هدف بسیج اساتید مدیریت پژوهش است

*سازمان بسیج اساتید با چه رویکردی بحث طرح تحول را پیگیری می نماید؟
** همه تحلیل گران بر این اعتقادند که دیگر دوره «هارت پاور» گذشته و دوره «سافت پاور» است. یعنی قدرت یک کشور تنها براساس ع ده وعده نظامی نیست براساس ع ده و عده فکری و علمی است. بر مبنای این نظر بسیج اساتید بدنبال این است که ابزار و آلات دفاعی جدیدی را برای کشور طراحی کند و این همان چیزی است که در قرآن کریم آمده است. «و اعدوالهم مااستطعتم من قوه و من رباط الخیل ترهبون به عدوالله وعدوکم¤» یعنی باید آنقدر قوت و قدرت داشته باشید که دشمن بترسد به گونه ای که اصلا وارد جنگ با شما نشود. این آیه دقیقا یعنی همان بازدارندگی است.
بر همین مبنا در رویکرد تحولی، بسیج اساتید ماموریت خودش را به سمت افزایش توان علمی کشور با تاکید بر بازدارندگی هدایت نموده است. نگرش ما در سازمان بسیج اساتید این نیست که اساتید متدین و دلسوز کشور را شناسایی کنیم و مانند سایر اقشار بسیج رزم انفرادی و بدنی دهیم. وظیفه سازمان بسیج اساتید در مقطع کنونی این است که قوای فکری و اندیشه ای اساتید متدین در سطح دانشگاهها را به سمت اهداف عالیه اسلام و انقلاب اسلامی هدایت کند.
این نگاه همواره از زمان تاسیس سازمان بسیج اساتید (1379) وجود داشت که باید اساتید بسیجی را در موضوعات پژوهشی متمرکز کرد تا از یافته های جدید علمی آنها در حوزه دفاع و امنیت کشور استفاده گردد. در رویکرد جدید سازمان هدف اصلی این نیست. هدف ما در بسیج اساتید علم نیست، بلکه هدف علما است، پژوهش نیست، پژوهشگر است. پژوهش جایش در دانشگاههاست. حتی برای انجام پژوهش های دفاعی طبقه بندی شده هم باید به دانشگاههایی چون امام حسین (ع)، مالک اشتر و علوم دفاعی مراجعه کرد.
بخاطر همین تلقی غلط حتی در مدیریت های عالی مطرح شد که بسیج اساتید از ماموریت های اصلی اش فاصله گرفته است. پاسخ مسئله چیست؟
وظیفه و ماموریت سازمان بسیج اساتید در ساختار جدید «مدیریت پژوهش» است. در سطح دانشگاهها تعداد قابل توجهی اساتید دلسوز و پژوهشگر متعهد وجود دارند که بسیج اساتید وظیفه دارد اینها را به سمت و سویی که امنیت و اقتدار کشور نیاز دارد، هدایت کند.
در سطح مراکز آموزش عالی کشور پژوهشگرانی داریم که توان مدیریت پژوهش را ندارند ولی نیاز دارند که کسی یا سازمانی یا مرکزی اینها را مدیریت کند، جهت نشان بدهد، با اعتبارات مالی از آنها حمایت کند. هم اکنون در معاونت پژوهش دانشگاه صنعتی شریف همین کار را عملیاتی نموده ایم. خود معاونت کار پژوهشی نمی کند. بلکه پژوهشگر را حمایت و هدایت می کند.
منتهی سرپل ارتباطی معاونت پژوهشی دانشجویان نیستند. ما به سراغ سلسله جنبان پژوهش و تحقیق یعنی اساتید دانشگاه رفته ایم. معاونت پژوهشی دانشگاه یک هرمی را ترسیم کرده که در راس آن اساتید قرار دارند. با دانشجو به صورت مستقیم کار علمی و پژوهشی انجام نمی گیرد. از طریق اساتید، دانشجویان دوره دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی کار پژوهشی انجام می گیرد. این یک حرکت راهبردی است.
*بسیج اساتید با چه ساز و کاری قصد دارد «مدیریت پژوهش» را در سطح اساتید بسیجی سراسر کشور عملیاتی نماید؟
**ممکن است مطرح شود که در سازمان بسیج اساتید، بسیاری از اساتید متدین و دلسوز داریم ولی مدیر خوبی نیستند که بخواهند از این نوع جنس کارها انجام بدهند و پژوهش را مدیریت و هدایت کنند. برای رفع این مشکل دو دایره تودرتو در سطح بسیج اساتید ترسیم نموده ایم. دایره بزرگتر و دایره کوچکتر (مرکزی). دایره بزرگتر به این معنی است همه اساتید متدین که دلشان برای کشور و مملکت می تپد و دغدغه خدمت به مردم را دارند وارد این دایره می شوند و در قالب گروه های 16 گانه علمی کار پژوهشی انجام می دهند. البته در دایره بزرگتر هم عده ای هستند که هم توانایی انجام پژوهش را دارند و هم توانایی مدیریت پژوهش را. این نوع اساتید از طریق اجرای برنامه های مختلف سازمان وارد دایره کوچکتر یا دایره مرکزی می شوند.
اگر سازمان بسیج اساتید بتواند در دایره مرکزی نیروهای خودش را خوب بشناسد و بنیه علمی، تحلیلی و فرهنگی آنها را ارتقا دهد، آن موقع توان مدیریت دایره بزرگتر یا دایره بیرونی را هم پیدا خواهد کرد و از طریق آن نیز می تواند مدیریت پژوهش کل مراکز آموزش عالی را بدست گیرد. راهبرد جدید، بسیج اساتید در عرض دیگر دستگاهها و سازمانها نیست بلکه در طول قرار دارد و نکته مهم و اساسی این است که «مدیریت پژوهش» حلقه مفقوده ای است که در هیچ جای نظام اداری کشور متولی ندارد و این وظیفه خطیر را امروزه بسیج اساتید کشور برعهده گرفته است.
*حلقه مفقوده را بیشتر توضیح دهید؟
**مثالی می زنم. بندهای انگشتان دست را دست انسان حرکت می دهد. در این مسیر، بندهای انگشتان را پنجه دست اداره می کند. پنجه دست را ساعد دست و ساعد را بازو اداره می کند. بسیج اساتید در واقع مثل آن ساعدی است که منویات و خواسته های فرماندهی کل را به پنجه ها یا انگشتان دست منتقل می کند. از قبل فرماندهی کل و اساتید و دانشجویان وجود داشتند ولی ساعد (مدیریت پژوهش) وجود نداشت این ساعد حلقه مفقوده ای بود که بسیج اساتید ایجاد نموده است. اکنون ماموریت اصلی سازمان طراحی و ایجاد ساز و کار برای این ساعد است و این حلقه مفقوده همیشه بوده است.
از سوی دیگر اگر بسیج اساتید ماموریت اصلی خود را «پژوهش محوری» قرار می داد. یک کار نو و جدیدی نبود و در عرض سایر سازمانهای پژوهشی و پژوهشگران قرار می گرفت. از زمانی که این تفکر در بسیج اساتید شکل گرفت اکثر صاحب نظران آن را تایید کردند و از ابتدای امسال به سمت عملیاتی نمودن این تفکر حرکت کردیم.
*برای اجرایی نمودن این راهبرد اصولی چه برنامه هایی را طراحی نموده اید؟
**یکی از مهمترین ساز و کارهایی که در نظر گرفته ایم راه اندازی یک پرتال علمی و پژوهشی است. پرتال یک نوع وبلاگ پیشرفته است که در وب سایت بسیج اساتید asatidorg wwwbasij طراحی شده است. در این پرتال نرم افزاری 8 تالار گفتمان ایجاد شده که 8 دبیر علمی مدیریت این تالارهای گفتمان را برعهده دارند. این تالارها عبارتند از:
1- تالار مهندسی فرهنگی
2- تالار الگوی توسعه اسلامی ایرانی
3- راهبرد مهار تورم و برنامه توسعه اقتصادی کشور
4- نظام آموزشی با رویکرد پژوهش محوری و خلاقیت و نوآوری
5- انرژی، محیط زیست و توسعه و برنامه ریزی
6- مدیریت نوین براساس
IT 7- پدافند غیر عامل
8- نقش ایران در خاورمیانه و پس از خاورمیانه جدید.
با ایجاد تالارهای گفتمان در فضای اینترنتی توانسته ایم مانع مسافت و گرفتاریهای رفت و آمد را برای اساتید بسیجی سراسر کشور مرتفع کنیم و اساتید بسیجی در تخصص های مختلف وارد این پرتال نرم افزاری می شوند و ضمن آشنایی با نظرات سایر اساتید بسیجی در موضوع خاص، در آن مورد نظرات علمی و کارشناسانه خود را ارائه می نمایند.
یکی از مزیت های مهم این تالارها این است که از طریق آن می توانیم اساتید خوش فکر و توانمند که تفکرات استراتژیک و راهبردی دارند را شناسایی کنیم. هر ساله بسیج اساتید در مرداد ماه همایشی با حضور اساتید بسیجی برگزار می کند که امسال تصمیم داریم از طریق همین پرتال اساتید نخبه و صاحب نظر را مورد شناسایی قرار دهیم و بصورت حضوری آنها را به همایش سالانه دعوت کنیم و از نزدیک با نقطه نظرات علمی آنها بیشتر آشنا شویم.
ارتقای سطح علمی و اجرایی اساتید نخبه از طریق تدوین برنامه پنج ساله پنجم کشور نیز از دیگر برنامه های ماست که تصمیم داریم اجرایی کنیم.
*جنابعالی که یک استاد پژوهشگر هستید و یافته های علمی متعددی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده اید، بفرمایید هم اکنون نظام اداری کشور بویژه در بحث برنامه ریزی با چه مشکلی مواجه است؟
**سیستمی که در نظام اداری کشور وجود دارد یک سیستم ستادی است نه صفی. یعنی وقتی قرار است مثلا برنامه پنج ساله پنجم تدوین شود، باید موضوعات مختلفی مشخص شود، نیروهای پژوهشی زبده و کارآمد سازماندهی شوند، یک سری پایان نامه ها باید برای آن تعریف گردد، چندین پروژه تحقیقی برای آن تعریف شود و اساتید و دانشجویان این پروژه ها را در یک زمان خاص مورد مطالعه و بررسی قرار دهند ونتایج پژوهش خود را ارایه نمایند. این کار می شود یک عمل صفی با مدیریت ستادی.
الان چه اتفاقی می افتد؟ مثلا برای تدوین برنامه پنج ساله با حضور اعضای ستاد جلسه ای برگزار می شود و یک روز از صبح تا غروب بحث می کنند و تمام می شود. این کار یعنی کار ستادی بدون صف؟! و این نحوه کارهاست که کشور را گرفتار خودش نموده است و معضل و مشکل اصلی همین جاست.
*نکته پایانی ...
**بسیج اساتید هم زمین و هم بذر خوبی دارد ولی آبی وجود ندارد که این بذر خوب رشد مناسب داشته باشد. در جلسات مختلف با حضور آقایان برنامه ها و طرح های جدید سازمان بسیج اساتید را مطرح می کنیم و آنها تایید و تحسین می کنند ولی از حمایت خبری نیست.