سیاست پارلمان اروپا دوگانه است

برخی اعضای اتحادیه اروپا با ایران همسو هستند
مهدی صفری، معاون اروپای وزارت امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی - خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در پاسخ به سوالی درباره تقابل اروپا و آمریکا بر سر ایران و نیز حاکمیت بر جهان تصریح کرد: مخالفت جمهوری اسلامی ایران با رویکردهای یک جانبه گرایانه در عرصه بین‌المللی نیز از ویژگی‌ها و شاخص‌های مختص در شرایط نوین بوده و برخی از اعضای اتحادیه اروپا از چنین سیاست و رویکردی حمایت کرده و با جمهوری اسلامی ایران دارای موضع همسو هستند. مخالفت اتحادیه اروپا با قانون داماتو و ورود شرکت‌های اروپایی به همکاری با ایران در برخی از طرح‌ها و موضوع اشغال عراق و مخالفت‌هایی که از جانب کشورهای اتحادیه صورت گرفت به چالش جدی در اتحادیه تبدیل و بسیاری از اهداف سیاست خارجی و امنیتی مشترک آن را تحت تاثیر قرار داد و نشان داد که رویکرد یکجانبه گرایی را برنمی‌تابند. البته کم رنگ و پررنگ شدن اولویت‌های اعضا در این ارتباط که به طور دوره‌ای ریاست اتحادیه را به عهده می‌گیرند تا حدودی باعث تحت‌الشعاع قرار گرفتن این موضوع و فراز و نشیب در نوع رویکرد آن‌ها می‌شود.
صدور گاز به اروپا دارای منافع قابل توجهی برای ایران است
این دیپلمات ارشد کشورمان در ادامه با اشاره به مشکل تامین انرژی در اروپا و نقشی که ایران می‌تواند در این راستا ایفا کند، گفت: مشکل کمبود منابع تامین انرژی، به‌خصوص در زمینه‌ی گاز طبیعی اروپا را با چالش‌های جدی مواجه کرده و وابستگی کشورهای اروپایی به منابع خارجی برای تامین گاز، باعث آسیب‌پذیری قابل توجه آنها به‌ویژه در برابر روسیه تنها تامین کننده‌ی اصلی گاز اروپا شده است.
وی ادامه داد: در حال حاضر اتحادیه اروپایی حدود 44% از گاز مورد نیاز خود را وارد می‌کند که روسیه، نروژ و آفریقای شمالی بزرگ‌ترین عرضه کنندگان گاز به اروپا می‌باشند. در این میان روسیه با تامین 41% از گاز وارداتی کشورهای عضو اتحادیه اروپایی که برابر با 19% از کل مصرف گاز اروپا می‌باشد، عرضه کننده‌ی بلامنازع گاز به اروپا می‌باشد. از سوی دیگر به دلیل کاهش ذخایر گازی کشورهای اروپایی و هم‌چنین افزایش مصرف، میزان واردات گاز طی سال‌های آتی از رشد چشمگیری برخوردار خواهد بود. در حال حاضر مصرف گاز اتحادیه اروپایی حدود 492 میلیارد متر مکعب می‌باشد و بر اساس برآوردهای انجام شده میزان مصرف سالانه 100 تا 200 میلیارد متر مکعب افزایش خواهد یافت.
به گفته صفری، دولتمردان اروپایی طی سال‌های اخیر با درک واقعیت‌های مذکور به منظور کاهش میزان آسیب‌پذیری خود، تلاش کرده‌اند سیاست واحدی در عرصه‌ی انرژی طراحی و پی‌گیری کننند که از جمله اقدامات اتحادیه اروپایی، طرح متنوع‌سازی منابع تامین انرژی و تاسیس خطوط لوله جدید می‌باشد که مهم‌ترین آنها خط لوله نابوکو برای انتقال منابع گاز دریای خزر و برخی کشورهای خاورمیانه به اروپا پیش‌بینی شده است.
وی ادامه داد: اگرچه در زمان طرح موضوع خط لوله نابوکو از منابع گاز جمهوری اسلامی ایران به عنوان اصلی‌ترین تامین کننده‌ی گاز مورد نیاز خط لوله نام برده شد، ولی با گذشت زمان و افزایش فشار آمریکا، کشورهای اروپایی سعی کردند گزینه‌های دیگری را پیدا کنند.
صفری صدور گاز به اروپا و افزایش وابستگی این کشورها به منابع انرژی جمهوری اسلامی ایران دارای منافع قابل توجهی برای کشورمان ارزیابی کرد و گفت: از یک سو ایران می‌تواند در یک فضای رقابتی‌تر گاز خود را صادر کند و از سوی دیگر امنیت انرژی اروپا به امنیت کشورمان گره خواهد خورد و این وابستگی باعث خواهد شد کشورهای اروپایی در تعامل با ایران واقع‌بینانه‌تر عمل نمایند.
الگوی رفتاری مشابه مناسبات ایران با اغلب کشورهای اروپای شرقی
معاون وزیر امور خارجه در ادامه در پاسخ به پرسشی در مورد جایگاه ایران در میان کشورهای اروپای شرقی اظهار داشت: مناسبات جمهوری اسلامی ایران با اغلب کشورهای اروپای شرقی تقریبا از یک الگوی رفتاری مشابه متابعت می‌کند و طی سه دهه‌ی گذشته تحت تاثیر تحولات بین‌المللی با نوساناتی مواجه بوده است. در واقع روابط کشورمان با این کشورها را می‌توان به دو دوره پیش و پس از فروپاشی بلوک شرق تقسیم کرد.
وی افزود: پیروزی انقلاب اسلامی و چرخش اقتصادی کشورمان به سوی دول نسبتا پیشرفته بلوک شرق سابق جهت تامین نیازهای اساسی بازسازی اقتصاد خود و متقابلا استقبال قابل توجه کشورهای اروپای شرقی از این رویکرد موجب شکوفایی روابط کشورمان خصوصا در بعد اقتصادی و تجاری با کشورهای فوق در دهه‌ی 1360 گردید؛ به نحوی که در این برهه مبادلات تجاری جمهوری اسلامی ایران با اغلب کشورهای مذکور از مرز 500 میلیون دلار گذشت و سطح مراودات و همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف به نحو چشمگیری فزونی یافت.
وی گفت: اما با آغاز تحولات وسیع جهانی در اوایل دهه‌ی 1990 که نظام بین‌الملل را شدیدا متحول نمود، مناسبات این کشورها با جمهوری اسلامی ایران نیز دستخوش تغییرات وسیع گردیده به نحوی که حجم مبادلات تجاری با تعدادی از این کشورها به زیر 20 میلیون دلار تقلیل یافت و از میزان مراودات و رفت و آمدها شدیدا کاسته شد.
به اعتقاد صفری، طی سال‌های اخیر با تکمیل پروسه‌ی الحاق به اتحادیه اروپایی و کسب فراغت نسبی این کشورها جهت آغاز تعامل و همکاری با شرق از یک سو و طرح برخی موضوعات مهم راهبردی همچون موضوع تامین امنیت انرژی و متنوع‌سازی منابع انرژی اروپا موجب گردیده که کشورهای شرق اروپا به عنوان مسیر اصلی ترانزیت انرژی نگاه ویژه‌ای به جمهوری اسلامی ایران داشته باشند.
صفری سپس روابط ایران و اروپا به خصوص سه قدرت اروپایی را مورد بحث قرار داد و خاطرنشان کرد: روابط و تعامل ایران با اروپا از جمله قدیمی و کهن‌ترین روابط و مناسبات می‌باشد. ما با یکایک کشورهای اروپایی دارای مناسبات با قدمت طولانی در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی هستیم. موقعیت، نفوذ و نقش ایران در منطقه مهم خلیج‌فارس و خاورمیانه و به خصوص برخورداری آن از ویژگی‌های منحصر به فردی چون منابع غنی خاصه نفت و گاز و نقشی که در کمک به انتقال امن انرژی از تنگه استرتراتژیک هرمز در خلیج‌فارس و نقش ستون ثبات در منطقه دارد؛ از مهم‌ترین دلایل رویکرد اروپایی‌ها به داشتن روابط و مناسبات با ایران می‌باشد.
وی ادامه داد: علاوه بر آن، تحولات حادث در منطقه و بخصوص پیروزی انقلاب اسلامی و طرد سلطه‌پذیری و نظام سلطه از نقاط ممتازی است که برای ایران و رویکرد خارجی آن به وجود آورده است. فروپاشی بلوک شرق و اضمحلال اتحاد شوروی نیز از جمله تحولات مهمی بود که پیامدهای آن افزایش نقش و اقتدار جمهوری اسلامی ایران در آسیای میانه و قفقاز و ایفاگری نقش در راستای برقراری ثبات، آرامش و توسعه پایدار در این منطقه پراهمیت را به دنبال داشت. ضمن اینکه نفع جمهوری اسلامی ایران نیز در این است که با اتحادیه اروپا هم در سطح دوجانبه کشورهای عضو و هم در قالب یک مجموعه منطقه‌ای دارای مناسباتی مبتنی بر احترام و منافع متقابل باشد.
وی حجم مبادلات تجاری جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا در سال 2007 را بالغ بر 5/23 میلیارد یورو عنوان کرد که 835/13 میلیارد یورو صادرات ایران به اتحادیه و 10 میلیارد یورو واردات ایران از اتحادیه را تشکیل می‌دهد.
وی گفت: بر این اساس ایتالیا؛ آلمان، فرانسه،‌ اسپانیا و هلند به ترتیب مقام اول تا پنجم را در این سال در همکاری تجاری با جمهوری اسلامی ایران به خود اختصاص داده‌اند.
آلمان باید مستقل درباره کیفیت روابطش تصمیم بگیرد
معاون وزیر امور خارجه با اشاره به روابط ایران و آلمان، با یاد‌آوری این که سابقه روابط ایران و آلمان به بیش از چهارصد سال پیش برمی‌گردد، تصریح کرد: روابط صنعتی ایران و آلمان نیز سابقه‌ای کهن داشته و به 150 سال می‌رسد. بر این اساس؛ آلمان یکی از شرکای اصلی تجاری ایران و آلمان بستر مناسبی برای همکاری گسترده‌تر در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و همچنین روابط منطقه‌ای را فراهم ساخته است.
وی افزود: دخالت کشورهای ثالث در روابط دوجانبه میان آلمان و جمهوری اسلامی ایران امری مذموم و ناپسند است. دو کشور باید به صورت مستقل در مورد کیفیت روابط خود تصمیم‌گیری کنند. فشار کشور ثالث بر آلمان برای کاهش حجم روابط تجاری امری است که خود شرکت‌های آلمانی از آن ناخرسند بوده و از آن شکوه دارند.
سایه سنگین سیاست‌های خصمانه انگلیس بر روابط دوجانبه
صفری سپس در مورد روابط ایران و انگلیس با بیان اینکه روابط جمهوری اسلامی ایران و انگلیس در دوران پس از انقلاب اسلامی، هیچ گاه عاری از تنش نبوده است، اضافه کرد: سیاست‌های خصمانه انگلیس در بحث فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌یی ایران به صورت بانی و یا همبانی شدن و حمایت قاطع در صدور سه قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد، سایه بسیار سنگینی را بر روابط دو کشور گسترانده است.
وی افزود: خارج کردن نام سازمان تروریستی منافقین از فهرست سازمان‌های تروریستی در انگلیس،‌ از آخرین اقدامات ستیزه جویانه دولت ملکه انگلیس علیه ایران می‌باشد. به نظر می‌رسد همان گونه که دولتمردان پیشین انگلیس در تاریخ نیم قرن گذشته اقدامات بسیار منفی در کارنامه روابط خود با ایران داشته‌اند اکنون نیز شاهد پی‌آمدهای منفی آن می‌باشند. دولتمردان کنونی انگلیس نیز از این پیشینه درس نگرفته و خود زمینه‌ساز ذهنیت بسیار منفی نسل آینده ایران از روابط با این کشورها اروپایی هستند.
صفری در مورد بحث‌های مربوط به باغ قلهک نیز اظهار داشت: مالکیت باغ قلهک در دستگاه قضایی کشور در دست بررسی قرار دارد. سفارت انگلیس اقدام به برخی کارهای غیرقانونی در باغ قلهک تهران کرده که موضوع توسط مراجع ذی‌ربط در دست پیگیری است.
وی همچنین روابط پارلمانی ایران و انگلیس در حد نامطلوبی توصیف کرد و حجم مبادلات تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و انگلیس در سال 2006 را بالغ بر 2/242 میلیون پونده اعلام کرد که از این میزان، مجموع صادرات ایران به انگلیس برابر 7/71 میلیون پوند و واردات جمهوری اسلامی ایران از انگلیس هم 5/400 میلیون پوند بوده است.
فرانسه نقش منطقه‌یی ایران را نادیده نگرفته
معاون اروپای وزیر امور خارجه در بخش دیگری از این گفت‌وگو روابط ایران و فرانسه را مورد بحث قرار داد و با بیان اینکه در یک سال گذشته فرانسه بعد از روی کار آمدن سارکوزی در موضوع هسته‌یی جمهوری اسلامی ایران تحرک بیشتری از خود نشان داده و در تلاش است تا آن را از طریق تصمیمات 1+5 به پیش ببرد، تاکید کرد: این کشور در مقاطعی پا را از این فراتر نهاده و مبتکر ارائه پیش نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی ایران بوده است. از سویی علی‌رغم تحولات مثبت در ارتباط با برنامه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران هنوز شاهد اظهارات نسبتا تند مقامات فرانسوی از جمله رییس جمهور این کشور در این زمینه می‌باشیم.
وی ادامه داد: با این وجود هر چند فضای روابط سیاسی دو کشور متاثر از موضوع هسته‌یی می‌باشد و طی ماه‌های اخیر اظهارات و موضع‌گیری مقامات فرانسوی لحن صریح‌تری به خود گرفته ولی واقعیت این است که فرانسه نقش منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران را به ویژه در افغانستان نادیده نگرفته و از جمله در کنفرانس بازسازی افغانستان که در پاریس برگزار شد، شاهد حضور وزیر امور خارجه کشورمان بودیم.
به گفته صفری، فرانسه یکی از کشورهای علاقمند به توسعه همکاری‌های تجاری – اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران می‌باشد و حجم مبادلات دو کشور در سال گذشته بالغ بر سه میلیارد و 149 میلیون یورو بوده است.
وی ادامه داد: مقامات فرانسوی به طور غیرعلنی نگرانی و مخالفت خود را با بحث تحریم‌های مورد نظر آمریکا علیه ایران اعلام داشته و همچنان مایل به افزایش حضور و سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف در ایران می‌باشند.
ایتالیا اولین شریک تجاری ایران
صفری همچنین ایتالیا را اولین شریک تجاری ایران در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپایی عنوان کرد که علی‌رغم فشارهای موجود در ارتباط با بحث هسته‌یی، شرکت‌های ایتالیایی همچنان جهت استمرار و گسترش فعالیت در ایران تاکید دارند که از جمله می‌توان به شرکت‌های عظیم نفتی ایتالیایی "انی" و "انل" اشاره کرد که خواستار افزایش سرمایه‌گذاری در طرح‌های نفت و گاز کشورمان و به ویژه در پارس جنوبی ابراز تمایل نموده و اخیرا مذاکراتی بین مقامات این کشور با وزارت نفت صورت گرفته است.
وی همچنین ‌همکاری در توسعه فازهای 4 و 5 حوزه گازی پارس جنوبی، توسعه حوزه نفتی بلال، اکتشاف و استخراج حوزه نفتی دراخوین، اعلام آمادگی شرکت انی آمادگی برای اجرای فازهای 12 و 13 و همچنین فازهای 20 و 21 پارس جنوبی، اعلام آمادگی شرکت انل و ادیسون ایتالیا برای اجرای طرح‌های گاز و انتقال گاز طبیعی از ایران به اروپا، انعقاد 27 قرارداد به ارزش 7/1میلیارد دلار با هشت شرکت ایتالیایی جهت اجرای پروژه‌های پتروشیمی را از جمله همکاری‌های ایران ایتالیا در زمینه انرژی عنوان کرد. ژ
نارضایتی اسپانیا نسبت به وزن سه قدرت اروپایی در حل بحران‌های بین‌المللی
معاون وزیر امور خارجه همچنین با تاکید بر نقش آفرینی اسپانیا در فرآیند گفتگوهای سه قدرت اروپایی با جمهوری اسلامی ایران پیرامون مساله‌ هسته‌یی در مورد روابط ایران و اسپانیا خاطرنشان کرد: میزبانی دو دور مذاکرات دبیر شورای امنیت ملی با خاویر سولانا و نقش واسطه‌ای که در ابلاغ پیام‌های طرفین (ایرانی و سولانا) به عهده گرفته بود، نشان می‌دهد اسپانیا نسبت به تقویت وزن و جایگاه سه قدرت اروپایی (انگلیس،‌ فرانسه و آلمان) در حل و فصل بحران‌های بین‌المللی به ویژه مساله هسته‌یی ایران چندان خشنود و راضی نمی‌باشد.
صفری در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به توهین به مقدسات اسلامی توسط کشورهای اروپایی و پیشنهادات و اقدامات ایران برای مقابله با این قبیل اقدامات، تاکید کرد: چندی است که شاهد توهین برخی کشورهای اروپایی به مقدسات اسلامی می‌باشیم که در این راستا طرح موضوع توسط وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ملاقات با مقامات ارشد سیاسی کشورهای اروپایی و همچنین با ارسال نامه به همتایان اروپایی؛ تلاش برای همراه ساختن سایر کشورها با ایران از طریق تماس‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی؛ پیگیری موضوع از طریق سازمان کنفرانس اسلامی و همراه کردن کشورهای اسلامی با ایران؛ پیگیری موضوع در چهارچوب اتحادیه اروپا؛ استفاده از مجامع بین‌المللی نظیر شورای حقوق بشر سازمان ملل، جنبش عدم تعهد و سازمان کنفرانس اسلامی از جمله اقدامات انجام گرفته از سوی ایران می‌باشد.
سیاست دوگانه پارلمان اروپا در قبال ایران
معاون وزیر امور خارجه سپس مواضع پارلمان اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران را ناشی از سیاست دوگانه اتحادیه اروپا دانست و خاطرنشان کرد: بخشی از پارلمان به دنبال توسعه مناسبات با جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای می‌باشد. سفارت‌خانه‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای اروپایی و به خصوص سفارت جمهوری اسلامی ایران در بروکسل با نمایندگان پارلمان اروپا در تماس بوده و در تبیین مواضع ودیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در خصوص مسائل مختلف رایزنی‌های خوبی دارند.
وی در مورد روابط ایران و شورای امنیت و همکاری اروپا نیز اظهارداشت: تاکنون مناسبات رسمی و هدفمندی بین این مجموعه و جمهوری اسلامی ایران برقرار نبوده است ولی با توجه به واقعیات موجود چنین ضرورتی احساس می‌شود. این سازمان یکی از نهادهای غربی است که در دوره پس از جنگ سرد، با پیوستن همسایگان شمالی‌مان به آن، در تحولات سیاسی و امنیتی محیط پیرامونی کشورمان نقش‌آفرینی می‌کند.