میراث بقایی در سازمان میراث

فاطمه علی‌اصغر
حمید بقایی، دیروز به صورت رسمی از سازمان میراث فرهنگی رفت در حالی که احمدی‌نژاد پیش‌تر به دلیل خدمات و زحماتی که او طی این دو سال برای میراث مملکت کشیده بود، از او قدردانی کرده و به پاس آن معاونت اجرایی ریاست‌جمهوری را به او سپرده‌است. جلسه تودیع و معارفه اما در غیاب بسیاری از رسانه‌ها برگزار شد تا از این پس روح الله احمدزاده، استاندار فارس سکان مدیریت سازمان میراث فرهنگی را به دست بگیرد اما این تودیع و معارفه خاموش در حالی بود که خبری شوکه‌کننده، درباره بقایی منتشر شد. خبر این بود: چهار سال انفصال از خدمت حمید بقایی. سرانجام پس از یک سال سکوت نمایندگان مجلس شکسته و بحث تحقیق و تفحص رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی مطرح شد و اکنون دیوان عدالت اداری حکم به انفصال بقایی از هر مسئولیت اجرایی می‌دهد. به گزارش الف، حمید بقایی به دنبال تخلفات عدیده در دوره ای که ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را برعهده داشته، در دیوان عدالت اداری محکوم شده است. اکنون نه‌تنها میراث نابسامانی از بقایی به جا مانده بلکه وضعیت مناطق آزاد هم به هم ریخته و دچار آشفتگی شده است اما در میان همه مسائل و جریانات سیاسی و جنجالی‌های قدرت، چهره دردمند میراث فرهنگی، گردشگری و معنوی ایران فراموش شده است و کمتر کسی می‌پرسد که طی این دو سال چه بر سر بناهای تاریخی ایران آمد؟ و اکنون میراثی که بقایی از خود به جای گذاشت،چیست؟
رای برای تنزل سازمان میراث
در وصف وضعیت میراث فرهنگی همین بس که نمایندگان مجلس در حال جمع کردن رای تنزل جایگاه این سازمان هستند. اکنون همزمان با انتشار حکم انفصال از خدمت حمید بقایی از مشاغل دولتی از سوی دیوان عدالت اداری و همچنین آغاز به کار رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، طرح تنزل جایگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در مجلس شورای اسلامی قوت گرفت.به طوری که یک نماینده مجلس از جمع‌آوری 83 امضا برای اجرای این طرح می‌گوید.
به گزارش میراث خبر، بسیاری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اعلام عدم رضایتشان از فعالیت‌های سازمان متولی میراث فرهنگی یکی از دلایل این امر را ساختار فعلی سازمان و عدم پاسخگویی مسئولان سازمان در برابر فعالیت‌های خود می‌دانند و بر این عقیده هستند که اگر سازمان متولی میراث فرهنگی زیر نظر یکی از وزارتخانه‌ها قرار می‌گرفت، نمایندگان به راحتی می‌توانستند از ریاست آن درخصوص فعالیت‌ها و عملکرد سازمان پرس‌وجو کنند و مسائل موردنظر را مورد پیگیری قرار دهند.
مهرداد بائوج لاهوتی نماینده مردم لنگرود از امضای طرح تبدیل سازمان میراث به یکی از زیر مجموعه‌های وزارت ارشاد خبر می‌دهد و می‌گوید: «تاکنون 83 نفر از نمایندگان این طرح را امضا کرده‌اند و اگر این طرح با بررسی بودجه سال 90 مصادف نمی‌شد شاید تاکنون در دستور کار قرار گرفته بود.»
این نتیجه وضعیت نامناسب و ضربات سختی که به پیکره سازمان میراث فرهنگی وارد شده در حالی است که سال‌های سال دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری برای مستقل شدن و اهمیت پیدا کردن جایگاه اداری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تلاش کرده بودند. اکنون تمام این تلاش‌ها نقش برآب شده است.
میراثی که قرار است به احمدزاده برسد، میراثی است که در آستانه تنزل سازمانی قرار دارد. شنیده‌ها حاکی از آن است که نمایندگان مجلس می‌خواهند به این ترتیب قدرت مدیران میراث فرهنگی را کاهش دهند. اگر به راستی این مسئله درست باشد بر سر میراث و هویت تاریخی و معنوی و طبیعی این مملکت چه می‌آید؟
دادخواهی از مقام معظم رهبری
دو سال از اقدامات حمید بقایی در سازمان میراث فرهنگی گذشته است، طی این مدت کارشناسان و دوستداران میراث بارها و بارها درباره وضعیت نامناسب سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور هشدار داده‌اند. برای نخستین بار طی 30 سال بعد از انقلاب در ظرف مدت کوتاهی دو نامه به بالاترین مقام مملکتی نوشته شد تا برای نجات نشانه‌های تمدن ایران زمین از نابودی از مقام معظم رهبری کمک خواسته شود.
نخستین نامه 5 دی 89 نوشته شد و در آن جمعی از استادان باستان شناسی، فلسفه، تاریخ و صاحب نظران دانشگاهی کشور در نامه‌ای به مقام معظم رهبری خواستار آن شدند که مسئولان و مدیران میراث فرهنگی با عنایت به نظرات مقام معظم رهبری در خصوص حساس بودن مسائل فرهنگی، از فروپاشی سازمان میراث فرهنگی و وضعیت چندپاره آن جلوگیری به عمل آورده و نسبت به سنگر تاریخ و فرهنگ تمدن ایرانی-اسلامی با مسئولیت و حساسیت برخورد کنند.
دیروز هم انجمن معماران ایران از مقام معظم رهبری خواستند تا برای نجات بافت تاریخی شیراز اقدام کنند.به گزارش میراث خبر،به دنبال تخریب بخش‌های مهمی از بافت تاریخی شیراز، انجمن معماران ایران با ارسال نامه‌ای به مقام معظم رهبری، خواستار حمایت ایشان برای حفظ و نجات بافت تاریخی شیراز شدند. این نامه در حالی نگاشته شده که تحصن هفته گذشته دوستداران میراث فرهنگی در بافت تاریخی شیراز نیز نتوانست مانع تخریب بافت شود.
پیکر بیمار میراث فرهنگی
هنوز نمایندگان مجلس از تحقیق و تفحص و وضعیت کنونی سازمان میراث فرهنگی نگفته‌اند، تنها نگاهی به کارنامه بقایی او را 4 سال خانه نشین کرد. دوستداران میراث فرهنگی معتقدند این حکم نمی‌تواند دردی از میراث فرهنگی دوا کند چراکه هویت و تاریخی که از دست رفته دیگر به دست نمی‌آید.
مجتبی گهستونی، سخنگوی انجمن تاریانا به «تهران امروز» می‌گوید: «دردی که در پیکر میراث فرهنگی کشور نشسته قابل درمان نیست. طی چهار سال گذشته هر روز حداقل سه خبر تخریب بناهای تاریخی تنها از خطه خوزستان منتشر شده، به راستی چه کسی پاسخگوی این فاجعه است؟»
آبگرفتگی تخت جمشید و آسیب رسیدن به پایه‌های مهم‌ترین میراث جهان، تخریب پل ثبت در میراث جهانی گرگر، آسیب رسیدن به پایه‌های سی و سه پل، مرمت‌های نامناسب بناهایی همچون فلک الافلاک، تخریب بافت‌های تاریخی و خروج 35 بنای ثبت در فهرست آثار میراث از ثبت و حکم تخریب آن‌ها، تنها کوچک‌ترین آسیب‌هایی است که به بدنه سازمان میراث فرهنگی وارد شده است چرا که معاون حفظ و احیای سازمان پیش‌تر به جرات اعلام کرده بود که فروش آثار تاریخی بلامانع است!
عمران گاراژیان،باستان شناس و استاد دانشگاه دلیل شرایط کنونی میراث فرهنگی کشور را تنها مدیران نالایق می‌داند، مدیرانی که به دلیل نبود آگاهی زخم به پیکره میراث فرهنگی زده‌اند. کارشناسان و متخصصان را از سازمان رانده و در عوض کسانی را جانشین کرده‌اند که چندان سر رشته‌ای از میراث ندارند.
راه انداختن حراجی کیش یکی دیگر از اتفاقات شوک‌آوری بود که حوزه میراث فرهنگی را دچار لرزه‌های شدید کرد. رسانه‌ها نوشتند:«مدیر کل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی تاریخی سازمان میراث فرهنگی از تنظیم دستورالعمل مربوط به مرکز حراجی اشیای تاریخی فرهنگی در جزیره کیش خبر داد. او با اشاره به خرید و فروش بسیاری از آثار تاریخی فرهنگی ایران در مراکز خرید و فروش اشیای فرهنگی تاریخی کشورهای حاشیه خلیج فارس یادآور شد که بهتر است این کار در مراکز خرید و فروش کشور خودمان انجام شود.این خبر باعث ایجاد نگرانی در بین دوستداران تاریخ و هویت ایرانی شد.» در حال حاضر دوستداران میراث فرهنگی به شدت درباره وضعیت موزه ملی اظهار نگرانی می‌کنند. بسیاری از باستان شناسان از موزه ملی درباره وضعیت موزه‌های ایران هشدار دادند. حکمت‌الله ملاصالحی، استاد دانشگاه و باستان‌شناسی نام آشنا یکی از این باستان شناسان است که درباره وضعیت کنونی موزه‌ها در ایران ابراز نگرانی می‌کند.
نه تنها میراث تاریخی کشور دستخوش ضربات و آسیب‌های غیر قابل جبران شده است، بلکه به‌رغم اعلام آمارهای عجیب و غریب، گردشگری کشور هم دچار افت شدید شده و از برنامه چهارم توسعه عقب افتاده است. چراکه با وجود قرار گرفتن ایران در فهرست 10کشور تاریخی جهان؛ از نظر جذب گردشگر خارجی در رتبه 100 دنیا قرار گرفته است. امیر گندمکار، عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان می‌گوید: ایران از نظر ظرفیت‌های طبیعی، فرهنگی و تاریخی جذب جهانگرد در بین 10 کشور نخست دنیا قرار گرفته ولی از نظر تعداد جهانگردان ورودی در رتبه نزدیک به 100 دنیا قرار دارد. به گفته او،سالانه یک میلیارد نفر در جهان به منظور تفریح به کشورهای جهان سفر می‌کنند اما سهم کشور ایران از این میزان تنها یک میلیون نفر در سال و به عبارتی دقیق‌تر، یک هزارم جهان است.
اکنون این پیکر بیمار و نحیف قرار است به دست کس دیگری سپرده شود که خود را علاقه‌مند به کیهان‌شناسی و دنیای متافیزیک می‌داند. با این حساب معلوم نیست که سرنوشت این بیمار به کجا می‌رسد؟