
در این گزارش، اعلام شد که اقتصاد ترکیه طی 10 سال اخیر رشد کرده و این رشد، مصرف نفت و دیگر سوخت‌های مایع را افزایش داده است.
در این گزارش خاطرنشان شد که به جز مسیر دریایی، نفت از طریق خط لوله باکو‌ـ تفلیس‌ـ جیحان و همچنین شمال عراق انتقال داده می‌شود. بر اساس این گزارش، ترکیه که در تنگه‌ها نیز موقعیت راهبردی دارد، پلی میان قاره اروپا که دومین مصرف‌کننده بزرگ گاز جهان است، با دریای خزر و خاورمیانه محسوب می‌شود.
پیچیدگی و نوسان را می‌توان دو ویژگی مهم روابط ترکیه‌ـ آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم تا به امروز دانست. به علت روابط خاص دو کشور با ناتو و اتحادیه اروپا، روابط آن دو از سطح دوجانبه فراتر رفته و درگیر طیف وسیعی از موضوعات شده که بعضاً نیز به شکل مستقیم به آنها ارتباط ندارد. ترکیه از زمان پیوستن به ناتو در سال 1952 یکی از شرکای امنیتی مهم آمریکا بوده و همچنان نقش مهمی را در تحقق اهداف منطقهای آمریکا ایفا می‌کند و به پشتیبانی از مأموریت‌های ناتو و روابط دفاعی خود با آمریکا ادامه داده است. در بیش از دو دهه از زمان پایان جنگ سرد و آغاز مبارزه جهانی آمریکا علیه تروریسم، رابطه نظامی بین واشنگتن و آنکارا عموماً پایدار بوده است؛ هرچند نقش کمک امنیتیِ این کشور از دهه 1960 به شدت کاهش یافته است.
فروپاشی اتحاد شوروی درسال ۱۹۸۹ تا حدودی از اهمیت راهبردی ترکیه در سیاست خارجی ایالات متحده که بر اساس مقابله با کمونیست طراحی می‌شد، کاست و روابط دو کشور عمدتاً در قالب همکاریهای مشترک نظامی دو کشور در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) ادامه پیدا کرد. روابط دو کشور پس از تجاوز نظامی صدام به کویت در اوایل دهه ۱۹۹۰ گسترش یافت. دولت ترکیه در این جنگ همکاریهای لازم را با آمریکا به عمل آورد. پایگاه هوایی اینجرلیک که در ترکیه قرار دارد نقش مهمی در پشتیبانی از این جنگ ایفا کرد. بنابراین شرایط منطقهای بار دیگر به تقویت روابط دو کشور منجر شد.
همچنین ترکیه با بیش از 500 هزار نفر از کارکنان در حال خدمت، پس از آمریکا دومین ارتش بزرگ ناتو را در اختیار دارد. در حال حاضر، مرکز فرماندهی هوایی مشترک در ازمیر ترکیه قرار دارد و مقر لشکر استقرار سریع ناتو در استانبول واقع شده است. ترکیه یکی از دو متحد راهبردی غیر عربی آمریکا در خاورمیانه بوده و یکی از اعضای مهم ناتو و دومین ارتش قدرتمند این سازمان به شمار می‌آید و تاکنون نیز نقش مهمی را در تحقق اهداف این سازمان و آمریکا در منطقه ایفا کرده است. بر اساس منابع غیر رسمی حدود 28 پایگاه نظامی ناتو و آمریکا در ترکیه مستقر است. از سویی، اقتصاد ترکیه بسیار شکننده و وابسته به اتحادیه اروپا و ایالات متحده می‌باشد و هرگونه خلل در روابط بین آنها بر اقتصاد این کشور تأثیر اساسی خواهد گذاشت.
روابط دو کشور در سال ۲۰۰۱ میلادی و به دنبال حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر سیر صعودی به خود گرفت. پس از این حملات، «بولنت اجویت» نخست‌وزیر وقت ترکیه نخستین رهبر کشور مسلمان بود که حمایت معنوی و ابراز همدردی خود با آمریکا را اعلام کرد و ضمن همکاری در مبارزه علیه تروریسم بین‌المللی به رهبری آمریکا، در اولین اقدام نظامی آمریکا علیه تروریست‌های القاعده مستقر در افغانستان و سرنگونی رژیم حامی آنها، یعنی طالبان مشارکت کرد. بمب‌افکن‌های آمریکایی با استفاده از حریم هوایی ترکیه به مقصد افغانستان برای انجام مأموریت حرکت می‌کردند و هواپیماهای حمل‌ونقل آمریکایی از پایگاه اینجرلیک، پایگاه هوایی ناتو در جنوب غربی ترکیه، سوخت‌گیری کرده و لوازم مورد نیاز را جابه‌جا می‌کردند. این همکاری تا به امروز نیز ادامه دارد.
پس از روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۲، اردوغان نخست‌وزیر ترکیه در تعامل با ایالات متحده احتیاط پیشه کرد. پارلمان ترکیه نسبت به استفاده از خاک این کشور برای حمله به عراق واکنش نشان داد و در مارس ۲۰۰۳ به مشارکت فعال ترکیه در تهاجم ایالات متحده به عراق رأی منفی داد. روابط دو کشور در سال ۲۰۰۴ در پی بازداشت نیروهای ویژه ترکیه که در حال تحقیق و بررسی درباره فعالیت پ‌ک‌ک در شمال عراق بودند، به پایین‌ترین حد خود رسید. عوامل متعددی همچون از سرگیری حملات حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) علیه ترکیه یک سال پس از اشغال عراق به دست آمریکا و شفاف نبودن موضع دولت جرج بوش در قبال این موضوع، ترس از آینده عراق و افزایش بی‌ثباتی و خشونت‌های قومی و مذهبی در آن و احتمال تجزیه عراق، از جمله نگرانی‌های ترکیه از اقدام حمله آمریکا علیه عراق بود که تا حدی به سردی روابط دو کشور منجر شد. تحولات دیگری که در منطقه خاورمیانه در طول سال‌های گذشته اتفاق افتاده از جمله برنامه هسته‌ای ایران، حمله رژیم صهیونیستی به حزب‌الله لبنان و همچنین غزه، اختلاف مواضع بین دولت ترکیه و آمریکا درباره این موضوعات منطقهای این وضعیت را تشدید کرد.
با همه این اختلافات دو کشور در برخورد با ایران، راهبرد مشترکی چون کنترل تهران را دنبال می‌کنند. در سپتامبر 2011 ترکیه با میزبانی یک سامانه رادار مستقر در نزدیکی مرزهای ایران در قالب بخشی از برنامه دفاع موشکی بالستیک برای مقابله با موشک‌های بالستیک ایران موافقت کرد. گفته می‌شود که این توافق بزرگ‌ترین تصمیم راهبردی آمریکا و ترکیه طی 15 یا 20 سال گذشته بوده است.
