اکبر کریمی/ در میان گل‌ها و گیاهان زینتی و خوش‌بو، گل نرگس به دلیل داشتن زیبایی خاص و بوی خوش در جهان مشهور است. قدمت این گل در کشور ما به دوره‌های کهن تاریخی می‌رسد، به طوری که بارها نام این گیاه زینتی در قصه‌های کهن ایران زمین آمده است و هنوز نیز در گوشه‌هایی از کشور پهناورمان می‌توانیم آن را به صورت خودرو مشاهده کنیم. شهرستان دره‌شهر استان ایلام یکی از مناطقی است که از گذشته‌های دور شاهد رشد و رویش خودروی این گل با ارزش بوده است.
مزیت‌های بالای پرورش این محصول با ارزش موجب شده تا طی دهه‌های اخیر استقبال برای تولید و تجاری‌سازی این گل زینتی در جنوب کشور و در بخش‌هایی از استان‌های خوزستان، ایلام، لرستان و فارس رو به فزونی بگذارد.
رحمان رمضانی پاسدار بازنشسته‌ای است که با گذراندن دوره سه ماهه پرورش گل نرگس در سازمان فنی حرفه‌ای استان ایلام، از سال 1381 وارد این شغل پرسود شده و طی این مدت موفقیت‌های چشمگیری کسب کرده است.
او که تولید را از یک زمین یک هکتاری شروع کرده، اکنون مساحت زمین زیر کشت را به 10 هکتار رسانده است. افزون بر این، در حدود 40 هکتار از زمین‌های کشاورزی استان‌های لرستان، خوزستان و ایلام نیز با حمایت‌های مشاوره‌ای، مالی و آموزشی وی گل نرگس کشت می‌شود. اعطای وام قرض‌الحسنه، عرضه تضمینی بذر، کاشت، نظارت بر دوره پرورش محصول و تضمین خرید محصول تولیدی با قیمت منصفانه از جمله اموری است که رمضانی در زمین‌های تحت نظارت خود، به فعالان این عرصه ارائه می‌دهد.
ظرفیت بالای اشتغال‌زایی
در پرورش گل نرگس
رمضانی که با راه‌اندازی و توسعه این حوزه اقتصادی توانسته است برای 100 نفر اشتغال‌زایی داشته باشد درباره ظرفیت‌های بالای اشتغال‌زایی در حوزه تولید و پرورش گل نرگس چنین می‌گوید: «این کار ظرفیت اشتغال‌زایی بسیار بالایی برای کشور دارد. همچون هلند که بخش زیادی از درآمد اقتصادی‌اش را از طریق تولید و صادرات گل تأمین می‌کند، ایران نیز با دارا بودن آب و هوایی چهار فصل و زمین‌های کشاورزی حاصلخیز میتواند، از مزیت‌های این رشته کشاورزی بهره بیشتری ببرد. تحقق این امر نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و حمایت‌های آموزشی، تسهیلاتی، مشاوره‌ای و صادراتی است. برای نمونه، ظرفیت ایجاد اشتغال برای 30 درصد از نیروی کار مفید شهرستان دره‌شهر صرفاً در پرورش گل نرگس وجود دارد.»
مزیت دوم این حرفه، نیاز نداشتن به کشت‌های سالیانه این محصول است. گل نرگس نیز مانند زعفران با یک بار کاشت مزیت برداشت چند ساله دارد و در صورت استفاده از پیاز مرغوب در موقع کاشت، کشاورز در سال‌های آتی بی‌نیاز از کاشت مجدد پیاز گل نرگس خواهد شد و با یک بار کاشت میتواند سال‌های متعدد، برداشت مفیدی داشته باشد.
پرورش گل نرگس یک فعالیت فصلی، اما پر سود است که از همان سال اول فعالیت، پیاز آن به گل می‌نشیند. ماه کاشت بذر گل نرگس به شرایط آب و هوایی هر منطقه بستگی دارد. در مناطق سردسیر کشور، بذر گل نرگس را در اواخر مهر ماه می‌کارند و در ماه‌های بهمن و اسفند برداشت می‌کنند، ولی در مناطق گرمسیر جنوب، این گل را در شهریور کاشته و از نیمه آذر ماه شروع به برداشت می‌کنند. گل نرگس مقاومت بالایی در برابر سرما دارد و اصولاً به آب کمی برای رشد نیاز دارد و در طول دوره پرورش فقط دو تا سه مرحله آبیاری می‌شود. برخی کشاورزان گل نرگس را در دامنه کوه‌ها و تنها با تکیه بر باران‌های فصلی کشت می‌کنند.
صادرات گل نرگس به کشورهای عربی
رمضانی به علاقه‌مندان تولید گل نرگس توصیه می‌کند با کسب معلومات و تجربه کافی به این حوزه اقتصادی ورود کنند. او تأکید فراوانی بر آموزش‌های اولیه و کسب مهارت‌های لازم دارد تا فعالان نوپا بر اثر بی‌تجربگی شاهد ضرر و زیان مالی نشوند.
او می‌گوید: «فعالیت خود را از حجم پایین شروع کنید تا به خبرگی و تجربه کافی در کار برسید. توجه به مرغوبیت بذر خریداری شده و اطمینان داشتن از کیفیت بذر بسیار مهم است، چون بذرهای نامرغوبی در بازار وجود دارند که محصول کمی می‌دهند و در مدت زمان کم پیاز آنها از بین می‌رود و مجدداً به خرید بذر و کاشت مجدد زمین نیاز پیدا می‌کنید.»
رمضانی در سال 96 بیش از 700 هزار شاخه گل نرگس تولید کرد که روانه بازارهای گل و گیاه تهران، اصفهان، تبریز و کرمان شد و بخشی از محصول تولیدی نیز از طریق بندر امام خمینی(ره) به کشورهای عربی صادر شد.
ضرورت حمایت دولت
رمضانی طی سال‌های اخیر فعالیتش توانسته اعتماد تولیدکنندگان و خریداران را به خود جلب کند، به همین دلیل تولیدکنندگان زیادی علاقه‌مندند که محصول تولیدی‌شان را از طریق وی به فروش برسانند.
«طرح طوبی» که به همت جهاد کشاورزی و با هدف احیا و توسعه منابع طبیعی و ایجاد اشتغال در روستای کل سفید شهرستان دره‌شهر اجرا شده است، اکنون سبب رشد و باروری درختان لیمو و زیتون در این شهرستان شده است.
رمضانی از طریق همین باغ‌های به وجود آمده سالیانه حجم بالایی آبلیمو و روغن زیتون مرغوب به بازار مصرف کشور تزریق می‌کند. او در سال 96 نزدیک به دو تن روغن زیتون تولید کرد، با وجود این، از هدر رفت حجم بالایی از محصول باغی زیتون در روستا به دلیل نبود دستگاه روغن‌گیری سخن می‌گوید. او می‌گوید در صورت تأمین یک دستگاه روغن‌گیری، علاوه بر جلوگیری از هدر رفت محصول با ارزش زیتون، شاهد توسعه اشتغال در این حوزه نیز خواهیم بود. به دلیل هزینه نسبتاً بالای دستگاه روغن‌گیری، توان آن از عهده اهالی روستا خارج است و رفع این مشکل به حمایت‌های مالی نهادهای دولتی نیازمند است.
برای تهیه گزارش از فعالیت‌های اقتصاد مقاومتی در استان خود با شماره تلفن 09193472981 تماس بگیرید.
