حلقه مفقوده دولت روحانی مطالبات زنان جامعه است

* یکی از شعارهای اصلی آقای روحانی در دوران مبارزات انتخاباتی توجه به دغدغه‌های زنان جامعه بود. در شرایط فعلی که نزدیک به دوسال از عمر دولت تدبیر و امید می‌گذرد عملکرد دولت در زمینه تحقق مطالبات زنان جامعه چگونه بوده است؟

** کابینه آقای روحانی به شکلی تشکیل شده که برخی از دغدغه‌های اصلی جامعه به مانند مطالبات زنان در آن مورد توجه قرار بگیرد. روحیات آقای روحانی و برخی از اعضای کابینه نیز به حل مشکلات زنان جامعه نزدیک است. نکته مهم در این زمینه این است که آقای روحانی و اعضای کابینه از جمله کسانی نیستند که با جنس دغدغه‌های زنان جامعه آشنایی نداشته باشند. با این وجود بنده معتقدم دولت روحانی در زمینه مطالبات زنان آنگونه که انتظار وجود داشته عمل نکرده و در این زمینه ما عملکرد قدرتمندتری انتظار داشته‌ایم. انتظار زنان جامعه از دولت تدبیر و امید که به هر حال برآمده از جریان تحول خواه جامعه است و شعارهایی مانند شعارهای دولت اصلاحات را در زمینه زنان مطرح می‌کرد بیشتر از این بوده است.

البته دولت آقای روحانی دولتی کاملأ اصلاح‌طلب نیست و ایشان نیز چنین مساله‌ای را اعلام نکرده‌اند اما جریان تحول خواه ایران حامی اصلی ایشان در انتخابات ریاست‌جمهوری بوده است. بین جریان اصلاح‌طلبی و اعتدالگرایان نیز قرابت فکری زیادی مشاهده می‌شود که همه این مسائل می‌تواند به درک بیشتر شرایط موجود زنان جامعه کمک کند. جنبش زنان ایران هیچ‌گاه به آقای روحانی به عنوان یک رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب نگاه کرده و انتظارات بیجایی نداشته است. با این وجود انتظار زنان جامعه این بوده که آقای روحانی نسبت به شعارهایی که در دوران تبلیغات انتخاباتی عنوان کرده‌اند متعهد باشند. به نظر من هنوز برخی از شعارهای ایشان درباره مطالبات زنان تحقق پیدا نکرده است.

* کدام شعارهای تحقق پیدا نکرده است؟

** برخی شعارهای آقای روحانی درباره زنان تحقق پیدا نکرده است. در مرحله اول آقای روحانی می‌توانست از زنان بیشتری در کابینه خود وبرخی از وزراتخانه‌ها استفاده کند. به هر حال زنان شایسته زیادی هستند که سوابق مدیریتی درخشانی در گذشته داشته‌اند. به همین دلیل آقای روحانی در انتخاب کابینه خود باید دقت و تامل بیشتری انجام می‌داد. یکی از مهم‌ترین مطالبات جامعه زنان حضور موثر در روند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی بوده است. آقای روحانی باید با انتخاب معاونان بیشتر و انتخاب زنان به عنوان وزیر، بانوان بیشتری را در روند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی جامعه شرکت می‌داد. ایشان باید به این نکته توجه می‌کرد که بدون قرار گرفتن زنان در چنین جایگاه‌هایی دغدغه‌ها و مطالبات زنان به یک خواست همگانی و فراگیر تبدیل نمی‌شود. حضور زنان در جایگاه‌های تصمیم‌گیری سبب تحقق انتظارات زنان از مسئولان خواهد شد. به هر حال هنگامی که زنان جامعه حضور زنان را در عرصه‌های مهم تصمیم‌گیری وسیاست به مانند کابینه ریاست‌جمهوری مشاهده کنند با دلگرمی بیشتری مطالبات خود را پیگیری می‌کنند.

نکته قابل تامل اینکه حضور زنان در مدیریت میانی دستگاه‌های اجرایی نیز کمرنگ بوده است. مقوله حضور زنان در مدیریت میانی دولت آقای روحانی نیز نیاز به بازنگری دارد، چرا که ما در کشور با زنان فرهیخته و دانشمندی روبه رو هستیم که می‌توانستند کمک زیادی به دولت در جنبه‌های گوناگون انجام بدهند. با این وجود حضور خانم مولاوردی به عنوان یک شخصیت فرهیخته و ممتاز در کابینه آقای روحانی تاحدودی در دغدغه‌های زنان جامعه موثر بوده است. البته این نکته را نباید فراموش کرد که حضور خانم مولاوردی در کابینه به تنهایی سبب تحول وضعیت زنان جامعه نخواهد شد. مطالبات زنان در لایه‌های پنهان جامعه وجود دارد که در رفتارهای اجتماعی زنان و حتی خانواده‌های ایرانی بروز پیدا می‌کند.

دولت آقای روحانی در زمینه مشکلات زنان به مانند مسائل زنان بی‌سرپرست یا بدسرپرست و کودکان آسیب‌دیده از بحران‌های خانوادگی باید اقدامات جدی‌تر انجام دهد. متاسفانه بخش عمده مشکلات زنان جامعه پنهان مانده و به صورت آشکار در محافل عمومی مطرح نمی‌شود. همین عامل سبب شده که دغدغه‌های زنان در اولویت‌های اصلی دولت‌ها قرار نگیرد. دولت آقای روحانی لوایحی که درآن حقوق زنان و مطالبات زنان مطرح باشد نیز به مجلس ارائه نکرده یا کمتر چنین کاری کرده است.

بسیاری از این لوایح و قوانین می‌تواند در آینده زنان جامعه تاثیر به‌سزایی داشته باشد. متاسفانه برخی از لوایح که در مجلس مطرح می‌شود نیازمند نگاهی علمی‌تر است. اینگونه طرح‌ها به نام دفاع از حقوق زنان مطرح می‌شود اما در واقع بعضا برخلاف حقوق زنان است و آسیب‌های جدی به حقوق زنان و برخی از مشاغل زنان می‌زند. البته بسیاری از این طرح‌ها به دولت مربوط نمی‌شود و عمدتا در کمیسیون‌های مجلس مطرح می‌شود. به همین دلیل بنده معتقدم برخی از طرح‌های مجلس درباره زنان نگران‌کننده است. زنان جامعه در شرایط فعلی به دنبال مطالبات جدی خود از دولت و مجلس هستند. به همین دلیل انتظار زنان از دولت آقای روحانی این است که لوایح جدی و بنیادی را درباره زنان مطرح کند و به مجلس بفرستد تا مجلس درباره این لوایح تصمیم‌گیری کند. البته ازاین نکته نیز نباید غافل شویم که ممکن است اکثریت مجلس نهم با طرح‌های اساسی دولت آقای روحانی درباره زنان دیدگاه همسو نداشته باشند.

با این وجود دولت آقای روحانی باید در این زمینه تلاش خود را انجام بدهد ونشان دهد که مطالبات زنان جامعه برای دولت از اهمیت بالایی برخوردار است. به نظر من در شرایط فعلی حلقه مفقوده دولت آقای روحانی مطالبات زنان جامعه است. اگر زنان جامعه در شرایط فعلی دغدغه‌های خود را مطرح نمی‌کنند و به انتقاد از سیاست‌های دولت آقای روحانی نمی‌پردازند تنها به‌دلیل فضایی است که برخی مخالفان علیه دولت به‌وجود آورده‌اند و فشار سنگینی را به دولت تدبیر و امید وارد می‌کنند.

* عملکرد خانم مولاوردی در معاونت زنان ریاست جمهوی قابل قبول بوده است؟

** خانم مولاوردی به عنوان معاون رئیس‌جمهور در امور زنان اقدامات مناسبی مانند حضور پررنگ در نیویورک و سازمان ملل متحد و همچنین دیدار با «پاپ» انجام داده‌اند که در نوع خوداقدامات ارزشمندی بوده است. دیدار خانم مولاوردی با پاپ از دو جنبه حائز اهمیت بود. اول اینکه نشان می‌داد زنان به دنبال صلح جهانی هستند و دوست دارند در مناسبات جهانی مشارکت داشته باشند و همچنین نشان‌دهنده جایگاه زنان در ادیان آسمانی و به‌ویژه دین مبین اسلام بود. با این وجود تعداد زنان در کابینه آقای روحانی بسیار کم است. آقای روحانی اگر می‌خواست زنان کمی در کابینه‌اش حضور داشته باشند حداقل باید از زنان در مدیریت‌های میانی و معاونت‌های وزارتخانه‌ها استفاده می‌کرد. حضور زنان در عرصه سیاسی و تصمیم‌گیری یکی از دغدغه‌های مهم آنهاست. هنگامی که زنان به تعداد زیاد در مراکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی حضور فعال و قدرتمند داشته باشند، جنس مطالبات زنان را بیشتر درک می‌کنند و به صورت عقلانی و منطقی به دنبال مطالبات زنان خواهند رفت.

حضور زنان در مراکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مقوله‌ای است که دولت باید رویکرد جدی‌تری نسبت به آن داشته باشد. متاسفانه مطالبات زنان در سطح جهانی با مشکلات متعددی همراه است و اغلب جوامع بشری با این مساله مواجه‌اند. برخی از جوامع که فعالیت زنان در آنها چشمگیرتر است تاحدودی موفق شده‌اند برخی از دغدغه‌های زنان جامعه را برطرف کنند و ما مشاهده می‌کنیم که زنان در مشاغل بسیار حساسی چون ریاست‌جمهوری، نخست‌وزیری یا مسئولیت‌های سنگینی چون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا حضوری فعال و تاثیرگذار دارند. نمونه بارز این مساله خانم کاترین اشتون بود که به‌عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رئیس گروه موسوم به 1+5 نقش بسیار بارزی در مناسبات جهانی ایفا می‌کرد. حتی در برخی از کشورها از زنان در مناصب بسیار حساس چون «رئیس پلیس» یا مدیریت بحران‌ها استفاده می‌شود.

* سیاست‌های مجلس نهم درباره مطالبات زنان جامعه چگونه بوده است؟نمایندگان زن حاضر در مجلس به چه میزان در تحقق مطالبات زنان جامعه گام برداشته اند؟

** متاسفانه برخی نمایندگان زن حاضر در مجلس در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دخالت نمی‌کنند و عملکرد فعال‌تری از آنها انتظار می‌رود. نمایندگان زن مجلس نباید این نکته را فراموش کنند که اغلب افرادی که به آنها در زمان انتخابات رأی داده‌اند از بین زنان جامعه بوده‌اند. رأی‌دهندگان امید زیادی داشته‌اند که با فرستادن نماینده زن به مجلس مطالبات و دغدغه‌های آنها در صحن علنی مجلس و به صورت عمومی و فراگیر مطرح شود. این درحالی است که برخی نمایندگان زن حاضر در مجلس فعالیت زیادی در مجلس انجام نمی‌دهند و به مطالبات زنان جامعه کم‌توجه هستند. به نظر می‌رسد ظاهرا این عده درک روشنی از مطالبات اصلی زنان جامعه ندارند یا اینکه دغدغه‌های جریانی و سیاسی آنها از پیگیری مطالبات واقعی زنان مهم‌تر است. مطالبات زنان جامعه جنبه سیاسی ندارد و بیشتر جنبه اجتماعی دارد.

نباید دغدغه‌های زنان جامعه را سیاسی کرد و با مواضع سیاسی با آن برخورد کرد. در شرایط فعلی برخی از گروه‌های فعال در حوزه زنان با توجه به اینکه از نظر سیاسی همسو نیستند اما دغدغه‌های یکدیگر را درک می‌کنند و به یکدیگر در پیشبرد اهداف زنان کمک می‌کنند. متاسفانه گاهی برخی از نمایندگان زن مجلس از عدم حضور زنان در عرصه اجتماعی سخن به میان می‌آوردند که به هیچ عنوان پذیرفته شده نیست و جای تامل و درنگ دارد. به نظر من این عده باید به این سوال پاسخ بدهند که خودشان چگونه و با چه مجوزی در عرصه اجتماعی و از آن مهم‌تر در عرصه سیاسی حضور پیدا کرده‌اند. نمایندگان زن مجلس به عنوان مثال در مساله «گذرنامه» زنان علاوه براینکه کوشش مجدانه‌ای برای تحقق درخواست زنان نداشتند بلکه با مخالفان این طرح نیز همصدا شدند و برخلاف مطالبه حجم عظیمی از زنان جامعه به این طرح رأی منفی دادند. اینگونه اقدامات قابل پذیرش نیست. بدون شک عملکرد نمایندگان زن مجلس نهم در تاریخ به ثبت خواهد رسید.

* در شرایط فعلی مطالبه اصلی زنان جامعه از دولت چیست؟ آقای روحانی برای پاسخ به درخواست زنان جامعه چه اقداماتی باید انجام بدهد؟

** یکی از دغدغه‌های اصلی زنان جامعه حضور قوی در انتخابات مجلس دهم شورای اسلامی و فرستادن نمایندگان شایسته زن به مجلس آینده است. مساله بعدی این است که تقاضای زنان جامعه از دولت آقای روحانی این است که دولت به معاونت زنان ریاست‌جمهوری توجه بیشتری داشته باشد و در صورت مقدور بودجه بیشتری را در اختیار این معاونت قرار بدهد. به هر حال معاونت زنان ریاست‌جمهوری تنها مرجع درخواست زنان جامعه است و این مرجع باید به هر نحو ممکن تقویت شود. تقویت معاونت زنان ریاست‌جمهوری می‌تواند از جنبه‌های مختلف به تحقق مطالبات زنان جامعه کمک کند. در شرایط فعلی خانم مولاوردی به عنوان معاونت زنان ریاست‌جمهوری از سوی طیف‌های مختلف زنان جامعه مورد حمایت و اعتماد هستند و انتظار زنان جامعه این است که با حضور ایشان در این مقام کارهای بزرگی در عرصه زنان صورت بپذیرد.

* برنامه زنان جریان اصلاحات برای انتخابات آینده مجلس چیست؟ آیا برنامه‌ریزی خاصی برای حضور پرقدرت زنان اصلاح‌طلب در مجلس دهم صورت گرفته است؟

** بنده به عنوان دبیرکل «جمعیت زنان مسلمان نواندیش» در شورای مشورتی اصلاح‌طلبان حضور دارم. در شرایط فعلی تمامی کمیته‌های جمعیت زنان مسلمان نواندیش در تمامی استان‌های کشور فعال شده‌اند. ما به عنوان تنها حزب گسترده شناسنامه‌دار فعالیت‌های خود را دنبال می‌کنیم و به انتخابات مجلس دهم شورای اسلامی به عنوان یک فرصت مناسب برای تحقق دغدغه‌های خود نگاه می‌کنیم. جمعیت زنان نواندیش مسلمان زنان در کنار جمعیت زنان اصلاح‌طلب در شرایط فعلی به اولویت‌بندی مطالبات اجتماعی و سیاسی خود برای انتخابات مجلس مشغول هستند و امیدواری‌های زیادی در این جمعیت‌ها برای پیروزی در انتخابات مجلس وجود دارد. یکی از دغدغه‌های زنان حضور در لیست‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان است.

به همین دلیل در حال رایزنی برای مشارکت زنان در فعالیت‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان هستیم. جریان اصلاح‌طلبی با استفاده از تجربیات گذشته خود در انتخابات گذشته به خوبی به این نکته آگاهی دارد که رمز موفقیت این جریان در انتخابات آینده وحدت و هماهنگی تمامی طیف‌های اصلاح‌طلبی است. به همین دلیل تمام تلاش اصلاح‌طلبان این است که در تمامی استان‌های کشور با یک لیست وارد مبارزات انتخاباتی شوند. در صورت تحقق این مساله می‌توان به پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس و هموار‌تر شدن مسیر حرکت دولت تدبیر و امید امیدوار بود. اصلاح‌طلبان عزم خود را برای پیروزی در انتخابات مجلس از هم‌اکنون جزم کرده‌اند.