- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
رئیس سازمان انرژی اتمی با حضور در یک برنامه تلویزیونی از کلیات مورد توافق در مذاکرات سخن گفت. او دو سر طیف ادامه چالش هسته‌ای با جهان را در یک‌سو تبدیل‌شدن به لیبی و در دیگر سو تبدیل‌شدن به کره‌شمالی دانست. او با طرح این سؤال در سخنانش که «چرا سال‌ها مذاکره کردیم؟» گفت: «یک ایده این بود که بشویم لیبی و ایده دیگر اینکه مثل کره شمالی شویم، اما ما فتوای مقام‌معظم‌رهبری را داریم و حالا که مذاکره می‌کنیم یعنی بین این دو ایده می‌خواهیم به حد وسطی برسیم و در این کشاکش هرکدام سعی می‌کنیم دیگری را به طرف خود بکشانیم».
به گزارش ایسنا، علی‌اکبر صالحی در سخنانی در برنامه تلویزیونی «نگاه یک»، با اشاره به مذاکرات لوزان با اشاره به مذاکرات هفته اخیر در وین که در سطح معاونان وزیران خارجه ایران و ١+٥ برگزار شد، گفت: «در این مذاکرات روی تحریم‌ها بیشتر تمرکز بود. مسائل فنی و حقوقی روشن است، اما با توجه به انتشار فکت‌شیت آمریکایی تردید‌ها و ابهاماتی نسبت به آنچه طرف مقابل و به‌ویژه آمریکا در مذاکرات لوزان گفته بود، ایجاد شد به‌نوعی که در فکت‌شیت آمریکایی درست و نادرست با یکدیگر مخلوط شده بود. در روزهای اخیر در وین بخشی از مسائل ابهام‌زدایی شد و طرف‌های مقابل لغو یکجای تحریم‌ها را پذیرفته‌اند».
مسئولان تشخیص دادند فکت‌شیت ایرانی منتشر نشود
او درباره منتشرنشدن فکت‌شیت ایرانی نیز تصریح کرد: «ما در سازمان انرژی اتمی در قسمت فنی گزاره‌برگی آماده کردیم و به آقای ظریف دادیم و دوستانمان در وزارت خارجه موارد تحریم و سیاسی را اضافه کردند، با این تصور که قرار است یک فکت‌شیت ایرانی باشد و تقاضاهایی عمومی برای انتشار آن نیز مطرح شد، اما بعد مسئولان تشخیص دادند با توجه به صحبت‌هایی که توسط مذاکره‌کنندگان و شخص آقای ظریف صورت گرفته است به همه مسائل پاسخ داده شده و معتقدم باید به جمع‌بندی مسئولان اطمینان کنیم، چراکه آنها حاکمیت و منافع ملی را دنبال می‌کنند. حتما یک دلیل موجه وجود داشته است که مسئولان ضرورت دیده‌اند فکت‌شیت ایرانی به‌طور رسمی منتشر نشود، چراکه ممکن است از آن سوءاستفاده شود...، درنهایت تصمیم بر این گرفته شده که آنچه درباره مذاکرات و مفاهیم به دست آمده و صحبت شده است، کفایت می‌کند و با توجه به اینکه مذاکرات برای نگارش متن توافق آغاز شده است، دیگر ضرورتی به انتشار فکت‌شیت نیست».
می‌توانیم آب سنگین و اورانیوم غنی‌شده بفروشیم
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: «الان تولید‌کننده ٢٠ تن آب سنگین در سال هستیم و تعداد کشورهایی که آب سنگین تولید می‌کنند بسیاراندک است. در مذاکرات پذیرفته شد که ایران آب سنگین اضافی‌ای که دارد و همچنین اورانیوم غنی‌شده را بفروشد و عملا ایران وارد کلوپ هسته‌ای جهانی شده».
صالحی در بیان آنچه در بیانیه سوئیس به دست آمده است، تصریح کرد: «ماهیت رآکتور اراک آب سنگین و فردو به عنوان تضمین استمرار غنی‌سازی در نطنز باقی می‌ماند. نطنز به‌عنوان یک مرکز غنی‌سازی برقرار می‌ماند با بیش از پنج‌هزار ماشین و همچنین در تحقیق و توسعه، با وجود آنکه آنها بسیار فشار آوردند متوقف کنند اما موفق نشدند. آنها حاضر بودند به نوعی با کنارگذاشتن تحقیق و توسعه از سوی ما هر امتیازی را به ما بدهند اما به خواستشان نرسیدند. ١٠ هزار ماشین در نطنز در حال کار است و ١٠هزار عدد دیگر نصب شدند اما غنی‌سازی نمی‌کردند و نزدیک به دوهزار و چندصد ماشین در فردو داریم که از این تعداد ٦٠٠ عدد از آن غنی‌سازی می‌کرد، ٢٠ درصد که الان پنج درصد تولید می‌کند و در ماه ١٧ کیلو اورانیوم غنی شده پنج درصد تولید می‌کند و سایر ماشین‌ها فقط نصب شده‌اند و غنی‌سازی نمی‌کنند و از قبل هم این روند بوده و تصمیم برای این روند مربوط به این دولت نیست.
بنابراین در مجموع بناست در طی اجرای توافق احتمالی جامع هسته‌ای، از ١٠ هزار ماشین که غنی‌سازی می‌کند بیش از پنج هزار ماشین در نطنز غنی‌سازی کند و بیش از هزار عدد در فردو نصب شده باشد که از این تعداد ٣٥٠ عدد در حال چرخش در خلا باشد. این ١٠هزار ماشین حدود دوهزار و ٢٠٠ کیلو در سال، اورانیوم غنی‌شده تولید می‌کرد که با این پنج هزار ماشین حدود هزار و ٥٠٠ کیلو اورانیوم غنی‌شده تولید می‌کنیم؛ اگر این میزان را نسبت به نیاز سالانه نیروگاه بوشهر بسنجیم که در سال به ٣٠ هزار کیلو اورانیوم نیاز داریم و فاصله دو هزار و ٢٠٠ کیلو یا هزار و ٥٠٠ کیلو، خیلی تفاوتی ندارند چراکه تا رسیدن به نیاز موردنظر برای بوشهر خیلی فاصله است».
به جای IR-٤ تولید انبوه نسل یک را ادامه دادند
صالحی گفت: «اگر همین امروز بخواهیم ١٩٠ هزار سو را تأمین کنیم باید سه نطنز دیگر اضافه کنیم و حدود ١٧٠ هزار ماشین نسل یک بسازیم تا به این هدف برسیم و این چیزی نیست که ظرف چند سال بشود انجام داد». وی در پاسخ به این پرسش که برای رسیدن به ١٩٠ هزار سو از ماشین‌های جدیدتر استفاده نمی‌کنیم؟ گفت: «ماشین‌های IR -٢m, IR-٤ در سال‌های ٨٨ که در سازمان انرژی اتمی بودم فعالیتشان را شروع کردیم و آن زمان بنده دستورالعملی را صادر کردم که آرام‌آرام ماشین نسل یک را کنار بگذاریم، چراکه از سال ٦٩ تا ٧٦ طول کشید تا توانستیم دو ماشین IR-١ (پاکستان١ یا P١) را با وجود اینکه نقشه آنها را داشتیم، مونتاژ کنیم. از سال ٧٦ تا ٨٨ طول کشید تا یک آبشار ١٦٥ تایی از P١ داشته باشیم و از سال ٨٥ ما مهندسی معکوس را شروع کردیم و IR-١ را تولید کردیم.
وقتی در سال ٨٨ به سازمان رفتم، دیدم IR-١ خرابی‌اش بالاست و متوجه شدیم پاکستانی‌ها خودشان هم روی نسل P١ خیلی کار نکرده‌اند. بنابراین متخصصان ما مهندسی معکوس و طراحی نسل جدید ماشین‌ها را شروع کردند و ماشین‌های IR-٢m و IR-٤ طراحی شد و آبشارهای ١٠ تایی و ١٦٤ تایی آماده بود و گفتیم که نسل یک که از بین رفت، دیگر جایگزین نکنیم و ماشین‌های جدید را جایگزین کنیم اما این تصمیم به دلایل خاص خودش در زمانی که بنده دیگر در سازمان نبودم و حتما هم دلایل درستی بوده، اجرا نشد. شاید فکر کردند IR-٤ هنوز آن اطمینان لازم را ندارد و همان نسل یک؛ یعنی تولید انبوه IR-١ را ادامه دادند. در حالی که IR-٤ سو ٥ دارد که برای نطنز حدود ٤٠ هزار ماشین از آن کافی است. اگر ما همان سال‌های ٨٨ این نسل ماشین را تولید انبوه می‌کردیم در شرایط دیگری در مذاکرات بودیم. اگر ظرفیتی را به دست می‌آوردیم همان ظرفیت را حفظ می‌کردیم».
محدودیت‌های پذیرفته‌شده
صالحی درباره ادامه کار غنی‌سازی و ساخت و نصب سانتریفیوژ طی ١٠سال اجرای توافق احتمالی جامع هسته‌ای و این پرسش که ایران پذیرفته است در طی این ١٠ سال برای رسیدن به ١٩٠ هزار سو اقدام نمی‌کند، گفت: «بله. ما پذیرفتیم طی ١٠ سال سقف سوی ما پنج‌هزار و ٦٠ ماشین در نطنز به علاوه یک‌هزار و ٤٤ ماشین در فردو باشد (ضامن نطنز) و این نتیجه مذاکرات بوده است. بعد از ١٠ سال این‌طور نیست که یک دفعه ١٩٠ هزار سو ایجاد کنیم. اگر در این مدت نیاز به ماشین‌های جایگزین داشته باشیم از ماشین‌هایی که الان ساخته و نصب شده‌اند استفاده می‌شود و اگر این ماشین‌ها هم تمام شود و انبار ما تهی شد، می‌توانیم در این ١٠سال IR-١ تولید کنیم تا تعداد پنج‌هزار و ٦٠ ماشین ما باقی بماند. می‌رسیم به انتهای ١٠ سال و در بهترین شرایط این است که پنج‌هزار و ٦٠ ماشین نسل یک داریم و از آن زمان به بعد با یک برنامه‌ریزی درست با ماشین‌های نسل جدید خود را باید به ١٩٠ هزار سو برسانیم.
مثلا با IR-٨. الان در سالن A در نطنز زیرساخت‌هایش نسبتا تکمیل است و در این سالن IR-١، IR٢m، IR-٤ و احتمالا IR-٦ می‌تواند جای بگیرد اما IR-٨ را نمی‌توان در آن سالن جای داد. ما هنوز به سالن B دست نزدیم و تا انتهای ١٠ سال برای سالن B زیرساخت ایجاد نمی‌کنیم، چون می‌خواهیم ببینیم از چه نسلی می‌توانیم این سالن را مجهز کنیم و هنوز تست‌های ماشین پیشرفته نسل هشت ما انجام نشده است. به طور استاندارد برای شرکتی مثل یورنکو (که با ٦٠ سال سابقه، خدمات غنی‌سازی ارائه می‌دهد) تا یک نسل ماشین سانتریفیوژ به تولید انبوه برسد هشت سال طول می‌کشد و احتمالا برای ما ١٠ الی ١١ سال شاید طول بکشد و نمی‌خواهیم سرنوشت ماشین نسل هشت‌مان به سرنوشت نسل یک دچار شود.
بنابراین تا انتهای ١٠ سال ما زیرساخت سالن B و تولید انبوه هیچ‌یک از ماشین‌های پیشرفته را نداریم. از انتهای سال ١٠، سه یا چهار سال طول می‌کشد تا ما به ظرفیت ١٩٠ هزار سو برسیم».صالحی درباره تولید IR-٦ گفت: «این نسل آبشار ١٠تایی‌اش کار می‌کرد اما با مشکل مواجه شد و مجبور شدیم کار را متوقف کنیم روی آن و دوباره طراحی آن بازبینی شود تا مشکل آن حل شود».
رئیس سازمان انرژی اتمی در رابطه با تأمین سوخت نیروگاه بوشهر تأکید کرد که سوخت این نیروگاه تا ١٠ سال تضمین است و روس‌ها تعهد دادند که تأمین کنند و این زمان قابل تمدید هم هست و مشکلی برای تأمین سوخت این نیروگاه نداریم. صالحی همچنین یادآوری کرد که در سال ٩٠ برای مذاکره با آمریکا به مقام‌معظم‌رهبری پیشنهاد داده است و آن زمان دو دور مذاکره بین نماینده ایران و آمریکا در عمان با موضوع هسته‌ای انجام شده است.
سانتریفیوژ مثل ماشین آبمیوه‌گیری
وی درخصوص تحقیق و توسعه و استمرار این فعالیت‌ها در طی اجرای توافق احتمالی جامع اظهار کرد: «ما الان در بخش تحقیق و توسعه IR-٤، IR-٨، IR-٢m، IR-٥، IR-٦ داریم. الان روی IR-٨ کار نمی‌کنیم اما بعد از توافق شروع به کار روی این ماشین را با شدت شروع می‌کنیم. در IR- ٦ و IR-٦ نیز کار را شروع می‌کنیم».
صالحی درباره ساخت سانتریفیوژ طی اجرای توافق جامع هسته‌ای توضیح داد: «یک ماشین آبمیوه‌گیری هم سانتریفیوژ است و ما در مراکز بهداشتی و تولید دارو از سانتریفیوژ که ماشینی است برای جداسازی استفاده می‌کنیم و تولید‌کننده نیروی گریزازمرکز است. بنابراین ما می‌توانیم روی سانتریفیوژ کار کنیم اما روی سانتریفیوژ برای غنی‌سازی اورانیوم نمی‌توانیم کار کنیم. الان ما به وزارت بهداشت سانتریفیوژهایی می‌دهیم که ٨٠ هزار دور در دقیقه می‌چرخد همچنین برای تولید ایزوتوپ‌های پایدار یکی از روش‌ها استفاده از سانتریفیوژ است که در فردو می‌توانیم از آن استفاده کنیم».
فردو جای غنی‌سازی صنعتی نیست
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره ادعای آمریکا در رابطه با فردو که گفته است ١٥ سال متوقف می‌شود، گفت: «یکی از مواردی که در نظر گرفتیم، تولید ایزوتوپ‌های پایدار در این سایت است و ١+٥ و هر کشوری در این گروه از جمله روس‌ها اعلام آمادگی کردند در این‌باره به ما کمک کنند». صالحی خاطرنشان کرد: «سال ٨٨ تصمیم گرفته شد جایی را ایجاد کنیم به‌عنوان تضمین استمرار اصل غنی‌سازی. فردو جایی در کوه با ظرفیت سه هزار ماشین است و سایتی در قالب غنی‌سازی صنعتی نیست. همین حالا ١٧ کیلوگرم اورانیوم تولید می‌کند. بنابراین اینکه بگوییم فردو مرکز تولید صنعتی غنی‌سازی است، درست نیست».
سال ٨٨ قرار بود فردو سایت تحقیقاتی باشد
وی ادامه داد: «اگر فردو از اول مرکز تحقیقات بود، می‌توانستیم تمام ماشین‌ها و وسایل حساس اندازه‌گیری و مونتاژ را در آن جای دهیم تا اگر خدای نکرده اتفاقی افتاد، بتوانیم ضمانت داشته باشیم. در سال ٨٨ - ٨٩ گفتیم بگذارید فردو سایت تحقیقاتی شود، اما بعد تصمیم گرفته شد در آنجا از نسل IR-١ بگذاریم. اینکه بگوییم چرا در فردو قرار است ایزوتوپ تولید شود، خوب نمی‌توان همین‌طوری یک حرفی زد، پیشنهاد مشخصی دهند که در چارچوب وضعیت و موقعیت فعلی بگنجد».
صالحی تصریح کرد: «مذاکره‌کنندگان اصل صنعت هسته‌ای را با مقداری محدودیت حفظ کردند. چنین نیست که آنچه تاکنون به دست آمده بهترین تفاهم بوده است، اما حداقل شرایطی بوده که در چارچوب خطوط و کلیاتی که نظام تعیین کرده است، به آن رسیدیم». رئیس سازمان انرژی اتمی درباره احتمال نقض تعهد از سوی طرف مقابل، خاطرنشان کرد دراین‌صورت فعالیت‌های ما هم به‌سرعت به وضعیت سابق بازمی‌گردد.
اورانیوم ٥ درصد، ٣٠٠ کیلو باقی بماند
وی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده که قرار است فروخته یا تبدیل شود، گفت: «ما چند صد تن اورانیوم طبیعی داریم که در صورت نقض تعهد، آنها را تزریق می‌کنیم و اورانیوم غنی‌شده تولید می‌کنیم. ما می‌پذیریم در طول اجرای توافق، ذخایر ثابت اورانیوم غنی‌شده تا پنج درصدمان، ٣٠٠ کیلوگرم باقی بماند، اما اورانیوم طبیعی به مقدار زیاد در اختیار داریم».
این مقام ارشد سازمان انرژی اتمی درباره زمان عملیاتی‌شدن رآکتور اراک، اظهار کرد: «اعلام زمان مشخص سخت است، اما اگر تجهیزاتش تأمین و ساخت سوختش تسریع شود، شاید حدود شش سال زمان نیاز باشد تا عملیاتی شود». وی در پاسخ به منتقدان، درباره اراک گفت: «اگر قرار بود همان مسیر قبلی را برای ساخت رآکتور اراک طی کنیم، نمی‌توانستیم درباره راه‌اندازی آن، زمانی را به شما اعلام کنیم. مثل این است که شما ماشینی را ساخته باشید، اما چهار چرخ نداشته باشد یا جعبه دنده نداشته باشد».رئیس سازمان انرژی اتمی با تأکید بر ساخت رآکتورهای با قدرت پایین، با هدف تولید برق و آب‌شیرین‌کن، افزود: «ما قصد داریم به‌سمت نیروگاه‌های کوچک، مثلا ١٠٠ مگاواتی، برویم و با کشورهای مختلفی برای ساخت و مشارکت در ساخت آنها، صحبت کرده‌ایم».
