* دولت طبق سنوات گذشته امسال هم با تاخیر، لایحه بودجه سال ۱۳۹۱ را به مجلس شورای اسلامی ارائه میدهد. با توجه به انتخابات مجلس آیا فکر نمیکنید این موضوعات آسیبهایی به کلیت تصویب بودجه به ویژه حوزههای اقتصادی وارد کند. مجلس چه تدبیری در این باره دارد؟
** امیدواریم نتیجه بحثهای ما برای ملت عزیزمان مفید باشد. مجلس شورای اسلامی در آییننامه داخلی خود آورده است که دولت باید تا نیمه اول آذرماه هر سال لایحه بودجه را تحویل مجلس دهد تا فرصت کافی در اختیار نمایندگان برای بررسی آن فراهم باشد. به رغم رایزنیهایی که مجلس با معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی و شخص رئیسجمهور انجام داده به برخی دلایل- که شاید برخی از آنها موجه باشد- این مهم اتفاق نیفتاده است. دوباره تاکید شد تا پایان آذرماه لایحه را ارائه دهید، باز هم نشد به هر حال امیدواریم هر چه سریعتر بودجه به مجلس بیاید.
* درباره بودجه عملیاتی چطور؟
** به رغم تاکید ویژه بر تصویب بودجههای عملیاتی در سیاستهای کلی ابلاغی توسط مقام معظم رهبری هنوز با بودجه عملیاتی فاصله زیادی داریم. براین اساس باید به سمتی حرکت میکردیم تا در هزینههای عمرانی و جاری، اولویتها تشخیص داده شوند و آنگاه بر آن اساس نسبت به اختصاص بودجه اقدام شود. نگاه دولت و مجلس باید به بودجه عملیاتی معطوف باشد و در این مسیر حرکت کنند و منابع کشور را با توجه به هزینههای واقعی برای انجام وظایف واقعی اختصاص داده و بررسی و تصویب کنند. حرکت دولت و مجلس در جهت عملیاتی کردن بودجههای سنواتی باید هماهنگ و مبتنی بر وفاق باشد.
* برای رسیدن به این خواسته مهم چگونه باید حرکت شود؟
** آنچه در مسیر تدوین بودجههای عملیاتی نقص ایجاد کرده، سرعت کم در واگذاری امور به بخش غیردولتی است هر چه دولت در راستای کوچکسازی خود وظایف غیرحاکمیتی را واگذار کند حرکت در مسیر بودجه عملیاتی هموارتر میشود و دولت در جایگاه واقعی خود که همانا سیاستگذاری و حسن نظارت است قرار میگیرد.
* فکر میکنید تصویب لایحه بودجه تا قبل از انتخابات مجلس نهم امکانپذیر است؟
** مذاکراتی داشتهایم گمان این است که بتوانیم از هنگام ارائه لایحه بودجه به مجلس تا هنگام برگزاری انتخابات بررسی بودجه را در کمیسیونهای تخصصی و کمیسیون تلفیق نهایی کنیم.
* چرا مجلس نسبت به مسائل سیاسی عملکرد خوب و هماهنگی نمایش میدهد اما در مسائل اقتصادی که در واقع مسئله اصلی نظام است تلاشها زیاد جدی نیست؟
** مجلس هشتم برای تحول در اقتصاد کشور گامهای مهم و قابل قبولی برداشته است. تصویب قانون یارانهها کار بزرگی بود که با اجرای دقیق و کامل این قانون میتوان گفت چرخ اقتصادی کشور به حرکت درخواهد آمد. ما برای تبدیل شدن به یک قدرت اقتصادی، راهی جز شفافسازی در قیمتها نداریم. منابع حاصل از فروش نفت و درآمدهای ارزی باید صرف ایجاد پشتوانه برای تولید کشور شود و منابع آشکار و پنهان یارانه باید در جهت به حرکت درآوردن موتور تولید اختصاص یابد. راهی جز کاهش مصرف در همه حوزهها به ویژه انرژی نداریم.
ایران با استخراج ۶۰۰ میلیون متر مکعب گاز در روز رتبه نخست تولید این منبع انرژی را در جهان دارد و با مصرف تمام گاز استخراج شده در داخل کشور، رتبه نخست مصرف را نیز در جهان داریم. به گمان بنده با یک عزم و اراده جدی میتوان مصرف گاز را تا ۵۰ درصد کاهش داد. با یک اراده مدیریتی میتوان مصرف گاز صنایع را بهینه کرد تا بتوان روزانه ۳۰۰ میلیون متر مکعب گاز صادر کرد. برای تحقق این اهداف راهی جز اجرای صحیح قانون یارانهها وجود ندارد.
* پس چرا این اتفاق طی یک سال گذشته نیفتاد؟
** قانون تصویب شده مهم قابل دفاع و راهگشاست، همیشه بین قانون مصوب و اجرا فاصله و زاویه هست که باید کم شود و اما گام مهم دیگری که مجلس هشتم در حوزه مسائل اقتصادی برداشته تصویب قانون ایجاد صندوق توسعه ملی بود که در سیاستهای ابلاغی رهبری معظم انقلاب هم وجود داشت. سرمایه این صندوق اکنون بالغ بر ۳۵ میلیارد دلار است و به گمانم تا پایان سال به ۴۰ میلیارد دلار میرسد. این کار بزرگی است که طی سه دهه پس از انقلاب انجام نشده بود. این رقم در حالی در صندوق توسعه ملی تجمیع شده است که برای مدیریت هزینههای دیگر تاکنون برنامهریزی جدی نشده است.
اگر در سال ۱۳۹۱ تنها یک قدم در مسیر بودجه عملیاتی حرکت و مصرف را کنترل کنیم تا ۵۰ درصد قیمت حاملهای انرژی قابل واریز به صندوق توسعه ملی باشد زمینه یک جهش بزرگ را در اقتصاد فراهم آوردهایم. برنامه پنجم توسعه نیز که مصوب همین مجلس است از یک جایگاه فاخر و قابل دفاع برای حرکت در مسیر رشد، توسعه و جهش اقتصادی برخوردار است. امیدوارم در مقام اجرا از قوانین درست بهره گرفته شود.
* آیا ایده و نظر دولت برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانهها مورد تایید مجلس است؟
** براساس قانون، صرف منابعی که از اجرای قانون هدفمندی یارانهها به دست میآید باید به تصویب مجلس برسد و در راستای اهداف قانون هزینه شود.
* احساس این است سیاسیونی که برای انتخابات فهرست میدهند در گزینش افراد بیشتر به وجهه سیاسی شخصیتهای قرار گرفته در فهرست توجه دارند. این نوع نگاه همیشه باعث شده تا استخوانبندی مجلس در حوزه مسائل اقتصادی زیاد قابل اعتنا نباشد در اینباره چه نظر و توصیهای دارید؟
** موردی که شما اشاره داشتید متاسفانه مغفول واقع شده است. مجلس نیازمند چهرههای صاحبنظر در حوزه اقتصادی است؛ کسانی که صاحب ایده باشند هر چند در بسیاری عرصهها نقشه راه مشخص است اما باید عزم جدی برای اجرا باشد.
* درباره التهاب ایجاد شده در بازار سکه و ارز طی هفتههای اخیر و تشکیل صفهای طولانی دلار چه نظری دارید؟ مجلس و مسئولان باید چکار کنند؟
** عوامل مختلفی در بروز این التهاب نقش داشتهاند. نباید فراموش کرد که ما در مقابل نظام استکبار ایستادهایم، تحریمهای اقتصادی هم وجود دارد؛ اینها در کوتاهمدت نقش دارند. وقتی این خبر مخابره میشود که تحریم بانک مرکزی ایران به امضای اوباما رسید این خبر اثراتی دارد، اما ظرفیتهای نظام بالاست و با برنامهریزی درست و قواعد علمی و کارشناسانه بسیاری از مسائل چند روز اخیر قابل مدیریت و کنترل است و میتوان به شرایط مطلوب بازگشت.
نباید از این نکته غافل شد که قیمت دلار برای نظام بودجهریزی کشور از مسائل اساسی است که خصوصا هنگام تصویب بودجه در دستور کار مجلس است. عدهای اعتقاد دارند که اگر تعیین قیمت ارز را به نظام بازار میسپردیم با بعضی از این فراز و نشیبها روبهرو نبودیم اما به گمانم برخی تصمیمات که اتخاذ شد در نوسان قیمت ارز بیتاثیر نبود. امیدواریم با گفتوگو با مدیران ارشد اجرایی، بتوانیم شرایط متوازن و با ثباتی را بر بازار حاکم کنیم.
* کارنامه مجلس و دولت را در مبارزه با مفاسد اقتصادی چگونه ارزیابی میکنید و چه توصیههایی دارید؟
** در بحث مبارزه با مفاسد اقتصادی بهتر میتوانستیم عمل کنیم اما باید چند نکته را مدنظر قرار داد. در نظامهای سیاسی دنیا مفاسد بزرگ اقتصادی، سیاسی و اخلاقی وجود دارد اما چون مدیران ارشد درگیر آن هستند از نگاه جامعه پنهان میماند؛ مثلا اگر تا قبل از خروج آمریکا از عراق از مردم این کشور میپرسیدند آیا امکان دارد که پشت انفجارها، حزبالعراقیه باشد؟ باورشان نمیشد وقتی از سایه قدرت آمریکا خارج شدند دستشان رو شد. آنها در سیاست اینگونه عمل میکنند. وابستگان خود را بر مردم مسلط کردند. در بعد اقتصادی هم اینگونه عمل میکردند.
نسلکشی و غارت رویه و شیوه آنهاست. اما در کشور ما سلامت مدیران ارشد باعث شده تا فساد را بر نتابند. اگر مسئولان نظام در جریان فسادی قرار گیرند به همه ملت منعکس میشود و در واقع فساد نه از مسئولان و نه از مردم مخفی نمیماند. اما باید با ارائه راهکارهایی از بروز فساد جلوگیری کرد و آن را به حداقل کاهش داد. دستگاههای نظارتی باید مفاسد را رصد کنند و در زمان کوتاهی به فساد ورود پیدا کرده و برخورد قضائی درست صورت بگیرد.
* دولت چه کار کند؟
** در قدم اول کوچک کردن دولت، نقش مهمی در کاهش مفاسد دارد، اگر یارانهها را شفاف کنیم و شفاف به مردم پرداخت شود این مفاسد رخ نمیدهد.
* مجلس چطور؟
** مجلس باید جایگاه نظارتی خود را ارتقا دهد. در فساد اتفاق افتاده در سیستم بانکی، مجلس در برخورد با آن اجماع داشت. ما باید در جایگاه نظارتی خود خوب رصد و سپس برخورد کنیم.