عصر پرنوسان بلر و دوره مبهم براون

تونی ‌بلر روز چهارشنبه بعد از 10 سال نخست‌وزیری و دوره‌ای ناآرام در سیاست داخلی و خارجی جایش را به گوردون براون نخست‌وزیر ناشناخته‌ آتی می‌دهد. این در حالی است که گفته شده بلر با خالی گذاشتن کرسی نمایندگی خود مایل است فرستاده ویژه کمیته چهار‌جانبه خاورمیانه شود. سمتی که برای شخصیتی چون بلر که چهره وی به خاطر ائتلاف با جورج‌ بوش برای آغاز جنگ عراق لکه‌دار است سمتی جنجالی است.

مراسم انتقال قدرت از بلر به براون روز چهارشنبه با حضور ملک الیزابت دوم برگزار شد.

بلر در سال 1997 بعد از 18 سال حکومت محافظه‌کاران قدرت را در دست گرفت ولی محبوبیت وی با توجه به کسب بزرگترین اکثریت پارلمانی توسط حزب کارگر در انتخابات 1997 بالاترین حد در نیم قرن گذشته بالا بود. بویژه بخاطر جنگ عراق کاهش یافت ولی در داخل وی بخاطر اصلاحات اجتماعی مثل حقوق همجنس‌بازان و در خارج به‌ خاطر رهبری تلاش برای کاهش آثار گازهای گلخانه‌ای و افزایش کمک به آفریقا از حمایت مردم برخوردار شد. تونی بلر ماه گذشته هنگام اعلام تاریخ کناره‌گیری خود از قدرت ضمن دفاع از عملکرد خود گفت: من آنچه را که تشخیص داده‌ام برای کشور مفید است انجام داده‌ام.

تونی بلر در این سخنان که در جمع هواداران حزب کارگر در حوزه انتخابیه شهر سجفیلد شمال شرق انگستان بیان شد ضمن اعلام تاریخ کناره‌گیری‌اش از قدرت پس از 10 سال خاطرنشان کرد: وی زمانی زمام کشوری را به دست گرفت که در خصوص آینده‌اش نامطمئن بود اما اکنون دستاوردهای حکومت بیش از هر دولت دیگری پس از جنگ جهانی دوم بوده است.

80‌ درصد از اعضای حزب کارگر انگلیس معتقدند عملکرد داخلی وی بسیار خوب بوده است. بلر 54 ساله که قول داده بود تا پایان دوران نخست‌وزیری‌اش در سال 2010 در مسند قدرت بماند پس از اقدام اعتراضی در سپتامبر گذشته توسط رهبران حزب کارگر که گفته می‌شود توسط گوردون ‌براون وزیر دارایی هماهنگ شده بود مجبور شد بگوید که استعفا خواهد کرد. در دوره کنونی پارلمان انگلیس حزب کارگر اکثر کرسی‌های مجلس عوام را در دست دارد و از آنجا که به طور سنتی رهبر حزب اکثریت در مجلس عوام به نخست‌وزیری منصوب می‌شود با کناره‌گیری بلر از رهبری حزب زمینه انتصاب نخست‌وزیر جدید نیز فراهم شد.

با این حال دستاوردهای داخلی بلر واکنش‌های متفاوتی را در پی داشته است. به اعتقاد ویلیام هیگ رهبر سابق حزب محافظه‌کار انگلیس تونی بلر رقیبی فوق‌العاده برای آنها بوده است. هیگ در گفتگو با بی‌بی‌سی گفت: بلر واقعا خطرناک‌ترین رقیبی بود که حزب محافظه‌کار انگلیس به خود دیده بود.

وی افزود: یکی از ویژگی‌های سیاست بلر در سالهای نخست‌وزیری‌اش که اتفاقا فهم آن برای من بسیار دشوار بوده است نه مشارکت وی در جنگ عراق بلکه ماهیت معاشرت وی با جورج‌ بوش بوده است.

منزیز کمبل رهبر لیبرال دموکرات سومین حزب سیاسی انگلیس گفت بسیاری از افراد معتقدند که مشارکت در جنگ عراق یکی از بدترین اشتباهات سیاست خارجی انگلیس بعد از مالی شدن کانال سوئز بوده است با این حال بسیاری از افراد عملکرد اقتصادی وی را مثبت است که از جمله اقدامات مثبت وی مستقل کردن بانک انگلیس است که زمینه تثبیت اقتصاد کشور را فراهم کرد.

تسا جوئل وزیر فرهنگ انگلیس نیز در همین‌ باره می‌گوید به لطف سیاست‌های اقتصادی انگلیس این کشور بهترین جا برای زندگی است گوردون براون وزیر دارایی انگلیس که از وی به عنوان جانشین بلر یاد می‌شود نیز با تقدیر از وی گفت: رهبری بلر بی‌نظیر و منحصر به فرد بوده است.

مرگ پرنسس دایانا، عملیاتهای انتحاری در لندن، رسوایی‌هایی که منجر به دستگیری مشاوران ارشدش شد و جنگ عراق که تاکنون به قیمت جان 150 انگلیسی تمام شده است. از جمله ناکامی‌های بلر بوده است. بلر  هنگام به ‌قدرت‌ رساندن حزب کارگر پس از 18 سال نخست‌وزیری تاچر و جان میجر محافظه‌کار قول داد انگلیس را مرفه‌تر سازد و دولتی تشکیل دهد که مسوولانه‌تر برخورد کند و انگلیس را به عرصه‌های بزرگ جهانی برساند. به عقیده بسیاری از تحلیلگران بلر فاقد تجربه کافی به علاوه خوش‌بینی بیش از حد و جوانی‌اش بود و همین‌ها دلیل اصلی کاهش محبوبیت وی بودند.

او در جای دیگری درباره جنگ عراق گفت: بدون جنگ یا فرستادن فرزندان انگلیس به جنگ نیز می‌توان زندگی کرد. اما جنگ عراق همه چیز را عوض کرد با این حال نباید از نظر دور داشت که انگلیس اکنون پنجمین اقتصاد بزرگ جهان را داراست و بیکاری در این کشور بسیار کاهش یافته است.

بلر که سخنوری ماهر و شخصیت‌ سیاسی کاریزماتیک است جای خود را به مردی می‌دهد که هر چند همراه بلر طراح به قدرت رسیدن حزب کارگر در 1997 بود ولی فاقد آن چهره قدرتمند است. تمام توجهات به گوردون براون وزیر خزانه‌داری سابق جلب شده است و به رغم نقش محوری وی در کابینه در 10 سال گذشته و جانشینی بلر هنوز شخصیت براون مبهم است.

از عباراتی که براون در محافل اقتصادی بین‌المللی و داخلی می‌گوید این است که غرب باید به فقرای جهان کمک کند. وی در دیدار سال جاری خود با پاپ‌ بندیکت شانزدهم رهبر کاتولیک‌های جهان مجموعه‌ای از مواعظی را که پدرش به او آموخته بود به پاپ گفت: گوردون براون که دو برادر دیگر هم دارد در بیستم فوریه 1951 در گلاسکو  متولد شد. در سن 12 سالگی در تبلیغات محلی حزب کارگر شرکت داشت و در 18 سالگی وارد حزب شد. در 16 سالگی در مسابقات راگبی مدرسه‌اش نزدیک بود چشم چپ وی کور شود ولی ضعیف شد. وی می‌گوید این تجربه را از یاد نمی‌برد.

گوردون براون دارای دکتری تاریخ از دانشگاه ادینبرگ اسکاتلند است. وی در دوران تحصیل همزمان با درس و دانشگاه فعالیت سیاسی هم داشت و در تلویزیون هم کار می‌کرد. در سال 1983 عضو پارلمان انگلیس از منطقه ویستمنستر شد و در 1994 به وی به عنوان رهبر آینده حزب کارگر نگاه می‌شد ولی وی تمایلی نشان نداد و تونی بلر رهبر حزب شد هر چند گوردون براون در 10 سال گذشته رهبر حزب کارگر نبوده است ولی به شخصیتی محبوب و توانا برای رهبری کشور تبدیل شده است این همه از درجه ناشناختگی گوردون براون نمی‌کاهد گوردون براون 56 ساله موقعی نخست‌وزیری و ریاست حزب کارگر را برعهده گرفت که حزب در انتخابات اخیر محلی ناکام بود و بخاطر رسوایی‌های پی‌ در پی ضعیف شده و بخاطر جنگ عراق اعتبار خود را از دست داده است.

تعداد اعضای حزب کارگر اکنون به 200 هزار نفر تقلیل یافته است و این نصف تعداد اعضای حزب کارگر در اوج موفقیت هنگام به قدرت رسیدن تونی بلر در انتخابات 1997 است.

به رغم اینکه براون به جنگ رای داد و حمایت مالی از جنگ را پذیرفت ولی بعدها از آن دفاع نکرد. تحلیل‌گران سیاسی گفتند براون تحت فشار است تا خود را از سیاست‌های بلر دور نگه دارد. این منابع می‌گویند با اذعان ارتش انگلیس که حضورش در عراق  فقط بر وخامت اوضاع می‌افزاید اکنون زمان اتخاذ تصمیمات ریشه‌ای سیاسی برای جلب افکار عمومی فرا رسیده است. براون گفت: سیاست بلر که پلی میان آمریکا و اروپا است ادامه خواهد یافت و تاکید کرد روابط انگلیس با آمریکا و کشورهای اروپایی استمرار خواهد یافت.

وی درباره سیاست آتی حزب کارگر درباره خاورمیانه گفت وی تشکیل کشورهای فلسطین و اسرائیل را برای پایان یافتن درگیریها تایید می‌کند براون تاکید کرد اتحادیه اروپایی و اسرائیل آماده حمایت از توسعه اقتصادی برای کاهش بیکاری و فقر در سرزمینهای فلسطینی هستند. وی در خصوص این که آیا از آمریکا در حمله احتمالی به ایران حمایت خواهد کرد یا نه گفت است فعلا مساله پیچیده است و با این مساله باید با دقت برخورد شود.

براون عقب‌نشینی فوری نیروهای انگلیسی را از عراق با آغاز کنترل مسوولیتهای امنیتی بدست نیروهای عراقی در جنوب این کشور اشتباه خواند و گفت: مردم و دولت عراق نیز خواهان باقی ماندن این نیروها در کشورشان هستند. گفتنی است انگلیس حدود 7100 نیرو در عراق مستقر کرده است. وی همچنین از استقرار نیروهای اتحادیه آفریقا و سازمان ملل متحد در منطقه دارفور سودان و اعمال مجازاتهای سخت برضد دولت خرطوم حمایت کرده است.