نگرانی اعراب از گفت‌و‌گوی ایران و آمریکا

امیر فیروزی‌راد

تحلیلگران و مقامات رسمی کشورهای عربی نگران این هستند که گفت‌وگوهای بین ایران و آمریکا باعث شود تا آنها قدرت تاثیرگذاری بر آینده عراق را از دست بدهند. بسیاری از همسایه‌های سنی عراق از این وحشت دارند که این مذاکره منجر به افزایش تاثیر ایران بر دولت و نیروهای امنیتی عراق شود. ایران و عراق هر دو دارای اکثریت شیعی هستند اما برخلاف مردم ایران که اصالتی پارسی دارند اکثر عراقی‌ها عرب هستند. «احمد بن حلی» معاون دبیرکل اتحادیه عرب در این‌باره به خبرنگاران گفت: «هویت عربی عراق نباید حذف شود، به‌ خصوص اینکه عراق یکی از اعضای مهم و از بنیانگذاران اتحادیه عرب است.» سفرای ایران و آمریکا پس از 27 سال قطع رابطه روز دوشنبه بر ‌سر امنیت عراق مذاکره کردند، کشوری که چهار سال پرتلاطم را پس از اشغال توسط آمریکا پشت سر گذاشته است.

طبق اعلام هر دو ‌طرف در این گفت‌وگوها مسائل دیگری چون مساله اتمی ایران مطرح نشد. آمریکا اعلام کرد که توافقاتی انجام شده اما ایران باید از حمایت از نیروهای شورشی دست بردارد؛ اتهامی که ایران به‌شدت آن را رد می‌کند. عمروموسی، دبیر کل اتحادیه عرب اعلام کرد که این اتحادیه از مذاکره ایران و آمریکا درباره عراق حمایت کرده و می‌کند و مذاکرات بغداد را «اعتمادسازی و یک گام مثبت در جهت گفت‌وگوی دیپلماتیک به‌ جای برخورد نظامی» نامید. اما او اضافه کرد که ایران و آمریکا «تنها دو کشوری نیستند که  باید درباره مساله عراق مورد توجه قرار گیرند.» و افزود: «پیشرفت عراق نباید از علایق اعراب جدا باشد. به ‌عنوان کشورهای همسایه عراق ما هم منافعی در این کشور داریم به‌ خصوص اینکه عراق جزیی از اتحادیه عرب است.» «عبدالعزیز ساغر» مدیر موسسه تحقیقاتی خلیج، هدف ایران را در جریان این مذاکرات پیگیری اهداف خود در عراق دانست که با اهداف سایر همسایگان عراق متفاوت است. ادوار جرجیان، مشاور گروه تحقیق عراق می‌گوید که کشورهای عرب از افزایش تاثیر ایران نگرانند اما آنها نباید از این بابت خیلی نگران باشند. او به آسوشیتدپرس گفت: «همه آنها روابط جداگانه‌ای با ایران دارند و من نمی‌فهمم که آنها به چه دلیل به مذاکره ایران و آمریکا ایراد وارد می‌کنند، به ‌خصوص اینکه هدف ایران هم برقراری ثبات در عراق است، چیزی که مورد علاقه همه همسایگان عراق نیز هست.» کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس از این می‌ترسند که تحت سلطه ایرانی که احتمال دستیابی به سلاح هسته‌ای را دارد، باشند. احمدی‌نژاد با اعلام اینکه آمریکایی‌ها 40 بار برای انجام چنین مذاکره‌ای درخواست داده بودند، سعی کرد از اهمیت آن بکاهد اما بسیاری از روزنامه‌های ایران از انجام چنین مذاکره‌ای ابراز خوشحالی کرده‌اند. کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس با نگرانی به موقعیت امنیتی خود در برابر ایران هسته‌ای پس از ترک عراق توسط آمریکایی‌ها نگاه می‌کنند.

آنها همچنین از رویارویی احتمالی میان ایران و آمریکا می‌ترسند. 40 هزار سرباز آمریکایی در خاک این کشور‌ها حضور دارند و 20 هزار نفر در آب‌های منطقه و خطر مورد هدف قرار گرفتن در چنین رویارویی‌ای این کشورها را تهدید می‌کند. احمدی‌نژاد در ماه جاری اعلام کرد که ایران در برابر هرگونه تعرض آمریکا واکنش سختی نشان خواهد داد و و از کشورهای عرب خواست با فشار برای خروج نیروهای خارجی از منطقه برای برقراری امنیت توسط اتحادیه‌های منطقه‌ای تلاش کنند. رهبران عرب واکنش سردی به این سخنان احمدی‌نژاد نشان دادند، آنها حمایت آمریکا را در برابر قدرت ایران ترجیح می‌دهند. به گفته «ساغر» به همین دلیل رهبران عرب خواهان موفقیت آمریکا در عراق هستند. آنها نگران این هستند که اگر آمریکایی‌ها خیلی زود عراق را خالی کنند کنترل این کشور به دست ایران بیفتد. فواد الهاشم، روزنامه‌نگار شاغل در روزنامه الوطن چاپ کویت می‌گوید: «ایرانی‌ها به دنبال دستیابی به اهداف خود در کل منطقه هستند. بلندپروازی‌های آنها پایانی ندارد.»