قیام خونین 15 خرداد (بخش ششم)

 پروفسور حمید مولانا
قدرت های استعماری همیشه از رسانه ها برای نفوذ در ایران و اجرای سیاست های خود استفاده کرده اند. در سال 1341 که شاه با پشتیبانی و علاقه فوق العاده آمریکا از برنامه «انقلاب سفید» و «اصلاحات» خود پرده برداری کرد این نوع رسانه ها به شبهه افکنی پرداختند و کوشیدند تا چهره روحانیون و مبارزین ضدرژیم پهلوی و به ویژه امام خمینی(ره) را مخدوش کنند.
در دهه 1340 شمسی (1960 میلادی) نه شبکه های بین المللی تلویزیونی امروز و نه سایت ها و پایگاه های اینترنتی کنونی وجود داشت. تبلیغات رسانه ای منحصرا توسط مطبوعات و تا حدودی به وسیله سخن پراکنی های رادیوئی بین المللی مانند صدای آمریکا، بی.بی.سی، و رادیو مسکو صورت می گرفت. مطبوعات و رسانه های داخلی نیز کاملا تحت کنترل رژیم پهلوی بودند. در آمریکا جان. اف.کندی رئیس جمهور وقت (از حزب دموکرات) به علت جوان بودن و اینکه اولین مسیحی کاتولیکی است که به کاخ سفید راه یافته است (و ممکن است برعکس ژنرال دوایت آیزنهاور رئیس جمهور پیشین از حزب جمهوریخواه) از حرارت «جنگ سرد» بین غرب و شرق یعنی شوروی و آمریکا بکاهد، مورد علاقه افکار عمومی در ایالات متحده و در سطح بین المللی بود.
ایرانی های مقیم آمریکا که اکثریت آن را بازرگانان، دانشجویان و گروه کوچکی از دیپلمات های وزارت خارجه تشکیل می دادند از چندهزار تجاوز نمی کرد. تعداد آمریکائی های نظامی و غیرنظامی در ایران در سال 1341 بیشتر از عده دانشجویان ایرانی در دانشگاه های آمریکا بود. مردم عادی آمریکا و حتی بسیاری از نخبگان آن کشور آگاهی و اطلاعات عمیقی از ایران نداشتند. فرش ایرانی، گربه ایرانی، خاویار ایرانی، و شاه و ملکه تنها موضوعاتی بودند که آمریکایی ها به آن توجه می کردند. مبارزه یک روحانی و فقیه اسلامی علیه یک نظام چندین ساله شاهنشاهی برای آمریکائی ها و نخبگان آن کشور کاملا غیرعادی بود و مطبوعات و رسانه های آمریکا نیز به این جهل و نادانی عمومی در مورد تاریخ و تمدن و تحولات ایران دامن می زدند. ولی سرسپردگی و حقارت حاکمیت یک شاه مقابل یک ابرقدرت مثل آمریکا بیش از این نمی توانست جلوه دیگری داشته باشد.
در زمستان 1341، به دنبال رفراندوم رژیم پهلوی درباره اصول 6گانه «انقلاب سفید» بسیاری از کشورهای غربی از جمله سفیر انگلیس و ملکه انگلیس به او تبریک گفتند. نیویورک تایمز پس از انجام رفراندوم در ایران نوشت «ایران برای دریافت کمک آمریکا شرایط مناسب تری پیدا کرده است.» یک مجله شوروی (سابق) نوشت: «نتیجه رفراندوم نشانه پشتیبانی مردم از اصلاحات اراضی و اجتماعی شاه است.» آمریکا و شوروی هر دو به علت اینکه اعتراض و شورش علیه برنامه های شاه از طرف یک رهبر اسلامی است، در حمایت خود از شاه همزبان بودند.
روزنامه واشنگتن پست تحت عنوان «مخالفان چه فکر می کنند؟» از «پیروزی ملت» ایران صحبت کرد و نوشت «رأی قاطع ملت ایران به اصلاحات پیشنهادی شاهنشاه پیروزی انقلاب اصلاحاتی ایران را تضمین کرده است». این روزنامه با احتیاط اضافه می کند که «قرار است در بهار یا تابستان آینده (1342) انتخابات پارلمانی در ایران برگزار شود»؛ ولی نمی نویسد که چرا پارلمان یا مجلس شورای ملی آن روز ایران در حال تعطیلی به سر می برد. روزنامه دیلی تلگراف مراجعه به آرای عمومی در ایران را نشانه دوری از «دوران تهیدستی و رهائی از فئودالیسم» می داند و با تبریک به شاه ایران اضافه می کند که «بدون شک شاهنشاه ایران در صف بزرگ شاهان ایران مقام شایسته ای را کسب کرده است.»
روزنامه ایونینگ استار واشنگتن در سر مقاله ای مخالفت با شاه را «عناصر ارتجاعی» نامیده و می نویسد معلوم نیست مخالفان شاه به چه جهت و برای چه با او مخالفت دارند. رایزن مطبوعاتی ایران از واشنگتن گزارش می دهد که بیشتر روزنامه ها و شبکه های رادیو- تلویزیون در ایالات متحده گفتارها و تفسیرهای مهمی پیرامون تحولات اصلاحی ایران انتشار داده اند و از انقلاب سفیدشاه حمایت می کنند (اطلاعات، 10بهمن 1341). مجله تایم آمریکائی با تیراژ بین المللی خود زیرعنوان «پادشاه نیکوکار» می نویسد: «سرانجام شاهنشاه ایران توانستند زمین های وسیع را از دست فئودال ها بگیرند. این اقدامات اصلاحی برای شاهنشاه ایران پیروزی بزرگی است.» ولی آنچه خوانندگان این مجله و افکار عمومی آمریکا و دنیا در این مجله نمی توانند پیدا کنند این است که هنری لوس صاحب امتیاز و مالک این مجله یکی از دوستان نزدیک شاه ایران است و اغلب محمدرضا پهلوی و همراهان او در موقع سفر به آمریکا در خانه های مجلل این ناشر آمریکائی زندگی می کردند. هنری لوس همچنین در تاریخ معاصر آمریکا و در دوران جنگ سرد بین شوروی و غرب یکی از سرمایه داران و مدافعان سرسخت هیئت حاکمه آمریکا بوده است.
این همدردی و حمایت از شاه منحصر به مطبوعات و نخبگان آمریکا و انگلیس و شوروی نیست؛ روزنامه دویچه زایتوک آلمان از «متلاشی شدن مخالفان اصلاحات در ایران» خبر می دهد. این اتفاق و اتحاد سخن و حمایت ابرقدرت ها (آمریکا، شوروی، اروپا) از چپ و راست درباره شاه و در مخالفت با امام خمینی(ره) و مردم ایران درخور اهمیت ویژه ای است. به خاطر داشته باشیم که این هماهنگی و اتحاد و اتفاق سخن و عمل بین قدرت ها در کودتای 28 مرداد 1332، در قیام خونین 15 خرداد 1342، در انقلاب اسلامی ایران در 1357، در دفاع مقدس و جنگ تحمیلی 8 ساله عراق با ایران در دهه 1360، و در فتنه و آشوب های سال های بعد در ایران همیشه وجود داشته است.
تبلیغات و دروغگوئی درباره رژیم پهلوی منحصر به آمریکا، اروپا و شوروی (سابق) و رسانه های مسلط آنها نبود، بلکه شاهد این نوع تبلیغات در کشورهای همجوار (عربی و غیرعربی) نیز هستیم.