- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
* فارس: هفته گذشته چهار حزب از جمله حزب سوسیال دموکرات کردستان عراق یک پروژه اصلاحاتی را مطرح کرد. چه مشکلاتی وجود داشت که این احزاب به این نتیجه رسیدند که پروژه مزبور را مطرح کنند؟
**لقمان لطیف محمد: بعد از سرنگونی رژیم بعث عراق یک تحول مهم برای مردم عراق به ویژه مردم کردستان عراق به وجود آمد، اینکه بعد از سرنگونی این رژیم و پس از انتفاضه 1991 در کردستان، انتخابات پارلمانی مطرح شد و بعد از سرنگونی صدام، موضوع اتحاد دو حزب دمکرات و اتحادیه میهنی کردستان عراق به وجود آمد.
این تغییرات در وضعیت سیاسی عراق بسیار مهم بود و مردم کردستان عراق از دو حزب مزبور که قدرت را در کردستان در اختیار داشتند انتظار داشتند که مشکلات آنها را برطرف کنند ولی متاسفانه نتوانستند به شکل کامل مشکلات مردم کردستان را رفع کنند.
به همین خاطر ما چهار حزب کردستان که با هم ائتلاف داریم در جلسه‌ای در سال 2008 یادداشتی را به مسعود بارزانی رئیس منطقه کردستان و نیچروان بارزانی رئیس حکومت منطقه کردستان عراق ارسال کردیم. آنها پاسخ دادند که این یادداشت را به پروژه‌ای مدون تبدیل کنید و ما هم چنین کردیم. مشکلات مردم کردستان را در نظر گرفتیم و آن را به حکومت اقلیم کردستان دادیم.
متاسفانه سال 2008 گذشت هیچ عکس‌العملی نشان ندادند. مسئله‌ای که برای ما مهم بود موضوع بازسازی بود که چنین نکردند. حکومت عراق در حال حاضر هیئت بازسازی دارد و ما هم که بخشی از کشور عراق هستیم، باید یک هیئت بازسازی در کردستان عراق داشته باشیم.
در نهایت در 10 ژانویه 2009 در جلسه مشترک چهار حزب، گزارشی نوشتیم و نکاتی که در پروژه بود دوباره تکرار کردیم. این گزارش را به حکومت منطقه کردستان ندادیم، بلکه به منظور اطلاع افکار عمومی و رسانهها، دفاتر سیاسی چهار حزب این گزارش را منتشر کردند.
مشکلات مردمی در کردستان عبارتند از آبادانی، مداخله احزاب در ساختار حکومت، فقدان هیئت بازرسی و ... که ما در این گزارش به موارد فوق پرداختیم.
* فارس: چهار حزبی که این گزارش را ارائه کردند، هم در مجلس و هم دولت حضور دارند. یعنی در ائتلافی که الان حاکم بر منطقه کردستان است، حضور دارند. شورایعالی سیاسی احزاب هم هست و رهبران این احزاب در آن شورا حضور دارند و در جلسات شرکت می‌کنند. میزان تاثیرگذاری این احزاب در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها و حتی اجرای تصمیمات چقدر است؟ چرا نتوانسته‌اید این تاثیرات را داشته باشید که مجبور شوید این پروژه را به افکار عمومی ارائه دهید؟ شما چه تاثیراتی در آن جا دارید؟
** در حکومت حضور داریم ولی اثر نداریم
لقمان لطیف محمد: در حقیقت ما در پارلمان و حکومت اقلیم کردستان مشارکت داشته‌ایم ولی این مشارکت نسبی و محدودی است. الان در پارلمان کردستان حزب سوسیال دموکرات حضور پارلمانی دارد، حکومت منطقه کردستان در حدود 40 وزارتخانه دارد و در حکومت فقط یک پست وزیر مشاور را به ما داده‌اند که در حکومت هیچ قدرتی ندارد. در مجلس هم ما مطالبی را مطرح می‌کنیم ولی به آن توجهی نمی‌شود.
منظور ما از گزارشی که به افکار عمومی ارائه دادیم این بود که مردم متوجه شوند که ما چهار حزب کردستان بیکار نمی‌نشینیم و به دنبال حل مشکلات مردم هستیم.
* فارس: منظور شما این است که در روند سیاسی و حکومت مشارکت دارید اما به گونه‌ای است که تاثیرگذار نیستید؟ در واقع به حرف‌های شما ترتیب اثر نمی‌دهند؟
** لقمان لطیف محمد: بدون شک همین است.
* فارس: مشکل کنونی ساختار سیاسی کردستان چیست؟ کردستان عراق چه مشکل محوری و اساسی دارد؟
** لقمان لطیف محمد: ما مشکلات زیادی داریم، زیرا تاکنون مسائل سیاسی ما با دولت مرکزی عراق حل نشده است. ماده 140، مشکلات پیشمرگ‌ها، بودجه و ... حل نشده است. هر سال هیئتی از حکومت منطقه کردستان به بغداد می‌رود و در خصوص بودجه کردستان صحبت می‌کند. اینها باید به شکل قانونی در کردستان تثبیت شود.
هیئت‌ها به بغداد می‌روند و بعد از بازگشت می‌گویند مشکلات حل شده، ولی بعد از گذشت چند روز مشخص می‌شود مشکلات حل نشده است.
مشکلات سیاسی و امنیتی وجود دارد که باید حل شوند.
* فارس: شما در پروژه‌ای که ارائه کردید اولین موردی که مطرح کرده‌اید بحث رهبری و ریاست اقلیم است یا خواسته‌اید شورای امنیت ملی ایجاد شود که همه در آن مشارکت عمومی داشته باشند و در آن موضوعات استراتژیک منطقه بررسی و تدابیری اتخاذ و اجرا شود.الان تصمیمات استراتژیک مثلاً رابطه اقلیم با بغداد، رابطه منطقه‌ای با ایران، ترکیه و ... اقتصاد و قوه قضائیه در کجا تصمیم‌گیری می‌شود؟
** لقمان لطیف محمد: ما به دنبال این هستیم که مثلا استراتژی ما چگونه است، با بغداد، اروپا و ... چگونه کار می‌کنیم. این طرح‌هایی که عنوان می‌شود در دفتر سیاسی اتحادیه میهنی و حزب دموکرات (پارتی) بین خودشان آن را طرح می‌کنند و مذاکرات پنهانی و مخفی انجام می‌شود و به صورت شفاف کار نمی‌کنند که همه متوجه شویم مسائل استراتژیک به کجا رسیده است. ما می‌خواهیم بدانیم مسائل استراتژیک حکومت کردستان چگونه است.
رئیس اقلیم نباید کارهای حزبی را در کار حکومت دخالت دهد
* فارس: شما در بحث اقلیم درخواست کرده‌اید که رئیس منطقه تا زمانی رئیس منطقه است باید از کارهای حزبی کناره‌گیری کرده و تصمیمات حزبی در تصمیمات ریاست اقلیم تاثیرگذار نباشد. مگر الان ریاست منطقه که وابسته به یکی از دو حزب بزرگ است، این وابسته بودن به این حزب چه مشکلاتی به وجود آورده است که شما چنین درخواستی را مطرح کرده‌اید؟ آیا در کردستان می‌توان گفت که یک نفر رئیس منطقه باشد و دیدگاه حزبی نداشته باشد؟
**لقمان لطیف محمد: ما یک موضوع را در گزارش و پروژه خود در نظر گرفتیم که احزاب در مسائل حکومتی دخالت نکنند. رئیس منطقه کردستان بالاتر از حزب خودش است و ما مردم کردستان و احزاب سیاسی این موضوع را قبول داشتیم که آقای بارزانی رئیس منطقه کردستان شود. آقای بارزانی از یک طرف مشغول کار منطقه است و از سوی دیگر مشغول به کار حزب خودش، بنابراین به همه کارها نمی‌رسد.
ما می‌خواهیم کسی که رئیس منطقه است، تنها کارهای مربوط به رئیس منطقه را انجام دهد نه کارهای حزب خودش را.
ما نمی‌گوییم که از حزب خودش پشتیبانی نکند، این حق آن است که پشتیبانی کند. اما به این عنوان که آقای بارزانی رئیس منطقه کردستان است باید به یک چشم به همه احزاب کردستان و مردم نگاه کند و برای همه مردم کردستان کار کند.
از آقای بارزانی این انتظار را داشتیم چون ریاست اقلیم کردستان ریاستی مهم است.
در این گزارش ما می‌خواهیم به آقای بارزانی کمک کنیم. حرف‌هایی که ما مطرح می‌کنیم علیه آقای بارزانی و محدودسازی قدرت آن نیست، بلکه می‌خواهیم به آقای بارزانی کمک کنیم که فرا حزبی و بدون تعلقات حزبی عمل کند.
احزاب کاملا بر حکومت و پارلمان اقلیم تسلط دارند
* فارس: در مفادی که در این پروژه آمده بود از عدم ایفای نقش نظارتی مجلس بر وظایف سایر بخش‌ها به ویژه دولت گلایه شده است. الان مجلس کردستان عراق چه نقش نظارتی بر اوضاع کنونی دارد؟
** لقمان لطیف محمد: فکر نمی‌کنم مجلس قدرت نظارتی بر دولت و نهادها داشته باشد. زیرا الان یک موضوع بسیار مهم وجود دارد و آن دخالت حزب بر امور حکومت است. در حال حاضر پارلمان و حکومت حزبی هستند، تمام موسسات که در حکومت هستند نیز همه حزبی هستند.
مثلاً پارلمان قانونی را می‌نویسد و به دفاتر سیاسی دو حزب می‌فرستد تا آنها نظراتشان را در این زمینه بیان کنند. در دنیا چنین نیست. پارلمان کردستان دارای دو فراکسیون است، فراکسیون اتحادیه میهنی و فراکسیون حزب دموکرات. نباید یک پروژه قانونی را به دفاتر سیاسی این دو حزب بفرستند و این دو حزب نظراتشان را بیان کنند. پارلمان باید در داخل پارلمان تصمیم بگیرد.
* فارس: الان مجلس نقش نظارتی را بر اقدامات وزارتخانه‌ها، دولت و نهادهای کردستان ایفا نمی‌کند و عنوان می‌کنید که این به دلیل دخالت‌های احزاب در روند تصمیم‌گیری‌هاست. دو دولت با همدیگر ادغام شده‌اند، هنوز با گذشت چهار سال سه وزارتخانه کشور، پیشمرگ و اقتصاد ادغام نشده‌اند.
** لقمان لطیف محمد: یکی از نکاتی که در پروژه و گزارش ما مطرح شده، ادغام این سه وزارتخانه مهم است که اگر چنین شود مشکلات مردم تا حدی حل می‌شود.
** سیستم انتظامی، امنیتی، نظامی و مالی حکومت در اختیار تام و تمام احزاب است
* فارس: علت عدم ادغام و متحد شدن این سه وزارتخانه چیست؟
** لقمان لطیف محمد: بدلیل مسائل اداری، مالی و همچنین دخالت احزاب در امور حکومت هنوز سه وزارتخانه حکومت منطقه کردستان توسط هریک از دو حزب اتحاذیه میهنی و حزب دمکرات بطور جداگانه اداره می‌شود. اتحادیه میهنی و حزب دمکرات می‌خواهند خودشان تصمیم‌گیری کنند. دستگاه انتظامی و اطلاعاتی و نظامی و ادارات اقتصادی زیر نظر حکومت کردستان نیستند و برای حزب‌های خود کار می‌کنند.
* فارس: شما عدم وحدت این سه وزارتخانه اساسی و مهم را به این دلیل می‌دانید که منافع حزبی این اجازه را نمی‌دهد؟
**لقمان لطیف محمد: درست است. مثلا مداخله حزب در حکومت به وجود آمده است. مسئول اتحادیه میهنی و حزب دموکرات عنوان می‌کنند که هیچ دخالتی ندارند. من این حرف‌ها را رد می‌کنم چون اگر دخالتی نیست پروژه 18 دسامبر که آقای طالبانی نوشته به خاطر این است که احزاب در حکومت دخالت دارند. ما انتظار داریم حزب در حکومت دخالت نکند.
* فارس: نیروی نظامی پیشمرگ‌ها، نیروهای انتظامی و نیروی امنیتی زیر نظر دو حزب هستند. دارایی و ... زیر نظر دو حزب هستند. می‌توان گفت کماکان دو حزب نیروهای امنیتی، نظامی، انتظامی و اقتصادی را کنترل و اداره می‌کنند و ارکان اصلی دولت واحد را با هم دیگر جمع نکرده‌اند؟
**لقمان لطیف محمد: درست است.
* فارس: سیستم قضایی چگونه است؟ آیا از دخالت حزبی جداست؟ آیا استقلال قضایی در اقلیم کردستان مشاهده می‌کنید؟
**لقمان لطیف محمد: متاسفانه، مسائل قضایی مستقل نیست ما می‌خواهیم مسائل قضایی مستقل باشد. دادگستری و قضات بی طرف باشند و در راستای منافع مردم کردستان عمل کنند.
چندین نفر در کردستان جرم انجام داده‌اند اما همه زیر سیطره دو حزب هستند و آنها را تحویل دادگستری نمی‌دهند.
* فارس: در ساختار مالی منطقه توزیع بودجه چگونه است؟ در بخش‌های کشاورزی، صنعتی، بهداشتی، فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی و یا مثلا بودجه سلیمانیه، اربیل و دهوک چگونه است؟ ساختار مالی منطقه چگونه است؟ مشکل چیست؟
** احزاب حاکم همه کارهای عمرانی اقلیم را در انحصار خود درآورده‌اند
** لقمان لطیف محمد: ما دارای دو وزارتخانه اداری و دارایی هستیم. در حال حاضر بازسازی و عمران در کردستان به شکل چشمگیری در نیامده است. باید بازار آزاد باشد و حکومت از دخالت مستقیم در پروژه‌ها پرهیز کند و سیستم و مردم کار کنند و حکومت بر آنها نظارت کند. در حال حاضر حکومت و مسئولین حزبی کار می‌کنند.
* فارس: وضعیت معیشتی مردم هم از نظر اقتصادی و هم امنیت عمومی به چه ترتیب است و آیا این نوع حکومت در این زمینه اختلالی ایجاد نکرده است؟
** لقمان لطیف محمد: کردستان امنیت قوی دارد و این دو وزارتخانه و دستگاه نظامی امنیت کردستان را حفظ کرده‌اند. اگر با سایر مناطق عراق مقایسه کنید امنیت خوبی دارد فقط مشکلات مردمی زیاد است زیرا در کابینه نیچروان بارزانی کار خوبی انجام شده است و این حقیقت است. اربیل در حال حاضر یک شهر زیبایی است و خدمات خوبی در این شهر انجام می‌شود. خدماتی که در اربیل است باید به شهرها و استان‌های دیگر تعمیق و گسترش یابد. مشکل ما این است که ما تولیدات بومی در کردستان نداریم. بازار کردستان بازار ایرانی، ترکیه، سوریه و چین است. ما هیچ نداریم ،حتی آب معدنی از دیگر کشورها برای ما آورده می‌شود. "ماست " اربیل ماست خیلی خوبی است، زمانی رفتم اربیل در رستورانی ماست خواستم که برای من ماست ایرانی آوردند نه ماست اربیل. تولیدات در کردستان در سطح بسیار پایینی است.
* فارس: الان در بحث مالی که مطرح می‌شود و در پروژه شما درخواست شده بود یک شفافیت مالی ایجاد شود. به دلیل اینکه الان درآمد کردستان نسبت به سابق بسیار بالاست. حداقل آن گونه که دولت عراق مدعی است 17 درصد بودجه عراق به کردستان داده می‌شود یعنی از 60 میلیارد دلار حدود 10 میلیارد درآمد عراق به کردستان داده می‌شود. علاوه بر این، یکسری درآمدها را منطقه کردستان دارد. بازارچه‌های مرزی و ... .
سه استان اربیل، سلیمانیه و دهوک از توسعه و عمران و بازسازی قابل توجهی برخوردار نیستند. درست است اربیل در مقایسه با بغداد و سایر بخش‌های عراق پیشرفته‌تر و آبادتر است ولی نسبت به درآمد، پول و جمعیتی که دارد توسعه نیافته است. علت عقب‌ماندگی توسعه و رفاه مردم چیست؟
** بودجه حکومت اقلیم با بودجه کشوری مثل سوریه برابر است
*فارس: آیا مجلس نسبت به بودجه نظارتی دارد؟ آیا می‌دانید به کدام بخش تخصیص داده می‌شود؟ در تولید یا در تجارت؟
**لقمان لطیف محمد: حقیقت این است که پارلمان کردستان در سال 2008 وزیر را به پارلمان فراخواند و بودجه این وزارتخانه را بررسی کرد و گزارش خود را به مجلس تقدیم کرد.
مقدار بودجه ما زیاد است. بودجه کشور سوریه هم اندازه بودجه ماست. بودجه بالایی است، هر چند در طی دوران حکومت بعث، کردستان عراق با عقب‌ماندگی‌های زیادی مواجه شد. بودجه کردستان به صورت کلی شفاف نیست. ما نمی‌دانیم چقدر از این بودجه در پارلمان به اتحادیه میهنی و یا حزب دموکرات تعلق می‌گیرد. بودجه احزاب دیگر مشخص است، ولی مشخص نیست بودجه این دو حزب به چه میزان است.
* فارس: شما عنوان کردید نمی‌دانید دو حزب بزرگ چه میزان از بودجه را دریافت می‌کنند. مجلس، احزاب و مردم از تخصیص درآمدها هیچ گونه اطلاعی ندارند و دو حزب مزبور نسبت به این بی اطلاعی به مردم، دیگر احزاب و مجلس چه پاسخ می‌دهند؟
** حتی عده زیادی از مسئولان دو حزب حاکم از مسائل مالی احزاب خود بی‌خبرند
لقمان لطیف محمد: فکر می‌کنم حتی عده‌ای از مسئولین اتحادیه میهنی و حزب دموکرات نمی‌دانند بودجه حزبشان چقدر است. بودجه احزاب دیگر به صورت شفاف مطرح می‌شود، تنها این دو حزب هستند که به صورت شفاف بودجه خود را برای مردم اعلام نکرده‌اند.
این حق خودشان است که چگونه بودجه را صرف کنند، ولی مردم باید بدانند اینها از حکومت چقدر دریافت می‌کنند.
* فارس: یکی از اختلافاتی که کردستان عراق با بغداد دارد در خصوص قراردادهای نفتی است که حکومت اربیل با شرکت‌های خارجی دارد. شما به عنوان احزاب مشارکت کننده در حکومت، آیا از این قراردادها اطلاعی دارید؟ آیا می‌دانید چقدر درآمد حاصل می‌شود؟ این شرکت‌ها چه میزان سهم می‌برند؟ آیا قراردادهای نفتی برای شما روشن و شفاف است؟
** هیچ اطلاعی از نحوه تولید و فروش نفت منطقه نداریم
لقمان لطیف محمد: خیر؛ ما به هیچ عنوان نمی‌دانیم نفت را چگونه استخراج می‌کنند و می‌فروشند و درآمدهای نفتی کردستان عراق چه مقدار است. تنها در روزنامه‌ها می‌خوانیم که قرارداد با فلان کشور منعقد می‌شود و تا الان برای هیچ کس مشخص نشده است.
* فارس: در طرح شما بحث فعال کردن شوراهای استانی مطرح است. الان شوراهای استانی تشکیل شده و اواخر دوره است. آیا این شوراها نقش واقعی در تحولات استان و عمران و بازسازی دارند و سایر احزاب به غیر از دو حزب عمده، چه تاثیراتی بر این شوراها دارند؟
** لقمان لطیف محمد: تقریبا این به مسئولیت اشخاص استانداری مربوط است. اگر بگوییم استانداری اربیل اقدامات خوبی برای بازسازی انجام داده است در حقیقت چنین کرده ولی در شهرهای دیگر کاری برای مردم انجام ندادهاند. در حال حاضر شاهدیم در مرز بین‌المللی "باشماق " یک رستوران بزرگ وجود ندارد. این منطقه در زمستان به دلیل بارش باران با مشکل آب گرفتی مواجه می‌شود. همه جاده‌ها خراب شده است.
* فارس: از اظهارات شما این گونه استنباط کردم که در روند سیاسی اجرایی داخلی کردستان بزرگ‌ترین معضل شما، دخالت این دو حزب، مصالح و منافع این دو حزب و تاثیر آن بر مصالح و منافع حکومت و مردم است. طالبانی در18دسامبر سال 2008 پروژه‌ای ارائه و به نیروهای خود اعلام کرد که دخالت نکنند آیا بزرگ‌ترین معضل کنونی روند سیاسی داخلی کردستان عراق، حاکمیت منافع این دو حزب بزرگ بر تصمیمات و اجرای آن تصمیمات در درون کردستان عراق است؟.
** لقمان لطیف محمد: صحبت‌های شما درست است. اگر کار خوب انجام دادند این دو حزب کردند و اگر خراب کردند این دو حزب کردند. چون این دو حزب مسئول در کردستان عراق هستند. مشکل اساسی بحث دخالت این دو حزب است. هر کاری که در کردستان صورت گرفته مسئولیت آن بر عهده این دو حزب است مثلاً به ما وزیر مشاور داده‌اند و در همین حد مسئول هستیم. محمد حاج محمود رهبر حزب سوسیال دموکرات در کردستان عراق یکی از افراد مبارز سابق است. متاسفانه به این فرد سمت وزیر مشاوری داده‌اند و در انجمن وزیران حتی اتاق ندارد.
هیچ یک از رهبران کنونی کردستان به اندازه حاج محمود با رژیم مبارزه نکرده‌اند. البته در دوران دفاع مقدس هم با جمهوری اسلامی ایران همراهی کرده است.
* فارس: آقای بارزانی بارها اعلام کرده که شما یا در حکومت مشارکت کنید و در حکومت سهیم باشید یا معارض. نمی‌توانید هم مشارکت کنید و هم معارض باشید. الان با این روند و طرح یعنی شما هم مشارکت کرده‌اید و هم به شدت انتقاد کرده‌اید. ارزیابی شما از این صحبت بارزانی و پاسخ شما چیست؟
** 32 سال برای ایجاد وضعیت فعلی در کردستان عراق، مبارزه کردیم
لقمان لطیف محمد: این گونه نیست که ما در حکومت مشارکت کردیم و حالا معارض شدیم. آقای طالبانی پروژه‌ای را برای عدم دخالت حزب در حکومت ارائه کرده است. من می‌پرسم آیا آقای طالبانی دبیرکل اتحادیه میهنی کردستان نیست، آیا اتحادیه میهنی کردستان خودش حکومت نیست؟ آقای طالبانی به چه خاطر این پروژه را ارائه کرد. یک عده از مسئولین اتحادیه میهنی و حزب دموکرات با نظرات ما همراه هستند و اعتراف می‌کنند که این مشکلات در کردستان به وجود آمده و بازسازی باید انجام شود.
ما در حکومت منطقه مشارکت نکردیم که یک وزیر مشاور به ما بدهند که ما حرف نزنیم. 32 سال است که مبارزه می‌کنیم و در کردستان کار می‌کنیم. حکومت‌هایی که در حال حاضر تشکیل شده با خون خودمان و با مبارزه تشکیل داده‌ایم. در حدود شش هزار شهید در کردستان عراق دادیم.
ما ضد حکومت کار نمی‌کنیم، ما برای بازسازی و بهبود اوضاع کار می‌کنیم.
* فارس: آیا فکر می‌کنید که اتحادیه میهنی به این سمت می‌رود که دخالت در حکومت را کاهش دهد؟
** طرح اصلاح چهار حزب برای تامین منافع حزبی ارائه نشده است
لقمان لطیف محمد: بله، همه از پروژه آقای طالبانی استقبال کردند. گاهی می‌شنویم برادران دیگر می‌گویند این پروژه آقای طالبانی برای اتحادیه است نه احزاب دیگر. ما می‌خواهیم این پروژه آقای طالبانی و پروژه و گزارش ما عملی شود اتحادیه میهنی کردستان چند روز قبل جلسه‌ای در دفتر سیاسی داشتند که در بخشی از این جلسه، گزارش ما را مطرح کردند ولی هنوز به طور رسمی پاسخ ندادهاند.
این گزارش حرف‌های چهار حزب کردستانی نیست. این گزارش را این چهار حزب نوشته‌اند، ولی در واقع حرف‌های مطرح شده در آن، حرف‌های مردم و مشکلات آنهاست. این گزارش هیچ امتیازی برای چهار حزب کردستان ندارد و هدف ما رفع مشکلات مردم کردستان است. من در پاسخ به این حرف‌ها که گفته می‌شود این چهار حزب به دنبال افزایش بودجه خود هستند، عنوان می‌کنم که ما امیدواریم این پروژه و گزارش ما جای خود را به دست آورد و حکومت در این زمینه فعالیت کند. ما هم منتفع می‌شویم. زیرا این گزارش عمومی است و ما به عنوان مردم عراق از آن منتفع می‌شویم. این گزارش منافع حزبی را مدنظر قرار نداده است.
* فارس: وضعیت رسانهها در اقلیم کردستان چگونه است؟ آیا رسانهها در اختیار این دو حزب است؟
**لقمان لطیف محمد: در کردستان عراق حالت آزادی ایجاد شده که رسانهها مستقیم کار می‌کنند، احزاب رسانههای خود را دارند، سایت‌ها، روزنامه و رادیو. ما هم تلویزیون، رادیو و روزنامه داریم.
تعداد زیادی روزنامه مستقل در کردستان منتشر می‌شود. یک فضای آزادی به وجود آمده است.
* فارس: آیا فضای رسانه تحت تاثیر حاکمیت این دو حزب نیست؟
**لقمان لطیف محمد: نه رسانهها آزاد و مستقل عمل می‌کنند ولی حالتی ایجاد شده که مسئولان حکومت انتقادات را می‌شنوند ولی کاری انجام نمی‌دهند.
* فارس: آیا رسانهها توان دارند و اینقدر همسو هستند که پروژه شما را تبیین کنند تا بین مردم جا بیفتد؟
** لقمان لطیف محمد: یکسری از رسانهها در کردستان عراق متعلق به حاکمیت هستند. شبکه ماهواره‌ای اتحادیه میهنی و شبکه‌های داخلی زمینی، تلویزیونی و ... بخشی متعلق به دو حزب حاکم هستند و بخشی هم متعلق به سایر احزاب و بخشی هم مستقل هستند اما مردم به اینها گوش می‌دهند و توجه می‌کنند. آنها نمی‌توانند قدرت اعمال خواسته‌هایشان را داشته باشند ولی تاثیرگذارند و به مردم آگاهی می‌دهند.
* فارس: براساس خبری که داریم حکومت اقلیم کردستان نزدیک یک میلیون کارمند دارد. اگر یک حساب سرانگشتی کنیم یعنی اگر تمام خانواده‌های اقلیم کردستان سه نفره باشند باز از هر خانواده یک نفر کارمند حکومت اقلیم است. آیا این امیدواری وجود ندارد که اینها خواستار تغییر اوضاع باشند؟
** کابینه چین 20 وزیر دارد و کابینه حکومت اقلیم 40 وزیر
لقمان لطیف محمد: چین 20 وزیر دارد و ما 44 وزیر داریم که نیمی از آنها اضافی است.
مداخله حزب در حکومت در تضعیف حکومت تاثیر زیادی داشته است. مثلا تعداد زیادی کارمند داریم که در ادارات کار نمی‌کنند و فقط پول می‌گیرند. در کردستان چنین نمونه‌هایی وجود دارد که فرد می‌گوید من 200 هزار دینار از حکومت دریافت می‌کنم، اما نمی‌دانم از کدام اداره. تعداد کارمندان زیاد است ولی تعداد حقوق بگیران مساوی با کارمندان نیست. از یکی از مقامات دولتی شنیدم برخی از افراد اصلاً کاری انجام نمی‌دهند فقط به آنها حقوق داده می‌شود. برخی افراد از سه الی چهار جا حقوق دریافت می‌کنند. مثلا از وزارت کشاورزی، داخلی و ... حقوق دریافت می‌کند که خودش هم نمی‌داند از کجا می‌آید. برخی از احزاب کارمندان حزبی خودشان را به عنوان کارمند به حکومت داده‌اند و حکومت به آنها پول می‌دهد این گونه نیست که همه یک میلیون و 200 هزار نفر کارمند باشند. یک میلیون و 200 هزار نفر حقوق بگیر هستند.
این از سیاست‌های دوران رژیم بعث بوده برای اینکه پیشمرگ‌ها در روستاها نباشند، روستاهای مرزی را نابود کرده و روستاییان را به شهر آورده و آنها را به عنوان کارمند استخدام کرده است در حقیقت خواسته به آنها حقوق بدهد. این سیاست از دوران رژیم بعث بوده و بعد از سقوط رژیم، این دو حزب سیاست مذکور را ادامه دادند و آدم‌های خودشان را آورده‌اند.
* فارس: آیا آماری از درآمدهای داخلی حکومت اقلیم کردستان در دست دارید؟
**لقمان لطیف محمد: قبل از درآمدهای حاصل از نفت که در حال حاضر 17 درصد دریافت می‌کنیم درآمدهای کردستان از عوارض گمرکی تامین می‌شد. درآمد دولت منطقه در درجه اول از گمرک‌های رسمی مثل زاخو، ابراهیم خلیل، باشماق تامین می‌شد، پس از آن از بازارچه‌های مرزی و در درجه سوم از قاچاق مرزی.
یک کالا از ترکیه می‌آمد پولی از آن می‌گرفتند، به ایران می‌رفت. قبل از سرنگونی رژیم صدام، درآمد ما حاصل از عواید گمرگی بود اما در حال حاضر قسمتی از درآمد گمرگی را به بغداد می‌فرستند. بخش ظاهری این درآمد را به بغداد می‌دهند.
* فارس: آماری از درآمد حاصل از قاچاق و ... دارید که قبلاً چقدر بوده است؟
** لقمان لطیف محمد: در کردستان عراق هیچ چیزی روشن نیست، چون دو حزب در جغرافیای خود هر کاری انجام می‌دادند هیچ کس خبر نداشت.
درآمد حکومت اقلیم بعد از سال 1991 در کردستان افزایش یافت و دو حزب برای اینکه درصد بیشتری از این درآمد را نصیب خود کنند حتی با هم جنگ کردند. مبنای جنگ این بود که حزب دموکرات نمایندگان اتحادیه میهنی را از زاخو بیرون کرد و بانک مرکزی منطقه را برداشت.
* فارس: در طرح‌تان گفته‌اید که ما در رابطه با بغداد از فقدان استراتژی و موضع واحد و ضعف مدیریت سیاسی رنج می‌بریم. شما در رابطه با بغداد چه مشکلاتی را متوجه حکومت منطقه می‌دانید و چه مسائلی را متوجه بغداد؟
** لقمان لطیف محمد: مشکلات زیادی وجود دارد. آقای نوری مالکی با کمک عشایر تشکلاتی ایجاد کرد تحت عنوان شوراهای پشتیبانی یا مجلس الاسناد که این تشکلات در منطقه مسلح می‌شوند و از سیاست‌های حکومت دفاع می‌کنند. ما معتقدیم کردستان به این شورای پشتیبانی نیاز ندارد.
ما انتظار نداریم که آقای مالکی در منطقه کردستان چنین کند زیرا "کردها " سیادت آقای نوری المالکی را خیلی حفظ کرد. اگر کردها نبودند، می‌خواستند علیه نوری مالکی کودتای سیاسی کنند و کردها از نوری مالکی پشتیبانی کردند.
ما با حزب الدعوه و مجلس اعلای اسلامی عراق دوستی قدیمی داشتیم، قبلاً با رژیم بعث مبارزه کردیم و زمانی که عراق جدید درست شد، تلاش کردیم یک عراق دموکراتیک ایجاد شود که مردم کردستان زیر نظر یک ساختار دموکراسی باشند. در حال حاضر نوری مالکی به نحو دیگری کار می‌کند و می‌خواهد به صورت دیکتاتوری فعالیت کند.
ما همه قبول کرده‌ایم که عراق باید یک کشور دموکراتیک باشد.
نوری مالکی می‌خواهد تغییراتی در قانون اساسی عراق ایجاد کند و به اعتقاد ما قانون اساسی نباید تغییر یابد، زیرا همه به آن رای داده‌اند و مردمی است. حقوق کردها در قانون اساسی مشخص شده و اینها مشکلاتی است که در حال حاضر به وجود آمده و بین مسئولین کردستان عراق ایجاد شده است.
* فارس: چرا در پروژه خودتان از مسئولین مدیریت سیاسی کردستان نسبت به روابط با بغداد انتقاد کرده‌اید. در واقع به ضعف حکومت کردستان نسبت به این موضوع خرده گرفته‌اید؟
** لقمان لطیف محمد: درست است. ما می‌گوییم از لحاظ دیپلماسی مسئولین کرد ضعیف شده‌اند و ضعیف هستند زیرا تا الان نتوانسته‌اند موضوع ماده 140، موضوع پیشمرگ‌ها، بودجه و ... را حل کنند.
* فارس: شما می‌فرمایید در طرف کردی مدیریت ضعیف است و نتوانسته دیپلماسی را به خوبی اعمال کند.
راه‌حل شما چیست؟
** همه عراقی‌ها باید در وهله اول خود را عراقی بدانند نه کرد، عرب یا امثال آن
** لقمان لطیف محمد: راه‌حل این است که باید انجمن کرد در بغداد و مسئولین بغداد قدرت یابند و در مسائل دیپلماسی کار کنند.
ما در چارچوب عراق هستیم و همه ما عراق جدید را درست کنیم و باید عراق متحد را حفظ کنیم.
طرفین رهبران کردستان و دولتمردان عراق در میز مذاکره بغداد باید از مواضع تند و تحریک کننده علیه طرف دیگر بپرهیزند. عدم تفاهم سر میز مذاکره باعث می‌شود مشکلات تداوم یابد.
* فارس: وضعیت اجتماعی مردم در اقلیم کردستان عراق چگونه است؟
** حکومت اقلیم هیچ اقدامی برای رفع مشکلات روستائیان نکرده است
لقمان لطیف محمد: مردم از روستاهای کردستان عراق به شهرها می‌آیند. روستا برای بهبود اوضاع اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است.
مدرسه و بیمارستان در روستاها نیست، راه‌سازی صورت نگرفته، برق و آب آشامیدنی در روستاها نیست. کشاورزی و دامپروری برای پیشرفت اقتصاد در کردستان عراق از اهمیت زیادی برخوردار است.
الان حکومت اقلیم کردستان هیچ اقدامی برای رفع این مشکلات نکرده است. سال‌هاست این موضوعات را در دستور کار دارند ولی تاکنون اقدام نکرده‌اند.
* فارس: انتخابات بعدی برای پارلمان چه زمانی است؟
** لقمان لطیف محمد: انتخابات شوراها 31 ژانویه است و انتخابات کردستان ماه پنجم میلادی است. سال 2009 در واقع یک سال انتخاباتی است.
* فارس: آیا شما این توان را دارید که ترکیب پارلمان را تغییر دهید؟ آیا روند ائتلاف‌ها در درون کردستان بین این چهار حزب و سایر احزاب به این سمت می‌رود که تغییری در ترکیب پارلمان به وجود آید؟
** مردم برای انتخابات امسال پارلمان اقلیم حتما عملکرد دو حزب حاکم را مدنظر دارند
لقمان لطیف محمد: ما شاید در این زمینه کار کنیم، ولی هنوز تصمیم نگرفته‌ایم که چگونه در پارلمان عراق شرکت کنیم. تنها اتحادیه میهنی و حزب دموکرات تصمیم گرفته‌اند مشارکت داشته باشند و با یک لیست در پارلمان کردستان حضور یابند.
قبل از سرنگونی صدام این دو حزب در کردستان حاکم بودند و هر مشکلاتی وجود داشت می‌گفتند حکومت بعث است، پول نداریم و همه مشکلات را به گردن اوضاع می‌انداختند. الان که پنج سال است حکومت بعث سرنگون شده اینها هر کار می‌خواستند، انجام دادند. الان مردم نسبت به دو حزب حاکم ارزیابی دقیق‌تری دارند. احزاب مستقل مثل این چهار حزب و سایر احزاب فعالیت زیادی انجام دادند که نشان دهند در حکومت شریک هستند اما هیچ گونه دخالتی در تصمیمات ندارند. ما را در تصمیم‌گیری مشارکت ندادهاند. مسئولیت در حال حاضر در دست دو حزب مذکور است. دو حزب تلاش کردند با مشارکت سایر احزاب دایره مسئولیت خوب و بد را به آنجا بکشانند. بعد بگویند خودتان هم بودید و شما مشارکت دارید.
** با وجود وزارت ارتباطات دو اپراتور تلفن اقلیم کاملا در اختیار دو حزب حاکم است
مثلاً وزارت ارتباطات را به حزب کمونیست (شیوعی) داده‌اند. این وزارتخانه نیاز به وزیر ندارد چون ارتباطات کردستان عراق در دست دو شرکت خصوصی است. مثل ایران نیست که موبایل دولتی داشته باشید و خط تلفن را دولت بدهد. یکی از شرکت‌ها به اتحادیه میهنی و دیگری به حزب دموکرات وابسته هستند.
این وزیر چه کار می‌خواهد بکند؟ وزارت محیط زیست را به حزب جماعت اسلامی داده‌اند، محیط زیست در کردستان عراق یعنی هیچ. چون در ساختار محیط زیست کردستان عراق کارخانه، ترافیک و آلودگی وجود ندارد. تا چندی پیش این وزارتخانه در هتل بوده‌اند و تازگی به آنها ساختمانی داده‌اند یعنی همکاری این دو حزب با سایر احزاب یک همکاری کاملاً فریبنده بوده است. اگر این چهار حزب و سایر احزاب همکاری نمی‌کردند، می‌گفتند شما مشارکت نمی‌کنید و مسئولیت پذیر نیستید.
* فارس: آیا برای انتخابات آینده برنامه‌ای دارید؟
** باید هر چه سریع‌تر قانون تحریم برادرکشی در اقلیم کردستان تصویب شود- لقمان لطیف محمد: باید ابتدا قانون تحریم برادر کشی در پارلمان منطقه کردستان عراق تصویب شود. اگر این قانون در پارلمان کردستان تصویب نشود، حتماً برادرکشی صورت می‌گیرد. چون انتخابات موضوع مهمی است. در حال حاضر پارلمان چند قانون را تصویب کرده که ضرورتی نداشت. مثلا استعمال سیگار در اماکن عمومی را ممنوع کرد. بعد از تصویب این قانون به اداره‌ای رفتم، دیدم که پلیسی از سیگار استفاده می‌کرد از آن پرسیدم مگر این قانون تصویب نشد؟ گفت این قانون برای پلیس نیست.
یا مثلاً در موضوع ختنه کردن دختران، بعضی از اعضا پارلمان شرم کردند که آن را مطرح کنند.
در حال حاضر تحریم کردن جنگ کرد با کرد خیلی مهم است. احزاب کردستان عراق در اساسنامه خود خواستار دموکراسی هستند.
شاهد بودیم در انتخابات قبلی که اتحاد اسلامی در انتخابات حضور داشت به مقر اتحاد اسلامی حمله کردند و چند نفر را کشتند. یک قانون در کردستان وجود نداشت که این موضوع را بررسی کند.
با توجه به این وضعیت ما در آستانه انتخابات هستیم، زمانی احزاب از یکدیگر انتقاد می‌کنند و یا به سمت همگرایی می‌روند که لیست جداگانه‌ای درست کنند، به شرایط فرهنگی که در بین این دو حزب حاکم است. احتمال دارد در آستانه انتخابات چه در سطح بالا و چه در سطح کادرها بر روی احزاب دیگری که منتقد هستند و لیست دیگری دارند و در حال انجام فعالیت سیاسی و تبلیغاتی هستند فشارهای مختلفی وارد آورند. این فشارها در یکسری از مناطق ممکن است تبدیل به درگیری شود و شاید این درگیری به درگیری بزرگ‌تری بین دو حزب بزرگ یا بین سایر احزاب شود. در انتخابات گذشته نیروهای حزب دمکرات به مقر اتحاد اسلامی حمله کردند و افراد آنها را کشتند. ما باید تلاش کنیم در پارلمان کردستان قانونی تصویب شود که کشتن کرد به دست کرد را حرام کنند، یعنی برادرکشی تحریم شود تا هیچ حزب سیاسی جرات نداشته باشد جنگی علیه حزب دیگر به راه بیندازد. چون احتمال درگیری وجود دارد. اگر ما فعالیت سیاسی و تبلیغاتی کنیم، آن حزبی که در سلیمانیه یا اربیل حاکم است و برنمی‌تابد در نتیجه درگیری صورت می‌گیرد. اینها مسائل مهمی است که دموکراسی را از بین می‌برد.
** در اقلیم کردستان هیچ تمرینی برای دمکراسی نداشته‌ایم
ما در کردستان در طول چند سال حاکمیت رژیم تمرین دموکراسی نداشتیم و هر کس حرف خودش بود و دیگری مخالف و معارض بود و معارضان هم همه مسلح بودند. ما تمرین دموکراسی نداشتیم که بگوییم معارض یعنی من با قلم، مطبوعات، رای و فعالیت سیاسی مخالفت می‌کنم. اگر ما نسبت به دو حزب انتقاد کنیم و اپوزیسیون سیاسی بشویم این دو حزب ما را به عنوان معارض و مخالف می‌پندارند. این در بدنه مردم هم کاملا جاری و ساری است. شاید پنج رهبر سیاسی چنین فکر نکنند ولی بقیه کادرها و تنظیمات فرعی شهر و روستا چنین فکر می‌کنند.
یعنی الان اگر بگویی من مخالف اتحادیه میهنی هستم و این روش را قبول ندارم، فکر می‌کنند شما یک آدم مسلحی هستید. اگر اسلامی باشد می‌گویند القاعده‌ای و تروریست است و اگر غیراسلامی باشد می‌گویند سوسیالیسم است. می‌گویند به کشورهای خارجی وابسته است. ما باید برای دموکراسی فعالیت کنیم که هر کس برنامه خود را به مردم بدهد و با برنامه جلو برویم. احزاب برنامه‌های خود را به مردم ارائه دهند و مردم به این برنامه‌ها رای بدهند. تبلیغات باید سازنده و براساس برنامه‌ها باشد نه تبلیغات منفی براساس انگ و اتهامات علیه دیگران.
* فارس: علت فرار "طارق رمضان " خلبانی که حلبچه را بمباران شیمیایی کرد، چیست؟ چه کسی آن را فراری داده و چطور فرار کرده است؟ چه کسی باید پاسخگو باشد؟
** مسائل سیاسی در پشت پرده فرار طارق رمضان وجود دارد
لقمان لطیف محمد: هفته گذشته من در تلویزیون سحر به زبان کردی برنامه‌ای داشتم و توضیح دادم که امنیت کردستان قدرتمند است و مردم فکر نمی‌کنند یک خلبان بتواند از دست آسایش فرار کند. اگر مسائل سیاسی در پشت صحنه نباشد ما خواسته‌ایم یک کمیته مستقل در کردستان تشکیل و بررسی کند که ببینیم این خلبان به کجا رفته و چگونه فرار کرده است؟
ما فرار خلبان را امری طبیعی و عادی نمی‌بینیم و موضوعی سیاسی می‌بینیم. فکر نمی‌کنیم هیچ کس بتواند از دست نیروی آسایش فرار کند، زیرا در حال حاضر زندانیان زیادی در کردستان داریم، ولی تاکنون هیچ کدام نتوانسته‌اند فرار کنند.
امنیت کردستان قدرتمند است و دفتر اتحادیه میهنی مشغول بررسی این موضوع است و دستور بررسی این موضوع را داده‌اند.
* فارس: در ایران ما از مردم کردستان عراق هم قبل از انقلاب و هم بعد از انقلاب اسلامی، در تمام مقاطع، حمایت کرده‌ایم و این را وظیفه خود می‌دانیم.
امروز پس از سرنگونی صدام حسین متاسفانه برخی از گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی در کردستان عراق سکونت دارند، هم کار سیاسی تشکیلاتی انجام می‌دهند و هم به اذعان و اعتراف خودشان از آن منطقه علیه ما عملیات انجام می‌دهند و بعد فیلمش را نشان می‌دهند.
مردم و رسانههای ایران دچار پارادوکسی شده‌اند که ما سالیان سال کمک کرده‌ایم و حلبچه و انفال و انتفاضه 1991 را فراموش نمی‌کنیم. چگونه است که این گروه‌ها از داخل کردستان علیه ایران عملیات انجام می‌دهند.
موضع احزاب کردی به ویژه حزب سوسیالیسم نسبت به حضور و فعالیت گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی از خاک کردستان عراق علیه جمهوری اسلامی و امنیت ملی کشور ما چیست؟
**لقمان لطیف محمد: برخی از احزاب مخالف ایران در کردستان عراق فعالیت سیاسی انجام می‌دهند که ما این موضوع را قبول داریم. حکومت منطقه کردستان وظیفه دارد که به این گروه پناهندگی بدهد فقط به شرطی که فعالیت نظامی علیه ایران انجام ندهند. به همین خاطر ما همیشه تاکید می‌کنیم که احزاب ایرانی مخالف که در کردستان هستند فقط فعالیت سیاسی انجام دهند.
ما در کردستان عراق برای متوقف شدن فعالیت نظامی تلاش می‌کنیم. ما روابط خوبی با ایران داریم و کاری نمی‌کنیم که دوستان ما نگران شوند زیرا مشخص است که جمهوری اسلامی ایران در زمان حلبچه و انفال و ... و در روزهای سخت تنها کشوری که به مردم کردستان عراق کمک رساند و حمایت کرد.
ما کاری نمی‌کنیم که باعث نگرانی دوست قدیمی خود بشویم. ما در این زمینه فعالیت می‌کنیم که امنیت جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان را حفظ کنیم.
تنها یک موضوع در کردستان عراق پیش آمده است که در قدرت اقلیم کردستان نیست و آن مسئله پژاک است. پژاک با پ.ک.ک ارتباط دارد. پ.ک.ک حزبی در منطقه است که قبلا بوده. شاید حکومت منطقه کردستان نتواند اقدام به بیرون راندن این گروه کند.
اگر این گروه در منطقه قندینی فعالیت کند، حکومت اقلیم کردستان این قدرت را ندارد که نیروهای پژاک را از منطقه قندینی بیرون و آنها را دستگیر کند. در مناطق دیگر گفته‌ایم که حق جمهوری اسلامی ایران است از حکومت اقلیم کردستان ابراز گله‌مندی کند. زیرا دسته‌ای از پژاک می‌آیند و در منطقه مرزی فعالیت می‌کنند.
باید جلوگیری کنیم که اجازه این کار داده نشود. جلسه‌ای با احزاب کردستان برگزار و نامه‌ای به رئیس اقلیم کردستان و رئیس حکومت اقلیم کردستان ارسال کرده‌ایم که موضع حکومت چیست. ما فعالیت کنیم که امنیت اقلیم و جمهوری اسلامی را فراهم کنیم تا فعالیت نظامی این گروه‌ها متوقف شود.
** به پژاک گفته‌ایم که ایران با کشتن چند سرباز تضعیف نمی‌شود
ما به گروه پژاک چندین بار اعلام کرده‌ایم که جمهوری اسلامی ایران یک پایگاه قدرت در منطقه است و کشتن دو سرباز و سه سرباز بر جمهوری اسلامی تاثیری (سیاسی، اقتصادی و نظامی) نخواهد گذاشت و تنها برای مردم کردستان و مردم مرزی مشکل ایجاد می‌کند.
باید قبول کنند که حکومت اقلیم کردستان یک پایگاه واقعی در کردستان است و آنها به ما کمک کنند نه اینکه کاری انجام دهند که مشکلی در روابط کردستان با ایران ایجاد کنند.
* فارس: مداخلات فرامنطقه‌ای را موثر می‌دانید؟
**لقمان لطیف محمد: حکومت منطقه کردستان در سایر جاها می‌تواند. منطقه قندینی منطقه کوهستانی صعب العبور است که هیچ کس نمی‌تواند کنترل کند. ترکیه هم نتوانست. اتحادیه میهنی و حزب دموکرات به تنهایی رفتند نتوانستند. اتحادیه میهنی و حزب دموکرات با همدیگر رفتند، نتوانستند و با ترکیه هم رفتند ولی نتوانستند.
یک منطقه وحشی صعب العبور است که کسی نمی‌تواند آن را پاکسازی کند.
می‌توان بمباران کرد و 50 نفر را کشت. غارهایی که آنجا هست عجیب است.
اینکه بتوانید یک نیروی چریکی را در آن غارها و کوه‌های صعب العبور پاکسازی کنید که دیگر نروند بعد از یکی دو ماه بعد برمی‌گردند.
