قانونگذاران آمریکا با توافق هسته‌ای مخالفند

پاتریشیا زنگرله: در حالی که گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران به پایان رسید و توافق صورت گرفت، قانونگذاران آمریکا در حال تشدید هشدارهای خود علیه توافق «ضعیف» هسته‌ای با ایران هستند. قانونگذاران آمریکا همچنین در حال تعیین خطوط قرمزی هستند که باعث می‌شود کنگره با این موافقتنامه بین‌المللی مخالفت کند.

شماری از قانونگذاران پرنفوذ آمریکایی اعلام کردند نمی‌خواهند تا پیش از آنکه تهران، عمل کردن به موافقتنامه را آغاز کند، شاهد لغو هرگونه تحریمی باشند. آنها همچنین اعلام کردند خواستار اعمال یک رژیم راستی‌آزمایی سختگیرانه هستند که در آن، بازرسان قادر خواهند بود در هر زمان و هر مکان، از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید به عمل بیاورند.

این قانونگذاران همچنین از تهران می‌خواهند ابعاد نظامی گذشته برنامه هسته‌ای خود را آشکار کند بویژه پس از آنکه «جان کری» وزیر خارجه آمریکا، موضع آمریکا را در این باره تلطیف و اعلام کرد ایران درباره این موضوع تحت فشار قرار نخواهد گرفت.

سناتور «باب کورکر»، رئیس‌جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در سخنرانی خود در این کمیته گفت: «من درباره جهت توافق و خطوط قرمز بالقوه‌ای که ممکن است از آن عبور شود، هر لحظه نگران‌تر می‌شوم».

کورکر پیش‌تر لایحه‌ای را تنظیم کرد که براساس آن، کنگره آمریکا این حق را پیدا می‌کند تا هرگونه توافق نهایی با ایران را که در نتیجه گفت‌وگوها میان 6 کشور و ایران حاصل شد، تایید یا رد کند.

این گفت‌وگوها به 2 سال فرآیند مذاکره میان دو طرف پایان داد. هدف از این مذاکرات، محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران و در ازای آن کاهش تحریم‌های اعمال‌شده علیه این کشور بود.

باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا این لایحه را امضا و آن را به قانون تبدیل کرد. این اقدام اوباما پس از آن انجام شد که کاخ‌سفید نتوانست دموکرات‌ها را درباره نپیوستن به این درخواست جمهوری‌خواهان ترغیب کند.

با به‌دست آمدن توافق، قانونگذاران آمریکا تحت فشار مضاعفی قرار گرفته‌اند تا از موافقتنامه‌ای حمایت نکنند که براساس آن، تهران مجال عملکرد بیشتری پیدا خواهد کرد.

لابی حامی اسرائیل و پرنفوذ «آیپک» به سختی در کنگره آمریکا تلاش کرده است نگرانی‌های خود را در این باره ابراز کند که پذیرش هرگونه توافق با ایران از سوی کنگره، «اساسا غلط» است.  «جی استریت» که از لابی‌های میانه‌رو‌تر حامی اسرائیل است نیز پویش جداگانه‌ای را در پیش گرفته است و در آن تلاش می‌کند اشتباه بودن ادعاهای مطرح‌شده توسط مخالفان یک توافق را ثابت کند.

برخی دیگر از گروه‌ها از جمله «متحد علیه ایران هسته‌ای» و «ابتکار عمل امنیتی آمریکا» که توسط 3 سناتور پیشین آمریکایی ایجاد شده‌اند نیز، در حال صرف میلیون‌ها دلار بودجه برای تبلیغ و ترغیب قانونگذاران آمریکا به اتخاذ رویکردی سختگیرانه علیه این توافق هستند.

«جان مک‌کین» سناتور جمهوری‌خواه آمریکا در این باره گفت: «بدبینی شدیدی درباره این توافق وجود دارد. برخی از دموکرات‌ها از جوامع شدیدا حامی اسرائیل، درباره این توافق با مشکلات بسیاری روبه‌رو خواهند شد».

اوباما به احتمال زیاد هرگونه قطعنامه کنگره مبنی بر مخالفت با این توافق را وتو خواهد کرد. چنین قطعنامه‌ای نیازمند 60 رای در سنا همچنین تصویب اکثریت مجلس نمایندگان آمریکاست.

مخالفان توافق به منظور جلب دوسوم اکثریت در مجلس نمایندگان و کنگره برای مقابله با وتوی رئیس‌جمهور، نیازمند حمایت دست‌کم 13 دموکرات در سنا و دست‌کم 43 دموکرات در مجلس نمایندگان هستند. در صورتی که همه جمهوری‌خواهان کنگره از این موضوع حمایت نکنند، این رقم افزایش خواهد یافت.

بنا به گفته قانونگذاران دموکرات و جمهوری‌خواه، وقوع چنین شرایطی غیر محتمل به نظر می‌رسد اما وجود نقاط ضعف چشمگیر در توافق نهایی باعث افزایش احتمال وقوع این شرایط خواهد شد. درخواست‌های کنگره برای یک موافقتنامه که هیچ نقطه ضعفی در آن وجود نداشته باشد، باعث شد مذاکره‌کنندگان آمریکایی تحت فشار مضاعفی قرار بگیرند تا به ایران، مجال بیشتری ندهند.

«تیم کین» (Tim Kaine) سناتور دموکرات ایالت ویرجینیا در این باره گفت از نظر وی، مثلا اگر ایران از صدور مجوز بازدید از پایگاه‌های نظامی خودداری کند، این موافقتنامه یک «شکست» خواهد بود.

وی در این باره گفت: «2 موضوع بسیار مهم برای مردم در این باره عبارت است از ماهیت مداخله‌جویانه بازرسی‌ها و میزان جامع بودن آنها، همچنین زمان‌بندی کاهش تحریم‌ها».

مقامات ارشد کشورهای غربی اعلام کردند بازرسی اماکن نظامی و دسترسی به دانشمندان ایران، برای تضمین اینکه آیا ایران در حال پیگیری برنامه تسلیحات هسته‌ای است یا نه، ضروری خواهد بود.

«قانون بررسی هسته‌ای ایران در سال 2015» که توسط کورکر معرفی شد، در سنای آمریکا با 98 رای موافق و یک رای مخالف و در مجلس نمایندگان با 400 رای موافق و 25 رای مخالف به تصویب رسید.

دولت اوباما باید موافقتنامه هسته‌ای نهایی با ایران را به کنگره ارائه دهد. از این زمان به بعد، مهلت 30 روزه بررسی این موافقتنامه توسط سنا و مجلس نمایندگان آغاز خواهد شد. کنگره سپس یا قطعنامه‌ای را در تصویب یا رد این موافقتنامه صادر خواهد کرد یا کلا درباره آن رای‌گیری نخواهد کرد.

این اقدام، مانع از آن می‌شود که دولت اوباما هرگونه تحریم تصویب‌شده توسط کنگره علیه ایران را در مدت زمان بررسی این موافقتنامه توسط کنگره، لغو کند. به علاوه در صورتی که کنگره قطعنامه‌ای در رد این موافقتنامه صادر کند و اوباما نیز این قطعنامه را وتو کند، 22 روز دیگر به این مدت زمان افزوده خواهد شد.

در صورتی که قطعنامه مخالفت کنگره بتواند بر وتوی رئیس‌جمهور نیز غلبه کند، آنگاه اوباما قادر نخواهد بود تحریم‌های اعمال‌شده توسط کنگره را لغو کند. از آنجا که اینگونه تحریم‌ها، بخش عمده تحریم‌های آمریکا علیه ایران را تشکیل می‌دهد، این موضوع می‌تواند به فلج شدن هرگونه توافق هسته‌ای بینجامد.

در صورتی که کنگره آمریکا، موافقتنامه را تا 7 سپتامبر دریافت کند، مدت زمان بازنگری آن به 60 روز افزایش پیدا خواهد کرد. در صورتی که هیچ توافقی تا تاریخ 7 سپتامبر حاصل نشود، قانونگذاران آمریکا تلاش خواهند کرد تحریم‌های مضاعفی علیه ایران تصویب کنند.

چندین قانونگذار دموکرات آمریکا در این باره اعلام کردند اطمینان دارند در صورتی که موافقتنامه تا حد زیادی شبیه به چارچوب توافق اعلام شده در ماه آوریل باشد، اکثریت حزب دموکرات با تصویب چنین موافقتنامه‌ای مشکل نخواهند داشت.

اما آنها همچنین اعلام کردند پذیرش هرگونه توافق، برای اکثر جمهوری‌خواهان دشوار خواهد بود.  «کریس مورفی» سناتور دموکرات‌آمریکا در این باره گفت: «اکثریت جمهوری‌خواهان به هر آنچه امضای رئیس‌جمهور اوباما را داشته باشد، رای منفی خواهند داد».