ستیز قدرت میان مسیحیان و تعمیق بحران در لبنان

تغییر معادلات سیاسی و نظامی در صحنه مسیحی لبنان بدنبال جنگ خونین 18 روزه میان دو جناح قدرتمند مارونی یعنی ارتشیان تحت فرمان «ژنرال عون» و شبه‌نظامیان وابسته به «سمیر جعجع» در حال ایجاد شرایط جدیدی در صحنه سیاسی لبنان است.
پیشروی نیروهای «میشل عون» در مناطق عین‌الرمانه و فرن‌الشباک بخش اعظم بیروت شرقی را در کنترل بلامنازع ژنرال عون که خود را دولت رسمی لبنان می‌داند و جنگ فعلی را مبارزه علیه پیمان طائف توصیف می‌کند، قرار می‌دهد. این امر مشکلات تازه‌ای را پدید خواهد آورد که موجبات تشدید تحرکات سیاسی و افزایش نگرانی از خارج شدن احتمالی کنترل اوضاع از دست گردانندگان آن خواهد شد.
بدیهی است پیروزی «میشل عون» علیه نیروهای فالانژ علاوه بر اخراج تنها نیروی شبه‌نظامی مارونی از صحنه، برگ برنده‌ای را در معادلات لبنان در اختیار جناح تندرو مارونی به سرکردگی ژنرال عون قرار خواهد داد.
در چنین حالتی، موقعیت دولت جدید لبنان در برابر «ژنرال عون» که او را فردی شورشی در مقابل دولت برخاسته از پیمان طائف می‌داند، دشوارتر خواهد بود.
مخصوصاً که بانیان پیمان طائف بویژه آمریکا همچنان برخورد نظامی با هرگونه سرکشی در صحنه مسیحی را خارج از وظایف پیمان طائف نمی‌دانند و تنها به حمایت شفاهی از دولت «الیاس هراوی» اکتفا می‌کنند.
«میشل عون» که ظاهراً نقاط ضعف طرف‌های مقابل خود را شناسائی کرده، بدون توجه به هرگونه خطر احتمالی به تلاش در جهت دستیابی اهداف خود یعنی تسلط بر تمامی مناطق مسیحی‌نشین ادامه می‌دهد.
بویژه آنکه وی در مراحل گذشته توانسته است، کلیه نیروهای سیاسی مسیحی را یا در کنار خود قرار دهد و یا از مناطق تحت کنترل خویش بیرون کند.
آنچه در حال حاضر مسلم است، این است که ادامه سکوت رژیم «الیاس هراوی» که ظاهراً از جنبه بین‌المللی و محلی امکان ایفای نقش در تحولات جاری را ندارد، مشروعیت رژیمش را زیر سئوال قرار داده. و پیشروی‌های بیشتر «میشل عون» ضعف و ناتوانی دولت هراوی را بیش از پیش، نمایان خواهد ساخت.
عمق نگرانی رهبران سنتی مارونی و وخامت اوضاع نیروهای فالانژ را می‌توان از استغاثه اخیر «سمیر جعجع» و تحرکات وسیع نمایندگان مارونی پارلمان لبنان که در اقامتگاه اجباری خود در پاریس بسر می‌برند، مشاهده کرد.
«جعجع» که ظاهراً نه تنها از پیروزی نظامی علیه «میشل عون» مایوس شده بلکه ادامه حیات نیروهای فالانژ را نیز کاملا در خطر می‌بیند، از الیاس هراوی و دولتش درخواست کمک نموده و نمایندگان مارونی در پاریس 2 تن از همکاران خود را برای تلاش برای پایان مخاصمات و حل اختلافات‌ها به بیروت غربی فرستاده‌اند تا شاید بتوانند راهی برای نجات یافتن از این بحران که می‌تواند پایان بخش عمر سیاسی آنها باشد، بیابند.
«جورج سعاده» رئیس حزب کتائب نیز از پاریس به ریاض رفته تا مگر از طریق کمیته سه جانبه عرب راه چاره‌ای برای نجات پیمان طائف بیندیشند.
«الیاس هراوی» که در ابتدا شعارهای دخالت احتمالی برای سرکوب «میشل عون» را سر می‌داد در یک تغییر موضع آشکار لزوم جلب موافقت‌های بین‌المللی و امکانات محلی برای دست زدن به هرگونه دخالت نظامی را بهانه می‌کند، اگر چه برخی منابع سیاسی از درخواست وی از سوریه برای دخالت به منظور مهار برخوردهای شرق بیروت سخن می‌گویند، ولی سوریه بی‌علاقگی خود را به این اقدام که هم زمینه بین‌المللی آن آماده نیست و هم ریسک انجام آن ساده نخواهد بود، نشان داده است.
از جمله احتمالات قابل پیش‌بینی در مورد تحولات آینده، یکی پیروزی کامل «ژنرال عون» در صحنه مارونی است که در آن صورت همه طرف‌های داخلی و خارجی مجبور خواهند شد وی را به عنوان یک طرف اساسی در معادلات بحساب آورند.
این احتمال که امکان وقوع آن بیش از احتمالات دیگر است، ‌عون را به یک قدرت غیرقابل انکار در بخش مهمی از لبنان مبدل خواهد کرد که می‌تواند معادلات گذشته را تغییر دهد.
احتمال به نتیجه رسیدن میانجی‌گری‌های جاری ضعیف است چرا که اگر در نقاط تمرکز فعلی دو جناح متخاصم مارونی آتش‌بس برقرار شود، خط آتش جدیدی در نقاط مسیحی‌‌نشین لبنان برای مدتی نامعلوم به وجود خواهد آمد.
نتایج اولیه چنین وضعی، مهاجرت بخش اعظم مسیحیان به خارج از لبنان خواهد بود که این امر به هیچ وجه مورد نظر مارونیت سیاسی و حامیان غربی آن بویژه واتیکان نخواهد بود.
احتمال سوم که بعید بنظر می‌رسد، این است که نیروهای فالانژ با برخوردار شدن از حمایت‌های جدید موفقیتی کسب نموده و مجدداً موجودیت خود را در مناطق مسیحی‌نشین، تثبیت کنند.
در این صورت نیز کنار آمدن با شبه‌نظامیان فالانژ که خود را ریشه‌دارترین سازمان حامی مارونیت سیاسی و سنتی می‌دانند، کار دشواری است. در همین حال نمی‌توان احتمال بروز تحولات جدید و غیرمنتظره در صحنه سیاسی و نظامی لبنان را نیز امری بعید دانست، چرا که سیر حوادث و رویدادهای گذشته در این کشور نشان داده است که هیچ چیز را نمی‌توان در لبنان بطور کامل پیش‌بینی کرد.
واقعیت آنست که جنگ جاری میان نیروهای ارتش مارونی لبنان به فرماندهی ژنرال «میشل عون» که مخالف سرسخت نظام سنتی لبنان است و نیروهای فالانژ به رهبری «سمیر جعجع» که خواستار اداره این کشور بصورت فدرالی و بطور غیرمستقیم تقسیم لبنان بین پیروان مذاهب و گروه‌ها و احزاب مختلف است. بزرگترین ضربه را در طول بحران پانزده ساله لبنان بر مسیحیان بویژه مارونیت در این کشور وارد آورده و می‌آورد. یک مسیحی جنگ‌زده که از بیروت شرقی جان سالم بدر برده بود، در گفتگو با تلویزیون لبنان وقایع اخیر را لعنت الهی خواند که بدست مسئولان خونخوار و بی‌رحم بر سر مردم مسیحی نازل شده است.