کُردهای سوریه قربانی سیاست‌های دوگانه آمریکا

سرویس خارجی: صاحب نظران بر این عقیده اند که پیوستگی امنیتی موجود در شرایط کنونی عراق و سوریه، سبب می شود مبارزه با داعش در عراق به تمرکز بیشتر این گروه در سوریه و ایجاد فاجعه انسانی در این کشور منجر شود.

در همین رابطه،خبرگزاری «رویترز» گزارش کرد «مسعود بارزانی» رییس اقلیم کردستان عراق، از جامعه جهانی برای کمک به کردهای کوبانی در سوریه درخواست کمک کرد.در پی حملات چند روز اخیر گروه تروریستی داعش به منطقه کردنشین کوبانی در سوریه، هزاران نفر از مردم این مناطق به مرزهای ترکیه فرار کرده اند.

داعش به نزدیکی شهر کوبانی رسیده است. گروه های کرد اعلام کرده اند که در حملات تازه این گروه تروریستی نزدیک به 60 روستای اطرف منطقه کوبانی را از دست داده‌اند.کردها تاکنون 100 روستا را به دلیل ترس از حمله داعش از سکنه خالی کرده اند.

منطقه کردنشین کوبانی ماه‌هاست که در محاصره نیروهای داعش قرار دارد. این منطقه از سه قسمت جنوب، غرب و شرق در محاصره داعش است و مرزهای شمالی آن نیز از جانب ترکیه بسته شده است. حملات روزهای گذشته داعش علیه مناطق کردنشین، به آوارگی هزاران نفر از مردم سوریه و فرار آن ها به سوی خاک ترکیه منجر شده است.

تشدید حملات داعش در منطقه کوبانی را می توان نتیجه افزایش حملات علیه داعش در عراق دانست. ایجاد ائتلافی بین‌المللی و تشدید حملات علیه داعش در عراق، باعث تمرکز بیشتر این گروه در سوریه و افزایش فشارها بر مناطق کردنشین برای تسلط بر آن شده است.

از همان آغاز طرح حمله به داعش در عراق، پیش بینی می شد که این گروه با تمرکز به سوریه، بخش بیشتری از نیروهای خود را وارد این کشور کند.

این احتمال نیز وجود دارد که افزایش حملات علیه داعش در عراق، به تقویت حضور آن ها در مرزهای سوریه و لبنان منجر شود و این کشور را وارد بحرانی امنیتی کند؛ اتفاقی که با یورش به عرسال رخ داد.

در شرایط کنونی دو کشور آمریکا و فرانسه حملات هوایی علیه مواضع داعش در عراق را آغاز کرده اند.آمریکا که از چند هفته پیش حملات هوایی خود علیه داعش را در مناطق کردنشین آغاز کرده بود، دور تازه این حملات را به دیگر مناطق عراق از جمله حومه بغداد گسترش داده است. فرانسه نیز حملات هوایی علیه مواضع داعش در عراق را آغاز کرده است.

تشکیل ائتلاف بین المللی و شروع عملیات هوایی علیه داعش در حالی آغاز شده است که مبارزه‌ای جامع علیه این گروه تروریستی به فهم نکته ای پایه ای نیاز دارد: عراق و سوریه شرایط متفاوتی دارند و موفقیت در عراق دلیل بر این نمی‌شود که در سوریه نیز مبارزه علیه داعش به موفقیت برسد .

در عراق به دلیل توافق تمامی گروه ها و کشورهای منطقه ای و جهانی برای حفظ ثبات و ساختار سیاسی این کشور و همچنین توانایی ایجاد اتحاد با قبایل سنی علیه داعش، مبارزه با این گروه تروریستی با هزینه کمتر و موفقیت بیشتری می تواند همراه شود.

از سوی دیگر، در عراق، وجود دولت قوی مرکزی تقریبا مورد تاکید بیشتر گروه های اصلی سیاسی داخلی و کشورهای خارجی تاثیر گذار در این کشور است. به همین دلیل بود که تلاش زیادی برای تشکیل دولت تازه عراق صورت گرفت.

پیام های تبریک و پشتیبانی که از سوی کشورهای مختلف برای دولت «حیدر عبادی» نخست وزیر کنونی عراق، فرستاده شد این پیام را رساند که همگان بر سر وجود دولت مرکزی قوی و در عین حال فراگیر در این کشور توافق دارند.

اما در سوریه چنین فضایی وجود ندارد و همین امر مبارزه با داعش را با چالش های بسیاری روبرو می سازد.

داعش در سوریه عمق راهبردی بیشتری دارد و وجود فضایی از هرج و مرج بین گروه های تروریستی گوناگون در مناطق خارج از کنترل دولت، فضا را برای فعالیت این گروه تروریستی مناسب تر کرده است.

از سوی دیگر، بر خلاف عراق، کشورهای عضو ائتلاف از مخالفان اصلی دولت سوریه هستند و همانگونه که مقام های آمریکایی اعلام کرده اند، همزمان با مبارزه با داعش، مبارزه با دولت سوریه نیز به وسیله نیروهای موسوم به «ارتش آزاد» پیگیری می شود. این شرایط وضع پیچیده ای را در سوریه ایجاد کرده است که زمینه را برای بقای داعش در سوریه مهیا می کند.

از این رو، با توجه به اظهارات سربسته مقام های آمریکایی درباره سوریه، به نظر می رسد نوعی سردرگمی بین آن ها برای در پیش گرفتن رویکردی همه جانبه برای مبارزه با داعش در سوریه وجود دارد.این رویدادها در حالی رخ می دهد که با وجود قابل پیش بینی بودن تمرکز بیشتر نیروهای داعش در سوریه، همچنان جامعه بین المللی در برابر فاجعه انسانی دیگر سکوت اختیار کرده است و به نظر می رسد نیروهای ائتلاف هنوز به راهبرد جامعی برای مبارزه با داعش در میدان عمل دست نیافته اند.

همه این ها در حالی است که شک و تردیدهای بسیاری در هدف اصلی آمریکا از تشکیل ائتلاف بین‌المللی علیه داعش وجود دارد؛ ائتلافی که ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای پیش رو در مبارزه با تروریسم در آن حضور ندارد.

بنابراین در یک جمع بندی کلی باید گفت که با توجه به پیوستگی شرایط امنیتی عراق و سوریه، اعمال هر سیاستی در عراق تاثیرات خود را در سوریه نیز بر جای خواهد گذاشت که در مبارزه با داعش نیز باید این مساله مورد توجه قرار گیرد.

اعمال سیاست های دوگانه در مبارزه با داعش در سوریه نه تنها هزینه های سرکوب این گروه را افزایش می دهد، بلکه ممکن است به پیچیدگی مساله سوریه و فجایع انسانی بیشتری بینجامد.

از طرفی،فضای منطقه مه آلود است، تشکیل ائتلاف بین المللی برای مبارزه با داعش اوضاع را پیچیده تر کرد و اکنون سوالاتی مطرح است، اما پاسخ های مدعیان مبارزه با تروریسم که خود خالق و پرورش دهنده آن بوده اند، روشن نیست.

هدف واقعی واشنگتن چیست‌؟

آیا می توان تناقض های موجود ناشی از ارکان به اصطلاح ائتلاف شکننده ضد داعش را که اخیرا در اجلاس نمایشی در جده عربستان با حضور 9 کشور عربی و ترکیه به سردمداری آمریکا برگزار شد، با هم جمع و باور کرد. منطقه به کجا خواهد رسید و آیا آمریکا می تواند از فرصتی که برخی کشورهای عرب منطقه به آن داده اند، علیه ارتش سوریه و مقاومت استفاده کند.

این سوالات و تحولاتی که ممکن است رخ دهد، از همان لحظات اولیه اعلام برگزاری به اصطلاح ائتلاف ضد داعش به ذهن ناظران خطور کرده است و آنها به‌دنبال پاسخ هستند.

تحلیل ها و پیش بینی ها بسیار است، اما دیدگاه اکثریت تاکنون این است که حمله به ارتش و موسسات دولتی سوریه منتفی است، ولی نباید حماقت آمریکا در منطقه را نادیده گرفت و این نظر را قطعی خواند.

بسیاری از کارشناسان همواره به حماقت های واشنگتن اشاره می کنند و از جمله آنها «زیاد الحافظ» استاد اقتصاد دانشگاه آمریکایی بیروت است که با سیاست های واشنگتن به خوبی آشنا است.

وی در آمریکا درس خوانده و مدتی طولانی در این کشور زندگی کرده است. همه تحولات این کشور را پیگیری می کند و می توان گفت که با بسیاری از زوایای پنهان تصمیم گیری و تصمیم سازی در آمریکا آشنا است.

زیاد الحافظ گفت: در داخل دولت آمریکا در خصوص پرونده‌های مختلف و در راس آنها خاورمیانه، اختلافاتی زیاد و دیدگاه‌هایی متفاوت وجود دارد و تاکنون اکثریت در دولت آمریکا تمایلی به حمله به ارتش و موسسات دولتی سوریه ندارند.

وی با بیان اینکه صاحبان این رای درک می کنند که این تصمیم چه پیامدهای خطرناکی دارد، افزود: سوریه بخشی از منظومه کشیده شده از سواحل دریای مدیترانه تا چین است و روسیه و جمهوری اسلامی ایران دو محور و رکن اساسی و اصلی این منظومه هستند.

الحافظ تاکید کرد که مواضع و تحرکات روسیه و ایران هرگونه هدف قراردادن یا حمله به سوریه برای بلعیدن آن را سخت و تقریبا غیرممکن کرده است.

کارشناس امور آمریکا خاطرنشان کرد: اگر واشنگتن تصمیم بگیرد که به دمشق حمله کند، باید پاسخ های احتمالی اما جدی ایران و روسیه را هم در نظر بگیرد. وی با تاکید بر اینکه مردم آمریکا دیگر تحمل گشوده شدن جبهه های نبرد و درگیری با طرف های زیادی را ندارند، به یک نکته اساسی و مهم اشاره کرد و آن عقب نشینی آمریکا از افغانستان است.

الحافظ تصریح کرد: آمریکا برای عملی کردن تصمیم عقب‌نشینی از افغانستان به کمک ایران نیاز داشت و اکنون هم نمی خواهد تهران را با حمله به دمشق تحریک کند، زیرا برای هرگونه عقب نشینی از منطقه با کمترین خسارت به هماهنگی و کمک ایرانی ها نیاز دارد.

یکی از دلایل دیگر که احتمال حمله را کاهش می دهد، روشن نبودن افق و چشم انداز آینده منطقه برای کاخ سفید است. آمریکایی ها نگرانند که با سقوط دولت سوریه، هرج و مرج منطقه و از جمله سوریه را فراگیرد.

«نزارعبدالقادر»، ژنرال بازنشسته ارتش لبنان و کارشناس امور راهبردی هم بر این ایده تاکید کرد و گفت: رصد و پیگیری روش‌ها، رفتار و اظهارات آمریکایی ها نشان می دهد که واشنگتن قصد ندارد دمشق را هدف قرار دهد.

ارزیابی سیاسی آمریکا از ابتدای بحران سوریه، بر این کشور تحمیل کرده تا در مقابل هرگونه درخواست برای حمله به سوریه صبر کند و پاسخ مثبت ندهد.

آمریکایی‌ها درک می کنند که سوریه یک کشور مرکزی و محوری در منطقه است و تحولات و رخدادهای آن بر کشورهای همسایه تاثیر می گذارد.

حتی اندیشه تقسیم و تجزیه سوریه که برخی آمریکایی مطرح کرده اند، مورد توجه دولت آمریکا قرار نگرفت، زیرا واشنگتن به امکان برقراری زندگی مسالمت آمیز بین کشورهای کوچکی که در صورت تجریه ممکن است ایجاد شوند، هیچ اطمینانی ندارد .

همه اینها ژنرال عبدالقادر را مجاب می کند تا بر گزینه بعید بودن هرگونه حمله نظامی به دمشق و موسسات دولتی سوریه تاکید کند.

زیاد الحافظ حتی تاکید کرد که هرگونه حمله به گروهک داعش موجود در خاک سوریه بدون هماهنگی با دمشق و دولت و ارتش سوریه امکان پذیر نیست.

اما چرا کنگره آمریکا به قانون آموزش و حمایت از گروه های مسلح تروریستی رای داد. هدف از این تصمیم چیست، بویژه اینکه رسانه های آمریکایی از برنامه ایجاد ارتشی 10 هزار نفری در طول سه سال سخن می گویند .

واشنگتن تصمیم دارد، کمک‌های خود را به گروه های تروریستی تکفیری مانند جبهه النصره، احرار الشام و جیش الحر به بهانه مخالفان معتدل که اصلا وجود خارجی ندارند، ارائه کند.مجله آمریکایی «فارین افرز» هزینه مورد نیاز برای این اقدام آمریکا را 18 میلیارد دلار اعلام کرده است.

کارشناس امور آمریکا، این سخنان و تصمیم های مقامات واشنگتن را جدی نمی داند و معتقد است این اظهارات تنها در چارچوب جنگ روانی و برای ایجاد وحشت بیان می شود.

زیاد الحافظ تاکید کرد: «چاک هیگل» وزیر دفاع آمریکا از آموزش دادن و مسلح کردن 5000 عنصر مسلح و نه بیشتر سخن گفته است و اینکه سلاح ها فقط سبک خواهد بود مگر اینکه گروه های مسلح نشان دهند که قابل اطمینان هستند.

گزارش رسانه های آمریکایی هم واقعیت ها را منعکس نمی کنند و در آنها مبالغه می شود و معمولا با حقیقت فاصله زیادی دارند .

الحافظ با تاکید بر اینکه آمریکا از بحران مالی رنج می برد، سوال کرد که این 18 میلیارد دلار از کجا تامین خواهد شد. وی خاطرنشان کرد که حتی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس هم نمی‌توانند این مبلغ را تامین کنند و از سوی دیگر توانایی‌های لجستیکی متناسب برای آموزش این شمار نیرو در کشورهای عرب منطقه وجود ندارد‌.

کارشناس امور آمریکا تصریح کرد: شکست میدانی همکاری با آمریکا همچنان از اذهان مردم کشورهای منطقه پاک نشده ، به همین دلیل بعید است که این کشورها بخواهند بار دیگر این تجربه شکست خورده را تکرار کنند.

زیاد الحافظ گفت:آمریکا قادر به تحقق اهداف خود نیست و اما اگر گزینه حماقت را برگزیند دراین صورت با یک عرصه کاملا مختلف و جدید مواجه خواهد شد که در محاسبات آن وجود ندارد و این موضوع تکرار تجربه های تلخ گذشته مانند افغانستان وعراق خواهد بود.

از طرفی،شاید بتوان پیام تلویزیونی باراک اوباما،رئیس جمهوری آمریکا درباره راهبرد کشورش برای مقابله با مواضع گروهک تروریستی داعش که همزمان با سیزدهمین سالروز حملات سازمان تروریستی القاعده به آمریکا بود را یکی از ضعیف ترین برنامه های سیاست خارجی آمریکا در طول تاریخ دانست.

اوباما در حالی برنامه های راهبردی ضد تروریسم خود را به گوش مردمان خاورمیانه می رساند و صحبت از تلاش برای بسیج جامعه بین الملل به منظور نابودی «داعش» می‌کند که گویا کمترین اطلاعی از میزان تأثیرگذاری صحبت های خود در خاورمیانه دارد.