نگاهی به محوریت اندیشه‌های امام(ره) در بیداری اسلامی (بخش نخست)

گالیا توانگر
امام(ره) که ندا می داد، همه گوش به فرمان بودند، از دانش آموز 13 ساله بسیجی تا پیرمرد 80 ساله روستایی. این مصلح بزرگ حتی به آزادی مملکت خود از یوغ استعمار نمی اندیشید، بلکه غایت اهداف او پیروزی مسلمین جهان بر مستکبرین زمانه بود. امام(ره) حتی برای غیرمسلمان آزادیخواه نیز ایدئولوژی و برنامه داشت. به راستی در اندیشه و تفکر ایشان چه چیز موج می زد که این گونه دریا می آفرید؟ وقتی سخن راستین و مخلصانه برخاسته از معنویت الهی باشد، به حبل المتینی تبدیل می شود که راه جویان به آن چنگ زده و راز رهایی خود را در سایه کلام الهی خواهند یافت. این گونه منیت ها خط می خورد و وحدت کلمه به شکل واقعی خود نمود خواهد یافت.
چنین اندیشه و کلامی نامیرا خواهد شد و قرن ها به حیات طیبه خویش ادامه خواهد داد. چراغ پرفروغی می شود فرا راه ملت ها. در این عصر که انسان ره گم کرده و سردرگم سایه امنی می جوید، مکتب مصلح بزرگ امام خمینی(ره)، فانوسی پرفروغ است که کشتی انسانیت و در سایه خدا زیستن را به سر منزل مقصود می رساند.
ابتدا می گفتند این هیاهو از آن جهت است که مردم منطقه داعیه زندگی بهتر و مرفه تر را دارند. اگر مشکلات اقتصادی رفع و رجوع شود همه این هیاهوها خواهد خوابید.
ولی داستان، داستان خواب و فراموشی نبود، اصلا داستان هم نبود. واقعیتی برخاسته از رشد فکری و معنوی مردم منطقه بود. انقلاب در تونس، مصر ،بحرین، عربستان، لیبی و... نتیجه الگوگیری از مکتب مصلح بزرگ امام خمینی(ره) و بیداری اسلامی مردم منطقه خاورمیانه است.
آنها می خواهند آزاد و در سایه معنویت زندگی کنند. از سایه سنگین زندگی با مدل های وارداتی خسته شده اند. می خواهند خود را باور کنند و در سایه فرهنگ اسلامی به پایه گذاری دوباره زیرساخت های جامعه شان همت گمارند. وقتی زیر ساخت ها محکم بنا نهاده شوند، زندگی در سایه رفاه هم حق مسلم جامعه خواهد شد.
بازگشت مردم خاورمیانه به ریشه‌های اسلامی
شخصیت حضرت امام(ره) به عنوان یک ایده پرداز یک فرد شجاع ایدئولوگ انقلابی بسیار نمونه است. اگر بخواهیم چهره های تاثیرگذار قرن گذشته را مورد مطالعه قرار داده و تفکر و عملکردشان را حلاجی کنیم، بی شک شخصیت امام(ره) در این پژوهش جزء شاخصه هاست.
مهدی عباسی مهر کارشناس مسائل سیاسی شاهد مثال گفته های بالا را در سخنان مقام معظم رهبری جستجو می کند و می گوید: «در کلام مقام معظم رهبری صراحتاً اشاره شده که اگر امام خمینی(ره) نبود این انقلاب بی نام خمینی در هیچ جای جهان شناخته نمی شد.
به راستی اگر امام(ره) نبودند، انقلاب اسلامی هیچ گاه نمی توانست به پیروزی برسد و این طور اثرگذار باشد.»
وی در ادامه تحولات منطقه را مورد بررسی قرار داده و در مورد موج بیداری اسلامی توضیح می دهد: «شاید گزاف نیست که بگوییم اکثر انقلاب های شکل گرفته در منطقه در دل کشورهایی چون تونس، بحرین، یمن، لیبی و مصر و... حول محور دین و خواسته های اسلامی شکل گرفته اند. به جرأت می توان گفت که جرقه اولیه این حرکت ها از تریبون های نماز جمعه زده شده اند.
الان شرایط به گونه ای است که دیگر مردم این منطقه حاضر نیستند زیر یوغ استعمار زندگی کنند. در طی نیم قرن اخیر ابتدا توسط انگلیس و سپس توسط آمریکا مورد انواع سوءاستفاده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی واقع شده اند. با چنین رویکردی می توان صددرصد نتیجه گیری کرد که حرکت دامنه دار مردم خاورمیانه در وهله اول حرکتی ضدامپریالیستی محسوب می شود.
در گام بعدی این نتیجه گیری صادق است که مردم منطقه می خواهند به اندیشه های دینی و اسلامی که ریشه های هویت آنهاست، باز گردند. وقتی به دقت می نگریم درمی یابیم که شعارهای آنها دقیقاً شبیه شعارهایی است که مردم کشور ما در زمان انقلاب اسلامی ایران سر می دادند.»
وی با ورق زدن تاریخ شکوهمند انقلاب اسلامی می گوید: «حضرت امام خمینی(ره) خاستگاه اصلی انقلاب را رودررویی با استکبار، حکام سلطه جوی پهلوی و زیاده خواهی غرب و شرق می دانستند. بنابراین اندیشه های ناب اسلام را سرلوحه مبارزات خود قرار دادند. الان در منطقه خاورمیانه هم وضع همین گونه است. چون به مکتب مصلح بزرگ دست یازیده اند، توانسته اند سنگرهای ظلم را فروپاشی کرده و به زیر قدرت درآورند.»
این کارشناس مسائل سیاسی در ادامه صحبت هایش می گوید: «در طول صد سال اخیر اکثر انقلاب هایی که به واسطه خواسته های مادی و تحت اعتراضات عمومی شکل گرفته اند با اندکی زور و فشار سرکوب شده اند. تنها انقلاب هایی دوام دارند که ایدئولوژیک بوده و دیدگاه اسلامی دارند. مطمئن باشید اگر انقلاب های منطقه ایدئولوژیک نبود، سریع فروکش می کرد. این نشان می دهد که وابستگی مردم منطقه به اسلام، انقلاب اسلامی و رهنمودهای امام خمینی(ره) غیرقابل انکار است.»
صبح ظفر نزدیک است
اگر به منویات امام(ره) و توصیه های ایشان در وصیت نامه شان نگاه کنیم، می بینیم که تلاش امام(ره) برای آزادی فقط محدود به مرزهای ایران نیست، بلکه اندیشه های ضداستکباری ادامه می یابد. چنانچه وقتی لانه جاسوسی آمریکا تسخیر شد، از آن به عنوان انقلاب دوم یاد کردند.
عباسی مهر کارشناس مسائل سیاسی به پیام های سالانه حضرت امام(ره) در کنگره های سالانه حج اشاره کرده و می گوید: «این پیام ها گواه این هستند که امام (ره) همواره تلاش مضاعفی در جهت ایجاد وحدت اسلامی داشته اند. ایشان عامل اصلی عقب افتادگی مردم منطقه را در سرسپردگی به حکام ظلم می دانستند. بارها و بارها توصیه داشتند که زیر بار ظلم غرب و شرق قرار نگیرید. اگر امروز مردم منطقه هم شعار مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل سر می دهند خاستگاهش حسینیه جماران بوده است. حتی افرادی که در جبهه باطل هستند و در برابر خواسته های مردم منطقه قد علم می کنند به خوبی می دانند که جنس شعارهای مردم در این روزها دقیقاً شبیه شعارهای مردم در بهمن 57 است.»
وی با استناد به پیش بینی های حضرت امام(ره) در دهه 60 و خبر دادن از تحولات چند دهه پیش می گوید: «امام(ره) با نگاه استراتژیک خود در دهه 60 پیش بینی تحولات را کرده بودند. نامه ایشان به گورباچف و خبر دادن از فروپاشی ابرقدرت شرق یکی از این پیش بینی هایی بود که خیلی زود تحقق پیدا کرد.
پیش بینی دیگر امام(ره) برتری مسلمین بر ابرقدرت های غربی بود که در حال حاضر پله به پله به تحقق این پیش بینی تکان دهنده نزدیک تر می شویم. با توجه به الگو گرفتن از تفکر و اندیشه امام(ره) در بروز انقلاب های منطقه قطعا شاهد پیروزی های بزرگتری خواهیم بود.»
ایده‌پردازی انقلاب اسلامی برای جهادگران مسلمان
با شروع روند بیداری در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بعضی از تحلیل گران مغرض سعی داشتند این حرکت را یک حرکت اعتراضی نسبت به وضعیت اقتصادی تعریف کنند. این افراد تأکید کردند موج اعتراضات ریشه اقتصادی دارد و با حل مشکلات اعتراضات نیز خواهد خوابید. اما وقتی انقلاب به تونس و مصر نیز سرایت کرد، کم کم شعارهای اصلی مردم نمایان شدند و گسترش پیدا کردند.
این شعارها و فریادها گواه این بود که تمایلات اسلامی مردم فراگیر شده اند.
حبیب الله ترکاشوند معاون خبرگزاری قرآنی ایران می گوید: «نقطه شروع و جرقه این انقلاب ها در خاورمیانه رابطه سران کشورهای اسلامی با اسرائیل و عقد قرارداد ننگین کمپ دیوید بود. این اعتراضات در برابر استکبار خیلی سریع به یک موج انقلابی تبدیل شد که از یک خاک به خاک دیگری سرایت کرد و هم اکنون شاهد یک انقلاب بزرگ در سطح کشورهای جهان اسلام هستیم.»
اما اگر بخواهیم با فاصله زمانی بیشتری سر منشأ این اعتراضات را شناسایی کنیم به کدام افق ها خواهیم رسید؟
ترکاشوند در پاسخ به این سؤال می گوید: «کشورهای منطقه در زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران دو رویکرد ناسیونالیستی و سوسیالیستی داشتند. از یک طرف از دست حکومت های وابسته خود و تحقیر شدن های پیاپی خسته شده بودند و از طرف دیگر به دنبال راهی بودند که به عزت خود بازگردند. اما تجربه به آنها نشان داده بود که با دو گفتمان ذکر شده در بالا یعنی رویکردهای ناسیونالیستی و سوسیالیستی نمی توانند راه به جایی ببرند.
با پیروزی انقلاب اسلامی و به ثمر رسیدن آن مردم مسلمان منطقه متوجه شدند که این مکتب دینی که زیربنای انقلاب اسلامی ایران است، می تواند برای آن ها نیز رهایی بخش باشد و می توانند روی آن از لحاظ ایدئولوژیکی حساب باز کنند. البته از دید مردم مسلمان منطقه هنوز شبهاتی پیرامون دوام انقلاب اسلامی ایران وجود داشت که با پیروزی های غیرقابل انکار در هشت سال جنگ تحمیلی خط بطلانی بر همه تردیدها کشیده شد.
در سال 67 امام(ره) با قدرت هر چه تمام تر نامه ای به گورباچف سردمدار ابرقدرت شرق نوشت و ایشان را به بازگشت به سوی اندیشه های دینی و معنوی فراخواند.
حکم ارتداد سلمان رشدی توسط امام(ره) قاطعیت دیگری توسط مصلح بزرگ بود که نام ایشان را در ذهن جهانیان به عنوان ولی امر مسلمین حک کرد.
اگر چه هنوز هم با گذشت سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی تهدیدهای همه جانبه اقتصادی و هسته ای ادامه دارند، اما کشورهای ابرقدرت چند دهه گذشته نتوانسته اندایران اسلامی را به عقب برانند. از سوی دیگر علی رغم تحریم های پیاپی غرب علیه ایران و نیز پیروزی های غیرقابل انکار جمهوری اسلامی در تمامی عرصه ها این مکتب آرام آرام جای خود را در دل تمامی اقشار مختلف کشورهای اسلامی باز کرده و می کند. استکبار آن قدر در منگنه و فشار است که این روزها چاره ای جز علم کردن اندیشه های باطل در برابر اندیشه های اسلامی نمی بیند. همان گونه که می بینیم اندیشه های الحادی وهابیت را در کشورهای مسلمان منطقه روبه روی اندیشه های اسلامی قرار داده است. البته این بار نیز نتیجه ای جز شکست عایدشان نخواهد شد.»
از بهار عربی تا بهار اسلامی در جهان
به تحولات انقلابی در کشورهای خاورمیانه بهار عربی نیز گفته اند ، اما بر هیچ کس پوشیده نیست که این بهار مدیون مجاهدت باغبانی چون حضرت امام خمینی(ره) است.تحولات کنونی می رود که به یک تحول بزرگ در صحنه جهانی تبدیل شود و ان شاءالله که این موج حرکت ها به انقلاب بزرگ مهدی موعود(عج) بینجامد.
مریم احمدی منفرد کارشناس علوم سیاسی می گوید: «دامنه این تحولات هم اکنون به جنوب غربی آسیا و از این سو تا شمال آفریقا کشیده شده است. حالا بماند این که خیلی از تحلیل گران مغرض داخلی می خواهند به جای بیداری اسلامی اصطلاحات دیگری را جایگزین کنند تا به خیال خود از عظمت این حرکت ها در تحلیل ها و خبرهای روز بکاهند. واقعیت این است که پیش بینی های مصلح بزرگ حضرت امام(ره) یکی پس از دیگری به وقوع می پیوندند. در حال حاضر حتی در کشورهای آمریکای جنوبی و اروپایی نیز شاهد شکل گیری موج بیداری هستیم.
این که مردم دیگر نمی خواهند زیر یوغ استعمار نفس بکشند، یک واقعیت غیرقابل انکار در مطالبات به روز مردم دنیاست. آنها به کشورهایی چون ایران می نگرند که دست خالی و با عنایت پروردگار و نیز به پشتوانه اندیشه های رهایی بخش حضرت امام خمینی(ره) و نیز رهنمودهای روشنگرایانه مقام معظم رهبری توانسته اند زنجیرهای وابستگی را بگسلند و افق های خودباوری را روشنایی ببخشند.»
وی در تکمیل صحبت هایش می گوید: «حتی اگر تحلیل گران هم بخواهند این حوادث را بی اهمیت جلوه داده و آن را با اعتراضات برخاسته از مطالبات مادی قیاس کنند، از روی خلوص معنوی مبارزین می توان همه چیز را درک کرد. اینک زن مسلمان بحرینی در زیر سخت ترین شکنجه ها فریاد می زند: «مرگ بر استکبار! همه این مجاهدت ها گواه این است که صبح ظفر نزدیک است.»