راز رویکرد توده‌ها

ناصر بهرامی‌راد
یک سال پس از حماسه ای که ملت ایران در دو جمعه پیاپی 27 خرداد و سوم تیر سال 84 آفریدند، آقای بهزاد نبوی، برخلاف قریب به اتفاق همفکرانش همچنان از منظر تئوری توطئه ادعا می کند عوامل بیرونی کاری کردند که اصلاح طلبان نتوانند پیروز شوند. او در عین حال اقرار کرده که: انتخابات به لحاظ تعدد و شرکت کننده قابل قبول بود و مع الوصف ما شکست خوردیم.
انتخابات ریاست جمهوری نهم حداقل از یک منظر حادثه ای منحصربه فرد در تاریخ انتخابات جمهوری اسلامی بشمار می رود. خرداد ماه سال 84 تمامی سلیقه های سیاسی جامعه ایرانی نمایندگان خود را به عرصه رقابت انتخاباتی فرستاده بودند و با تمام توان به حمایت و تبلیغ از نامزد مورد علاقه خود می پرداختند. حتی در میان دو جریان اصلی اصولگرا و اصلاح طلب نیز حضور نمایندگان سلیقه های متنوع به روشنی دیده می شد. ماراتن دور اول انتخابات نهم با حضور هشت کاندیدا آغاز شد و به رقابت نهایی یک روحانی با سابقه و برجسته انقلابی با یک مدیر جوان و تحول خواه مسلمان در دور دوم انجامید. حتی جریان تجدیدنظرطلب با حضور نماینده اختصاصی اش در رقابت 27 خرداد شرکت کرد و پاسخ خود را از حدود 30 میلیون شرکت کننده این دور گرفت؛ کمی بیش از 4 میلیون رای در ازای هر نوع دوپینگ سیاسی قابل تصور.
این تمام وزن سیاسی گروهی بود که کاندیدای آنان در آستانه برگزاری دور اول گفته بود: من خود را سخنگوی ملت ایران و 50 درصد جمعیت خاموش کشور می دانم. این میزان شناخت از دیدگاه های مردم را تنها زمانی می توان در بوته نقد نهاد که اظهارات سه، چهار روز جلوتر منتخب پیروز انتخابات دوم با آن مقایسه شود. احمدی نژاد به صراحت گفته بود: شرایط انتخابات به گونه ای تغییر خواهد کرد که دولت اسلامی در کشور برپا شود. اما چرایی نوع واکنش مردم به این دو اظهارنظر را باید در جایی دیگر جست؛ آنجایی که مدعیان دموکراسی خواهی و احترام به رأی مردم بجای تن دادن به خواسته هایشان به وادی نق زدن و دروغ بستن به ملت و نظام افتادند و از واژه های کشدار و تفسیرپذیری مانند «حزب پادگانی» برای شبهه پراکنی علیه آرای شفاف مردم استفاده کردند و در نقطه مقابل، ارادت اصولگرایان نسبت به مردم این چنین در سخنان شهردار سابق تهران و یکی از نامزدهای مورد قبول جریان اصولگرا بیان می شد: مدیر اسلامی فدایی و خاک پای ملت است. او همواره در کنار مردم است.
تجدید نظر طلب ها نه پیش از انتخابات نهم و نه پس از آن هرگز نخواستند مردم را ببینند و برای آنان احترام قائل شوند، اگرچه شعار فراوان دادند. آنها جواب تند و گزنده مردم را در دور اول انتخابات شنیدند و باز هم خود را به نشنیدن زدند. با رندی سعی کردند خود را در صف علاقمندان یکی از دو نامزد راه یافته به دور دوم جا بزنند و جای پایی را برای فردای خودشان در «مسندهای قدرت» دولت نهم حفظ کنند. این هم بی حرمتی به مردم و شعور و عزم آنان بود. حزب و گروه در اعتقاد سیاسی تجدیدنظر طلبان و مدعیان دموکراسی خواهی جای مردم را گرفته بود و اجازه نمی داد مطالبات واقعی آنان مورد کمترین اعتنایی واقع شود.
در انتخابات نهم، مردم به دنبال ایجاد تحولی در مسیر بازگشت به ارزش های اصیل انقلاب اسلامی بودند و «اصلاح طلبان پیشرو» فقط در پی تحولاتی می دویدند که با سیگنال های ارسالی از آن سوی آب ها همخوانی تردید برانگیزی داشت. آنها حتی اینقدر بصیرت نداشتند که ببینند رسانه های غرب در مورد حماسه حضور ملی چه اعترافاتی می کنند. فردای 27 خرداد که بداخلاقی های بازندگان شروع شد، تازه رسانه های غرب داشتند از حیرت حضور حماسی مردم به خود می پیچیدند. «رادیو آمریکا: ایرانیان انتقادبوش از انتخابات ایران را به چالش کشیدند. یو اس ای تودی: میزان مشارکت مردم خیلی بیشتر از حد انتظار بود. واشنگتن پست: با وجود تلاش و فعالیت گروه های سیاسی مخالف جمهوری اسلامی، ایرانیان خارج از وطن هم در انتخابات شرکت کردند. فرانس پرس: ایران روز جمعه از شرکت انبوه مردم در انتخابات به خود بالید. فیگارو: متحدان منطقه ای آمریکا مثل پاکستان باید از انتخابات ایران الگو بگیرند.»
بداخلاقی، آفتی است که در جان تجدیدنظر طلبان ریشه دوانده و در تبلیغات انتخابات هم خودش را نشان داد. در حالی که مردم عاشقانه به دنبال الگویی می گشتند که شهید رجایی برایشان به یادگار گذاشته، سخنران این جریان در قم می گفت: امروز کسانی خونخواه رجایی هستند که رجایی از آنها نفرت داشت و کراهت داشت نام آنها را ببرد.
تا این آفت در جان تجدیدنظرطلبان هست، راز رویکرد توده های عظیم ملت به اصولگرایان را نخواهند فهمید. گفتمان جریان اصولگرایی، گفتمان خدمتگزاری صادقانه، تحول خواه و عدالتجویانه بود. و این گفتمان توانست برخلاف گفتمان توسعه سیاسی مبتنی بر رویکرد به خارج از مرزها، اعتماد آنان را جلب کند.
تجدیدنظرطلب‌ها هنوز رخدادهای کشور را با رویکرد به خارج تحلیل می کنند. آقای بهزاد نبوی بعد از یک سال از انتخابات نهم می‌گوید: پیش‌بینی ما این بود که وقتی اینها ـ اصولگرایان ـ به قدرت برسند، زبان ها را ببرند و صداها را کامل خفه کنند اما شرایط بیرونی اجازه این کار را به آنها نداده است. این را بگذارید کنار اظهارات کاندیدای اصولگرایی که در تبلیغات انتخاباتی خطاب به ملت ایران می گفت: مدیر اسلامی در مقابل بیگانه با گردن سرافراز می ایستد اما در مقابل ملت خاضع و خاشع است و شجاعانه از منافع ملی حمایت می‌کند.
با گذشت یک سال از حماسه سوم تیر 84 اکنون حتی این امکان وجود دارد که در پرتو آزمون بزرگ انتخابات نهم، حقیقت حماسه دوم خرداد را دریابیم که تجدیدنظرطلبان چگونه آن حماسه ملی را از محتوای راستین اصلاحات اسلامی ـ انقلابی تهی کردند و به بیراهه اصلاحات آمریکایی کشاندند.