حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور دولت سیزدهم در آخرین روز اردیبهشت‌ماه در پی حادثه بالگرد به همراه وزیر امور خارجه، امام جمعه تبریز، استاندار تبریز و سایر همراهان به شهادت رسیدند. شهادتی که داغ شهید رجایی و از دست دادن یک رئیس‌جمهور مردمی و پرکار را پس از سال‌ها برای مردم ایران زنده کرد. رئیس‌جمهوری که حدود سه سال در کسوت رئیس قوه مجریه ایران خدمت کرد. در این میان و در همین حضور سه ساله برکات اقتصادی زیادی از حضور دولت وی در این سال‌ها حاصل شد. نکاتی که در ذیل به اختصار به برخی از آنها اشاره می‌شود.
1ـ پایان دوران اقتصاد شرطی: تمرکزی که دولت قبل بر شرایط بیرون از جامعه ایران و به اصطلاح خارج از اراده طرف ایرانی داشت، سبب شده بود اقتصاد در وضعیت ناپایدار و شرطی قرار بگیرد. پس از ورود دولت سیزدهم و نگاه ویژه شهید رئیسی به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی با وجود اینکه هیچ اتفاق خاصی در صحنه خارجی رخ نداد، بسیاری از پارامترها با تغییرات قابل ملاحظه‌ای مواجه شد. وضعیت فروش نفت که دولتمردان قبلی به عدم امکان فروش آن بدون برجام تأکید می‌کردند، با رشد قابل ملاحظه‌ای مواجه شد. موضوع خرید واکسن که به واسطه تحریم‌ها و FATF ناممکن خوانده می‌شد، طی مدت کمی پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم تأمین و حل شد و عملاً کرونا در ایران خیلی زودتر و سریع‌تر از کشورهای مدعی مهار شد. بدون ترک میز مذاکره و خروج از برجام تکلیف اقتصاد کشور مشخص شد و برنامه بدون در نظر گرفتن رفتار طرف غربی و در حین تداوم مذاکرات و برنامه‌ها ادامه یافت.
2ـ افزایش امید و بهبود شاخص‌های تولید: ایجاد ثبات اقتصادی، افزایش تمرکز و توجه به موضوع تولید از دیگر اتفاقات این سال‌ها بود. یکی از مصادیق آن موضوع ارز است. رشد بیش از 700 درصدی نرخ ارز در دولت گذشته و پیشی گرفتن تورم تولید از نرخ عمومی تورم باعث شده بود بسیاری از تولیدکنندگان به واسطه این بی‌ثباتی ارزی عملاً تولید را رها کنند. این وضعیت به قدری بحرانی بود که تورم نقطه‌ای تولیدکننده در اردیبهشت ماه 1400 به بیش از 100 درصد رسید. موضوعی که به نوعی هشدار تعطیلی تولید در آینده‌ای نه چندان دور تلقی می‌شد. ورود دولت سیزدهم و با تأکید ویژه رئیس‌جمهور شهید و اجرای سیاست‌های تثبیت اقتصادی نرخ ارز در حدود 18 ماه گذشته حتی در بازار غیر رسمی در بازه مشخصی نوسان داشته و سفته‌بازان و دلالان از سودآوری در بازار ایران عملا ناامید شده‌اند. از طرفی تورم تولید که سه رقمی شده بود، در اسفندماه 1402 به کمتر از 25 درصد رسید.
3ـ احیای کارخانه‌ها و رکورد در کاهش نرخ بیکاری: یکی از اتفاقات مهم در طول سه سال گذشته احیای کارخانه‌های تعطیل شده و بازگشت آنها به چرخه تولید بود. مسئله‌ای که آیت‌الله رئیسی حتی در زمان ریاست‌شان بر قوه قضائیه نیز به جد پیگیر آن بودند و حالا با مسئولیت قوه مجریه به صورت جدی‌تری احیای کارخانه‌های تعطیل شده را دنبال می‌کردند؛ به گونه‌ای که کاهش نرخ بیکاری در این سال‌ها به شدت محسوس بود و عملاً یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران با عنوان بیکاری بر اساس آمارهای رسمی تا حدود قابل توجهی مرتفع شده بود. بر اساس آمارهای منتشر شده، متوسط نرخ بیکاری در دولت سیزدهم ۸/۸ درصد بوده است. این در حالی است که همواره یکی از دلایل کاهش نرخ بیکاری در اقتصاد ایران کاهش نرخ مشارکت اقتصادی بیان می‌شد، اما در دولت سیزدهم بر خلاف گذشته که این نرخ مدام در حال کاهش بود و از ۴۴/۵ درصد سال ۱۳۹۷ به 41 درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده بود، با روی کار آمدن دولت سیزدهم بدون کاهش نرخ مشارکت اقتصادی، میزان بیکاری کاهش یافت که نشان‌دهنده ایجاد اشتغال جدید و توجه دولت به این مسئله بود.
4ـ بهبود شاخص‌ها و متغیرهای پولی: رشد نقدینگی در پایین‌ترین مقدار 57 ماه اخیر قرار گرفت. آمارها نشان می‌دهد، نرخ رشد نقدینگی در پایان اسفندماه 1402 در حالی به حدود 24 درصد رسیده که این مقدار پایین نرخ رشد نقدینگی از خرداد ماه 1398 تاکنون بوده است. در واقع، کاهش مستمر و قابل ملاحظه رشد نقدینگی طی دو سال اخیر و رسیدن آن به ارقام هدف‌گذاری شده در سال گذشته، حاکی از تحقق برنامه پولی تنظیم شده در اجرای سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها و در نهایت کنترل رشد نقدینگی در دوره ریاست‌جمهوری شهید رئیسی بوده است. در کنار مهار رشد نقدینگی، تورم نقطه به نقطه از 55 درصد در فروردین ماه 1400 به 32 درصد در اسفندماه 1402 رسید. میانگین رشد اقتصادی که در دهه 90 حدود صفر و در سه سال پایانی دولت دوازدهم به منفی 2 درصد رسیده بود، با روی کارآمدن دولت سیزدهم با رشد قابل توجهی مواجه شد؛ به گونه‌ای که میانگین رشد اقتصادی در سه سال دولت سیزدهم بیش از ۵/۵ درصد بوده است.
5ـ آغاز اصلاحات اقتصادی: عموماً دولت‌ها در دوره اول خود به واسطه نیازی که به رأی مردم در دوره بعدی دارند، از انجام اصلاحات ساختاری یا ضروری که ممکن است به کاهش سرمایه اجتماعی آن دولت در کوتاه‌مدت منجر شود، خودداری می‌کنند. اما در دولت سیزدهم پس از آنکه مجامع علمی، دانشگاهی و تخصصی به این قطعیت رسیدند که تداوم تخصیص ارز 4200 تومانی در نهایت به زیان مردم بوده و به افزایش پایه پولی و تورم منجر می‌شود، رئیس‌جمهور رئیسی در اقدامی شجاعانه هزینه‌های این اقدام را به جان خرید. مسئله‌ای که گاهی از سوی برخی از دوستان و طرفداران دولت به منزله عاملی برای کاهش محبوبیت دولت مطرح می‌شد. رویه شخص آیت‌الله شهید به نحوی بود که رهبر معظم انقلاب درباره اقدامات دولت سیزدهم اظهار داشتند: «بعضی از دولت‌ها طبیعت‌شان این است که فردا را قربان امروز می‌کنند. این دولت نکرده این کار را، کارهای بزرگ و زیربنایی انجام داده که اثرش ممکن است امروز ظاهر نشود به طور کامل، اما بالاخره ظاهر خواهد شد.»
