آینه عبرت؛انبار ويژه هدايا به بيگانگان+تصویر

انبار شاهنشاهي، ويژه هدايا به بيگانگان
در دوره‌هاي پیش از پهلوي، هدايايي كه به نمايندگان كشورهاي خارجي داده مي‌شد، در واقع تقديري بود از زحمات کساني كه منفعتي را نصيب كشور كرده بودند. در دوره‌ پهلوي غالب هدايا جنبه‌ فردي داشت و هدف خاصي از آن منظور نظر نبود. برای نمونه مي‌توان به هداياي فرح پهلوي به نويسندگان و هنرمندان خارجي‌ كه در مورد وي کتاب نوشته بودند، اشاره كرد. وي در يك مورد براي خانم «گري بلانش» 17 هزار دلار بابت نگارش كتاب «علياحضرت فرح پهلوي» ارسال كرده است.
«خواهشمند است دستور فرماييد از محل اعتبار مربوطه، مبلغ هفده هزار دلار بابت آخرين قسط حق‌الزحمه خانم بلانش، مؤلف كتاب علياحضرت فرح پهلوي شهبانوي ايران به نشاني زير حواله نمايند.»
متأسفانه حاتم‌بخشي‌هاي رژيم پهلوي به خارجي‌ها هرگز با عرف بين‌المللي همخواني نداشت و نمي‌توان مشابهي براي آن پيدا كرد. اين بذل و بخشش‌ها به خوبي نشان مي‌دهد كه اين سلسله، اموال ملي را به مثابه ثروتي شخصي تلقي مي‌کرده و دست خود را در مصرف آن باز مي‌دانسته ‌است. از آنجايي كه سفر اعضاي دربار به خارج از كشور بسيار زياد بود، لذا براي سهولت دستيابي اين افراد به كالاهاي گران‌قيمت، انباري به همين منظور در دربار تشكيل شده بود كه به گفته‌ اسناد، بارها و بارها موجودي آن خالي مي‌شد. براي آگاهي از ميزان موجودي انبار شاهنشاهي كه صرفاً برای دادن هديه به خارجي‌ها تأسيس شده بود، به سند مورخه‌(25/9/1345) رجوع شود. در آغاز اين سند و پیش از ارائه فهرست موجودي انبار آمده است:
«جناب آقاي‌ امير عباس هويدانخست‌وزيربه طوري كه خاطر عالي مستحضر است، تشريفات كل شاهنشاهي براي اينكه همواره در اجراي اوامر مطاع مبارك ملوكانه از هر لحاظ آمادگي داشته باشد سعي مي‌نمايد مقداري از هداياي مورد نياز جهت ميهمانان رسمي دربار شاهنشاهي و همچنين در صورت تشريف‌فرمايي به خارج از كشور هدايايي براي سران و مقامات عالي‌‌رتبه اين كشورها آماده داشته باشد. به همين منظور در حال حاضر با وجود ميهمانان متعدد خارجي‌ و تشريف‌فرمايي ذات مبارك اعلي‌حضرتين به خارج از كشور، مقدار هداياي مختلف و نشان‌ها با ارزش بيش‌ از چهل ميليون ريال در انبار تشريفات كل شاهنشاهي موجود است. اين جانب فكر كردم مناسب باشد صورت آن نيز جهت استحضار آن جناب ايفاد گردد...»

همه‌ اعضاي خانواده‌ سلطنتي مجاز به استفاده از اين انبار بودند و در سفرهاي‌شان به خارج از كشور، مقدار زيادي از محتويات آن را نيز با خود مي‌بردند. نكته‌ جالب در مورد اين انبار، رؤساي فاسد و ناسالم آن از قبيل «نصرت‌الله معينيان» و «هرمز قريب» است كه هر كدام سابقه‌ زيادي در مفاسد اقتصادي و اخلاقي دارند. معينيان پس از سقوط رژيم پهلوي همچنان با اين خانواده در ارتباط بود و به گفته «احمدعلي مسعود انصاري» در هزينه كردن پول‌هاي بي‌حساب خاندان پهلوي كوتاهي نمي‌كرد. هرمز قريب نيز در حيف‌وميل كردن اموال و چاپلوسي دست‌كمي از معينيان نداشت. اين افراد صرفاً به دلیل نزديكي به دربار حائز اين مقامات شده بودند و از آنجايي كه تضميني نيز براي بقاي‌شان وجود نداشت، لذا دست خانواده‌ پهلوي را در انبار شاهي باز گذاشته و خود نيز به آسودگي از آن متمتع مي‌شدند.