آمریکا و خشونتهای سازمان یافته در عراق؛ ضرورت هوشیاری دولت المالکی

"حسن هانی‌زاده" / کارشناس مسائل خاورمیانه

درگیری یک ماهه هواداران جیش المهدی وابسته به مقتدی صدر در جنوب و شهرهای فرات میانه و شهرک صدر در بغداد با اشغالگران و نیروهای دولتی بار دیگر نشان داد که اشغالگران درصدد بحران سازی علیه دولت نوری المالکی و ایجاد تقابل میان شیعیان عراق هستند.

درگیری‌ها زمانی آغاز شد که نیروهای دولتی با تحریک اشغالگران آمریکایی تلاش کردند تا نیروهای وابسته به مقتدی صدر در بصره را بدون توجه به نقش تاثیرگذار این نیروها در تامین امنیت شهرهای جنوبی عراق خلع سلاح کنند.

اصرار بر خلع سلاح نیروهای وابسته به جیش المهدی در حالی صورت می گیرد که آمریکا هزاران نفر از نیروهای شوراهای بیداری موسوم به"مجالس الصحوه" را در غرب عراق آموزش داده و مسلح کرده است.

این نیروها که زمانی بازوان گروه‌های تروریستی القاعده و بازماندگان حزب بعث عراق را تشکیل می دادند؛ در یک تاکتیک مشکوک و سئوال برانگیز رابطه خود را با گروه های تروریستی قطع کرده و وارد فعالیتهای سیاسی نظامی شده‌اند.

حضور نیروهای وابسته به شوراهای بیداری، نوعی چرخش به سمت بازسازی شرایط اجتماعی عراق قبل از سقوط رژیم بعث صدام تلقی می شود که در فضای پیش از 9 آوریل 2003 اکثریت ملت عراق خارج از چرخه قدرت نظام حاکم بودند.

رویکرد نیروهای اشغالگر آمریکا برای تقویت یک طیف و خلع سلاح طیفی دیگر نشان می دهد که آمریکا قصد دارد تا به طور همزمان شبه نظامیان شیعه و دولت نوری المالکی را رودروی یکدیگر قرار دهد تا طیف مقابل به تدریج قدرت را در دست بگیرد.

در چنین فرایندی، نقش کشورهای عرب اطراف عراق که درصدد تضعیف دولت منتخب نوری المالکی هستند قابل تامل است، زیرا این کشورها شرط همکاری برای برقراری امنیت در عراق را بازگشت صحنه سیاسی این کشور به دوران قبل از سال 2003 مربوط دانسته اند که این امر به مفهوم خارج کردن اکثریت ملت عراق از صحنه تصمیم گیری های کلان سیاسی خواهد بود.

از سوی دیگر دولت نوری المالکی، بدون توجه به عواقب طرحهای خطرناک آمریکا و برخی کشورهای عرب منطقه تحت فشار آمریکا تلاش می کند تا موضوع خلع سلاح جیش المهدی را عملی کند؛ در حالی که این گروه  ثابت کرد که از یک پایگاه مردمی ریشه داری در مناطق فقیر نشین عراق برخوردار است.

تلقی دیگر نیروهای اشغالگر این است که به زعم آنها،خلع سلاح جیش المهدی به کاهش قدرت تاثیرگذاری سیاسی ایران در عراق منجر می شود؛ در حالی که اساسا، ایران به دلیل وجود رگه‌های مشترک عقیدتی و دینی، با ملت عراق پیوند عمیقی دارد ونیازی به داشتن نیروهای نظامی در عراق ندارد.

اقدامات نیروهای اشغالگر برای برهم زدن ساختار سیاسی و اجتماعی موجود در عراق اگرچه تحت‌تاثیر القائات رژیمهای عرب منطقه صورت گرفته، اما آمریکا هرگز نخواهد توانست از رهگذر به کارگیری شیوه های سخت‌افزاری به اهداف خود در عراق دست یابد.

آنچه عراق در حال حاضر به آن نیازمند است؛ خروج بی قید و شرط نیروهای اشغالگر و سپردن امنیت عراق به دولت منتخب این کشور و در نهایت آغاز یک گفتمان ملی بین دولت و طیفهای مختلف عراقی است و بدون دستیابی به این مهم امکان برقراری امنیت در این کشور وجود نخواهد داشت.