عماد افروغ: دولت قبل زمینه بی‌اعتمادی مردم را فراهم کرد

گروه سیاسی: انتشار خبر غیررسمی ثبت نام ۴ میلیون سرپرست خانوار ایرانی در روز اول ثبت نام یارانه ها بحث های زیادی را در میان کارشناسان دامن زد. برخی از این افراد معتقدند با وجود تبلیغات گسترده دولت برای انصراف خانواده های ثروتمند، به دلیل بی اعتمادی به وجود آمده در کشور بر اثر سیاست های غلط مدیران سابق، تعداد کمی از دریافت یارانه انصراف داده اند که جای تامل دارد. کارشناسان همچنین معتقدند شکاف دولت- ملت و بی اعتمادی مردم به دولت ها ریشه در فساد اقتصادی بی سابقه و دروغگویی دولتمردان دارد.

دکتر عماد افروغ استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس و رئیس گروه جامعه‌شناسی دانشگاه باقرالعلوم نیز در گفت و گو با خبرنگار پیام نو به دلایل بی اعتمادی مردم به دولت و راه های شکل گیری اعتماد دوباره اشاره کرده و می گوید: اگر دولت با مردم صادق باشد و بر خلاف دولت آقای احمدی نژاد از ریاکاری و جمع کردن مدیران متملق در اطراف خودش دوری کند، مردم اعتماد دوباره ای خواهند کرد.

وظایف دولت در برابر مردم

وی به وظایف دولت ها در برابر مردم اشاره کرد و گفت: دولت یکسری وظایف تعریف شده و قانونی دارد که باید به آنها به طور کامل عمل کند. یکی از ابزارهای ارتباط خوب، متقابل و مثبت بین دولت و ملت، احراز صداقت دولتمردان توسط مردم است. اگر مردم فقط شاهد وعده و وعید دادن دولتی باشند که توان انجام وظایفش را ندارد و در برخورد با آنها از صداقت لازم برخوردار نیست، خواه ناخواه در مواقع حساس، حمایتی از دولت نمی کنند و این یک امر طبیعی است. یکی از وظایف ضمنی دولت ها، دروغ نگفتن، برخورد صادقانه و استفاده نکردن از اهرم های زور و فشار علیه مردم است که در تمام نظام های دنیا نیز پذیرفته شده است و این انتظار در نظام ما که پسوند اسلامی دارد، مضاعف می شود.

دلیل انصراف ندادن مردم از یارانه‌ها

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم افزود: بسیاری از عدم حمایت ها از دولت یازدهم به خاطر عمر چند ماهه آن است و نمی توان ایرادی به دولت گرفت. باید این مساله ریشه یابی شود و به گذشته برگشت و دید دلیل بی توجهی مردم به درخواست دولت برای انصراف از دریافت یارانه چیست. متاسفانه در هشت سال گذشته شاهد عدم صداقت، دروغ گفتن و فریب مردم توسط دولتمردان بودیم و برای جلب اعتماد دوباره مردم نیازمند صداقت دولتمردان جدید هستیم، هرچند وظیفه بسیار سنگینی است، یعنی باید هم برادری خودشان را ثابت کنند و هم نشان دهند انسان های قابل و لایقی برای انجام وظایف قانونی و محبت کردن به مردم هستند.

افروغ ادامه داد: دولتمردان کابینه یازدهم باید نشان دهند که رابطه خوبی با ابزارهای ماکیاولیستی ندارند. به اعتقاد من دولت آقای روحانی این قابلیت را دارد که صداقتش را به مردم ثابت کند. به اعتقاد من رو راست بودن با مردم کار سختی نیست و بکارگیری ابزارهای زور و فریب سخت تر از صداقت و محبت است. دولت اگر واقعیات را با مردم در میان بگذارد و برای حل مشکلات جامعه دست یاری به سوی آنان دراز کند، یقینا مردم نیز به کمکش خواهند آمد.

دولت روحانی صادقانه برخورد می‌کند

استاد جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس به رفتارهای دولت در این هشت ماه به ویژه در بحث هدفمندی یارانه ها اشاره کرد و یادآور شد: دولت در خصوص هدفمند کردن یارانه ها بسیار صادقانه برخورد کرده و بخشی از مشکلات را با مردم در میان گذاشته است، ما نیز امیدواریم مردم به کمک دولت بیایند و حمایتش کنند.

غیرموجه بودن هدفمندی یارانه‌ها در دولت احمدی‌نژاد

وی ادامه داد: نحوه اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در دولت گذشته از هر نظر غیرموجه بود، زیرا نه به پر کردن شکاف های طبقاتی انجامید، نه به رونق تولید. نه مشکل اشتغال را حل کرد، نه مشکلات معیشتی مردم را، بلکه باعث افزایش تورم و بیکاری شد.

این فعال سیاسی اصولگرا افزود: سیاست های اقتصادی دولت آقای احمدی نژاد هیچ توجیه علمی و اخلاقی نداشت و بسیاری از کارشناسان نیز مخالفت خودشان را با آن سیاست ها اعلام کردند، اما دولت یکه تاز بود و منویات خاصی را دنبال می کرد که نهایتا باعث افزایش شکاف طبقاتی و بیکاری شد.

نقش فساد مدیران در بی‌اعتمادی مردم

وی در پاسخ به این سوال خبرنگار پیام نو که «غیرشایسته سالاری و فساد مدیران را چقدر در بی اعتمادی مردم دخیل می دانید»، تصریح کرد: اگر دولتمردی صادق باشد، اما کارایی لازم را نداشته باشد، مردم با این موضوع، مشکل چندانی ندارند، اما وقتی با دولتمردانی دروغگو و غیرصادق برخورد کنند که فریب دادن در سرلوحه کارشان قرار دارد، اعتمادشان را از دست می دهند.

افروغ علل روی آوردن دولت ها به دروغ را برشمرد و گفت: به نظر من دولتی رو به دروغ می آورد که اقبالی به شایسته ها نشان نمی دهد و وقتی شایسته ها سر کار نیایند، مطمئنا زمینه برای فساد فراهم می شود. وقتی این شرایط شکل گرفت، فساد و غیرشایسته سالاری دست به دست هم می دهد و نتیجه اش ناکارآمدی قوه مجریه و بی اعتمادی مردم می شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: فردوسی در زمینه دروغ، کنار زدن شایسته ها و فساد اقتصادی شعری با این مضمون دارد:

«چه گفت آن سخن‌گوی با آفرین… که چون بنگری مغز دادست دین

 سر تخت شاهی بپیچد سه کار… نخستین ز بیدادگر شهریار

 دگر آنکه بی‌سود را برکشد… ز مرد هنرمند سر درکشد

سه دیگر که با گنج خویشی کند… به دینار کوشد که بیشی کند

به بخشندگی یاز و دین و خرد… دروغ ایچ تا با تو برنگذرد

رخ پادشا تیره دارد دروغ… بلندیش هرگز نگیرد فروغ

هر آنگه که خشم آورد پادشاه…سبک مایه خواند ورا پارسا»

فردوسی در این شعر سه چیز را مطرح می کند. اول بیدادگری و بی عدلی شهریار، دوم بالا بردن انسان غیرشایسته و حذف شایستگان و سوم در پی گنج و مال اندوزی بودن.

نماینده مردم تهران در مجلس هفتم اظهار داشت: مگر دولت قبل این سه ویژگی را نداشت؟ هم ناعادل بود، هم به متملق ها و ریاکاران میدان داد و هم به دنبال کسب مال و منال بود. اینها نقاط ضعف بزرگی بود که زمینه بی اعتمادی مردم را فراهم کرد.

افروغ چاشنی همه این آفت ها را دروغ دانست و گفت: مگر دولتمردان قبلی ریاکار و دروغگو نبودند و ریاکاران را اطراف خودشان جمع نکرده بودند؟ اگر یادتان باشد یک مصرعی می خواندم در آن زمان با این مضمون که «هر که در این بزم متملق تر است، مقرب تر است»، این رفتارهای دولت قبل زمینه بی اعتمادی مردم را فراهم کرد.

امیدواریم مردم مشکلات دولت روحانی را درک کنند

وی افزود: البته امیدواریم مردم متوجه مشکلات دولت آقای روحانی شوند و بدانند که برای عبور از مشکلات کنونی واقعا نیاز به همراهی مردم دارد، زیرا اگر این حمایت ها نباشد هیچ دولتی نمی تواند وظایف خطیر خودش را به نحو شایسته انجام دهد.

استاد جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس با تاکید بر اینکه «سیاست های دولت احمدی نژاد غلط بود، اما با محاسبات عقلانی می توان مردم را قانع کرد که از دریافت یارانه چشم پوشی کنند»، خاطرنشان کرد: مردم باید بدانند مشکلات فعلی نتیجه سیاست های غلط دولت آقای احمدی نژاد است و افزایش بی سابقه قیمت ارز و نرخ تورم باعث کاهش ارزش پول ملی و خالی شدن خزانه شده و دولت برای تامین بودجه هدفمندی یارانه ها مشکل دارد، بنابراین افرادی که دستشان به دهانشان می رسد می توانند از دریافت یارانه انصراف دهند و فکر نکنند ضرر می کنند.

افروغ ادامه داد: ممکن است یک محاسبه عقلانی به ما بگوید روزی که گرانی ها کمتر بود یارانه می گرفتیم، اما امروز که همه چیز گران شده، یارانه نگیریم و عقب نشینی کنیم؟ بله، زیرا یارانه امروز ارزش سه سال گذشته را ندارد و  با انصراف ۳۰ درصد جامعه از دریافت یارانه، دولت می تواند گرانی و تورم را مهار کند و ارزش پول ملی را بالا ببرد. ضمن اینکه با اشتغالزایی، بسیاری از نیازهای بهداشتی و تندرستی افراد را برطرف خواهد کرد.

دولت نباید دروغ بگوید

این استاد دانشگاه در ادامه گفت و گو با خبرنگار پیام نو اظهار داشت: امیدوارم دولت به عهد خودش وفا کند و تمام تلاشش را برای بهبود اوضاع معیشتی و رفاهی مردم بکار گیرد و اگر موفق نشد، دروغ نگوید و دست نیاز به سوی مردم دراز کند و واقعیات را به آنان بگوید، چراکه مردم ایران نجابت زیاد و صبر بالایی دارند و از دولت شان حمایت می کنند. اگر این اتفاق نیفتاد و مردم از دولت حمایت نکردند و از دریافت یارانه انصراف ندادند، دولت می تواند در درازمدت بی اعتمادی به وجود آمده توسط دولت قبلی را ترمیم کند.

مشکلات مردم ختم به خیر شد

وی افزود: این بی اعتمادی ها بر اثر سیاست های تاسف بار دولت قبل به وجود آمده که قابل انتظار نبود، اما متاسفانه شاهد آن بودیم، ولی الحمدلله ختم به خیر شد. امیدواریم دولت یازدهم سبک مدیریت جدید و علمی را دنبال کند که نیازمند پرهیز از دروغ، مشهور شدن به راستگویی، پرهیز از مال اندوزی و توجه به عدالت اجتماعی است.

دلایل خویش خواهی مردم

عماد افروغ در پایان گفت و گو با پیام نو به دلایل خویش خواهی و ایثار نکردن مردم اشاره کرد و گفت: امام علی (ع) جمله زیبایی دارد و می فرماید؛ « الناس علی دین ملوکهم یعنی مردم بر دین حاکمانشان هستند». من نیز در جایی گفتم مردم نه بر لسان بلکه بر عمل ملوکشان هستند، بنابراین وقتی حاکمان از ساده زیستی، نوع دوستی، ایثار و انفاق دور و اسیر حرص و ولع شده و از فرصت به قدرت رسیدن نهایت سوءاستفاده را می برند و بار خودشان را می بندند، نمی توان از مردم انتظار دیگری داشت.

رئیس گروه جامعه‌شناسی دانشگاه باقرالعلوم افزود: متاسفانه برخی از مسئولان پس از رسیدن به قدرت فکر می کنند سفره ای فراهم شده که باید هر چه سریعتر بار خودشان را ببندند و حتی در بین مردم نیز رفتارهای معطوف به خود و خودمحوری را ترویج می کنند، نباید انتظار نوع دوستی، دیگرگرایی و دیگرخواهی داشته باشیم.

وی تصریح کرد: ریشه های بی اعتمادی مردم در نوع رفتار دولتمردان است. چند بار گفته ام و دوباره نیز می گویم که بر خلاف اوایل انقلاب که همه سعی می کردند خودشان را قربانی نظام کنند، امروزه برخی افراد سعی می کنند، نظام را قربانی خودشان کنند، یعنی هر کس به قدرت سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی می رسد، می خواهد تکه ای از این سفره بکَند، زیرا فکر می کند اگر امروز این کار را نکند، فردا دیر است.

افروغ گفت: معتقدم این تفکر، مصیبت بزرگی برای جامعه ما است، اما با توجه به ریشه های آن می گویم که این تفکر از دولتمردان به مردم سرایت کرده و مسئولیت اصلی آن با این افراد است.