مسیر عبور از ناترازی برق
مهدی حسن زاده
خورشید که مهرافروزتر از همیشه می تابد، برق ناترازی انرژی بیش از پیش ما را می گیرد و داغ کسری تولید برق و نیاز برقی روزهای گرم سال را تازه می کند. این موضوع البته محدود به امسال نیست و چند سالی است که با آن مواجهایم اما شاید عموم مردم به دلیل این که بخش خانگی در آخرین مرحله از قطعی برق قرار دارند این مسئله را کمتر لمس کنند. مسئله نیز دقیقا همین جاست. جایی که کسری برق در تابستان منجر به تعطیلی بخشی از ظرفیت تولید کشور می شود و این تعطیلی تبعات خود را بر کاهش تولید، افت رشد اقتصادی و نزول سرمایه گذاری نشان می دهد. اگر مانند امسال گرمای هوا بیشتر باشد این مسئله خود را بیشتر نشان می دهد و باید از تبعات آن بر افت رشد اقتصادی بیمناک بود و به فکر تدبیری در این باره افتاد. قطعا این ناترازی محصول دولت فعلی و میراث آن برای دولت بعد نیست. یکی از تبعات عقب افتادگی اقتصاد در دهه 90، عقب نماندن افزایش ظرفیت تولید برق به نسبت افزایش مصرف است. مجموعه ای از عوامل از تحریم ها، افت درآمدهای دولت و سیاستگذاری غلط در اقتصاد انرژی است. در چنین شرایطی نمی توان افق زودهنگامی برای فائق آمدن بر معضل ناترازی برقی تابستانه متصور شد. با این حال هرگونه تعلل در این زمینه نیز صرفا به تعمیق بحران در سال های آتی منجر خواهد شد. دولت جناب آقای دکتر پزشکیان در کنار سایر مسائل معضلاتی که با آن ها دست به گریبان خواهد بود، وارث این ناترازی نیز هست و باید برنامه ای مشخص در این زمینه تدوین کند. این برنامه باید مبتنی بر چند شاخص مهم باشد: 1 - سیاست های قیمتی و غیرقیمتی را همزمان ببیند: ذهنیتی که جامعه ایران از اصلاحات قیمتی در حوزه انرژی دارد منفی است. از سوی دیگر، افت قابل توجه رفاه خانوارها در دهه 90 نیز امکان فشار اقتصادی از مسیر اصلاحات قیمتی را دشوار کرده است. لذا باید بخشی از مسیر اصلاح ناترازی برق، از مسیر سیاست های غیرقیمتی طی شود. تخفیف های مالیاتی در تولید محصولات کم مصرف و مصرف بهینه برق می تواند با مشوق های تخفیف قیمتی برای مصرف کنندگان و تخفیف مالیاتی برای تولیدکنندگان دنبال شود. 2 - تجدیدنظر در واردات محصولات مرتبط با انرژی: در حال حاضر به بهانه حمایت از تولید داخل، واردات برخی اقلام نظیر پنل های خورشیدی با محدودیت مواجه است. این در حالی است که تولید داخل پاسخگوی نیاز نیست و تسهیل واردات اقلام مشابه، مستقیم به کاهش ناترازی انرژی کمک می کند. 3 - جایگاه ویژه محصولات کم مصرف در برنامه توسعه صنعتی: یکی از نیازهای مهم اقتصاد ایران به دلایل مفصلی که اکنون جای بحث آن نیست، تدوین برنامه توسعه صنعتی براساس نیازها و مزیت های اقتصاد ایران است. یکی از حوزه های مهم و کلیدی که باید در این برنامه روی آن تمرکز شود تولید محصولات کم مصرف و همچنین تولید مولدهای برقی کوچک مقیاس است که بتواند به کاهش مصرف برق کمک کند.
با این حال، صحنه سیاست کشور، عرصه مواجهه با واقعیتهای سختی است که هر روزه مردم و کشور با آنها مواجه هستند. مشکلات متعدد اقتصادی و معیشتی داخلی در کنار وضعیت حساس منطقه و جهان، موضوعاتی است که پرداختن به آنها و تلاش برای دستیابی به بهترین نتایج در آنها، نیازمند کابینهای قوی، دلسوز و کارآمد است که بتواند در هماهنگی با یکدیگر و با سایر ارکان حاکمیت، به سوی حل مسائل و مشکلات به پیش رود. با این حال، خبرهای منتشره و برخی مجادلات رسانهای شده چهرههای سیاسی نزدیک به آقای پزشکیان، از همین ابتدا، نگرانیهایی درباره وضعیت کابینه پیشنهادی را به وجود آورده است. در این باره توجه بیشتر به برخی نکات میتواند برای رئیسجمهور منتخب راهگشا باشد:
- توجه به توصیههای رهبر معظم انقلاب در انتخاب اعضای کابینه از مهمترین ملاحظاتی است که میتواند به رئیسجمهور منتخب برای موفقیت در این مسیر کمک قابل توجهی بکند و این انتظار هم به طور ویژه از ایشان میرود، به خصوص شخصیت و مواضع آقای پزشکیان نشاندهنده علاقه وی به انقلاب اسلامی و تعلق خاطر ویژه به رهبر معظم انقلاب است. این صراحت در ابراز تعلق خاطر به انقلاب اسلامی و رهبر معظم انقلاب، مسئولیت آقای پزشکیان در توجه به توصیههای رهبری و توجه به گفتمان انقلابی ایشان را دوچندان میکند. توجه به تشکیل کابینهای متشکل از افراد مؤمن، کارآمد، انقلابی، امیدوار به آینده، مشهور به پاکدستی و صداقت، دارای نگرش ملی و برخوردار از اعتقاد عمیق به جمهوری اسلامی برای پیشبرد مسائل کشور و مردم از جمله توصیههای اخیر رهبر معظم انقلاب در مورد شاخصهای انتخاب اعضای کابینه هستند که انتظار میرود آقای پزشکیان توجه ویژه به آنها داشته باشد.
- از جمله مهمترین وعدههای انتخاباتی آقای پزشکیان، ایجاد اجماع ملی در همه عرصهها و توجه به آن در حل مسائل کشور بود. از این رو، توقع میرود که ایشان با عطف توجه به این وعده، تلاش کند هرچه بیشتر از چهرههای برچسب خورده سیاسی و جنجالی فاصله بگیرد و از چهرههای با نگرش ملی و مردمی از طیفهای مختلف سیاسی استفاده کند، به خصوص که ایشان بارها و حتی در سخنرانی اخیرشان هم تأکید کردند که مملکت با یک جناح اداره نمیشود. این را اگر در کنار این نکته در نظر بگیریم که رئیسجمهور منتخب، رأی اکثریت قاطع را هم کسب نکرده و جمعیت کثیری از مردم به نگرش دیگری رأی دادهاند که فاصله کمی از لحاظ آرا با وی داشته است، ضرورت توجه به خواستهها و ملاحظات این بخش از مردم نیز برای ایجاد اجماع دوچندان میشود.
- در روزهای اخیر با برخی توئیتهای منتشر شده از سوی چهرههای نزدیک به رئیسجمهور منتخب، این تلقی ایجاد شده که کشمکش سنگینی بر سر انتخاب اعضای کابینه در شورای راهبری تعیین شده برای این امر وجود دارد. بخشی از سخنان تلویزیونی رئیس این شورا نیز از سوی بخشی از مردم مغایر با عدالت و عقلانیت و وهن دین رسمی کشور تلقی و با واکنشهای منفی در جامعه مواجه شد. امروز مهمترین وظیفه رئیسجمهور منتخب، چینش کابینه است. موضوعی که سرنوشت مسائل اجرایی کشور را طی چهار سال آینده تعیین میکند و اثر آن قطعاً طولانیتر خواهد بود. توجه به این مسائل، ضرورت تمرکز مستقیم شخص پزشکیان در موضوع انتخاب اعضای کابینه بر اساس معیارهای مورد توجه خود ایشان اعم از تحقق اجماع ملی، توجه به حق و عدالت، پایبندی به دیدگاهها و شاخصهای اعلامی رهبر معظم انقلاب و معتقد به انقلاب اسلامی و توانمندی و کارآمدی در حل مشکلات و مدیریت مسائل و معیارهایی از این دست را یادآور میشود.
- سخنان اخیر رئیسجمهور منتخب مبنی بر اینکه «به هرکس میگویم آدم معرفی کنید، همه افراد خودشان را معرفی میکنند و مملکت با یک جناح اداره نمیشود!» نشاندهنده وضعیت نه چندان مطلوب شورای راهبری در مأموریت محوله و نیز سهمخواهیها و زیادهخواهیهایی است که آقای پزشکیان در چینش کابینه با آن مواجه است. در صحنه قدرت سیاسی، طبیعی است که جریانات و افراد به دنبال سهم بیشتری از قدرت باشند، ولی این وظیفه رئیسجمهور است که با مدیریت درست، مانع از زیادهخواهیها شود و صرفاً کابینهای بر اساس کارآمدی و پایبندی به اصول اعلامی خود تشکیل دهد. این موضوع علاوه بر نشان دادن مجدد ضرورت نقشآفرینی مستقیم خود رئیسجمهور منتخب و تمرکز بر این موضوع از سوی وی، بر ضرورت هوشیاری وی در مدیریت این جریانات زیادهخواه و قدرتطلب برای رسیدن به کابینهای سالم، کارآمد و ملتزم به شاخصهای ذکر شده تأکید میکند.
امروز رئیسجمهور منتخب بالاترین حمایت ارکان حاکمیتی را دارد و دیدارها و اعلام حمایتهای مختلف، این واقعیت را نشان میدهد. مردم نیز چه آنان که به وی رأی دادهاند و چه کسانی که به رقبای وی رأی دادهاند حامی ایشان بوده و آرزوی موفقیت دولت جدید را دارند. رهبر معظم انقلاب نیز بارها حمایت خود را از ایشان اعلام کرده و صراحتاً موفقیت و پیروزی رئیسجمهور منتخب را «پیروزی همه ما» [ملت و قوای دیگر]دانستند و مجلس را به کار فوری «رأی به کابینهای که آقای پزشکیان حفظهالله ارائه خواهند کرد» فرمان دادند.
اداره قوه اجرایی کشوری به وسعت ایران و نظامی برآمده از انقلاب اسلامی که وضعیت آن، نه فقط بر ملت ایران، بلکه بر سرنوشت منطقه و جهان تأثیر فراوان دارد و امروز در تراز یک قدرت جهانی به بازیگری اصلی در صحنه جهان تبدیل شده است، بسیار جدیتر و سختتر ومسئولیتآورتر از آن چیزی است که تصور میشود. ایران اسلامی ماحصل خون دادنها و خون دل خوردنهای مردان و زنان بسیاری است و آن چیزی که امروز به دست ما رسیده، آسان به دست نیامده است. وظیفه همه ما کمک به رئیسجمهور منتخب است ولی انتظار میرود رئیسجمهور منتخب نیز بهترین عملکرد را در انتخاب کابینهای انقلابی و کارآمد برای تحقق اصول اعلامی خود داشته باشد.
افزایش نشاط اجتماعی با همدلی میان دولت و مجلس
علیرضا سلیمی
رهبر انقلاب چند روز پیش در دیدار نمایندگان مجلس دوازدهم بر ضرورت همدلیها میان نمایندگان و رئیسجمهور منتخب تاکید کردند.
جمهوری اسلامی از ظرفیتهای مختلفی در حوزههای گوناگون برخوردار است و هر کدام از قوای کشور برای حل مشکلات کشور توانمندیهای مناسبی دارند. طبعا همراهی، همگامی و همدلی بین مجموع این ظرفیتها بسیار کارساز خواهد بود. زمینه این همکاری مبتنی بر یک همافزایی است و هرچقدر میان دولت و مجلس این همافزاییها و همکاریها بیشتر باشد ثمره شیرین آن را مردم عزیز ایران خواهند چشید. شرایط امروز جامعه ما و همچنین وضعیت ویژهای که جمهوری اسلامی در سطح ملی و بینالمللی دارد، هر عقل سلیمی را به این نتیجه میرساند که ما هیچ فرصتی برای اصطکاک و سنگاندازی در برابر کارها نداریم، چون نتیجه این چالش حتما باعث تحلیل نیروها و تضعیف تواناییها و توانمندیها در بین نیروهای انقلاب و عناصر کارساز نظام جمهوری اسلامی خواهد شد.
نکته دیگر اینکه هر اندازه که میان دولت و مجلس و سایر دستگاهها همراهی و همدلی برقرار باشد و مشکلات کشور براساس همافزایی و افزایش تعاملات میان قوا رفع شود کشور به سمت ترقی و پیشرفت حرکت خواهد کرد و طبیعی است که اگر چنین اتفاقی بیفتد فضای جامعه توأم با آرامش و امنیت خواهد شد. افراد جامعه وقتی ببینند که تلاش برای رفع مشکلات و موانع و بهبود وضعیت کشور بیشتر شده و همراهیها باعث کاهش آلام مردم باشد، حتما به آینده امید بیشتری پیدا خواهند کرد. فضای آرامی که به واسطه همدلی میان دستگاهها و نهادهای کشور بهویژه دولت و مجلس شکل بگیرد، زمینه بروز نشاط اجتماعی و افزایش امید به آینده را فراهم خواهد آورد.
نکته دیگر آنکه وحدت، همدلی، همافزایی و انسجام میان قوا علاوه بر اینکه باعث ایجاد یک آرامش روانی در سطوح مختلف جامعه خواهد شد، پیامد مهم آن این خواهد بود که دشمنان و معاندان نظام جمهوری اسلامی و ملت ایران هم که تاکنون چشم طمع نسبت به گسترش اختلافات داخلی میان مدیران و کارگزاران کشور داشته و همچنین در پی آن هستند تا میان مردم و نظام جمهوری اسلامی اختلاف بیندازند و باعث شکاف اجتماعی شوند، حتما نسبت به ادامه این روند ناامید خواهند شد و چشم طمع آنها برای آسیبرساندن و ضربهزدن به منافع ملی ایران کور خواهد شد.
هوشمند سفیدی
یکی از ضعف های چشمگیر دولت ها جمهوری اسلامی در ایران، ضعف اطلاع رسانی بوده است؛ به گونه ای که حتی مقام معظم رهبری طی سالهای متمادی، از دولت نهم تا سیزدهم، از این ضعف انتقاد کرده اند.
این ضعف در حالی بروز می کند که برخی عصر حاضر را “عصر رسانه”، “عصر روابط عمومی” و “عصر فضای مجازی” نامگذاری کرده اند که درواقع، گویای اهمیت ارتباطات اجتماعی در پیشبرد اهداف سیاست داخلی و دیپلماسی دولت بوده، و نیز مبین تأثیرگذاری این عناصر در شکست یا توفیق یک دولت است.
در یک نگاه ساده، امروز رادیو و تلویزیون (شبکه های مختلف رادیویی و تلویزیونی) خبرگزاریها، سایت ها، رسانه های اجتماعی و رسانه های مکتوب، مجموعه قدرتمندی را شکل می دهند و قدرت رسانه را – که در شکل دهی افکار عمومی متجلی می یابد – قوه چهارم مطرح می کنند. ناگفته پیداست که اگر یک دولت مثل دولت پزشکیان بتواند در قالب برنامه جامع ارتباطات اجتماعی بهره برداری بهینه ای از این ظرفیت بکند، و آن را در مسیر صحیح اطلاع رسانی، اطلاعیابی و سایر نقش های رسانه ای و ارتباطی قرار دهد و با رویکرد همکار و هم پیمان به رسانه ها نگاه کند و با آن ها وارد تعامل شود، می تواند در زمینه و بسترسازی فعالیت های اجرایی، گام های مهمی را بردارد. البته استفاده شایسته و خردمندانه از ظرفیت رسانه های دولتی نیز در این مسیر حائز اهمیت است.
به یقین، یکی از بازیگران مهم عرصه ارتباطات اجتماعی، دفاتر و واحدهای روابط عمومی هستند که هم باید در استفاده بهینه از ظرفیت های رسانه ای، نقش آفرینی مناسبی را داشته باشند و هم در انعکاس درخواست های مردم و تأمین محتواهای رسانه ای، توانمند و موثر عمل کنند.
براین اساس، سیاستگذاری ارتباطی و رسانه ای هر دولتی، یکی از وظایف اساسی دولت ها را تشکیل و نباید از آن غافل شد.
این مسئولیت در دولت پزشکیان که طی روزهای آتی از آن رونمایی خواهد شد، وظیفه ای بس خطیر بحساب می اید و باید دید آیا برای اولین بار در دولت های جمهوری اسلانی ایران، عزم راسخ، برنامه عمل لازم و بازیگران توانمند برای ایفای این مسئولیت به کار گرفته می شوند یا نه.
در دوره دولت های گذشته، دولت جناب آقای خاتمی، “دولت پاسخگو” نامیده شد و تلاش شد تا وضعیت مناسبتری برای تکریم و پاسخگویی به افکار عمومی شکل می گیرد، امروزه با توجه به رشد شتابان عرصه ارتباطات اجتماعی و ظهور رسانه های جدید به ویژه رسانه های اجتماعی، دولت چهاردهم، مسئولیت بزرگی را در این زمینه به دوش دارد. به طور کلی، یکی از ویژگی های نظام های سیاسی مردم سالار، توانایی پاسخگویی آن ها در قبال عملکرد خود در برابر مردم و رسانه هاست و باید زبان رسا، چشم بینا و گوش شنوایی در برابر مردم داشته باشد.
برای تحقق این خواسته ها، سرمایه گذاری رسانه ای، یک امر ضروری بحساب می آید و باید پذیرفت هرگونه هزینه ارتباطی، رسانه ای و روابط عمومی، قطعاً یک سرمایه گذاری ماندگار به حساب می آید.
خوشبختانه این توجه در سند چشم انداز که جناب آقای دکتر پزشکیان آن را سرلوحه عمل خود قرار داده اند، لحاظ شده و در آن، “رسانه ، بستر ساز توسعه همه جانبه کشور و همراه کننده راه رشد و بسط اخلاق، معنویات و ارزش های دینی در جامعه” توصیف شده است.
ذکر این نکته نیز ضرورت دارد دولت پاسخگو باید بستر آگاهی مردم از امور را فراهم سازد، چنین بستری خود شفافیت ساز بوده و می تواند در ایجاد عدالت رسانه ای موثر باشد. دولت باید زمینه برچیدن بی عدالتی رسانه ای و ارتباطی را که محصول نابرابری و شکاف در آگاهی است، برچیند و نهایتاً بتواند همه این نقش ها را در قالب نظام ارتباطی یکپارچه خود منظور کند.
دولت آقای پزشکیان اگر این اقدامات را سرلوحه برنامه های خود قرار دهد، دولتی پاسخگو، شفاف، اطلاع رسان، اطلاع یاب و پیشرو در زمینه سرمایه گذاری ارتباطی خواهد بود و از توانایی های کافی در این زمینه برای مقابله با تندرویان داخلی و بدخواهان خارجی بهره مند خواهد شد و گام مهمی را برای بازگشت مرجعیت رسانه ای به داخل برخواهد داشت.
علی وکیلی
این روزها بحث واردات گاز از روسیه مسئله روز ما شده است و عدهای آن را تقبیح و عدهای آن را تشویق میکنند. عدهای داشتن اولین یا دومین ذخایر گاز دنیا را بهانه این میدانند که چرا باید گاز وارد کرد. بله، اگر گاز وارد کنیم و آن را بسوزانیم، کاملا درست است. تقاضای خانگی برای گاز به صورت وحشتناکی بالا رفته، چه به صورت مصرف مستقیم و چه به صورت مصرف بیرویه برق.
آنچه مسلم است، این است که با این مسائل حساس بازی نکنیم. سرنوشت کشور را نمیتوان به بازی کودکانه تبدیل کرد و حب و بغضها از همدیگر را مستمسک کینهورزیها کنیم. بیاییم از این فرصت طلایی حداکثر بهرهبرداری را بکنیم.
ناترازی انرژی دست خودمان است. بهراحتی میتوان آن را حل کرد، به شرطی که بخواهیم و اراده کنیم.
سید محمد بحرینیان