کوشنر; سمبل تزلزل سیاسی فرانسه

« برنار کوشنر » وزیر امور خارجه فرانسه که در خلال ماه گذشته با اتخاذ مواضع چندگانه در قبال جمهوری اسلامی ایران تعجب و شگفتی ناظران مسایل بین المللی را برانگیخته است در آخرین اظهارنظر در قبال پرونده هسته ای ایران اعلام کرده که پاریس به هیچوجه موضع خود را نسبت به تهران تشدید نکرده است . وی در خلال سفر رسمی به ترکیه بارها از ایران به عنوان کشوری بزرگ یاد کرد.

آخرین سخنان کوشنر در خصوص ایران و تاکید وی بر تندتر نشدن مواضع پاریس بر ضد تهران تنها یک روز پس از ارسال نامه وی برای وزیران امور خارجه 28 کشور اتحادیه اروپا صورت می گیرد که در آن رییس دیپلماسی فرانسه خواستار اعمال تحریم های بیشتر اقتصادی بر ضد ایران شده بود. این درخواست که از سوی فرانسه و از زبان وزیر امور خارجه این کشور بیان شده است در حوزه روابط متعارف سیاسی تا بدان حد عجیب و یک طرفه است که خبرگزاری فرانسه به نقل از یک دیپلمات اروپایی از طرح آن از سوی پاریس ابراز شگفتی کرده است . این منبع خبری همچنین از زیان قابل توجه و هنگفت اروپاییان در صورت وضع چنین تحریم هایی خبر داده است . با این همه این نخستین تضاد آشکار در مواضع وزیر امور خارجه فرانسه در قبال مسایل ایران نبوده است .

کوشنر که از اردیبهشت ماه گذشته و پس از پیروزی « نیکلا سارکوزی » در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه بر مسند وزارت امور خارجه این کشور نشسته است در خلال مدت زمان اندک وزارت خود بارها انتقادات شدید و گسترده دولتمردان کشورش را به دلیل اتخاذ مواضعی نسنجیده بر انگیخته است . وی شامگاه 16 سپتامبر(25 شهریور) و هنگامی که در برنامه پربیننده « گراند ژوری » که با حضور سه نفر از روزنامه نگاران شناخته شده فرانسوی در شبکه اول تلویزیون این کشور سخن می گفت با بیان کلماتی بی سابقه و خارج از عرف و سنت شناخته شده سیاسی درباره فعالیت های هسته ای ایران به گونه ای ناشیانه سخن گفت که بحرانی رسانه ای و سیاسی را در فرانسه برانگیخت .

نکته جالب توجه آنکه سخنان تحریک کننده وزیر خارجه فرانسه در مورد ایران تنها اندکی پس از اعلام نظر رسمی آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص فعالیتهای هسته ای تهران صورت گرفت . « محمد البرادعی » مدیر کل این آژانس در 27 ماه اوت گذشته و در بیانیه خود به طور رسمی بر شفاف و مسالمت آمیز بودن برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده بود. به گفته البرادعی هیچ نشانه ای از انحراف در برنامه های هسته ای ایران مشاهده نمی شود. وی که اداره کننده تنها نهاد رسمی بین المللی نظارت بر فعالیت هسته ای کشورهای جهان است همچنین درگفت وگو با خبرنگاران بر این نکته تاکید کرده بود که توسل به زور و جنگ را در پرونده هسته ای ایران دیوانگی می داند.

سخنان غیرمتعارف کوشنر که آشکارا فرضیه بحران سازی را در خصوص پرونده هسته ای ایران بر زبان رانده بود اگر چه با استقبال رژیم صهیونیستی و برخی مقامات تندرو کاخ سفید روبرو شد اما موجی از انتقادات گسترده را در فرانسه اروپا و دیگر نقاط جهان برانگیخت . آلمان به عنوان نزدیک ترین متحد پاریس در اروپا بلافاصله بر دوری خود از مواضع کوشنر تاکید کرد و دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز به هیچ روی نظر مساعدی نسبت به اظهارات بحران ساز وزیر امور خارجه فرانسه از خود نشان ندادند. در فرانسه نیز دولتمردان این کشور به سختی در برابر سخنان وزیر امور خارجه واکنش نشان دادند و حتی مجلس راستگرای ملی این کشور کوشنر را برای ادای توضیحاتی درخصوص این مواضع عجیب به پارلمان فرا خواند. کوشنر که با موج فزاینده انتقادات از داخل و خارج فرانسه روبرو شد دو روز پس از ایراد سخنان بحران سازش و هنگامی که برای سفری رسمی عازم مسکو بود در مصاحبه با روزنامه « لوموند » چاپ پاریس به اصلاح مواضع خود پرداخت . وی که تزلزل و ضعف مواضع اش به خوبی در این مصاحبه آشکار بود اعلام کرد که هوادار صلح است و حتی برای پیشبرد مذاکرات با مقام های ایرانی حاضر است به ایران سفر کند.

با این همه این نقطه پایان مواضع ضد و نقیض کوشنر نبوده است . وی پس از آنکه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با « منوچهر متکی » همتای ایرانی خود به گفت وگو نشست و از آنچه تحریف سخنانش در رسانه ها خواند ابراز تاسف کرد اما بار دیگر در بازگشت به پاریس از کلمه نفرت بار جنگ درخصوص بحران هسته ای ایران استفاده کرد. وزیر خارجه فرانسه پس از بازگشت از نیویورک برای ادای توضیحاتی در خصوص سخنان 16 سپتامبر خود در مجلس ملی فرانسه حاضر شد . هنگامی که کوشنر با اعتراض مکرر نمایندگان مجلس روبرو شد قول داد که دیگر از کلمات بحران ساز در مواضع و سخنان خود در خصوص ایران استفاده نکند.

فرانسه شاید مدت زمانی بس طولانی و دراز است که چنین تشتت و تزلزلی را از رییس دیپلماسی خود مشاهده نکرده باشد. اما با نگاهی به پیشینه حیات سیاسی و اجتماعی کوشنر شاید بتوان گفت که این فقدان ثبات شخصیت سیاسی وی تنها به دوران کوتاه وزارت وی بر وزارت امور خارجه فرانسه باز نمی گردد. وی هم اکنون به عنوان شخصی مطرود و رانده شده از میان هم پیمانان سیاسی چند ده ساله خود مطرح است که سودای نیل به وزارت بر تمامی آرمان های به اصطلاح مترقی وی سایه افکنده و به یکباره تمامی آن را به کناری نهاده است .

کوشنر با چرخش های عجیب در مواضع سیاسی خود از راه هایی بس عجیب در صحنه سیاسی و اجتماعی فرانسه گذر کرده است که کمتر شخصیتی بدان طی طریق کرده است . وی که همچون متحد جدید و تازه به قدرت رسیده خود سارکوزی یک یهودی زاده است در سال 1939 (1318 ) در شهر آوینیون در جنوب فرانسه به دنیا آمد . او به عنوان دانشجوی پزشکی تحصیلات آکادمیک خود را در پاریس پی گرفت و در همان اوان جذب حزب کمونیست فرانسه شد. گرایش های بسیار تند و چپ گرانه کوشنر جوان وی را به یکی از رهبران اعتصاب های دانشجویی در بحران ماه می 1968 (1347 ) پاریس مبدل ساخت . وی در حرکت های تند و رادیکال دانشجویی در آن ایام به عنوان یکی از کمونیست های سرسخت شناخته شده بود.

کوشنر که در دوران اعتصابات و تظاهرات دانشجویی سودای نیل به قدرت و مطرح شدن در عرصه های اجتماعی را از خود به نمایش گذارده بود در سال 1971 میلادی (1350 ) به همراه شماری از پزشکان فرانسوی موسسه ای غیر دولتی با عنوان پزشکان بدون مرز را بنیان نهاد. این موسسه که برای امدادرسانی به محرومان در نقاط مختلف جهان تشکیل شده بود با برخی حمایت های دولت فرانسه بزودی به نهادی خیریه در عرصه بین المللی تبدیل شد. با این همه کوشنر به تدریج با دیگر همراهان خود در این نهاد خیریه غیر دولتی از راه همراهی و موافقت خارج شد و ناگزیر به کناره گیری از موسسه پزشکان بدون مرز شد. وی برای جبران این ناکامی انجمن دیگری را در سال 1979 میلادی (1358 ) با کمک برخی از همراهان و دوستان متمول خود با عنوان « انجمن پزشکان جهان » بنیان نهاد . با این همه این انجمن هیچگاه نتوانست اعتباری جهانی و گسترده آن گونه که مدنظر بنیان گذار آن بود کسب کند.

کوشنر که بسیار مایل بود نام خود را با عناوین انساندوستانه بین المللی پیوند بزند در سال 1993 میلادی (1372 ) انجمن غیر دولتی دیگری را با عنوان « بنیاد اقدام انساندوستانه » بنا نهاد. وی که به طرح شعارهای انسان دوستانه پرداخته بود پس از آنکه در سال های دهه 1970 (1350 ) به فعالیت های خود در حزب کمونیست فرانسه پایان داد به تدریج به اردوگاه سوسیالیست های این کشور گرایش یافت .

کوشنر در سال 1994 میلادی (1377 ) در انتخابات پارلمان اروپا جزو فهرست انتخاباتی سیاست مدار سوسیالیست معروف فرانسه « میشل روکار » قرار گرفت و توانست بدین نهاد اروپایی راه یابد . وی سرانجام به طور رسمی در تاریخ ششم اکتبر سال 1998 میلادی (1375 ) به حزب سوسیالیست فرانسه پیوست .

کوشنر در ژوییه سال 1999 میلادی از سوی دبیر کل سازمان ملل متحد به عنوان نماینده عالی این سازمان در کوزوو منصوب شد . این سمت در حقیقت مفاهمه ای بین آمریکا و فرانسه بود که در پی همراهی پاریس با واشنگتن در عملیات نظامی بالکان صورت می گرفت . از آنجا که « لیونل ژوسپن » سوسیالیست در آن هنگام منصب ریاست دولت فرانسه را بر عهده داشت طبیعی بود که فرانسویان یکی از چپ گرایان حزب سوسیالیست را برای تصدی این سمت معرفی کنند. با این همه دوران نمایندگی کوشنر در کوزوو برای وی دورانی خوش یمن محسوب نمی شود. وی که ظاهرا به عنوان نماینده دبیر کل سازمان ملل در امور انساندوستانه راهی منطقه جنگ زده و ویران کوزوو شده بود نتوانست از مطامع سیاسی خود در این سمت پرهیز کند. اتهامات سیاسی که وی بر ضد صرب ها و به منظور خوشایند نیروهای آمریکایی در منطقه ایراد کرده بود توسط برخی از روزنامه نگاران حاضر در منطقه به عنوان اتهاماتی کذب و نادرست مطرح و در معرض قضاوت جهانیان قرار گرفت .

طمع کوشنر برای صعود به دیگر مناصب بین المللی از این پس هیچگاه مجال تحقق نیافت و وی با وجود اعلام نامزدی خود برای احراز مناصبی در سازمان هایی چون کمیساریای عالی پناهندگان و سازمان بهداشت جهانی با مخالفت جهانیان روبرو شد به گونه ای که در نخستین سال های 2000 میلادی (1386 ) رسانه های جهانی از وی به عنوان نامزد ناکام احراز مناصب بین المللی نام بردند .

کوشنر که درصدد ارایه چهره ای از یک پزشک انساندوست از خود برآمده بود در خلال تجاوز نظامی آمریکا به عراق در سال 2003 میلادی (1382 ) ناگزیر چهره واقعی خود را آشکار ساخت . وی در این سال اگر چه نتوانست آشکارا بر جنگ آمریکا بر ضد عراق مهر تایید بزند اما در زمره معدود سیاستمداران فرانسوی بود که احساس همدردی و همراهی خود را با واشنگتن در خلال این جنگ پنهان نساخت .

در صحنه داخلی فرانسه نیز وی تا سال 2007 میلادی (1386 ) همچنان از اعضای برجسته حزب سوسیالیست فرانسه باقی ماند . در انتخابات ریاست جمهوری این سال وی همانند دیگر هم پیمانان سیاسی خود از نامزدی خانم « سگولن روایال » جانبداری کرد. وی حتی از جمله سیاستمدارانی بود که خواستار اتحاد « فرانسوا بایرو » دیگر بخت دار بزرگ پیروزی در این انتخابات با خانم روایال برای جلوگیری از به قدرت رسیدن « نیکلا سارکوزی » راستگرا شده بود. با این همه پس از پیروزی سارکوزی و طرح پیشنهاد عجیب و غیرمنتظره رییس جمهوری جدید به کوشنر برای تصدی وزارت امور خارجه سودای قدرت وی را به چرخش بزرگ دیگری در حیات سیاسی اش واداشت . کوشنر با پاسخ مثبت به سارکوزی با خشم شدید هم پیمانان پیشین خود در حزب سوسیالیست مواجه شد و « فرانسوا اولاند » دبیر اول حزب سوسیالیست اخراج قطعی کوشنر را از حزب به دلیل همراهی وی با سارکوزی اعلام داشت . به گفته اولاند کوشنر با پذیرفتن سمت وزارت در کابینه سارکوزی به طور خودکار از حزب سوسیالیست اخراج می شود چرا که وی در انتخاباتی که از این پس در فرانسه برگزار خواهد شد در کنار راستگرایان و بر ضد نامزدهای حزب سوسیالیست عمل خواهد کرد.

چرخش سیاسی کوشنر و هم پیمان شدن با سارکوزی رقیب سرسخت سیاسی حزب سوسیالیست را می توان نشان دیگری از بی ثباتی سیاسی و اجتماعی وزیر امور خارجه جدید فرانسه دانست . کوشنر با روی گرداندن از یاران و هم پیمانان قدیمی خود برای مدتی بر سمت وزارت امور خارجه فرانسه تکیه خواهد زد. سمتی که تاکنون تنها برای وی جنجالی از بدنامی و عملکردی پر فراز و نشیب و بی ثبات به همراه داشته است . آنچه بزودی از کوشنر 69 ساله در فرانسه باقی خواهد ماند نزدیکی غیر منطقی مواضع اتخاذ شده از جانب وی نسبت به کاخ سفید و اسراییل و رویارویی با منطق صلح و آرامش و پرهیز از خصومت و درگیری است .