تکرار سه‌گانه تاریخ

توجه آمریکایی‌ها بیشتر به نگهداشت ارزش‌های لیبرالیسم است. این برآیند تازه‌ترین نظرسنجی‌هایی است که پیرو رسوایی‌های سه‌گانه در ایالات متحده انجام شده‌اند. آنچه جمهوریخواهان «واترگیت» اوباما می‌خواندند، تاکنون هیچ اثری بر مردم‌پسندی رییس‌جمهور دموکرات آمریکا نگذاشته است. در هر حال اما رسوایی‌های سه‌گانه دور دوم ریاست‌جمهوری باراک اوباما - بنغازی، IRS و -AP که هر سه هنوز داغند، از امیدهای راستگرایان ایالات متحده‌اند برای پیروزی در انتخابات آینده. محافظه‌کاران از پنهانکاری دولت درباره اقدامات پس از حمله به دیپلمات‌های آمریکا در لیبی، مردم از هدف‌گرفتن گروه‌های محافظه‌کار از سوی سرویس مالیات داخلی و لیبرال‌ها از تحقیقات درباره افشای اطلاعات در رسانه‌های خبری شوکه شده‌اند، اما آخرین نظرسنجی‌ها گزندندیدن جایگاه رییس کنونی کاخ‌سفید را نشان می‌دهند، هرچند خطراتی را هم متوجه آینده او می‌کنند.

تردید نباید کرد که جمهوریخواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای 2014 و ریاست‌جمهوری 2016 در بزرگ و بزرگ‌ترکردن این سه داستان کم نخواهند گذاشت، ولی خود آنها هم ممکن است در این داستان‌ها بازنده باشند. جمهوریخواهان که با تکیه بر نفوذ ثروتمندان و نظامیان همراه، دهه‌هاست برای ناتوان نشان‌دادن سران حزب دموکرات و روش این حزب رقیب در کوشش بوده‌اند، احتمالا خریدار کمتری برای فرآیندهای رسواکننده خویش خواهند یافت اما دموکرات‌ها هم ناچارند برای جلب آرا در حفظ حریم لیبرالیسم بجنگند.

آنچه با مرور گذرای این سه «رسوایی» به چشم می‌آید، نخست تقلای جمهوریخواهان برای پیونددادن شخص اوباما و دیگر رهبران ارشد حزب دموکرات به متن داستان و دوم بی‌توجهی افکار عمومی آمریکایی‌ها به جوسازی‌های جمهوریخواهان تا امروز است. نخستین تا همیشه پی گرفته خواهد شد و دومی تاکنون ادامه یافته است گرچه می‌تواند با شواهدی که در بخش چهارم می‌آید چرخش داشته باشد.

الف- رسوایی‌های سه‌گانه

1- بنغازی

حمله تروریستی سپتامبر 2012 در بنغازی لیبی که به کشته‌شدن سفیر ایالات متحده و سه آمریکایی دیگر انجامید، واپسین ابزار فشار در انتخابات نوامبر و نخستین آلت دردسرسازی برای دولت دوم اوباما بود و هست. اتهامات سنگینی به «هیلاری کلینتون» و شخص اول دولت زده شد. گناه اصلی از دید جمهوریخواهان ابتدا کوتاهی و سپس سرپوش‌گذاشتن بر واقعیت اعلام شد. جمهوریخواهان ادعا کردند و می‌کنند که مقامات دولت اوباما تظاهرات غیرقابل پیش‌بینی را دلیل مرگ آمریکایی‌ها در حال انجام ماموریت اعلام کرده‌اند و نه حملات تروریستی که قابل پیش‌بینی بوده است. اما آمریکایی‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری توجه چندانی به «رسوایی بنغازی» نکردند و حالا هم نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که توجه ویژه‌ای به این داستان ندارند. در واقع مردم آمریکا در موضوع به دو دسته بخش شده‌اند و این روندی نیست که «رسوایی ملی» نام گیرد. تاکنون برخی سناتورهای جمهوریخواه برای شلوغ‌کردن اوضاع، از امکان اعلام جرم علیه اوباما یا سلب صلاحیت از هیلاری کلینتون برای دوباره به دست‌گرفتن مناصب عالی گفته‌اند اما اینها هم مساله را تغییر نداده است. اینکه اوباما مسوولیت حادثه و این واقعیت را که فرستادگان آمریکا به شهری که به لحاظ امنیتی خطرناک بوده رفته‌اند، برعهده گرفت، به اوباما کمک کرده است.

موضوع بنغازی همچنان کمرنگ نشده اما این روزها همزمان با ادامه تلاش جمهوریخواهان برای تازه نگه‌داشتن بحث بنغازی و پیونددادن شخص اوباما و کلینتون با ماجرا، دو «رسوایی» دیگر هم با دولت دموکرات همراه شده است.

2- سرویس مالیات داخلی

نخستین مورد «رسوایی IRS» است، رسوایی مربوط به سوءاداره «سرویس مالیات داخلی» (Internal Revenue Service) که در واقع از یک سال پیش آغاز شده است. داستان از این قرار است که گویا بازرسان این اداره در مواجهه با موج گروه‌های تبلیغاتی که در دور نخست دولت اوباما شکل گرفته بودند، گروه‌های وابسته به جنبش «تی پارتی» یا «پاتریوت» را سیاسی‌تر از آن دانسته‌اند که شایسته معافیت مالیاتی باشند. بعدها با درگرفتن بحث‌هایی درباره جهت‌گیری‌های مقامات IRS، آنها با سخت‌ترکردن پروسه و زیرنظر گرفتن بیش از حد نیاز و بیش از پیش گروه‌های گوناگون حتی بدتر از پیش عمل کردند. در این مورد هم اوباما عملکرد دفاعی اما متفاوت داشت. این‌بار او اعمال مقامات سرویس مالیات داخلی را «غیرقابل تحمل و غیرقابل بخشش» خواند.

این واکنش هم جمهوریخواهان را در روند تخریب پیش برده و می‌برد. تلاش برای پیونددادن شخص اوباما با این رسوایی بسیار برجسته‌تر از رسوایی بنغازی بوده است. رسانه‌های راستگرایی مانند فاکس که از جمهوریخواهان دوآتشه‌اند هر آنچه توانسته‌اند برای ارتباط‌دادن اوباما به داستان گفته‌اند و نوشته‌اند. اما اینها هم تاکنون شکست خورده است. نزدیک به دو هفته پیش رییس IRS از کار کناره‌گیری کرد و اوباما نوید همکاری با کنگره برای ایجاد تغییرات لازم را داد. آمریکایی‌ها در نظرسنجی‌های محبوبیت، این مساله را هم نادیده گرفته‌اند.

3- شنود روزنامه‌نگاران آسوشیتدپرس (AP)

اما رسوایی سوم مربوط به گردآوری مخفیانه محتویات تماس‌های تلفنی روزنامه‌نگاران آسوشیتدپرس (AP) است. این رسوایی یک تفاوت بزرگ با رسوایی IRS دارد و آن این است که دپارتمنتی که تحت نظارت مستقیم اوباماست در آن گرفتار است. شنودها در جریان تلاش برای یافتن منبع درز اطلاعات درباره حمله شکست خورده‌ای از القاعده در یمن انجام گرفته اما در این مورد هم، جمهوریخواهان در اثبات درگیری مستقیم اوباما تاکنون ناتوان بوده‌اند. اکونومیست هفته گذشته نوشت که مفسران متخصص کاخ‌سفید این مورد را هم با دنباله‌ای مهم نمی‌بینند.

جمهوریخواهان تا جایی که توان داشته‌اند حمله کرده‌اند که باز هم انتخاباتی از راه خواهد رسید. اگر در مورد بنغازی جمهوریخواهان از کوتاهی در انجام وظیفه سخن می‌گفتند و اینکه «اوباما ضعیف‌تر از آن است که از قدرت آمریکا برای حفظ فرستادگانش استفاده کند»، حالا آنها کار را به جایی رسانده‌اند که اوباما را مستبد می‌خوانند، «کسی که خواهان استفاده از قدرت دولت برای خردکردن آزادی‌هایی است که پدران موسس جمهوری شکل داده‌اند.» به قول اکونومیست او را از جیمی کارتر ضعیف به جورج سوم مدرن بدل کرده‌اند. چقدر جالب است استفاده جمهوریخواهانی که کسانی چون جورج بوش و دیک چنی را دارند از چنین الفاظی!

ب- زیان احتمالی جمهوریخواهان

1- تکرار تاریخ

اکونومیست می‌نویسد: «این چرخشی گیج‌کننده است اما معنایی سیاسی دارد. نزاع IRS پیش از انتخابات میان دوره‌ای 2014 در کمترین حالت هدیه‌ای برای جمهوریخواهان است، در حالی که نزاع AP ضربه‌ای شدید به اوباماست.» آنچه اما به نوشته اکونومیست جالب‌تر است اینکه ضعیف‌خواندن دموکرات‌ها درمورد امنیت ملی پیش‌تر رای آور بوده اما دو جنگ هزینه‌بر این موضوع را تغییر داده است. «این می‌تواند نخستین درس از رسوایی‌هایی باشد که اکنون در کاخ‌سفید مورد بحث است.» اینکه پرونده جمهوریخواهان سیاه‌تر از آن است که با برچسب‌زدن به دیگران پاک شود. به قول رامش پونورو، از دبیران ارشد نشنال ریویو در مقاله‌ای در بلومبرگ، «جمهوریخواهان به سختی می‌توانند جلوی شادی خود را از فوران همزمان سه مجادله عمده درباره دولت اوباما بگیرند» اما اینکه این فوران واقعا چه سودی برای آنها خواهد داشت نیازمند دقت بیشتر است. 

به‌رغم نظرسنجی‌هایی که نشان می‌دهند محبوبیت اوباما پس از این سه داستان حتی بالاتر رفته است، استراتژیست‌های جمهوریخواه از رویه‌ای که پیش گرفته‌اند شادمانند. اما محافظه‌کارانی که روزهای سررشته‌داری بیل کلینتون را در ذهن دارند، کمتر هیجان زده‌اند. هراس کارشناسان خبره راستگرا، تکرار اشتباهات سال 1998 میلادی است. پونورو می‌نویسد: «اوایل سال 1998 روشن شد که پرزیدنت بیل کلینتون با یکی از کارآموزان کاخ‌سفید رابطه جنسی داشته و درباره آن به عموم مردم و به دادگاهی در دادخواست مدنی و به هیات‌ منصفه در دادگاهی جنایی دروغ گفته است. جمهوریخواهان کنگره سعی کردند او را از کار برکنار کنند.

مردم از این ایده بیزار شدند و جمهوریخواهان در انتخابات پاییز چندین کرسی را از دست دادند. با توجه به سابقه پیروزی حزب مخالف در سال ششم یک دولت، انتظار می‌رفت که آنها هم پیروزی قابل توجهی به دست آورند اما نیوت گینگریچ هم ریاست کنگره را از دست داد.» حالا انگار خطاها در حال رونویسی شدن هستند. تاکتیک 2013 جمهوریخواهان ممکن است در انتخابات 2014 به نتایجی مانند نتایج 1998 بینجامد. جمهوریخواهان نه فقط برای 2014 که برای 2016 هم خواب دیده‌اند. سناتور لیندسی گراهام که از رهبران مواخذه هیلاری کلینتون است، تحقیقات بنغازی را مستقیما به انتخابات ریاست‌جمهوری 2016 پیوند زده و از شایسته‌نبودن او سخن می‌گوید.

کسانی مانند او در حزب جمهوریخواه در واقع به سود دموکرات‌ها گام برمی‌دارند چرا که به بهترین نحو حزبی‌بودن مسایل را آشکار می‌کنند. چیزی که جمهوریخواهان نادیده می‌گیرند، علاوه بر اینکه اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی حاضر نیست، این است که مردم اولویت‌های دیگری دارند. روش‌ومنش جمهوریخواهان هم‌اکنون هم مانند سال 1998 مورد پسند آمریکایی‌ها نیست. در آن سال هم با پیگیری پرونده بیل کلینتون، محبوبیت او افزایش و درصد مقبولیت جمهوریخواهان کاهش یافت. اما در آن سال هم بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده تنها پنج‌درصد مردم مساله رسوایی را در تصمیم‌گیری خود دخالت داده بودند.

2- استراتژی انفعالی

در واقع آنچه آن سال باعث از دست‌رفتن کرسی‌های کنگره شد، بی‌توجهی به مسایلی چون تامین اجتماعی، آموزش، بیمه‌های پزشکی و موارد اقتصادی بود. چیزهایی که جمهوریخواهان با تمرکز بر رسوایی از یاد بردند. مشکل از اتخاذ استراتژی غیرفعال است. رامش پونورو، که از استادان موسسه امریکن اینترپرایز هم هست، می‌نویسد: «استراتژی جمهوریخواهان در سال 1998 این بود که بر رسوایی حساب باز کرده بودند تا محافظه‌کاران را برای رای‌دادن ترغیب کنند و لیبرال‌ها را فاسد نشان دهند. پس برای تدبیر دستور کاری عمومی یا افزایش محبوبیت خود تلاش نکردند.»

این روزها هم گویی چنین است. تاکنون که نمی‌توان شاهدی یافت که جمهوریخواهان در انتخابات 2014 همان‌گونه عمل نکنند. در شرایطی که مدارکی برای اثبات درگیری مستقیم رهبران دموکرات در رسوایی‌های سه‌گانه وجود ندارد، جمهوریخواهان برای پیروزی در انتخابات 2014 و بعد 2016 یک راه بیشتر ندارند و آن توجه به و ارایه برنامه برای موضوعاتی مانند بیمه‌های پزشکی، دغدغه‌های اقتصادی - سیاسی طبقه متوسط و راهکارهای به روز شده حفظ امنیت ملی است.

ج- ادامه محبوبیت اوباما

حالا هم بهبود وضعیت اقتصادی آمریکا که نرخ بیکاری را کاهش داده و رونقی نسبی را به بازارهای سهام بازگردانده است، ممکن است یاریگر دولت اوباما باشد. افزایش شاخص‌های اعتماد مصرف‌کننده و خوشبینی بر ادامه بازیابی رشد قطعا موثرند. به قول نیت سیلور از کارشناسان اقتصادی نامدار آمریکا، کمبودها با وضعیت خوب اقتصادی فراموش می‌شوند. متیو ایگلسیاس در اسلیت می‌نویسد: «اگر اوضاع در زندگی واقعی مردم خوب باشد، آنها نسبتا راضی‌اند بدون در نظرگرفتن اینکه جلسات کنگره چه نتیجه‌ای داشته‌اند.»

نظرسنجی‌ها هم فعلا به نفع اوباما هستند. بعد از «بدترین هفته» دولت دوم اوباما، اوضاع هنوز به نفع اوست. ارقام تازه‌ترین نظرسنجی‌ها که چند روز پیش انجام شده جمهوریخواهان را کمی دلسرد کرده است. نظرسنجی سی‌ان‌ان و موسسه اوآرسی اینترنشنال که یکشنبه هفته گذشته منتشر شد نشان می‌داد که رسوایی‌های سه‌گانه هم به اوباما ضربه نزده است. بر اساس این نظرسنجی‌ها، 53درصد آمریکایی‌ها عملکرد اوباما را قابل قبول دانسته‌اند و تنها 45درصد آنها دولت اوباما را با عملکردی نامناسب ارزیابی کرده‌اند. نظرسنجی موسسه گالوپ هم نشان می‌دهد که محبوبیت اوباما دست نخورده مانده است.

در نظرسنجی ماه آوریل گالوپ، محبوبیت اوباما 49درصد؛ بود، درصدی که در آخرین نظرسنجی هم تکرار شده است. نظرسنجی‌های واشنگتن‌پست و‌ ای‌بی‌سی هم از محبوبیت 49درصدی اوباما خبر می‌دهند. به این ترتیب فاکس‌نیوز هم ناچار می‌شود اندکی عادلانه‌تر قضاوت کند. کریس استایرولت، دبیر سیاسی وب‌سایت فاکس و نویسنده ستون بازی قدرت می‌نویسد: «با سوءمدیریتی که همه جا دیده می‌شود، تلاش اوباما برای بیرون از حلقه رسوایی بودن، ممکن است او را از اتهام خطاکاری جدا کند اما نمی‌تواند او را از این واقعیت جدا کند که بسیاری از مقامات دولت او خارج از کنترل هستند و از قدرت سوءاستفاده می‌کنند.»

د- چالش‌های محبوب‌ماندن

این مواضع بدون شک تا سال‌ها ادامه خواهد یافت و اینجاست که هواداران اوباما و دموکرات‌ها نگران می‌شوند. مساله درواقع تنها حملات جمهوریخواهان نیست، که این حملات طبیعی است. چند موضوع دیگر است که اوباما و رهبران حزب دموکرات ایالات متحده باید نگران آن باشند.

1- موضع دفاعی

اوباما و دولت او تاکنون درباره هر سه مساله موضع دفاعی داشته‌اند. در هر حال کوتاهی‌هایی انجام شده و هرچند مقامات ارشد در آنها دخیل نبوده‌اند، لزوم اطمینان‌دادن به افکار عمومی درباره تکرارنشدن چنین وقایعی روشن است. بعضی رای‌دهندگان آمریکایی گرچه با علاقه‌مندی به جذابیت‌های شخصی اوباما، برخی مسایل را جنجال جمهوریخواهان می‌پندارند اما مساله‌ای چون آزادی رسانه‌ها را هرگز نادیده نخواهند گرفت. به قول نویسنده مقاله «یادداشت‌هایی درباره سه رسوایی» در نسخه چاپی هفته گذشته مجله اکونومیست، با مواضع دفاعی دولت اوباما درباره بنغازی، مالیات و آسوشیتدپرس حامیان دولت عملگرای اوباما باید خطر را احساس کنند.

2- اقتصاد 2014

همان‌گونه که اشاره شد یکی از دلایل ادامه محبوبیت اوباما در نظرسنجی‌های اخیر، احیای اقتصادی آمریکا در نخستین ماه‌های دولت دوم اوباما بوده است. پس از بحران مالی سال 2008 که مستقیم و غیرمستقیم مردم ایالات متحده راهم درگیر کرده، اخبار خوب اقتصادی هفته‌های گذشته که امید به بهبود را افزایش داده است، باعث رای مثبت آمریکایی‌ها به حزب دموکرات می‌شوند اما در صورت چرخش اوضاع باید انتظار داشت که برنامه‌های اقتصادی جمهوریخواهان هم مورد توجه قرار گیرد. هرچند دولت اوباما خود بحران را از دولت جمهوریخواه به ارث برده اما بازگشت اقتصاد آمریکا به رکود در سال 2014 ممکن است برای دموکرات‌ها مشکل بیافریند. گفته شد که از دلایل شکست جمهوریخواهان در انتخابات سال 1998 مسایل اقتصادی بود و حالا اوضاع اقتصادی خیلی بدتر از دهه 1990 میلادی است.

3- واکنش‌های پیش‌بینی نشده

به‌رغم تداوم محبوبیت اوباما و مقبولیت عملکرد دولت او در نظرسنجی‌های اخیر، یک نکته در پاسخ‌هایی که مردم به پرسش‌های سی‌ان‌ان و اوآرسی اینترنشنال داده‌اند جلب توجه می‌کند و آن این است که بخشی از آمریکایی‌ها رسوایی‌ها را به‌طور جدی دنبال می‌کنند و گمان نمی‌کنند که جنجال جمهوریخواهان همه داستان باشد. 74درصد پاسخ‌دهندگان مساله IRS و 69درصد آنها مساله بنغازی را شایسته ادامه تحقیقات می‌دانند. اینجاست که پیگیری شفافیت و احترام به آزادی رسانه‌ها با وجود هواداری از اوباما رخ می‌نماید؛ مسایلی که از ارزش‌های لیبرالیسم هستند. علاوه بر این بخشی از مردم آمریکا بر اساس نظرسنجی‌ها هنوز در جریان داستان‌ها نیستند و هنگامی که در جریان قرار گیرند ممکن است تصمیم متفاوتی بگیرند.

نتایج یک مطالعه که از سوی موسسه YouGov انجام شده نشان می‌دهد که 40درصد کسانی که در انتخابات قبلی تصمیمشان را درباره رای‌دادن نگرفته بودند، نمی‌دانستند که جان بینر رییس کنگره است. 31درصد حتی نمی‌دانند که جان بایدن کیست. داخل‌شدن آنها در بازی ممکن است نظرسنجی‌ها را افت و خیز دهد.

4- رسوایی‌های آینده

به همه اینها باید چالش‌های دیگری را هم افزود که جمهوریخواهان بنا دارند در آینده رسوایی بنامند. چنان‌که رویترز خبر داده برخی جمهوریخواهان کنگره در تلاش هستند تا از موضوع اصلاح قوانین پزشکی هم رسوایی بسازند. کثلین سبلیوس، مشاور خدمات اجتماعی و پزشکی درمورد تقاضای سرمایه از دو واحد مستقل خصوصی به نمایندگی از گروه‌های غیرانتفاعی به نام «انرول آمریکا» مورد پرسش قرار گرفته است. بر اساس قوانین فدرال مقامات از درخواست مالی از هر سازمان یا فردی که با آنها مراوده مالی دارند پرهیز داده شده‌اند. انرول آمریکا توسط یکی از حامیان مالی اوباما در زمان تبلیغات انتخاباتی اداره می‌شود و به دنبال فروش بیمه‌هایی بر اساس نظام درمانی اوباماست؛ کاری که کنگره از آن سرباز زده است. جمهوریخواهان که اقبال کمتری میان لیبرال‌ها دارند ممکن است بکوشند از رسوایی‌های دیگری که ترتیب خواهند داد هم بهره ببرند.