حتماً تا به حال پيش آمده است كه براي مدتي طولاني به مسافرت رفتهايد و با خود گفتهايد كاش ميشد كسي متوجه نشود كه براي مدتي طولاني در خانه نيستيد! شما دنبال راهي بودهايد كه از دور چراغهايتان را خاموش و روشن كنيد تا همه چيز طبيعي به نظر آيد. جالب است بدانيد چراغهايي وجود دارند كه به اينترنت متصل شده و شما با كمك برنامههاي مخصوص ميتوانيد از دور خاموش و روشنشان كنيد! اين كار با كمك اينترنت اشياء امكانپذير شده است. اينترنت اشياء يا اينترنت چيزها كه (Internet Of Things(IOT ناميده ميشود، به طور كلي اشاره دارد به حالتي كه هر چيزي امكان اتصال به شبكه جهاني اينترنت را داشته باشد! وقتي ميگوييم هر چيزي يعني از يخچال و گاز آشپزخانه گرفته تا حتي خود انسانها، هر جاندار و بيجاني در قالب اين تعريف امكان اتصال به اينترنت را خواهند داشت. اين اتصال يكپارچه همه موجودات پيرامون ما به يكديگر سبب مديريت مناسب، صرفهجويي، بالارفتن بهرهوري و... ميشود. امروزه مجهز بودن تلويزيونها، يخچالها، دستگاههاي پخش صوتي و... به رابطهاي اتصال به اينترنت امري عادي شده است. كنترل محل كار از خانه موضوعي است كه سالها تبليغات آن را ديدهايم، فكر كنيد زمستان است و شما در طول روز خانه نبودهايد، آخر وقت در حال بازگشت به خانهايد، با كمك اينترنت اشيا و ميتوانيد سيستم گرمايشي خانه خود را يك ساعت قبل از رسيدن به خانه روشن كنيد و هنگامي كه رسيديد، خانه كاملاً گرم باشد. يخچالتان به شما گزارشهاي منظم از وضعيت محتويات خود ميدهد و با استفاده از هوشمصنوعي و سيستمهاي پيشنهادگر و سنسورهايي كه دارد حتي ميتواند فهرست خريد مورد نيازتان را به صورت خودكار به اطلاعتان برساند، حتماً بارها شده است كه خسته به خانه رسيدهايد و پس از باز كردن يخچال تازه فهميدهايد چه كم داريد و بايد دوباره براي خريد بيرون برويد!
قفلها، ماشينها، درببازكنهاي خانه، تلفنها و... را ميتوان با اينترنت اشياء مديريت كرد؛ البته كاربردهاي IOT تنها به اشياي بيجان محدود نيست؛ بلكه حتي جانداران هم ميتوانند به شبكه گسترده كنترلي آن متصل شوند، سالمنداني را در نظر بگيريد كه اطلاعات حياتي آنها بايد به صورت لحظهاي پايش شود، براي اين كار لباسهاي آنها به اينترنت متصل شده و اطلاعاتي مانند ضربان قلب به وسيله سنسورها از بدن آنها دريافت و به سامانههاي كنترل و پايش ارسال شده و در صورت بروز مشكل مسئولان مرتبط خبردار ميشوند. در كاربردي مهمتر و جالبتر، تصور كنيد سربازان نظامي به اينترنت متصل شده، لباسهاي رزم آنها انواع مختلفي از سنسورها را داشته باشد و در هر لحظه اطلاعات آنها ارسال شده و اينگونه در صحنه جنگ ميتوان تمام نيروها را يكپارچه مديريت كرد. هشدارهاي حياتي، وضعيت جسماني و... پايش شده و به مركز فرماندهي ارسال ميشود. سنسورهاي متصل به لباس سرباز، ميتوانند ميزان ترس و استرس او را پايش كرده و به مركز فرماندهي ارسال كنند، فرمانده با ديدن اطلاعات، سربازاني را كه ترسيدهاند، از نبرد بازگردانده و روحيه ديگر سربازان تضعيف نميشود. سربازي در يك نقطه زخمي شده و بيهوش است، ديگر لازم نيست كسي او را ببيند تا درخواست كمك كند؛ بلكه علايم حياتي او به همراه مختصات مكانياش به مركز ارسال شده و در نهايت كمك براي او ميرسد.
دو نكتهاي كه شايد در IOT قابل توجه باشد، يكي تعداد شناسههاي اينترنتي(IP) مورد نياز براي اشياي قابل اتصال به اينترنت است و ديگري بحث امنيت و مخاطرات اينترنت اشياء. شايد بگوييد چگونه همه اشياء موجود را ميتوان شناسه داد و در اينترنت با يك هويت يكتا شناخت؟ بايد گفت آدرسدهي در اينترنت اشياء عموماً بر اساس شناسههاي نسخه 6 است، برخلاف شناسههاي نسخه 4 كه تنها 3/4 ميليارد دستگاه را ميتوانند آدرسدهي كنند، شناسههاي نسخه 6 توانايي آدرسدهي 340 تريليون تريليون شيء را دارند! يعني حتي به اشياي ديگر كرههاي منظومه شمسي هم ميتوان شناسه اختصاص داد!
امنيت در اينترنت اشياءِ مسئلهاي بسيار پربحث است. نگاهها به امنيت در اينترنت اشياءِ متفاوت است، هنگامي كه هر شيء اطراف ما به اينترنت متصل است؛ يعني همه اطلاعات ما قابل دسترسي است، تهديدهاي امنيتي مانند هك كردن ارتباطها و به دست گرفتن مديريت اشياءِ از جمله خطرهاي IOT است. تصور كنيد قفل خانه شما با اينترنت اشياءِ از راه دور قابليت كنترل داشته باشد و سارقان با هك كردن آن به راحتي بتوانند وارد خانه شوند. هنوز هم سرقت اطلاعات محيط منزل به وسيله يكي از توليدكنندگان بزرگ تلويزيونهاي هوشمند از يادها نرفته است.