رهبر‭ ‬معظم‭ ‬انقلاب‭ ‬اسلامي‭ ‬فرمودند‭: ‬من‭ ‬از‭ ‬صداوسيما‭ ‬گله‌مندم،‭ ‬به‌دليل‭ ‬اينكه‭ ‬به‭ ‬جاي‭ ‬ترويج‭ ‬زبان‭ ‬صحيح‭ ‬و‭ ‬معيار‭ ‬و‭ ‬زبان‭ ‬صيقل‌‌خورده‭ ‬و‭ ‬درست،‭ ‬گاهي‭ ‬زبان‭ ‬بي‌هويت‭ ‬و‭ ‬تعابير‭ ‬غلط‭ ‬و‭ ‬بدتر‭ ‬از‭ ‬همه‭ ‬تعابير‭ ‬خارجي‭ ‬را‭ ‬ترويج‭ ‬مي‌كند‭. ‬انتشار‭ ‬فلان‭ ‬لغت‭ ‬فرنگي‭ ‬يك‭ ‬مترجم‭ ‬يا‭ ‬نويسنده‭ ‬از‭ ‬تلويزيون،‭ ‬موجب‭ ‬عمومي‭ ‬شدن‭ ‬آن‭ ‬لغت‭ ‬و‭ ‬آلوده‭ ‬شدن‭ ‬زبان‭ ‬به‭ ‬زوايد‭ ‬مضر‭ ‬مي‌شود‭.‬

ندا‭ ‬كرمانشاهي‭/ ‬داري‭ ‬حظش‭ ‬را‭ ‬مي‌بري،‭ ‬در‭ ‬اوج‭ ‬هيجان‭ ‬هستي،‭ ‬به‭ ‬نقطه‭ ‬عطفش‭ ‬رسيده‌اي،‭ ‬مي‌آيد‭ ‬و‭ ‬تمام‭ ‬رشته‭ ‬افكارت‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬هم‭ ‬مي‌ريزد،‭ ‬آن‭ ‬هم‭ ‬وسط‭ ‬يك‭ ‬فيلم‭ ‬35‭ ‬دقيقه‌اي‭ ‬گاهي‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬3‭ ‬دقيقه‭! ‬تبليغات‭ ‬پشت‭ ‬تبليغات،‭ ‬تبليغاتي‭ ‬كه‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬هر‭ ‬كس،‭ ‬كودكان‭ ‬و‭ ‬خردسالان‭ ‬طرفدارش‭ ‬هستند،‭ ‬با‭ ‬دقت‭ ‬مي‌بينند،‭ ‬حفظ‭ ‬مي‌كنند‭ ‬و‭ ‬تكرار‭ ‬مي‌كنند‭ ‬به‭ ‬ويژه‭ ‬اگر‭ ‬شعر‭ ‬و‭ ‬آهنگي‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭.‬

اما‭ ‬براي‭ ‬ما‭ ‬بزرگ‌ترها‭ ‬تيزرهاي‭ ‬تبليغاتي‭ ‬گاهي‭ ‬آزاردهنده‭ ‬هستند؛‭ ‬به‭ ‬ويژه‭ ‬اگر‭ ‬يك‭ ‬كالا‭ ‬يا‭ ‬محصول‭ ‬را‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬ده‭ ‬بار‭ ‬در‭ ‬روز‭ ‬ببيني‭.‬

برخي‭ ‬پيام‌هاي‭ ‬بازرگاني‭ ‬را‭ ‬آنقدر‭ ‬تكرار‭ ‬مي‌كنند‭ ‬كه‭ ‬تك‌تك‭ ‬ثانيه‌هايش‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬حفظ‭ ‬مي‌شويم،‭ ‬حتي‭ ‬گاهي‭ ‬شبكه‭ ‬را‭ ‬عوض‭ ‬مي‌كنيم‭ ‬تا‭ ‬از‭ ‬اين‭ ‬همه‭ ‬تكرار‭ ‬خلاص‭ ‬شويم؛‭ ‬اما‭ ‬با‭ ‬عوض‭ ‬كردن‭ ‬شبكه‭ ‬در‭ ‬كمال‭ ‬ناباوري‭ ‬با‭ ‬همان‭ ‬تيزر‭ ‬در‭ ‬همان‭ ‬زمان‭ ‬مواجه‭ ‬مي‌شويم‭.‬

اما،‭ ‬برخي‭ ‬تيزرها‭ ‬به‭ ‬سفارش‭ ‬ارگان‭ ‬يا‭ ‬نهادي‭ ‬توليد‭ ‬مي‌شوند‭ ‬تا‭ ‬از‭ ‬طريق‭ ‬اين‭ ‬تبليغات،‭ ‬پيام‌ها‭ ‬و‭ ‬محتواهاي‭ ‬مورد‭ ‬نظر‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬گوش‭ ‬مخاطبان‭ ‬برسانند،‭ ‬و‭ ‬بدون‭ ‬شك‭ ‬بي‌تأثير‭ ‬هم‭ ‬نيست‭ ‬و‭ ‬گاهي‭ ‬بسيار‭ ‬هم‭ ‬پرفايده‭ ‬است،‭ ‬مثل‭ ‬كمك‭ ‬به‭ ‬سيل‌زدگان،‭ ‬احترام‭ ‬به‭ ‬پدر‭ ‬و‭ ‬مادر‭ ‬و‭... .‬

اين‭ ‬روزها‭ ‬هم‭ ‬كه‭ ‬ماه‭ ‬رمضان‭ ‬است‭ ‬تيزرهايي‭ ‬در‭ ‬تشويق‭ ‬افطاري‌هاي‭ ‬ساده‭ ‬پخش‭ ‬شد‭ ‬كه‭ ‬قطعاً‭ ‬لازمه‭ ‬جامعه‭ ‬كنوني‭ ‬ما‭ ‬است‭. ‬اين‭ ‬پيام‌ها‭ ‬با‭ ‬محتواهاي‭ ‬خودشان‭ ‬گاهي‭ ‬كار‭ ‬يك‭ ‬كتاب‭ ‬يا‭ ‬فيلم‭ ‬بلند‭ ‬را‭ ‬مي‌كنند‭ ‬و‭ ‬تأثير‭ ‬بسزايي‭ ‬در‭ ‬فرهنگ‌سازي‭ ‬دارند؛‭ ‬اما‭ ‬حتي‭ ‬تكرار‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬حد‭ ‬آنها‭ ‬هم‭ ‬موجب‭ ‬آزار‭ ‬بيننده‭ ‬و‭ ‬مخاطب‭ ‬مي‌شود؛‭ ‬براي‭ ‬نمونه‭ ‬با‭ ‬شروع‭ ‬ماه‭ ‬رمضان‭ ‬يك‭ ‬پيام‭ ‬بازرگاني‌‭ ‬از‭ ‬شبكه‌هاي‭ ‬مختلف‭ ‬سيما‭ ‬پخش‭ ‬مي‌شد‭ ‬كه‭ ‬با‭ ‬به‭ ‬تصوير‭ ‬كشيدن‭ ‬صحنه‌هايي‭ ‬از‭ ‬تصادف‭ ‬و‭ ‬جشن‭ ‬تولد،‭ ‬مردي‭ ‬از‭ ‬مرگ‭ ‬همسرش‭ ‬مي‌گفت‭ ‬كه‭ ‬با‭ ‬اهداي‭ ‬اعضاي‭ ‬بدنش‭ ‬جان‭ ‬چند‭ ‬نفر‭ ‬را‭ ‬نجات‭ ‬داده‭ ‬است،‭ ‬قطعاً‭ ‬پيام‭ ‬اين‭ ‬تيزر‭ ‬بسيار‭ ‬با‭ ‬ارزش‭ ‬است؛‭ ‬اما‭ ‬اين‭ ‬پيام‭ ‬دقيقاً‭ ‬در‭ ‬اوج‭ ‬زمان‌هاي‭ ‬پرمخاطب‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬لحظات‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬افطار‭ ‬حتي‭ ‬ده‌ها‭ ‬بار‭ ‬از‭ ‬سوي‭ ‬شبكه‌هاي‭ ‬مختلف‭ ‬پخش‭ ‬مي‌شد‭ ‬تا‭ ‬جايي‭ ‬كه‭ ‬صداي‭ ‬مخاطبان‭ ‬را‭ ‬درآورد‭ ‬و‭ ‬سبب‭ ‬واكنش‭ ‬آنها‭ ‬به‭ ‬اين‭ ‬پيام‭ ‬در‭ ‬صفحات‭ ‬مجازي‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬حتي‭ ‬اكانت‭ ‬توئيتري‭ ‬با‭ ‬نام‭ ‬شوهر‭ ‬مهناز‭ ‬‭(‬همسر‭ ‬فرد‭ ‬اهداكننده‭) ‬راه‭ ‬افتاد‭.‬

‭ ‬بسياري‭ ‬هم‭ ‬اين‭ ‬آگهي‭ ‬را‭ ‬جداي‭ ‬از‭ ‬پيام‭ ‬خوبش‭ ‬تيزري‭ ‬آزاردهنده‭ ‬خوانده‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬تكرار‭ ‬آن‭ ‬انتقاد‭ ‬كردند‭.‬

تا‭ ‬جايي‭ ‬كه‭ ‬بازتاب‭ ‬اين‭ ‬نارضايتي‌ها‭ ‬سبب‭ ‬شد‭ ‬محمدحسين‭ ‬رنجبران،‭ ‬مدير‭ ‬كل‭ ‬اداره‭ ‬روابط‭ ‬عمومي‭ ‬سازمان‭ ‬صدا‭ ‬و‭ ‬سيما‭ ‬اعلام‭ ‬كند‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬اينكه‭ ‬اين‭ ‬پيام‭ ‬سبب‭ ‬40‭ ‬برابر‭ ‬شدن‭ ‬ثبت‭ ‬نام‭ ‬براي‭ ‬دريافت‭ ‬كارت‭ ‬اهداي‭ ‬عضو‭ ‬در‭ ‬ايران‭ ‬شده‭ ‬اما‭ ‬به‭ ‬احترام‭ ‬مخاطبان‭ ‬با‭ ‬مدير‭ ‬كل‭ ‬مركز‭ ‬بازرگاني‭ ‬سازمان‭ ‬صداوسيما‭ ‬صحبت‭ ‬كرده‭ ‬تا‭ ‬پخش‭ ‬اين‭ ‬تبليغ‭ ‬كاهش‭ ‬يابد‭. ‬

واقعيت‭ ‬اين‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬تكرار‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬حد‭ ‬يك‭ ‬مطلب‭ ‬ولو‭ ‬در‭ ‬قالب‭ ‬يك‭ ‬پيام‭ ‬بازرگاني‭ ‬سبب‭ ‬پس‭ ‬زدن‭ ‬مخاطب‭ ‬و‭ ‬شنونده‭ ‬مي‌شود،‭ ‬مانند‭ ‬آنچه‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬تيزر‭ ‬شاهدش‭ ‬بوديم‭ ‬و‭ ‬اين‭ ‬در‭ ‬حالي‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬اين‭ ‬پيام‭ ‬بازرگاني‭ ‬حرفش،‭ ‬حرف‭ ‬درست‭ ‬و‭ ‬هدفش،‭ ‬هدف‭ ‬با‭ ‬ارزشي‭ ‬بود،‭ ‬چه‭ ‬برسد‭ ‬به‭ ‬پيام‌هايي‭ ‬كه‭ ‬تنها‭ ‬حاوي‭ ‬تبليغات‭ ‬كالا‭ ‬و‭ ‬محصولي‭ ‬هستند‭. ‬بنابراين‭ ‬چنانچه‭ ‬سفارش‌دهندگان‭ ‬به‭ ‬اين‭ ‬موضوع‭ ‬توجهي‭ ‬ندارند،‭ ‬پس‭ ‬اين‭ ‬مديران‭ ‬تصميم‌گير‭ ‬در‭ ‬رسانه‭ ‬ملي‭ ‬هستند‭ ‬كه‭ ‬بايد‭ ‬با‭ ‬بررسي‭ ‬روانشناسي‭ ‬و‭ ‬جامعه‌شناسي‭ ‬و‭ ‬سپس‭ ‬تعيين‭ ‬شكل‭ ‬انتشار‭ ‬پيام‌ها‭ ‬رضايت‭ ‬مخاطبان‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اولويت‭ ‬قرار‭ ‬دهند‭.‬

محبوبه‭ ‬ابراهيمي‭/ ‬زن‭ ‬و‭ ‬مرد‭ ‬جوان‭ ‬از‭ ‬مدت‌ها‭ ‬پيش‭ ‬به‭ ‬دنبال‭ ‬خانه‌اي‭ ‬براي‭ ‬اجاره‭ ‬بودند‭. ‬اين‭ ‬بار‭ ‬رد‭ ‬نشاني‭ ‬را‭ ‬گرفتند‭ ‬و‭ ‬وارد‭ ‬يك‭ ‬مجتمع‭ ‬آپارتماني‭ ‬شدند‭. ‬سكوت‭ ‬ساختمان،‭ ‬آن‭ ‬هم‭ ‬در‭ ‬بعدازظهر‭ ‬بهاري‭ ‬حيرت‌انگيز‭ ‬بود‭. ‬انگار‭ ‬هيچ‭ ‬بچه‌اي‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬ساختمان‭ ‬حضور‭ ‬نداشت‭! ‬جلوتر‭ ‬با‭ ‬كاغذي‭ ‬روي‭ ‬ديوار‭ ‬مواجه‭ ‬شدند‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬نوشته‭ ‬شده‭ ‬بود‭: ‬‮«‬براي‭ ‬رعايت‭ ‬حقوق‭ ‬و‭ ‬حفظ‭ ‬آرامش‭ ‬ساكنين،‭ ‬بازي‭ ‬كودكان‭ ‬در‭ ‬محوطه‭ ‬مجتمع‭ ‬فقط‭ ‬از‭ ‬ساعت‭ ‬5‭ ‬تا‭ ‬7‭ ‬عصر‭ ‬ممكن‭ ‬است‭. ‬با‭ ‬ساكنان‭ ‬متخلف‭ ‬برخورد‭ ‬مي‌شود‭. ‬مديريت‭ ‬مجتمع‮»‬‭ ‬لبخند‭ ‬رضايتي‭ ‬بر‭ ‬روي‭ ‬لب‌هاي‌شان‭ ‬نشست‭. ‬اينجا‭ ‬همان‭ ‬ساختماني‭ ‬بود‭ ‬كه‭ ‬آرزويش‭ ‬را‭ ‬داشتند‭: ‬آرام‭ ‬و‭ ‬قانونمند‭...‬

شايد‭ ‬اين‭ ‬آرامش،‭ ‬آرزوي‭ ‬همه‭ ‬آدم‌هايي‭ ‬باشد‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬خانه‌هاي‭ ‬ويلايي‭ ‬به‭ ‬دنيا‭ ‬آمدند‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬اتاق‌هاي‭ ‬مستقل‭ ‬و‭ ‬حياط‌هاي‭ ‬بزرگ‭ ‬و‭ ‬زيبا‭ ‬بازي‭ ‬كردند‭ ‬و‭ ‬بزرگ‭ ‬شدند؛‭ ‬اما‭ ‬حالا‭ ‬مجبورند‭ ‬اثاث‭ ‬خود‭ ‬و‭ ‬بچه‌هاي‌شان‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬يك‭ ‬اتاق‭ ‬كنار‭ ‬هم‭ ‬بچينند‭ ‬وكودكان‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬چهارديواري‭ ‬خانه‌هاي‭ ‬كوچك‭ ‬محدود‭ ‬كرده‭ ‬و‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬دويدن‭ ‬و‭ ‬بازي‭ ‬و‭ ‬حتي‭ ‬بلند‭ ‬حرف‭ ‬زدن‭ ‬منع‭ ‬كنند‭. ‬رشد‭ ‬جمعيت‭ ‬شهرنشين‭ ‬و‭ ‬كمبود‭ ‬فضاي‭ ‬ساخت‌وساز‭ ‬امكان‭ ‬زندگي‭ ‬در‭ ‬خانه‌هاي‭ ‬ويلايي‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬گرفته‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬ويژه‭ ‬در‭ ‬كلان‌شهر‌هايي‭ ‬مانند‭ ‬تهران‭ ‬محكوم‭ ‬به‭ ‬آپارتمان‌نشيني‭ ‬هستند؛‭ ‬اما‭ ‬چيزي‭ ‬كه‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬كوچكي‭ ‬خانه‌ها،‭ ‬آزار‌دهنده‭ ‬و‭ ‬رنج‌آور‭ ‬است‭ ‬غربت‭ ‬و‭ ‬تنهايي‭ ‬غريب‭ ‬آنهاست‭. ‬خانه‌ها‭ ‬اگرچه‭ ‬خيلي‭ ‬به‭ ‬هم‭ ‬نزديك‭ ‬شده‌اند؛‭ ‬اما‭ ‬آدم‌هايش‭ ‬غريبه‭ ‬و‭ ‬بيگانه‌تر‭ ‬از‭ ‬گذشته‌اند‭. ‬در‭ ‬راهرو‌ها‭ ‬از‭ ‬كنار‭ ‬هم‭ ‬مي‌گذرند،‭ ‬اما‭ ‬حتي‭ ‬نام‭ ‬همديگر‭ ‬را‭ ‬نمي‌دانند‭ ‬و‭ ‬براي‭ ‬سلام‭ ‬هم‭ ‬به‭ ‬يكديگر‭ ‬نگاه‭ ‬نمي‌كنند‭. ‬بر‌خلاف‭ ‬محله‌هاي‭ ‬قديمي‭ ‬كه‭ ‬همسايه‌ها‭ ‬به‭ ‬قول‭ ‬خودشان‭ ‬‮«‬سفره‭ ‬يكي‮»‬‭ ‬و‭ ‬‮«‬خانه‭ ‬يكي‮»‬‭ ‬بودند‭ ‬و‭ ‬همسايه‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬فاميل‭ ‬نزديك‌تر‭ ‬مي‌دانستند،‭ ‬حالا‭ ‬در‭ ‬مجتمع‌هاي‭ ‬مدرن‭ ‬امروزي،‭ ‬دريغ‭ ‬از‭ ‬چاي‭ ‬ساده‌اي‭ ‬كه‭ ‬دو‭ ‬هم‌ديواري‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬كنار‭ ‬هم‭ ‬بنشاند‭! ‬نه‭ ‬تنها‭ ‬با‭ ‬هم‭ ‬دوستي‭ ‬ندارند‭ ‬كه‭ ‬حتي‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬هم‭ ‬بي‌توجه‭ ‬و‭ ‬بي‌اهميت‭ ‬شده‌اند؛‭ ‬آن‭ ‬روزها‭ ‬دور‭ ‬يك‭ ‬سفره‭ ‬مي‌نشستند‭ ‬و‭ ‬حالا‭ ‬سفره‌شان‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬پنجره‭ ‬مي‌تكانند‭ ‬و‭ ‬خرده‌هاي‭ ‬نان‭ ‬و‭ ‬برنج‭ ‬و‭ ‬غذا‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬بالكن‭ ‬همسايه‭ ‬طبقه‭ ‬اول‭ ‬مي‌ريزند‭. ‬دور‭ ‬هم‭ ‬جمع‭ ‬مي‌شدند‭ ‬و‭ ‬نذري‭ ‬مي‌پختند‭ ‬و‭ ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬ثواب،‭ ‬از‭ ‬دورهمي‌هاي‌شان‭ ‬لذت‭ ‬مي‌بردند؛‭ ‬اما‭ ‬حالا‭ ‬در‭ ‬محوطه‭ ‬مشاع‭ ‬نذري‭ ‬مي‌پزند‭ ‬و‭ ‬سهم‭ ‬همسايه‌ها،‭ ‬فقط‭ ‬بوي‭ ‬غذاست‭ ‬و‭ ‬بس‭! ‬در‭ ‬حالي‭ ‬كه‭ ‬شايد‭ ‬زني‭ ‬باردار‭ ‬در‭ ‬ساختمان‭ ‬باشد‭ ‬يا‭ ‬كودكي‭ ‬بهانه‭ ‬آن‭ ‬غذا‭ ‬را‭ ‬بگيرد‭... ‬همسايه‌هاي‭ ‬قديم‭ ‬براي‭ ‬آرامش‭ ‬هم‭ ‬تلاش‭ ‬مي‌كردند‭ ‬و‭ ‬قلب‌هاي‌شان‭ ‬براي‭ ‬هم‭ ‬مي‌تپيد؛‭ ‬اما‭ ‬حالا‭ ‬بي‌توجه‭ ‬به‭ ‬يكديگر،‭ ‬فقط‭ ‬به‭ ‬فكر‭ ‬آرامش‭ ‬خودشان‭ ‬هستند؛‭ ‬از‭ ‬اول‭ ‬صبح‭ ‬بچه‌ها‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬محوطه‭ ‬مي‌فرستند‭ ‬تا‭ ‬از‭ ‬سرو‌صداي‌شان‭ ‬در‭ ‬امان‭ ‬باشند؛‭ ‬غافل‭ ‬از‭ ‬اينكه‭ ‬شايد‭ ‬همسايه‌اي‭ ‬سالخورده‭ ‬و‭ ‬بيمار‭ ‬باشد،‭ ‬يا‭ ‬نوزادش‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سختي‭ ‬خوابانده‭ ‬باشد‭. ‬بعضي‌ها‭ ‬صداي‭ ‬مهماني‌ها‭ ‬و‭ ‬جشن‌هاي‌شان‭ ‬تا‭ ‬نيمه‌هاي‭ ‬شب‭ ‬ادامه‭ ‬دارد‭ ‬يا‭ ‬صداي‭ ‬حيوانات‭ ‬خانگي‌شان‭ ‬خواب‭ ‬ديگران‭ ‬را‭ ‬برهم‭ ‬مي‌زند،‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬مقابل‭ ‬اعتراض‭ ‬همسايه‌ها‭ ‬مي‌گويند‭: ‬‮«‬چهار‌ديواري‌،‭ ‬اختياري‭...‬‮»‬،‭ ‬در‭ ‬حالي‭ ‬‌كه‭ ‬چهار‌ديواري‌هاي‭ ‬امروزي‭ ‬خيلي‭ ‬هم‭ ‬اختياري‭ ‬نيستند‭. ‬نه‭ ‬تنها‭ ‬حياط‭ ‬و‭ ‬راهرو‭ ‬و‭ ‬پله‌ها‭ ‬كه‭ ‬حتي‭ ‬ديوار‭ ‬و‭ ‬سقف‭ ‬و‭ ‬زمين‌شان‭ ‬هم‭ ‬مشاعند‭! ‬سقف‭ ‬يكي،‭ ‬زمين‭ ‬ديگري‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬زمينش،‭ ‬سقف‭ ‬واحدي‭ ‬ديگر؛‭ ‬بايد‭ ‬مواظب‭ ‬بود‭ ‬تا‭ ‬از‭ ‬هيچ‭ ‬سويي‭ ‬آزاري‭ ‬به‭ ‬ديگران‭ ‬نرسد‭.‬

و‭ ‬البته‭ ‬چه‭ ‬تلخ‭ ‬و‭ ‬تأسف‌بار‭ ‬كه‭ ‬خانه؛‭ ‬محل‭ ‬راحتي‭ ‬و‭ ‬آرامش،‭ ‬از‭ ‬ترس‭ ‬آزار‭ ‬نديدن‭ ‬همسايه‌ها‭ ‬به‭ ‬جايي‭ ‬براي‭ ‬سكوت‭ ‬و‭ ‬سركوب‭ ‬هيجانات‭ ‬كودكان‭ ‬و‭ ‬حتي‭ ‬كنترل‭ ‬صداي‭ ‬خنده‌ها‭ ‬و‭ ‬گريه‌ها‭ ‬تبديل‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬اما‭ ‬چاره‭ ‬چيست؟‭ ‬بايد‭ ‬زندگي‭ ‬كرد‭...‬؛‭ ‬ولي‭ ‬نه‭ ‬بي‌توجه‭ ‬به‭ ‬آسيب‌هايي‭ ‬كه‭ ‬ديگران‭ ‬را‭ ‬تهديد‭ ‬مي‌كند‭. ‬بايد‭ ‬به‭ ‬دنبال‭ ‬راهكاري‭ ‬منطقي‭ ‬و‭ ‬مشترك‭ ‬بود‭ ‬تا‭ ‬با‭ ‬تفاهم‭ ‬اعضا،‭ ‬آسيب‌ها‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬حداقل‭ ‬برساند‭ ‬و‭ ‬آرامش‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬همسايه‌ها‭ ‬تقديم‭ ‬كند؛‭ ‬اينكه‭ ‬همه‭ ‬ساكنان،‭ ‬حقوق‭ ‬و‭ ‬تكاليف‭ ‬خاص‭ ‬خودشان‭ ‬را‭ ‬بپذيرند‭ ‬و‭ ‬عمل‭ ‬كنند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬تعبير‭ ‬ديگر‭ ‬فرهنگ‭ ‬آپارتمان‌نشيني‭ ‬داشته‭ ‬باشند‭. ‬حقيقت‭ ‬اين‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬همه‭ ‬كشورها‭ ‬با‭ ‬تغيير‭ ‬سبك‭ ‬زندگي‭ ‬به‭ ‬همين‭ ‬اصل‭ ‬رسيده‌اند‭ ‬و‭ ‬تقريباً‭ ‬در‭ ‬فرهنگ‌ها‭ ‬و‭ ‬ملل‭ ‬مختلف،‭ ‬اصول‭ ‬و‭ ‬قواعد‭ ‬خاصي‭ ‬براي‭ ‬اين‭ ‬منظور‭ ‬در‭ ‬نظر‭ ‬گرفته‭ ‬شده‭ ‬كه‭ ‬برگرفته‭ ‬از‭ ‬فرهنگ‭ ‬همان‭ ‬مردم‭ ‬است‭. ‬ما‭ ‬هم‭ ‬با‭ ‬داشتن‭ ‬پشتوانه‭ ‬ملي‭ ‬و‭ ‬ديني‭ ‬مي‌توانيم‭ ‬غني‌ترين‭ ‬و‭ ‬منصفانه‌ترين‭ ‬فرهنگ‌ها‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اين‌باره‭ ‬داشته‭ ‬باشيم‭ ‬و‭ ‬اين‭ ‬مشكلات‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬حداقل‭ ‬برسانيم‭. ‬خودبيني،‭ ‬ستم،‭ ‬دعوا،‭ ‬كينه‌توزي‭ ‬و‭ ‬غريبه‭ ‬بودن‭ ‬همسايه‌ها‌،‭ ‬نه‭ ‬با‭ ‬فرهنگ‭ ‬ملي‭ ‬ما‭ ‬سازگار‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬نه‭ ‬با‭ ‬آيين‭ ‬ما‭. ‬در‭ ‬مقابل،‭ ‬احترام،‭ ‬ادب،‭ ‬انصاف،‭ ‬دوستي،‭ ‬مهرباني‭ ‬و‭ ‬بسياري‭ ‬اصول‭ ‬مهم‭ ‬اخلاقي‭ ‬ديگر،‭ ‬در‭ ‬سبك‭ ‬زندگي‭ ‬ايراني‭ ‬و‭ ‬اسلامي‭ ‬ما‭ ‬ريشه‭ ‬دارند‭ ‬كه‭ ‬البته‭ ‬در‭ ‬آپارتمان‌نشيني‌هاي‭ ‬امروزي‭ ‬گم‭ ‬شده‌اند‭. ‬حالا‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬خانه‌هاي‭ ‬سنتي‭ ‬به‭ ‬آپارتمان‌ها‭ ‬و‭ ‬برج‌هاي‭ ‬مدرن‭ ‬كوچ‭ ‬كرده‌ايم،‭ ‬هواي‭ ‬دل‌هاي‭ ‬يكديگر‭ ‬را‭ ‬داشته‭ ‬باشيم‭ ‬تا‭ ‬ريه‌هاي‌مان‭ ‬از‭ ‬هواي‭ ‬پاك‭ ‬آرامش‭ ‬و‭ ‬اكسيژن‭ ‬ناب‭ ‬مهرباني‭ ‬پر‭ ‬شود‭.‬

كار‭ ‬مفيد‭ ‬ما‭ ‬ايراني‌ها‭ ‬كم‭ ‬است

شهناز‭ ‬سلطاني‭ ‬‭/‬‭ ‬در‭ ‬كشورهاي‭ ‬توسعه‌يافته،‭ ‬كارمندان‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬پنج‭ ‬ساعت‭ ‬در‭ ‬روز‭ ‬كار‭ ‬مفيد‭ ‬انجام‭ ‬مي‌دهند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬موفقيت‌هاي‭ ‬كاري‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬پي‭ ‬آن‭ ‬اقتصادي‭  ‬مي‌رسند‭ ‬تا‭ ‬جايي‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬چند‭ ‬سال‭ ‬اخير‭ ‬به‭ ‬اين‭ ‬نتيجه‭ ‬رسيده‌اند‭ ‬كه‭ ‬ميزان‭ ‬ساعات‭ ‬كاري‭ ‬نيروهاي‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬كم‭ ‬كنند‭ ‬تا‭ ‬بيشتر‭ ‬تفريح‭ ‬و‭ ‬استراحت‭ ‬داشته‭ ‬باشند‭. ‬اما‭ ‬ما‭ ‬جماعت‭ ‬ايراني‭ ‬چقدر‭ ‬كار‭ ‬مفيد‭ ‬انجام‭ ‬مي‌دهيم؟‭ ‬آخرين‭ ‬آماري‭ ‬كه‭ ‬مركز‭ ‬پژوهش‌هاي‭ ‬مجلس‭ ‬شوراي‭ ‬اسلامي‭ ‬از‭ ‬ميزان‭ ‬ساعات‭ ‬كار‭ ‬مفيد‭ ‬ما‭ ‬ايراني‌ها‭ ‬ارائه‭ ‬كرده،‭ ‬نشان‭ ‬مي‌دهد،‭ ‬در‭ ‬روز‭ ‬كمتر‭ ‬از‭ ‬دو‭ ‬ساعت‭ ‬كار‭ ‬مفيد‭ ‬انجام‭ ‬مي‌دهيم‭ ‬و‭ ‬متأسفانه‭ ‬اگر‭ ‬كارمند‭ ‬دولتي‭ ‬باشيم،‭ ‬كمتر‭ ‬از‭ ‬22‭ ‬دقيقه‭! ‬

نيروي‭ ‬كار‭ ‬مهم‌ترين‭ ‬مؤلفه‭ ‬هر‭ ‬بنگاه‭ ‬اقتصادي‭ ‬كوچك‭ ‬و‭ ‬بزرگ‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬پس‌رفت‭ ‬يا‭ ‬پيش‌رفت‭ ‬آن‭ ‬واحد‭ ‬اقتصادي‭ ‬ارتباط‭ ‬مستقيمي‭ ‬با‭ ‬آن‭ ‬دارد‭. ‬اگر‭ ‬نيروي‭ ‬كار‭ ‬بازده‭ ‬خوب‭ ‬و‭ ‬قابل‭ ‬قبولي‭ ‬داشته‭ ‬باشد،‭ ‬پايه‌هاي‭ ‬آن‭ ‬محكم‭ ‬و‭ ‬قوي‭ ‬خواهد‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬اگر‭ ‬بازده‭ ‬كار‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬افول‭ ‬باشد،‭ ‬آن‭ ‬واحد‭ ‬اقتصادي‭ ‬رفته‭ ‬رفته‭ ‬به‭ ‬فروپاشي‭ ‬نزديك‭ ‬مي‌شود‭. ‬اين‭ ‬ساده‌ترين‭ ‬شكل‭ ‬بيان‭ ‬ارتباط‭ ‬مستقيم‭ ‬نيروي‭ ‬كار‭ ‬با‭ ‬واحدي‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬مشغول‭ ‬كار‭ ‬است؛‭ ‬اما‭ ‬چه‭ ‬چيزي‭ ‬سبب‭ ‬مي‌شود‭ ‬بازده‭ ‬كاري‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬ما‭ ‬كم‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬كشورهاي‭ ‬توسعه‌يافته‭ ‬زياد‭ ‬باشد‭. ‬عوامل‭ ‬متعددي‭ ‬دخيل‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬بعضي‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬اشاره‭ ‬مي‌كنيم‭. ‬

 

تعداد‭ ‬كم‭ ‬شغل

در‭ ‬كشور‭ ‬ما‭ ‬نيروي‭ ‬كار‭ ‬و‭ ‬تعداد‭ ‬شغل‭ ‬با‭ ‬هم‭ ‬تناسب‭ ‬ندارد؛‭ ‬يعني‭ ‬هميشه‭ ‬نيروي‭ ‬كار‭ ‬بيشتر‭ ‬از‭ ‬تعداد‭ ‬شغل‌هايي‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬بايد‭ ‬نيروي‭ ‬كار‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬بگيرد‭. ‬بنابراين‭ ‬به‭ ‬اين‭ ‬نكته‭ ‬از‭ ‬سر‭ ‬ناچاري‭ ‬خيلي‭ ‬توجه‭ ‬نمي‌كنيم‭ ‬كه‭ ‬آيا‭ ‬به‭ ‬شغل‭ ‬خود‭ ‬علاقه‌اي‭ ‬داريم‭ ‬يا‭ ‬اينكه‭ ‬آيا‭ ‬تخصصي‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬داريم‭! ‬بنابراين‭ ‬در‭ ‬شروع‭ ‬كار‭ ‬بخشي‭ ‬از‭ ‬وقت‭ ‬و‭ ‬انرژي‭ ‬ما‭ ‬صرف‭ ‬فراگيري‭ ‬آن‭ ‬مي‌شود‭ ‬و‭ ‬بازده‭ ‬ما‭ ‬كاهش‭ ‬مي‌يابد‭. ‬

 

افزايش‭ ‬روحيه‭ ‬تجمل‌گرايي

سطح‭ ‬درآمد‭ ‬ما‭ ‬با‭ ‬نيازهاي‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬افزايش‭ ‬و‭ ‬خواسته‌هاي‭ ‬تجمل‌گرايانه‭ ‬ما‭ ‬همخواني‭ ‬ندارد‭. ‬پس‭ ‬ناچاريم‭ ‬بيشتر‭ ‬كار‭ ‬كنيم،‭ ‬يعني‭ ‬در‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬يك‭ ‬جا‭ ‬مشغول‭ ‬به‭ ‬كار‭ ‬باشيم‭. ‬پس‭ ‬همه‭ ‬توان‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬صرف‭ ‬انجام‭ ‬يكي‭ ‬از‭ ‬كارها‭ ‬نمي‌كنيم؛‭ ‬چرا‭ ‬كه‭ ‬بايد‭ ‬براي‭ ‬انجام‭ ‬كار‭ ‬بعدي‭ ‬هم‭ ‬انرژي‭ ‬داشته‭ ‬باشيم‭ ‬كه‭ ‬اين‭ ‬به‭ ‬معناي‭ ‬كاستن‭ ‬از‭ ‬بازده‭ ‬كار‭ ‬در‭ ‬هر‭ ‬دو‭ ‬شغل‭ ‬است‭. ‬

 

مدير‭ ‬و‭ ‬كارمند‭ ‬پاره‭ ‬وقت‭ ‬

برخي‭ ‬مديران‭ ‬در‭ ‬چند‭ ‬جا‭ ‬كار‭ ‬مي‌كنند‭ ‬و‭ ‬فقط‭ ‬روزهاي‭ ‬محدود‭ ‬و‭ ‬هر‭ ‬بار‭ ‬ساعت‌هاي‭ ‬محدودتري‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬يكي‭ ‬از‭ ‬مشاغلي‭ ‬كه‭ ‬دارند‭ ‬سپري‭ ‬مي‌كنند‭. ‬اين‭ ‬مسئله‭ ‬مسبب‭ ‬مي‌شود‭ ‬نه‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬كامل‭ ‬كار‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬بگيرند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬قول‭ ‬معروف‭ ‬سوار‭ ‬بر‭ ‬كار‭ ‬باشند‭ ‬نه‭ ‬ارتباط‭ ‬عاطفي‭ ‬كاري‭ ‬خوبي‭ ‬با‭ ‬زيردستان‭ ‬خود‭ ‬داشته‭ ‬باشند‭. ‬اين‭ ‬نبود‭ ‬ارتباط‭ ‬عاطفي‭ ‬روي‭ ‬كم‌كاري‭ ‬كارمندان‭ ‬تأثير‭ ‬بسزايي‭ ‬دارد‭. ‬كارمند‭ ‬پاره‌وقت‭ ‬هم‭ ‬وقتي‭ ‬در‭ ‬چند‭ ‬جا‭ ‬كار‭ ‬مي‌كند،‭ ‬تعلق‭ ‬خاطر‭ ‬به‭ ‬يك‭ ‬كار‭ ‬ندارد‭ ‬كه‭ ‬با‭ ‬تمام‭ ‬وجود‭ ‬و‭ ‬احساس‭ ‬مسئوليت‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬بدهد‭. ‬

 

نبود‭ ‬نظارت‭ ‬كافي

اين‭ ‬جمله‭ ‬به‭ ‬گوش‭ ‬همه‭ ‬ما‭ ‬آشناست‭ ‬كه‭ ‬‮«‬چه‭ ‬كم‭ ‬كار‭ ‬كني‭ ‬و‭ ‬چه‭ ‬زياد‭ ‬فرقي‭ ‬ندارد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬چشم‭ ‬كسي‭ ‬نمي‌آيد‮»‬‭ ‬اين‭ ‬در‭ ‬محيط‌هاي‭ ‬كاري‭ ‬ما‭ ‬ايراني‌ها‭ ‬كاملاً‭ ‬مصداق‭ ‬دارد؛‭ ‬چون‭ ‬نظارت‭ ‬دقيق‭ ‬و‭ ‬كافي‭ ‬روي‭ ‬عملكرد‭ ‬كاركنان‭ ‬وجود‭ ‬ندارد‭. ‬بنابراين‭ ‬چه‭ ‬كم‭ ‬كار‭ ‬كني‭ ‬و‭ ‬چه‭ ‬زياد‭ ‬چندان‭ ‬فرقي‭ ‬با‭ ‬هم‭ ‬ندارد،‭ ‬پس‭ ‬به‭ ‬تبع‭ ‬كاري‭ ‬را‭ ‬انتخاب‭ ‬مي‌كني‭ ‬كه‭ ‬كمتر‭ ‬باشد؛‭ ‬چون‭ ‬با‭ ‬طبع‭ ‬راحت‌طلب‭ ‬آدمي‭ ‬بيشتر‭ ‬همخوان‭ ‬است‭. ‬در‭ ‬حالي‭ ‬كه‭ ‬يك‭ ‬مدير‭ ‬لايق‭ ‬بايد‭ ‬به‭ ‬خوبي‭ ‬عملكرد‭ ‬كاركنان‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬رصد‭ ‬كند‭ ‬و‭ ‬فرق‭ ‬اساسي‭ ‬براي‭ ‬كار‭ ‬كمتر‭ ‬و‭ ‬بيشتر‭ ‬و‭ ‬كار‭ ‬بهتر‭ ‬و‭ ‬بدتر‭ ‬قائل‭ ‬شود‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬دنبال‭ ‬آن‭ ‬از‭ ‬ابزارهاي‭ ‬تشويق‭ ‬و‭ ‬تنبيه‭ ‬استفاده‭ ‬كند‭. ‬

 

ناديده‭ ‬گرفتن‭ ‬نيازهاي‭ ‬كاركنان‭ ‬

تورم‭ ‬افسارگسيخته‭ ‬بالا‭ ‬مي‌رود‭ ‬و‭ ‬دخل‭ ‬و‭ ‬خرج‭ ‬با‭ ‬هم‭ ‬همخواني‭ ‬ندارند،‭ ‬از‭ ‬طرفي‭ ‬در‭ ‬افزايش‭ ‬حقوق‭ ‬ساليانه‭ ‬اين‭ ‬ناهمخواني‭ ‬چندان‭ ‬مورد‭ ‬توجه‭ ‬قرار‭ ‬نمي‌گيرد‭. ‬نارضايتي‭ ‬از‭ ‬ميزان‭ ‬درآمد‭ ‬تأثير‭ ‬مستقيمي‭ ‬بر‭ ‬ميزان‭ ‬كار‭ ‬مفيد‭ ‬مي‌گذارد‭. ‬وقتي‭ ‬عملاً‭ ‬نيازهاي‭ ‬كاركنان‭ ‬ناديده‭ ‬گرفته‭ ‬مي‌شود،‭ ‬انگيزه‭ ‬را‭ ‬براي‭ ‬انجام‭ ‬كار‭ ‬خوب‭ ‬از‭ ‬كاركنان‭ ‬خود‭ ‬گرفته‌ايم‭. ‬او‭ ‬بايد‭ ‬بتواند‭ ‬با‭ ‬اين‭ ‬درآمد‭ ‬به‭ ‬نيازهاي‭ ‬معقول‭ ‬خود‭ ‬پاسخ‭ ‬دهد‭ ‬و‭ ‬ذهني‭ ‬پر‭ ‬از‭ ‬نگراني‭ ‬و‭ ‬استرس‭ ‬و‭ ‬دغدغه‭ ‬نداشته‭ ‬باشد‭. ‬

كمبود‭ ‬وجدان‭ ‬و‭ ‬اخلاق‭ ‬كاري‭ ‬

وجدان‭ ‬و‭ ‬اخلاق‭ ‬حكم‭ ‬مي‌كند‭ ‬ما‭ ‬اگر‭ ‬مسئوليت‭ ‬انجام‭ ‬كاري‭ ‬را‭ ‬پذيرفته‌ايم‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬ازاي‭ ‬انجام‭ ‬آن‭ ‬حقوق‭ ‬دريافت‭ ‬مي‌كنيم،‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬درست‭ ‬انجام‭ ‬دهيم‭. ‬متأسفانه‭ ‬اين‭ ‬موضوع‭ ‬ناديده‭ ‬گرفته‭ ‬مي‌شود؛‭ ‬در‭ ‬حالي‭ ‬كه‭ ‬ما‭ ‬متعهديم‭ ‬و‭ ‬بايد‭ ‬به‭ ‬تعهدي‭ ‬كه‭ ‬داده‌ايم‭ ‬وفادار‭ ‬باشيم‭. ‬

 

مسئوليت‭ ‬اجتماعي

ما‭ ‬چقدر‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬آينده‭ ‬كشورمان‭ ‬احساس‭ ‬مسئوليت‭ ‬مي‌كنيم؟‭! ‬هر‭ ‬چه‭ ‬اين‭ ‬احساس‭ ‬مسئوليت‭ ‬عميق‌تر‭ ‬باشد،‭ ‬در‭ ‬انجام‭ ‬كاري‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬عهده‭ ‬گرفته‌ايم‭ ‬مفيدتر‭ ‬خواهيم‭ ‬بود‭ ‬و‭ ‬قطعاً‭ ‬بازده‭ ‬كار‭ ‬فردي‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬دنبال‭ ‬آن‭ ‬كار‭ ‬جمعي‭ ‬افزايش‭ ‬پيدا‭ ‬مي‌كند‭. ‬

 

تربيت‭ ‬اجتماعي‭ ‬ما

وقتي‭ ‬بچه‌هاي‌مان‭ ‬را‭ ‬تربيت‭ ‬مي‌كنيم،‭ ‬چقدر‭ ‬حس‭ ‬مسئوليت‌پذيري‭ ‬و‭ ‬كار‭ ‬خوب‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬وجدان‭ ‬و‭ ‬اخلاق‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬آنها‭ ‬مي‌آموزيم‭. ‬آيا‭ ‬به‭ ‬آنها‭ ‬ياد‭ ‬مي‌دهيم‭ ‬براي‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آوردن‭ ‬خواسته‌هايش‭ ‬بايد‭ ‬خوب‭ ‬تلاش‭ ‬كنند‭ ‬يا‭ ‬اينكه‭ ‬در‭ ‬ذهن‭ ‬آنها‭ ‬كار‭ ‬راحت‭ ‬و‭ ‬كم‌دغدغه‭ ‬و‭ ‬پردرآمد‭ ‬را‭ ‬نهادينه‭ ‬مي‌كنيم‭. ‬نهادهاي‭ ‬خانواده‭ ‬و‭ ‬مدرسه‭ ‬و‭ ‬دانشگاه‭ ‬و‭ ‬رسانه‌هاي‭ ‬جمعي‭ ‬در‭ ‬پرورش‭ ‬اين‭ ‬ذهنيت‭ ‬مؤثرند‭ ‬و‭ ‬آيا‭ ‬از‭ ‬اين‭ ‬تأثير‌پذيري‭ ‬آگاهند‭ ‬و‭ ‬اگر‭ ‬هستند‭ ‬چگونه‭ ‬عمل‭ ‬مي‌كنند؟

 

كم‌اهميتي‭ ‬زمان‭ ‬

براي‭ ‬ما‭ ‬ايراني‌ها‭ ‬اگر‭ ‬منصف‭ ‬باشيم‭ ‬مسئله‭ ‬زمان‭ ‬چندان‭ ‬اهميتي‭ ‬ندارد‭. ‬اگر‭ ‬مهم‭ ‬باشد‭ ‬در‭ ‬كاري‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬پيش‭ ‬مي‌گيريم،‭ ‬نهايت‭ ‬استفاده‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬مي‌بريم‭ ‬و‭ ‬براي‭ ‬زمان‌هاي‭ ‬ديگرمان‭ ‬برنامه‌ريزي‭ ‬مي‌كنيم‭. ‬اين‭ ‬ويژگي‭ ‬جمعي‭ ‬ماست‭. ‬براي‭ ‬نمونه،‭ ‬اگر‭ ‬مديري‭ ‬از‭ ‬كارمندش‭ ‬بخواهد‭ ‬در‭ ‬زمان‭ ‬مشخص‭ ‬و‭ ‬محدودي‭ ‬كار‭ ‬محوله‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬دهد،‭ ‬آن‭ ‬وقت‭ ‬آن‭ ‬كارمند‭ ‬به‭ ‬سرعت‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬زمان‭ ‬كمي‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬مي‌دهد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬سراغ‭ ‬كارهاي‭ ‬بعدي‭ ‬مي‌رود‭ ‬و‭ ‬اين‌گونه‭ ‬بازده‭ ‬كارش‭ ‬هم‭ ‬افزايش‭ ‬پيدا‭ ‬مي‌كند‭. ‬

به‭ ‬هرحال‭ ‬يادمان‭ ‬باشد‭ ‬اگر‭ ‬كشوري‭ ‬را‭ ‬توسعه‌يافته‭ ‬مي‌ناميم‭ ‬و‭ ‬رشد‭ ‬شاخص‌هاي‭ ‬اقتصادي‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬تحسين‭ ‬مي‌كنيم،‭ ‬شك‭ ‬نكنيم‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬سايه‭ ‬كار‭ ‬خوب‭ ‬و‭ ‬تلاش‭ ‬زياد‭ ‬با‭ ‬بازده‭ ‬كاري‭ ‬بالا‭ ‬بوده‭ ‬است‭.‬

ليلا‭ ‬وطنخواه/پرسش‭: ‬جواني‭ ‬25‭ ‬ساله‭ ‬هستم‭ ‬كه‭ ‬براي‭ ‬داشتن‭ ‬ازدواج‭ ‬موفق‭ ‬و‭ ‬انتخاب‭ ‬همسر‭ ‬بين‭ ‬نگاه‭ ‬والدينم‭ ‬و‭ ‬نگاه‭ ‬مدرن‭ ‬سرگردانم،‭ ‬لطفاً‭ ‬مرا‭ ‬راهنمايي‭ ‬كنيد‭.‬

پاسخ‭:‬‭ ‬براى‭ ‬رسيدگي‭ ‬به‭ ‬اين‭ ‬دغدغه‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬چند‭ ‬نكته‭ ‬ضروري‭ ‬است‭:‬

درباره‭ ‬ازدواج‭ ‬موفق،‭ ‬به‭ ‬شرايط‭ ‬و‭ ‬امكانات‭ ‬و‭ ‬معيارهاى‭ ‬لازم‭ ‬در‭ ‬انتخاب‭ ‬همسر‭ ‬بينديشيد‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬افراد‭ ‬آگاه،‭ ‬با‭ ‬تجربه،‭ ‬دلسوز‭ ‬و‭ ‬مورد‭ ‬اعتماد‭ ‬مشورت‭ ‬كرده‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬تجارب‭ ‬آنها،‭ ‬به‭ ‬ويژه‭ ‬شكست‌هاى‭ ‬آنان‭ ‬استفاده‭ ‬كنيد‭. ‬شناخت‭ ‬اين‭ ‬شكست‌ها‭ ‬سبب‭ ‬مى ‌شود‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬زمينه‌ها‭ ‬بيشتر‭ ‬توجه‭ ‬كنيد‭ ‬تا‭ ‬دچار‭ ‬حسرت‭ ‬و‭ ‬خسارت‭ ‬نشويد،‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬راستا،‭ ‬‮«‬والدين‮»‬‭ ‬بهترين‭ ‬گزينه‌اي‭ ‬هستند‭ ‬كه‭ ‬مى ‌توانيد‭ ‬از‭ ‬آنان‭ ‬كمك‭ ‬بگيريد‭. ‬همچنين‭ ‬در‭ ‬صورت‭ ‬امكان‭ ‬مي‌توانيد‭ ‬از‭ ‬نظرات‭ ‬مشاور‭ ‬ازدواج‭ ‬بهره‭ ‬بگيريد‭ ‬كه‭ ‬كمك‭ ‬بسيار‭ ‬خوبي‭ ‬است؛‭ ‬در‭ ‬ضمن‭ ‬سعي‭ ‬كنيد‭ ‬با‭ ‬مطالعه‭ ‬بيشتر‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬زمينه،‭ ‬از‭ ‬ملاك‌ها‭ ‬و‭ ‬معيارهاى‭ ‬‮«‬همسر‭ ‬شايسته‮»‬‭ ‬آگاهى‭ ‬كامل‌ترى‭ ‬پيدا‭ ‬كنيد‭.‬

گفتنى‭ ‬است،‭ ‬بايد‭ ‬در‭ ‬نظر‭ ‬بگيريد‭ ‬فرد‭ ‬مورد‭ ‬نظر،‭ ‬همه‭ ‬آن‭ ‬ويژگي‌ها‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬كامل‭ ‬ندارد؛‭ ‬همان‌طور‭ ‬كه‭ ‬خود‭ ‬انسان‭ ‬نيز‭ ‬دچار‭ ‬نقص‌ها‭ ‬و‭ ‬ضعف‌هايى‭ ‬است‭.‬

معيارها‭ ‬و‭ ‬ملاك‌هايى‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬انتخاب‭ ‬همسر‭ ‬بايد‭ ‬در‭ ‬نظر‭ ‬گرفته‭ ‬شود،‭ ‬دو‭ ‬نوع‭ ‬است‭: ‬الف‌ـ‭ ‬معيارهايى‭ ‬كه‭ ‬ركن‭ ‬و‭ ‬اساس‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬براى‭ ‬يك‭ ‬زندگى‭ ‬سعادتمندانه‭ ‬لازم‭ ‬است‭.  ‬ب‌ـ‭ ‬ملاك‌هايى‭ ‬كه‭ ‬شرط‭ ‬كمال‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬براى‭ ‬بهتر‭ ‬و‭ ‬كامل‌تر‭ ‬شدن‭ ‬زندگى‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬بيشتر‭ ‬به‭ ‬سليقه‭ ‬و‭ ‬موقعيت‭ ‬افراد‭ ‬بستگى‭ ‬دارد‭.‬

اين‭ ‬شاخصه‌ها‭ ‬و‭ ‬ملاك‌ها‭ ‬عبارت‭ ‬است‭ ‬از‭: ‬1ـ‭ ‬دين‌دارى؛‭ ‬انسانى‭ ‬كه‭ ‬دين‭ ‬ندارد،‭ ‬در‭ ‬حقيقت‭ ‬مرده‭ ‬متحرك‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬كسى‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬دين‭ ‬پايبند‭ ‬نباشد،‭ ‬هيچ‭ ‬تضمينى‭ ‬وجود‭ ‬ندارد‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬رعايت‭ ‬حقوق‭ ‬همسر‭ ‬و‭ ‬زندگى‭ ‬مشترك‭ ‬متعهّد‭ ‬باشد‭. ‬2ـ‭ ‬اخلاق‭ ‬حسنه؛‭ ‬شامل‭ ‬‭:‬‭ ‬نرم‌خويي‭ ‬و‭ ‬انعطاف‌پذيري،‭ ‬خوش‌گويي‭ (‬خوش‌زباني‭)‬،‭  ‬خوش‌رويي‭ ‬و‭ ‬گشاده‌رويي‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬واقع‭ ‬بزرگوارى‭ ‬و‭ ‬انعطاف‌پذيري‭ ‬در‭ ‬پذيرش‭ ‬حق،‭ ‬بيان‌كننده‭ ‬احوال‭ ‬درونى‭ ‬و‭ ‬آينه‭ ‬دل‭ ‬انسان‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬بايد‭ ‬شخص‭ ‬مورد‭ ‬نظر‭ ‬تا‭ ‬حدودى‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭. ‬3ـ‭ ‬شرافت‭ ‬و‭ ‬اصالت‭ ‬خانوادگى؛‭ ‬منظور‭ ‬نجابت‭ ‬و‭ ‬پاكى‭ ‬خانواده‌هاست؛‭ ‬زيرا‭ ‬ازدواج‭ ‬دختر‭ ‬و‭ ‬پسر‭ ‬تنها‭ ‬پيوند‭ ‬و‭ ‬تركيب‭ ‬دو‭ ‬فرد‭ ‬نيست؛‭ ‬بلكه‭ ‬پيوند‭ ‬دو‭ ‬خانواده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬نمي‌توان‭ ‬گفت‭ ‬من‭ ‬مي‌خواهم‭ ‬با‭ ‬خود‭ ‬اين‭ ‬فرد‭ ‬ازدواج‭ ‬كنم‭ ‬و‭ ‬كارى‭ ‬به‭ ‬خانواده‭ ‬و‭ ‬فاميلش‭ ‬ندارم‭! ‬اين‭ ‬فرد‭ ‬شاخه‌اي‭ ‬از‭ ‬اين‭ ‬خانواده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬ريشه‌هاي‭ ‬همان‭ ‬درخت‭ ‬تغذيه‭ ‬كرده‭ ‬و‭ ‬صفات‭ ‬اخلاقى،‭ ‬روحى‭ ‬و‭ ‬جسمى‭ ‬آن‭ ‬خانواده‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬راه‭ ‬وراثت‭ ‬و‭ ‬محيط‭ ‬و‭ ‬عادات‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آورده‭ ‬است‭. ‬4ـ‭ ‬تناسب،‭ ‬همتايى‭ ‬و‭ ‬كفو‭ ‬همديگر‭ ‬بودن؛‭ ‬اينها‭ ‬از‭ ‬حساس‌ترين‭ ‬نكاتى‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬بايد‭ ‬در‭ ‬انتخاب‭ ‬همسر‭ ‬مورد‭ ‬توجه‭ ‬قرار‭ ‬گيرد‭. ‬همتايى‭ ‬و‭ ‬تناسب‭ ‬از‭ ‬نظر‭ ‬و‭ ‬جنبه‌هاى‭ ‬گوناگون‭ ‬ضرورى‭ ‬است؛‭ ‬پيشتر‭ ‬از‭ ‬همه‭ ‬همتايى‭ ‬و‭ ‬هماهنگى‭ ‬از‭ ‬نظر‭ ‬اعتقادي‭ ‬و‭ ‬باورهاي‭ ‬فرهنگى‭ ‬و‭ ‬فكرى‭ ‬اوست‭ ‬كه‭ ‬اگر‭ ‬اتفاق‭ ‬بيفتد‭ ‬تقريباً‭ ‬80‭ ‬درصد‭ ‬كفويت‭ ‬و‭ ‬هماهنگي‌هاي‭ ‬ديگر‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬بر‭ ‬دارد‭.‬