پشت پرده ناامنی های عراق/حسن هانی زاده

بصیرت: پاسخ دقیق به این پرسش نیازمند بازنگری در روند سیاسی عراق قبل از سقوط دیکتاتور بغداد در مارس 2003 است.کشورهای عرب منطقه از جمله عربستان، کویت، امارات متحده، مصر و اردن تا قبل از آن تاریخ وجود یک دیکتاتور «ضعیف و فلج» در عراق را بسیار مفیدتر از وجود نظامی دموکراتیک و مردمسالار می دانستند.به همین دلیل زمانی که نیروهای آمریکا در سال 1991 میلادی و در جریان آزادسازی کویت از اشغال عراق قصد ترور صدام دیکتاتور معدوم عراق را داشتند رهبران چند کشور عربی با این ترور بشدت مخالفت کردند.اعتقاد رهبران سعودی، امارات، مصر و اردن این بود که در صورت ترور صدام، خلا قدرت در عراق بوجود خواهد آمد و در نهایت شیعیان که اکثریت این کشور را تشکیل می دهند، قدرت را در دست می گیرند.
لذا رایزنی سریع جرج بوش پدر رئیس جمهوری وقت آمریکا با سران این کشورها در حمله نیروهای ائتلاف برای آزاد سازی کویت، موجب شد تا طرح ژنرال نورمن شوارتسکف فرمانده نیروهای آمریکا برای ترور صدام متوقف شود.پس از سرنگونی صدام در سال 2003 اختلاف میان سران برخی کشورهای عرب منطقه با آمریکا بر سر جانشینی صدام شدت گرفت زیرا اعراب خواهان تشکیل رژیمی با رویکردی ضد شیعی در عراق بودند.اما روند شتاب آلود حوادث عراق پس از سقوط صدام فضای جدیدی را برای حضور قدرتمندانه اکثریت ملت عراق در عرصه های سیاسی این کشور فراهم کرد.
این اکثریت در دوران دیکتاتوری رژیم بعث در حاشیه بودند و مجموعه ای از وابستگان به تکریتی ها و اعضای حزب بعث قدرت مطلقه عراق را برای مدت 35 سال در اختیار داشتند. فضای جدید عراق با به قدرت رسیدن دو طایفه مهم شیعه و کردها نگرانی رهبران کشورهای عرب پیرامون عراق را به دنبال داشت.علت این امر این است که رژیمهای دیکتاتور عرب از شکل گیری یک نظام پارلمانی و دموکراتیک مشابه لبنان بیمناک بودند زیرا اعتقاد دارند که چنین نظامی ممکن است به الگویی از دموکراسی و مردمسالاری برای ملتهای عرب تبدیل شود.
پس از سقوط صدام عناصر سلفی و وهابی و القاعده با کمک برخی کشورهای عرب پیرامون عراق، با هدف جلوگیری از شکل گیری یک چنین نظام سیاسی وارد این کشور شدند.ائتلاف نامقدس این مجموعه ها با عناصر حزب بعث که همچنان در بدنه نظام جدید عراق نفوذ دارند به تشدید نا امنی ها در عراق کمک کرد.نیروهای اشغالگر نیز با عقب نشینی از شهرهای عراق هدایت غیرمستقیم این تروریستها را به عهده گرفتند زیرا نیروهای آمریکایی برای حضور فیزیکی دوباره خود نیازمند توجیه امنیتی هستند. کوتاه سخن اینکه هشدار اخیر رهبران سیاسی عراق مبنی بر وجود مجموعه های تروریستی با رویکردی سلفی برای ناامن کردن عراق نشان می دهد که آمریکا و برخی کشورهای عرب منطقه از جمله عربستان و نیز عناصر حزب منحله بعث بطور مستقیم و غیرمستقیم در سازماندهی گروههای تروریستی نقش دارند.