پایگاه بصیرت: فیلم «ملکه» پنجمین فیلم سینمایی در کارنامه «محمدعلی باشه آهنگر»، تلاشی برای عبور از کلیشه های رایج در عرصه سینمای دفاع مقدس و نمایاندن مفاهیم اصیل و حقیقی مقاومت هشت ساله از زاویه و دیدگاهی جدید است.
این فیلم، روایت یک دیده بان است که در میان سوله های یک پالایشگاه به وظایف دفاعی خود عمل می کند. او یک محل تازه برای ادامه مأموریت خود می یابد که چشم انداز وسیع تری را پیش روی او می گشاید. وی در آنجا دفتر خاطرات سربازی را پیدا می کند که پیش از وی در آنجا بوده و به شهادت رسیده و تحت تأثیر نوشته های او قرار می گیرد. به همین دلیل در ادامه روند کارش طوری گرا می دهد که آسیب کمتری به نیروهای انسانی دشمن وارد شود و به جای آن، تجهیزات طرف مقابل تخریب شود.فیلم «ملکه» نمونه ای از آثاری است که توانسته از کلیشه های رایج در فیلم های جنگی یا ضدجنگی عبور کند و تصویری متفاوت و کمتر دیده شده را از دفاع مقدس، با زبان سینما ارائه دهد. این فیلم مخاطب خود را به یک مکاشفه می خواند، مکاشفه ای که از مسیر تردید عبور می کند و بر فراز جنگ، مقدس بودن دفاع ما را جلوه گر می سازد. لحن فیلم برخلاف رسم مألوف فیلم های ارزشی توأم با عدم قطعیت و یقین است، اما در عین حال، با ساده انگاری و سطحی زدگی فیلم های مدعی ضدجنگ نیز همراستا و همداستان نیست، به طوری که در فیلم، تلخی و زشتی جنگ را نیز می بینیم، پرسش درباره ارزش کشتن دشمن در جنگ مطرح می شود، از قدیس نمایی مردان جنگ پرهیز شده و درونمایه فیلم رویکردی انتقادی دارد. مخاطب دغدغه مند دفاع مقدس بارها در طول فیلم نگران افتادن فیلم به همان حلقه ها و حقه های متظاهرانه شبه روشنفکرنمایانه درباره ذات قدسی دفاع هشت ساله ما می شود، اما خوشبختانه فیلم با قرار دادن چند حلقه روایی و مضمونی دیگر، خود را از این مرداب بیرون می کشد و تماشاگر تیزهوش خود را به ساحل امن ایمان به دفاع از حق می رساند.
بخشی از ناگفته های جنگ تحمیلی در این فیلم از زاویه نگاه یک دیده بان روایت می شود. او در جایی قرار می گیرد که برخلاف سایر رزمندگان، می تواند عمق جبهه دشمن را نیز ببیند. ببیند که آنجا چه خبر است، سربازهای دشمن چه می کنند.ترس و خشم، دلهره، اشک ها و لبخندهای آنها را تماشا می کند. مخاطب فیلم این بار با فیلمی مواجه است که قهرمان آن برای سربازهای دشمن دلسوزی می کند و حتی طوری گرا می دهد که تنها خطر دشمن دفع شود، سربازی که هلاکت پرشمار نیروهای دشمن را ارزش و افتخار نمی داند و آنچه برایش دغدغه است، «دفاع» است. فیلم «ملکه» با همه نگاه انتقادی اش به ذات پلید جنگ، تصویری بی نظیر از لشکریان و رزمندگان ایرانی نمایش می دهد. این فیلم می تواند به جهانیان نشان دهد که اگر خمپاره در دست رژیم های ضدانسانی، معنایی جز مرگ و کشتار و انانیت و شیطانیت ندارد، در میان نظامیان جمهوری اسلامی ایران می تواند هویتی کاملاً انسانی بیابد! آنچنان که در فیلم می بینیم رزمنده مومن مسلمان ایرانی - که فیلم بر تعلق خاطر قهرمانش به آیین های دینی و مذهبی تأکید دارد- می تواند خمپاره را به ابزار نجات از مرگ و ادامه زندگی تبدیل کند. در یکی از گویاترین سکانس های فیلم می بینیم که فرمانده بعثی قصد خودکشی دارد، اما این بار ایرانی ها تلاش می کنند تا طوری به اردوگاه عراقی ها خمپاره بزنند که فرمانده دشمن دست از این کار بکشد!
به لحاظ فنی، فیلم «ملکه» یکی از غافلگیرکننده ترین فیلم های سال های اخیر سینمای ایران است. فیلمی که با فضاسازی ها و قاب بندی های حیرت آورش، یک دستاورد متفاوت محسوب می شود. پلان های این فیلم از فضاهایی بکر و نامأنوس در کمتر فیلمی پدیدار شده و زوایای خاص دوربین، حال و هوایی متمایز را به این اثر سینمایی بخشیده است. علاوه بر این ها، جلوه های ویژه فیلم، صحنه هایی خیال انگیز، اما باورپذیر را به منصه ظهور رسانده اند .فیلم «ملکه» با وجود برخورداری از صحنه های اکشن و نماهای پر تلاطم جنگی، یک فیلم حادثه ای و حماسی محسوب نمی شود، بلکه یک اثر مفهوم گرایانه، نمادین و با گرایش فلسفی درباره جنگ است. مبحث نمادشناختی فیلم با قرار گرفتن خرده روایتی درباره کندوهای زنبورعسل شکل گرفته است. در فیلم عنوان می شود که کار اصلی زنبورهای عسل تولید شهد است، آنها تنها زمانی نیش می زنند که مورد تجاوز قرار گیرند.(نقل به مضمون) بیانی که به نوعی می توان آن را خلاصه ای از مرام رزمندگان ایرانی در جنگ دانست. انتخاب زمان روی دادن ماجراهای فیلم هم قابل تأمل است. درست موقعی که قطعنامه پایان جنگ صادر می شود، هجوم ارتش بعث عراق هم شدت می گیرد. فیلم با طرح چنین موضوعی به نوعی سعی دارد تا حقانیت ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر را اثبات کند. فیلم در لفافه این را می گوید که دشمن حتی هنگام صدور قطعنامه آتش بس هم حاضر به پایان دادن حملات خود نبود، پس مدافعان ما نمی توانستند به بهانه اینکه دیگر بخشی از خاک ما در تصرف دشمن نیست، دست از جنگ بردارند.
